Lager
onderwijs
NIPPER ÉN PELLE
'AKKER'TJES
RADIO
HET RAADSEL
AAN BOORD
Acht leerjaren
Italiaansch weermacbihericht
T0BR0EK GEBOMBARDEERD
Geen fantastische bedragen meer
'Op von Zenuwen"?
PROGRAMMA
Interessante grepen
DUITSCH IN DE HOOGSTE
KLASSEN ONDERWEZEN.
Prof. Dr. van Dam, secretaris-generaal van
het departement van opvoeding, wetenschap
en cultuurbescherming, heeft in een radio
rede zeer belangrijke veranderingen aange
kondigd voor het lager onderwijs.
Allereerst heeft de Rijkscommissaris den
Secretaris-Generaal de bevoegdheid gegeven
om bij gebleken onwil van het schoolbestuur,
teneinde orde en rust op de scholen te hand
haven en te waken tegen onverstand bij
sommige onderwijzers, waardoor een goede
samenwerking met het Duitsche volk in het
gedrang zou komen, aan bijzondere scholen
docenten te schorsen of te ontslaan, leerlin
gen weg te sturen, de school te sluiten of
aan de macht van het schoolbestuur te ont
trekken.
Het ligt, aldus Prof. Dr. van Dam niet in
de bedoeling het principieele karakter van
de bijzondere school aan te tasten. Echter
maakt de Europeesche situatie het noodig
dat de Secretaris-Generaal ook voor de bij
zondere scholen voorschriften geeft op het
gebied van het leerplan en de leermiddelen.
Daarbij komen in de eerste plaats de vak
ken Nederlandsch, Duitsch en lichamelijke
oefening in het geding, waarbij het van es
sentieel belang is, dat het onderwijs daar
in geen al te groote verschillen of afwijkin
gen vertoont. Verder zal de overdreven voor
keur voor intellectueele ontyvikkeling op den
duur moeten wijken voor een scholing, die
meer rekening houdt met alle krachten van
den mensch.
Het is noodzakelijk, dat ,er op den duur
een toestand ontstaa', waarbij elke Neder
lander «enigszins vertrouwd raakt met de
Duitsche taal, waardoor de mogelijkheid voor
alle Nederlanders, om naar Duitschland te
gaan, met Duitschers om te gaan of bij ge
bleken werkloosheid in Duitschland te gaan
werken, wordt vergroot.
In de eerste pjlaats kan een dergelijke mo
gelijkheid er slechts toe medewerken, het
contact en het vriendschappelijk verkeer te
bevorderen, wat voor de toekomst van ons
volk in een toekomstig Europi. niet anders
dan gunstig kan zijn. Maar in de tweede
plaats juich ik haar ook van taalkundig
standpunt toe. Er is geen twijfel aan, dat
het Nederlandsch ik heb dat al vaker be
toogd thans sterker dan vroeger is bloot
gesteld aan Duitschen invloed en dat die in
vloed voor de zuiverheid van onze taal ge
vaarlijker is dan b.v. die van het Fransch
en van het Engelsch, het gevolg van de
groote gelijkenis, die er, naast aanzienlijke
verschillen, tusschen het Duitsch en het Ne
derlandsch bestaat.
Dit heeft mi], daarbij gesteund
door de adviezen van deskundigen
er toe geleld, de eerste zes laren van
de lagere school qeheel vrij te laten
van dit onderwijs en met 't Duitsch
pas in de 7e klasse een begin te
maken. Dit onderwijs begint zoo
spoedig mogelijk, met het nieuwe
schooljaar 1941/42 in den volgen
den cursus zal er dan aan de laqere
school een achtste schooljaar wor
den toegevoegd, eveneens met on
derwijs in het Duitsch. Daarmede
zal dan het van verschillende zijden
reeds lang gewenschte achtste
schooljaar een feit geworden zijn.
