DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
HEVIG VERZET IN HET NOORDEN
Verduisteren
Geen rijst meer
beschikbaar
20.20 uur
Het departement
maakt reclame
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELER' 2345 (2 LIJNEN)
VRIJDAG
5 SEPIEMBER 1941
Dc strijd aan het Oostelijk front
Strijd van man tegen man
HET SPRINGEN VAN
DEN STUWDAM OVER
DEN DNJEPR
BONAANWIJZING J
Uitsluitend gereserveerd
voor kinderen
en duurt tot morgenochtend
6.59 uur
Duitschlanet strijdt voor Europa f
537*200 ton vijandelijke
scheepsruimte tot
zinken gebracht
Wat op de Jaarbeurs
te zien zal zijn
De vuilnisemmer slokt per jaar
1570 millioeo Kq. afval op
S€r.
KAAS IN DE
BROEDMACHINE
HELDERSCHE COURANT
Hoofdredacteur: J. BIJLSMA. Den Helder.
Uitgaveder Uitg.-Mij. „Hollands Noorderkwartier" N.V. te Den Helder 69e JAA ..(j No. 9328
Berlijn, 4 September (D.N.B.):
Hel D.N.B. verneemt van militaire zijde:
De Duitsche troepen hebben op 3 Septem
ber hun aanval in den Noordelijken sector
van het Duitsche Oostelijke front met suc
ces voortgezet. In dit gevechtsgebied heeft
een Duitsche divisie de bolsjewisten uit
goed ingerichte stellingen geworpen.
A-is gevolg van het taaie verzet leden
de Sowj et-formaties zware verliezen
aan menschen en materiaal.
Het y'erzet werd overal in vaak he
vige gevechten van man tegen man
gebroken.
X x
Na de inneming van Reval hebben de
Duitsche roepen in het Estlandsche strijd
gebied de streek om Reval gezuiverd van
verspreide Sowjet-soldaten. Afzonderlijk op
tredende plaatselijke tegenstand werd snel
gebroken.
In gevechten van verscheidene da
gen in den Centralen sector van het
Oostelijk front werd de honderdste
Sowjetuantserdivisie door Duitsche
troepen ingesloten.
Ondanks herhaalde uitbraakpogin-
gen werd de divisie, van enkele klei
ne resten afgezien, volkomen ver
nietigd. Een groot aantal Sowjet-sol
daten geraakte in Duitsche gevan
genschap. De verliezen der bolsje
wisten aan gesneuvelden en aan
oorlogstuig zijn nog niet te overzien.
De Duitsche troepen maakten talrijke
pantserwagens der Sowjets buit. Duitsche
pantserstrijdkrachten vernietigden in den-
zelfden sector op 1 en 2 September het groot
ste deel van de 293e divisie der Sowjets.
De Sowjet-divisie probeerden den opmarsch
der Duitsche pantserstrijdkrachten dóór een
flankaanval tot staan te brengen.
Het voornemen van de bolsjewisten werd
echter tijdig bemerkt. De Duitsche gevechts
wagens verichtten een zwenkende beweging
en omsingelden de Sowj et-divisie. De bols
jewisten werden vernietigd verslagen en le
den zware bloedige verliezen. Bovendien
werden 5000 gevangenen gemaakt en groote
hoeveelheden oorlogstuig der Sowjets buit
gemaakt, waaronder 37 stukken geschut, tal
rijke pantserwagens, voertuigen, machinege
weren en infanteriewagens.
HET) SPRINGEN VAN DEN STUW
DAM OVER DEN DNJEPR EEN
'GROOT VERLIES VOOR DE S'OW-
JETS.
Maarschalk Boedjenny heeft zich na het
verlies van de stad Dnjepropetrowsk laten
verleiden tot een daad van -vertwijfeling en
bevel gegeven tot vernietiging van den ge
weldigen stuwdam aan den beneden-Dnjepr.
Het doen springen van den Dnjeprogres-
dam en de vernietiging van het reusachtige
electriciteifswerk is in Ahkara het gesprek
van ïïën dag, aldus meldt de „Westdeut-
scher Beobachter". Deze dam was het werk,
waarop de Sowjet-Unie, het meest trotsch
was, tegenover het volk een symbool van de
krachtsontplooiing van de Sowjet-leiding.