Wij krijgen dus met ingang van 1942/43
een Nederlandsche volksschool van 8 leer
jaren, terwijl in de twee hoogste leerjaren
Duitsch en wel 3 uurp er week per jaar, zal
worden onderwezen. Deze thans gevallen
principieele beslissing stelt het departement
in staat, aan de uitwerking ervan in de
practijk en met name aan de kwesties van
de aansluiting tusschen l.o. en v.h.m.o. en
tusschen l.o en u.l.o. te beginnen.
Er bestaat voor het Duitsch op de l.s. op
dit oogenblik geen leerboekje. Om aan de
moeilijkheid het hoofd te kunnen bieden en
vooral de methodische bezwaren, die aan
het onderwijs aan zoo jonge kinderen ver
bonden zijn, te kunnen ondervangen, is er
een boekje in voorbereiding, dat volgens een
nieuwe, op den leeftijd berekende methode
de grondbeginselen van het Duitsch zal on
derwijzen.
305.
Schorpioen is
teleurgesteld.
1. ,,Ik vind je een grote stum
per, Gorilla, dat je je door
zo'n onschuldig geraamte
van je stuk laat brengen!
Wat hebben we op die ma
nier aan mijn heldere ver
stand, wanneer jij door je
stommiteiten alles in de
war schopt??"
2. „Daar komen Nipper en
zijn troep aan! We ver
stoppen ons, jongens, dan
kunnen we eens kijken, wat
ze met dat eigenaardige
apparaat van plan zijn!!"
306. De water-telescoop
wordt in gebruik genomen.
1. „Die blijft immers drijven!!
Nou begrijp ik meteen,
waarvoor die ringen dienen.
Die moeten het geval na
tuurlijk zwaar genoeg
maken!!"
2. „Hier zijn een paar stenen,
die we misschien goed kun
nen gebruiken!!"
3. „O, als jullie eens wisten,
wat je er allemaal mee kunt
zien!!"
„Ik heb er helemaal geen
bezwaar tegen om ook eens
een kijkje onder water er
mee te nemen!!"
Ten einde dit boekje voor alle scholen
van Nederland geschikt- te houden, zal het
zich van elke politieke uiting en partijkie
zing onthouden. Het ligt in de bedoeling,
dit boekje na deze zomervacantie verplicht
te stellen.
Ook het middelbaar onderwijs komt op de
helling. Leerplan en exarrieneischen zullen
worden herzien, als in den geest hierboven
voor het Lager onderwijs genoemd.
Bovendien zal worden geopend een Ne
derlandsche instelling voor volksche opvoe
ding (afgekort N.I.V.O.), in welke school de
jongens als op een kostschool leven en een
opvoeding ontvangen die gericht is op een
harmonische ontwikkeling van geest en li
chaam. Naast de studie van de belangrijk
ste vakken van het m.o. (waarbij Neder
landsch het hoofdvak is) staat een veelzijdi
ge ontwikkeling op het gebied van lichaams
oefeningen en sport. Binnenkort volgen er
over deze N.I.V.O. nadere mededeelingen.
.Rome, 14 Aug. (Stefani). In zijn weer-
machtsbericht no. 436 maakt het Italiaan-
sche opperbevel het volgende bekend:
In den naoht van 14 Augustus hebben on
ze vliegtuigen de luchtbasis Malta gebom
bardeerd.
Noord Afrika: de luchtmacht van de as
trof verscheidene malen de verdedigings
werken van Tobroek, waarbij branden en
zware ontploffingen ontvonden. Twee vij
andelijke torpedojagers werden aan de kust
van het gebied van Marmarie in Noord-
Afrika met succes gebombardeerd. Ten Oos
ten van Solloem vielen onze vliegtuigen
sterke concentraties Britsche gemechani
seerde strijdmiddelen aan, waarvan talrij
ke vernield werden. De vijand ondernam
luchtaanvallen op Derna, Bardia en Tripo
lis.
Oost-Afrika: in den sector van Culquabert
heeft onze artillerie een vijandelijk kamp
bestookt en vernietigd. In andere sectoren
hadden ontmoetingen met den vijand plaats,
welke in ons voordeel eindigden. Britsche
vliegtuigen hebben opnieuw Gcmdar aan
gevallen.
Een duikboot onder bevel van den cor-
^vetten-kapitein Giulio Chialamberto heeft op
den Atlantischen Oceaan tweè groote sche
pen getorpedeerd. Het eene, dat een inhoud
had van 8500 ton, is gezonken .In de Mid-
dellandsche Zee heeft, een andere duikboot
een vliegtuig van het type Blenheim neer
gehaald.
Naar de gemachtigde voor de prijzen mee
deelt, zijn thans met he! oog op de opening
van het jachtseizoen prijzen voor de ver
schillende wildsoorten vastgesteld. Behalve
de verkoopprijzen bij verkoop door jagers,
opkoopers en groothandelaren zijn ook
maximumprijzen vastgesteld voor levering
aan consumenten.
De prijs, welke fen hoogste aan den con
sument bij levering aan huis in rekening
mag worden gebracht, bedraagt voor wilde
konijnen f 1.70 per stuk ,voor tamme konij
nen f 2.70 per Kg., voor hazen f 3 per kg en
voor wilde eenden f 2.10 per stuk. Al deze
prijzen zijn panklaar.
Voor de prijzen welke jagers, groothande
laren en opkoopers in rekening mogen bren
gen, alsmede voor de prijzen der andere
wildsoorten, wordt verwezen naar de elders
in de pers geplaatste officieele publicatie
van den gemachtigde, voor de prijzen.
BETOOGINGEN TEGEN ENGELSCH-
EGYPTISCHE KATOENOVEREENKOMST.
Rome, 14 Aug. (D.N.B.) Het Persbureau
Hondo Arabo meldt van de Syrisch Turk-
sche grens, dat na de publicatie van het be
richt over het sluiten van de Engelsch-
Egyptische katoenovereenkomst in vele
steden en dorpen van Egypte alsook op het
platteland door de bevolking betoogingen
op touw gezet zijn, In de stad Tanta in de
Nijl-delta ontstonden botsingen, toen de En-
gelsche politie eenige katoenplanters arres
teerde, die zich in redevoeringen tot de be
volking tegen de katoenovereenkomst richt
ten, welke naar hun overtuiging volkomen
ten gunste van Engeland is uitgevallen en
niet in overeenstemming is met de vroe
gere Britsche beloften. In vele centra der
kantoengebieden hebben de Fellachs tegen
de overeenkomst geprotesteerd, daar zij van
meening zijn, hierdoor in hun bestaan be
dreigd te worden.
nl
Dan hebt U teveel vkn Uw
zenuwen gevergd. Neem een
"AKKERTJE", dat werkt kal
meerend en ge komt tot rust. -
v-£yy
helpen direct
ZATERDAG 16 AUGUSTUS 1941.
Hilversum I. 415.5 m.
6.45 Gramofoonmuziek.
6.50 Ochtendgymnastiek.
7.00 Gramofoonmuziek.
7.45 Ochtendgymnastiek.
8.00 BNO: Nieuwsberichten.
8.15 Gramofoonmuziek.
9.15 Voor de huisvrouw.
9.25 Gramofoonmuziek.
10.00 Ernstige muziek (e.o.).
12.00 Viool met pianobegeleiding.
12.40 Almanak.
12.45 BNO: Nieuws- en economische be
richten.
1,00 Gerard Lebon en zijn orkest.
I.25 Gramofoonmuziek.
2,00 Voor het gezin.
2.20 Gevarieerd programma.
4.00 Bijbellezing (Voorbereid door de Chris
telijke Radio Stoehting).
4.20 Gramofoonmuziek.
5.15 BNO: Nieuws-, economische en beurs
berichten.
5.30 Orgelspel.
6.00 Gramofoonmuziek.
6.15 Voor de binnenschippers.
6.30 Klaas van Beeck en zijn orkest.
7.30 Gevarieerd Zaterdagavondprogramma.
8.45 Voor den boer.
9.00 Amusementsorkest en soliste.
9.30 Engelsche berichten.
9.45 BNO: Nieuwsberichten.
10.0010.15 BNO: Engelsche uitzending:
Dutch news reel.