Lenin had den bouw gelast en jarenlang is
met den bouw van den stuwdam in de Sow-
jetunie op de ijverigste manier propaganda
gemaakt voor het bolsjewisme. Ook tiendui
zenden buitenlanders hebben onder auspi
ciën van Intourist dit mammoet-werk beke
ken.
De bouw van den Stuwdam, die alle ande
re stuwdammen in Europa in grootte over
treft, en de bouw van de groote centrale
waren voorwaarde voor de ontwikkeling
van een belangrijke wapenindustrie in de
Zuidelijke en Oostelijke Oekraïne.
De vernietiging van dit werk legt
de geheele Sowjetwapenindustrie in
de Oostelijke Oekraine lam. Mos»,
kou heeft daarmee, na het verlies
van Kriwoj Rog, een tweeden zwa-
ren slag op het terrein van zijn ver
dedigingseconomie gekregen, die het
zich ditmaal op zelfmoordenaarsma
nier zelf heeft berokkend. De vernie
tiging van den Dnjeprogresdam
bewijst dat Boedjenny geen hoop
meer heeft het Duitsche offensief
aan den Dnjepr te kunnen tegen
houden.
Volgens berichten uit Moskou heeft het
bericht van de vernieling van den dam
daar groote ontroering gewekt. De Prawda
geeft toe, dat door deze daad der S0™!®*"
Unie zware schade is berokkend, schade,
welke nochtans moet worden gedragen, om
dat van de Sowjet-Unie wellicht nog gro
tere offers worden geëischt.
Uit het gebied van den dam wordt
gemeld, dat groote gebieden aan
den beneden Dnjepr onder water
staan. De werken van de centrale
staan in brand en de branden duur
den op 1 Sept. nog steeds voort
daar honderden vaten olie de ge
bouwen waren binnengebracht.
De Sowjets beschikken nu nog slechts
over het zich in ontwikkeling bevindende
industriegebied in den Oeral. De propggan
da van Moskou doet moeite de beteekenis
van dit jonge industriecentrum te onder
strepen om het verlies van Zuidelijke en
Oostelijke Oekraine minder smartelijk te
doen schijnen. Uiteraard weten zelfs niet-
ingewijdë kringen, dat het jonge industrie
gebied in den Oeral eerst na jarenlangen
intensieven arbeid de verliezen teil deel*
kan goedmaken.
ZENDELINGEN UIT V.S. VERLATEN
JAPAN.
New York, 4 Sept. (D.N.B.) Het
verbond van Amerikaansche zendin
gen in het buitenland, gevestigd te
Boston, maakt bekend, dat met het
oog op den gespannen to.estand alle
Amerikaansche zendelingen uit Ja
pan zijn teruggetrokken.
KONING BORIS ONTVANGT ADMIRAAL
RAEDER.
Sofia. 4 Sept. (D.N.B.) De bla
den publiceeren een officieele be
kendmaking, volgens welke Koning
Borisgisteren den opperbevelhebber
der Duitsche marine, groot-admiraal
Raeder. in gehoor heeft ontvangen.
Om half twee gaf de Koning ter
y eere van den vlootvoogd een maal
tijd. waaraan verscheidene officieele
persoonlijkheden deelnamen.
s
EEN APARTE BON VOOR GORT
KOMT ER VOOR INPLAATS.
Het artikel bloem wordt inplaats van een
weekartikel een vierweeksch artikel.
's-Gravenhage, 5 Sept. Voor de week van
7 t.m. 13 Sept. zijn voor brood of gebak de
bonnen 34-4 en 34 van de broodkaart aange
wezen, voor vleesch of vleeschwaren 34
vleesch rantk>en) en 34 vleeschwaren
(1 rantsoen), voor kaas 34 kaas, voor melk
34 melk I en voor aardappelen 35 reserve
(3 kg.)
GEEN RIJST MEER.
Met ingang van 7 September a.s. is het ar
tikel bloem enz. in plaats van een weekarti
kei een vierweeksch-artikel geworden In
verband hiermede zijn dan ook voor "het tijd
vak van 7 September tot en met 4 October
a.s. vier bonnumrpers, derhalve acht bonnen
van de bonkaart „diversen" aangewezen.