Hilversum H 301.5 m.
6.45 Gramofoonmuziek.
6.50 Ochtendgymnastiek.
7.00 Gramofoonmuziek.
7.45 Ochtendgymnastiek.
8.00 BNO: Nieuwsberichten.
8.15 Gramofoonmuziek.
10.00 Morgenwijding (Voorbereid door het
Vrijz. Kerkcomité).
10.20 Lichte muziek (e.o.).
II.00 Gramofoonmuziek.
12.00 Gramofoonmuziek.
12.15 Ensemble Amende.
12.45 BNO Nieuws- en economische herichten.
1.00 Zang met pianobegeleiding en gramofoon
muziek.
1.40 Voor de rijpere jeugd.
2.00 Omroeporkest en solist.
2.30 Gramofoonmuziek.
2.45 Voor de plattelandsjeugd.
3.00 Omroeporkest.
4.00 Homancers.
4.30 Curt Hohenbergen en zijn orkest.
5.00 Cursus: Over godsdienst bij kinderen III.
(Voorbereid door het vrijz. protest, kerk
comité).
5.15 B.N.O.: Nieuws-, economische en beurs
berichten.
5.30 Pianovoordracht en gramofoonmuziek.
6.16 Collegium Musica divina.
6.45 Graiftofoonmuziek.
7.00 B.N.O.: Groningsch praatje.
7.10 B.N.O.: Nieuwsberichten.
7.20 Gramofoonmuziek.
7.45 Reportage.
8.00 Concertgebouworkest en gramofoonmuz.
9.00 Gramofoonmuziek.
9.15 Nieuws van de platenmarkt.
9.45 B.N.Ö".': Nieuwsberichten..
10.00 Dagsluiting. (Voorbereid door de Christ.
Radio Stichting).
10.0510.15 Brandende kwesties, causerie.
Ernstige muziek
Van 16.2017.15 Hilversum I hooren wf
Nederlandsche solisten met Nederlandsche
composities. Uitgevoerd worden werken van
Hellendaal, .Hendrik Andriessen, J. van Op
stal, Hans Schouwman en Cor de Groot.
Van 18.1518.45 Hilversum II worden oud-
Nederlandsche liederen uitgevoerd door het
collegium „Musica Divina" o.l.v. Henri
Geraerd.
Het concertgebouw-kwintet (een combina
tie van fluit, clarinet, hoorn en fagot) speelt
werken van Franz Danzi, Guy Roparts en
Josef Jongen. (20.0021.00 uur Hilver-
sum II).
Lichte muze
Den liefhebbers van variatie wordt van
19.3020.45 een programma vol afwisseling
geboden, zoowel het Omroeporkest o.l.v.
Louis Schmidt, die den minnaars van de
driekwartmaat op eenige onsterfelijke wal
sen zal vergasten, als de Hamblers o.l.v.
Theo Uden Masman, die het moderne ryth-
me vertegenwoordigen, zullen in edelen wed
ijver het beste van hun kunnen bieden.
Het Krontjong-ensemble van Bram Kwist
geeft aan dit programma het exotische
tintje.
Voor den boer
Dirk van der Hul houdt over den zender
Hilversum I om 20.45 zijn wekelijksche
praatje, ditmaal over „Breuken in de dorps
gemeenschap". Luistert U eens of de stern
uit den aether dezen avond ook U iets te
zeggen heeft.
Feuilleto'
door
E. Philips Oppenheim
46.
Ik constateer met genoegen, dat je die
dingen bestudeerd hebt, zei zfn vader. Ja,
zoo zou het ongeveer gaan. Van de persoon
lijke zijde afgezien echter, en van het stand
punt van den Franschman beschouwd: kan
een land iets ergers overkomen dan geregeerd
te worden door een troep bloedzuigers?
Dat weet ik niet, kreunde Hamer. Tanya
heeft mf die dingen in het hoofd gepraat, en
ik heb nog geen tfd gehad om die te verwer
ken. Maar er moet een minder gewelddadiger
oplossing bestaan. Die zes mannen zouden in
't geheim gewaarschuwd kunnen worden dat
zy moeten aftreden. Zij moeten natuurlijk ge
straft worden, maar de eer van het land mag
niet tegelijk met de hunne door het slijk ge
sleurd worden.
Luke Wildburn richtte zich in zijn volle
lengte op. Wat ik doen zal, staat nog niet
tot in de kleinste bijzonderheden vast, maar
de hoofdzaak weet ik, zei hij. Zal ik Ned
nu roepen?
Ik zou het laten! riep Hamer met den
moed der wanhoop.
Hoe moet ik dat opvatten?
Dat ik besloten heb niet van mijn jacht
te scheiden, antwoordde Hamer. Dan liet
ik het liever in de lucht vliegen!
De atmosfeer werd met de seconde druk
kender, na de doodsche stilte, die op de woor
den van Hamer volgden. Zijn vader stond een
oogenblik onbeweeglijk, zijn hand op de schel.
Toen ging hij zwijgend zitten en keek naar
zijn zoon. Hamer was de radeloosheid nabij.
Tegenover zulk een verstokte onverstoorbaar
heid voelde hij zich sterk in de minderheid.
Het spijt mij, zei hf weifelend, maar ik
kan Frankrijk niet dezelfde gevoelens toedra
gen als u doet. Ik heb het lief. Het is mijn
tweede vaderland. En dan is er Lucienne. Het
was een belofte de eerste, die lk haar ooit
gedaan heb.
Ik heb je altijd als een jonkman met
middelmatig verstand beschouwd, Hamer, ant
woordde zjjn vader rustig, zonder den minsten
zweem van toorn in zijn stem. Mèt dat
middelmatige verstand, moet je in staat zijn
om de levensverhoudingen te beoordeelen.
Onze staat van verwantschap in aanmerking
nemend, vraag ik van jou een van de kleinste
dingen, dat, dank zf de omstandigheden, te
vens een van de grootste is. Je praat van een
meisje, met wie je samen zwom, en met wie
je je dezen zomer verloofd hebt en die plot
seling bf je de plaats schijnt in te nemen van
je plicht jegens je vader, je ras en je eer. Ik
herhaal mijn vraag, opdat geen misverstand
heersche. Ben je bereid om mf de „Paradijs
vogel" dadelijk en zonder voorbehoud af te
staan?
Ik moet eerst met Lucienne spreken,
hield Hamer hardnekkig vol. Ik moet weten
of haar vader er in betrokken is, vóór ik haar
zeg dat ik mijn belofte niet kan nakomen.
En daarmede zou je alles bederven, zei
Luke Wildburn. De „Paradijsvogel" zal van
de wateren verdwijnen, en het schandelijkste
komplot dat ooit gesmeed is, blijft onachter-
haald, en de daders zullen ongestraft blijven.
En alleen omdat jij woord kunt houden te
genover je verloofde.
U geeft er een zeèf onverkwikkelijke
vooistelling aan, vader, antwoordde Hamer,
maar ik zal mijn woord aan Lucienne houden.
Voor alle andere overwegingen zou ik zwich
ten, al gaf ik daardoor een groot land aan uw
persoonlijke wraak prijs. Ik zou het afschu
welijk vinden, maar niet tusschenbeide treden.
Uw brein, het kolossale succes van uw leven,
heeft u de macht gegeven. Ik zou er mij ech
ter zelf om verachten, en neem mij niet
kwalijk dat ik het zeg mij een weinig van
mijn achting voor u doen verliezen. Ik kom
echter mijn woord aan Lucienne na.
In dat geval, antwoordde zijn vader en
keek op zjjn horloge, mpet jf mij verder niet
kwalijk nemen. Mijn bezoek aan Parijs het
eerste sinds vele jaren is slechts kort. Het
spijt mg, dat ik je dezê reis vergeefs heb laten
maken. Geef mij je onkosten op, dan zullen
die bij je volgende driemaandelijksche toelage
gevoegd worden.
De tranen sprongen Hamer bijna in de
oogen.