Voorts wordt er geen rijst en» meer
beschikbaar gesteld. Deze blijft uit-
sluitend gereserveerd voor kinderen
van 0 tot en met 3 jaar en voor dege
nen, die voor losse rantsoenbonnen
met „rijst" in aanmerking komen.
Op den bon „C rijst" voor kinderen
tot en met 3 jaar is thans geen grut-
tenmeel (gemengd'meel) meer ver
krijgbaar, doch in .plaats hiervan
kan op den bon kindermeel worden
gekocht.
Ter vervanging van het rantsoen rijst is
de bestaande bon voor 250 gram havermout
of 250 gram gort vervangen door een bon
voor "250 gram havermout en daarnaast een
bon voor "250 gram gort. Tn plaats van 250
gram havermout of gort naar keuze kan
men dus thans zoowel 250-gram havermout
als 250 gram gort koopen.
Vanavond gaat de
verduistering in om
Gevechtshandelingen in het Oos-
'ten blijven zich succesvol ontwik
kelen.
Hoofdkwartier van den Fuehrer, 4 Sept.
(DNB.) Het opperbevel der weetmacht
deelt mede:
„In het Oosten blijven de gevechtshan
delingen zich succesvol ontwikkelen.
In den afgeloopen nacht heeft de lucht
macht bij The Wash twee Britsche vracht
schepen met een gezamenlijken inhoud
van 10.000 ton tot zinken gebracht. An
dere gevechtsvliegtuigen hebben haven
werken aan de Oostkust van het Britsche
eiland gebombardeerd.
Een aanval, in den nacht van 3 op 4
Sept. door Duitsche vliegtuigen onderno
men op het vliegveld Aboe Soeeir aan 't
Suezkanaal, bracht bijzonder veel resul
taat. De startbaan werd vernield, schui;
plaatsen en munitje-opslagplaatsen ge
raakten door bomtreffers in brand.
Overdag noch des nachts zijn vijande
lijke vliegtuigen boven Duitsch gebied
verschenen.
De marine en de luchtmacht hebben in
de maand Augustus in den strijd tegen
de Britsche ravitailleeringsscheepvaart
537.200 ton vijandeliike koopvaardij
scheepsruimte tot zinken gebracht,"
J - V
AAN DUIZENDEN BEZOEKERS ZAL EEN
INDRUK WORDEN MEEGEGEVEN^
VAN DE GROOTE BETEEKENIS
VAN HET NEDERLANDSCHE
AMBACHT.
Over enkele dagen zullen de poorten
van de Utrechtsche Najaarsbeurs
voor het publiek worden geopend.
In den korten tijd. -die rest, moeten
de inzenders nog voor honderd en
een dingen zorgen. Met koortsach-
tigen ijver, wordt er gearbeid, opdat
de Domstad op 9 September gereed
zal zijn voor ontvangst van de
Jaarbeursbe zoekers.
Onder de vele inzendingen, dtie door den
economischen voorlichtingsdienst van het
departement van handel. nijverheid en
scheepvaart zijn georganiseerd, is die van
het Nederlandsche ambacht, die niet na zal
laten duizenden bezoekers een zoo duidelijk
mogelijk beeld te geven van de verschillen
de ambachten, welke in Nederland beoefend
worden en van hun waardevolle' plaats in
de maatschappij Een greep is gedaan en er
is gepoogd de t.vpische handwerk-facior in
de verschillende groepen naar voren te
brengen door het tentoonstellen van half
voltooide producten, werkstukken, gereed
schappen en foto's. Metselaar en schilder,
smid en loodgieter, koper- en blikslager
hebben hun plaats naast den glasblazer en
den goudsmid, den opticien en den horloge-
en instrumentmaker; de producten van
bakker en molenaar ontbreken evemmin als
die van den banketbakker en den kantklos-
Zelfs de min of meer haastige bezoeker
zal een indruk kunnen krijgen van de wijde
vertakking van het ambacht in de heden-
daacsche productie.
Enkele ambachten zijn vertegenwoordigd
door ambachtslieden zelf. die men bii hun
werk kan gadeslaan, t.w. een glasblazer,
een pottenbakker en een klompenmaker.
Clvl en Etl's.
De Civi-stand (Centraal instituut voor in
dustrialisatie), wil trachten een idee te ge-
ven van hetgeen er op het gebied van het
onderzoek naar vervangende grondstoffen
voor onze industrie is bereikt. Meer in het
bijzonder zal een inzicht worden gegeven in
de moeilijkheden, welke het toepassen van
nieuwe grondstoffen met zich brengt.
De economisch-technoligische instituten
(de Etis) zuilen aanwezig zijn met een in
lichtingenbureau, waar het publiek over
het nuttige werk van deze instellingen zal
kunnen worden voorgelicht, en waar aan
gegadigden vele waardevolle gegevens zul
len kunnen worden verstrekt omtrent al
les wat voor het 'vestigen van een nieuwe
industrie en de ontwikkeling Van bestaan
de industrieën nuttig kan zijn.
Centraal distributiekantoor.
Het centraal distributiekantoor komt dit
maal royaal voor den dag met een stand,
waarin met een aantal machines, een zoo
genaamde Hollerith Set, yoor de-bezoekers
gedemonstreerd zal worden, hoe de mecha
nische administratie der toewijzingen ge
schiedt.
Hierdoor krijgt mèn een goeden indruk
van het tempo waarin, met behulp van mo
derne machines, het verbruik aan distribu
tiegoederen en de voorraad waardemateri-
aal voor het geheele land wordt bijgehou
den en 60.000 toewijzingen voor 15.000 in
stellingen ais ziekenhuizen, hotels, e.d. cen
traal worden behandeld.
Tegenover de Hollerith machines bevindt
zich een bijzondere attractie: een wand met
verschillende loketten als op een distributie
kantoor. Het aardige is. dat het publiek
hier als het ware met zichzelf geconfron
teerd wordt, want de boezoeker moet zifh
op de plaats van den loketambtenaar den
ken. Achter de loketten ziet hij een aantal
„typische" distributieklanten, die vragen
stellen. Gewone en ontstellende vragen,
zooals die dagelijks aan de distributie kan
toren in groote verscheidenheid worden ge
steld.
De bedoeling is, den jaarbeursbezoekers
duidelijk te maken, wat de practische moei
lijkheden zijn, waar de ambtenaren voqr
gesteld worden en aan te toonen, hoe het
publiek een vlotten gang van zaken kan
bevorderen.
Brandstoffeneconomie.
Het belang vooral in dezen tijd zuinig met
brandstoffen om te gaan, heeft er toe ge
leid in den stand van het instituut voor
Brandstoffeneconomie op deze kwestie de
aandacht te vestigen.
Voor wat betreft de industrie is dit ge
daan aan de hand van de maquette van 'n
stoomketel, waaraan de fouten, welke veel
vuldig voorkomen, duidelijk zijn aangege
ven.
Het verspillen van warmte bij de huis
verwarming is een euvel, dat een ieder in
den komenden winter zooveel mogelijk
moet voorkomen, aangezien hij zelf de na
deel ige gevolgen daarvan heeft te onder
gaan.
Afvalstoffen.
De stand van het Rijksbureau voor
oude materialen en afvalstoffen be
oogt het publiek te overtuigen van
de noodzakelijkheid .om in Neder
land een nuttiger en winstgevender
gebruik van het huisafval te maken.
Om een indruk te krijgen van de
waarde, welke dit huisafval verte
genwoordigt, zij vermeld, dat de
vuilnisemmer van alle Nederland
sche gezinnen per jaar 1570 milüoen
kg. afval opslokken-.
Het is duidelijk, dat in deze enor
me massa afval nog heel wat bruik-
bars en waardevols zit.
In dezen stand zal plastisch wor
den voorgesteld, op welke wijze het
huisafval wel en hoe n i et moet
worden behandeld.
Voorts wordit. een aantal afvalstof
fen vertoond met de producten,
welke hier uit worden vervaardig*).
Landbouw en voedselvoorziening.
Het departement van landbouw en vis-
scherij zal .vertegenwoordigd zijn met een
gecombineerden stand van het rijksbureau
voor de voedselvoorziening in oorlogstijd en
van de directie van den landbouw.
Bij het plan voor de inzending van het
Rijksbureau voor de voedselvoorziening in
oorlogstijd is als hoofdgedachte voor zijn
inzending, in samenwerking met de directie
van den landbouw, aangenomen:
Het rijksbureau voor de voedselvoorzie
ning in oorlogstijd zorgt, dat- de opbrengst
van grond' en water tot zijn doel komt t'en
bate van de voeding van het Nederland
sche volk.