Vader, zei hij, overdrijft u niet een
weinig
Zijn vader schelde. Hf stond met zfn rug
naar de kamer en keek uit het raam. Ned
Foster, zfn secretaris, verscheen.
Ne'd, zei zfn patroon en keek even over
zfn schouder, mfn zoon en ik hebben niet tot
een vérgelf k kunnen komen. Breng hem naar
den trein naar het Zuiden. Ik heb niets meer
met hem te bespreken.
HOOFDSTUK XXVI.
Monsieur en Madame Crestner, van het
kleine restaurant aan het strand, wreven zich
de handen, maar waren een weinig verlegen.
Madame wist feitelijk geen raad, en riep haar
man uit de volle bar apart.
Hoe hebben wij het nu? vroeg zij. Made-
moiselle Tanya komt naar hier. Zij heeft een
groot aantal vrienden hier te soupeeren ge
vraagd. Ik rpoet Voor meer tafels, meer spij
zen en meer wijn zorgen. Het geld glijdt door
haar vingers als water. Maar hoe kunnen wij
zooveel personen te eten geven En wat voor
lieden zijn het?
Wie het zijn gaat ons niet aan, antwoord
de haar man. Mademoiselle Tanya is rijk
genoeg om alles te betalen.
Jawel, maar toch... Kijk haar gasten
eens aan. Zij komen allen uit Marseille, en
wat voor gezichten hebben zij! Zij zitten in
hoekjes met elkaar te fluisteren. Zij voeren
bepaald iets in hun schild. Zf lfken wel
bandieten!
Monsieur trok zijn schouders op. Dat
gaat ons niet aan, herhaalde hf.
Het gaat ons wel aan, hield zij vol. Zij
wfzen en wfzen maar, en altfd naar de „Pa
radijsvogel". En die vriendelfke mfnheer
Wildburn is in Parijs.
Nu, wat zou dat? vroeg monsieur, na een
kort bezoek aan de keuken.
Ik ben niet gerust, nu weet Je het, zei
hij. Er heeft aan het jacht van Monsieur
Wildburn altfd iets geheimzinnigs gekleefd.
Er gaan zooveel menschen aan boord. En dan
die kanonneerboot. En het lijkt vreemd, dat
mademoiselle haar feest geeft op een avond
dat Monsieur Wildburn afwezig is.
Zit er maar niet over in, wijfje, zei mon
sieur en rolde een sigaret. Wf moeten een
grooten maaltijd gereed maken en hebben al
tweeduizend francs ontvangen om ons café
voor de andere bezoekers gesloten te houden.
Er werd weer een wagenlading gasten ont
laden, van wie echter weinigen den stempel
van de joie de vivre van den Franschen café
stamgast droegen. Het waren mannen, die
voor geen klein geruchtje vervaard leken, en
monsieurs zag nog iets anders, wat hij even
wel voor zijn vrouw verzweeg. Hij zag hier en
daar een bult in de vreemdsoortige zijzakken,
die op dat tijdstip in Marseille zeer in de mode
waren...
De stemming werd opgewonden. Sommigen
liepen met hun glas ln de hand naar buiten.
Een groote race-motorboot was de kaap om
gevaren en naderde snel. Een gemompel ging
van mond tot mond.
Tanya daar is Tanya. Zij zou over zee
komen, heeft zf gezegd.
De motorboot stopte dicht bf den steiger.
Zij was boordevol met de laatste gasten.
Tanya was weer de oude. Haar oogen schoten
vonken. Zf had geen rouge op haar wangen
noodig. Haar haren, reeds door den wind ver
ward, woeien om haar gezicht. Zij was in 't
zwart gekleed, maar droeg een roode sjaal los
over haar schouders. Toen zf aan land stapte,
ging er een gejuich op. Er werd een lied inge
zet en daarna met luider stem gezongen -
„De Roode Marsch", een marsch, die verboden
was in Frankrfk en overal in Europa, waar
de Regeering sterk genoeg was om dien te
verbieden.
Monsieur Crestner, vroeg Tanya en
drukte den waard en de waardin de hand. Is
alles voor mijn feest gereed?
Wordt vervolgd.