Volledigheidshalve wordt er op gewezen,
dat voortaan op den bon voor havermout
naast de gebruikelijke artikelen ook haver-
gort en gruttenineei verkrijgbaar zijn en op
den bon voor gort,voortaan ook gortbloem
en gruttenmeel.
Van 7 September t.m. 4 October zijn geldig
van de bonkaart algemeen: 114: 1 kg. sui
ker: 115 250 gram koffiesurrogaat; 116:
500 gram jam; 117: 250 gram havermout;
118: 250 gram gort en 119: 100 gram vermi
celli of maizena. De bonnen 34, 35, 36, en 37
bloem geven gedurende dit tijdvak recht op
V2 rantsoen bloem, brood of gebak. De bon
C rijst geeft ree.ht op het koopen van 250
gram rijst en de bon C havermout op het
koopen van 250 gram havermout.
Van 7 t.m. 24 September geven de bonnen
34 en 35 van de boterkaart recht op het koo
pen van 250 gram boter en de bonnen 34 en
35 van de vetkaart eveneens, met reductie.
De bónnen 31, 32 en 33 van de boter- en
vetkaarten kunnen vernietigd worden.
Niet meer geldig ziin na Zaterdag 6 Sep
tember de bonnen 33 brood, 33 bloem, 33
vleesch, 33 vleeschwaren, 33 melk I, 34 re-
sei've (aardappelen), 30, 31, 32 en 33 kaas,
29 en 30 boter, 29 en 30 vet en van de alge-
meene kaart: 107 (suiker), 108 (koffiesurro
gaat), 109 (jam), 110 (rijst, ook B rijst), 111
(havermout of gort, ook B havermout) en 112
(vermicelli of maizena). De bonnen 33 eie
ren blijven geldig tot en met 13 September.
MAAR ALVORENS ZE „UITGEBROED"
WAREN, HAD DE POLITIE ZE
AL TE PAKKEN.
De Edesche politie kwam een uitgebrei-
den smokkelhandel in kaas op 't spoor,
welken zij, hoewel dat met velerlei moei
lijkheden gepaard ging, op gelukkige wij
ze tot in de finesses aan het licht heeift
weten te brengen.
Het onderzoek ving aan met de inbe
slagneming van één kaas en het werd
voortgezet en geëindigd met de inbeslag
neming van tientallen kazen. De eerste
kaas werd aangetroffen bij P. te Ede.
Daarna leidde het spoor naar S. te Barne-
veld, bij wien dé Edesche politie 20 kazen,
tot een gewicht van 85 kg. aantrof, listig
verborgen in een broedmachine. Van de
kaasmakerij zelve was daar evenwel niets
Je vinden. Het onderzoek werd voortge
zet en men trok naar van M. te Barne-
veld. Het onderzoek in de woning lever
de niets op. Meer succes had men, toen
men het erf en de omgeving aan een in
spectie onderwierp. Achter een hooiberg
vond men een flesch met stremsel en in
braamstruiken op een afstand van 300 m.
van de boerderij, werden eenige kuipjes
aangetroffen, aliemaal materiaal, benoo-
digd voor de fabricage van kaas. In het
weiland waren eenige kazen in het gras
verborgen. Vervolgens ging men naar B
te Zwartehroek, gem. Barneveld. Bij haar
komst zag de politie, dat de boerendoch
ter haastig een Jrapie afklauterde; met
nog grooter snelheid ging de politie de
trap op en zij vond daar, in de slaapka
mer, rustig sluimerend onder de dekens,
zeven kazen. In een café te Barneve'd
werd verder nog een koffertje met 31 pond
kaas in beslag genomen en bij v. d. B. te
Barneveld trof men nog twee kazen aan.
verborgen onder de stokboonen. Tegen
alle betrokken persoden is proces-verbaal
opgemaakt wegens frauduleuzen handel
in kaas.
De tentoonstelling .Deutsche Werkstoff-Schau", welke tot 11 September in Huize
Kneuterdijk 20 te Den Heag wordt gehouden, werd Woensdagmiddag geopend.
De expositie kan flch in een groote belangstelling verheugen (Stapf-Mol)