3e gaudcfiawïb
Bommenschade
Geen schade
aangiften meer!
Een ééndagsplant
DE WEEK.
7 Kinderraadsel
Zaterdag 6 September 1941
Madinieuuu
Een „gestrande" Deen en
rfe ex-officier vlieger Prins
Mllllonnairs worden het nietl
Tweede blad
Tropische plant in
Gemeentekweekerij
Goede en slechte
burgers
in Feiten en Fantasieën
Voldoende vleesch
aangevoerd
Kindermiddag in speeltuin
Oude Helder
Zondagsschool evangelisatie
Als men dezer dagen vanaf het Koningsplein
de Emmastraat inwandelt, staat men na een
kleine honderd stappen voor perceel num
mer 85.
Nummer 85... een bijzonder huis is dat. Bij
zonder, in meer dan één opzicht, doch in de
eerste plaats vanwege het feit, dat het hiér is,
dat d t deel van de Heldersche bevolking,
hetwelk in het begeerenswaardige bezit is van
goud en edelgesteenten, deze kleine en groote
schatten daar kan inwisselen tegen contant
geld.
Bijzonder... ook nog in én der opzicht, want
een der twee personen, die het goud keuren,
taxeeren en de eigenaars daarvan betalen, is
een bekend man, niet alleen in Heldersche
marinekringen, doch tevens in de militaire
vliegwereld. Hqt is namelijk de vroegere offi
cier-vlieger 2e kl. Prins, die in Mei '38 boven
de Kooy met een toestel neerstortte en daarbij
zoo ernstig gewond raakte, dat hij tot nu toe
invalide is. Tezamen met een zwager, een
Deen, die ten tijde van het uitbreken van den
oorlog hier te lande vertoefde en geen gelegen
heid meer kreeg weg te komen, is men thans
begonnen met dezen handel in goud en edel
gesteenten. Hoé dat gaat en wat de ervaring
is van deze twee menschen vertellen wij hier
onder.
Een kleine vierkante kamer. Fel en
ongehinderd valt het zonlicht naar bin
nen. Het zonlicht, dat schittert en flon
kert en dartelt over kleine gouden voor
werpen. Dat bljjft hangen in fyne
edelsteentjes, dat zich als het ware vast
zuigt in fijne oorhangertjes en andere
miniaturen.
Een rommelige kamer. Hier een koffer-
gramofoon, rustend op een selectie pla
ten, dé&r een koffer, achteloos in een
hoek geschoven ais geïmproviseerde zit
plaats. Midden op de vloer een syphon
spuitwater en daarnaast een alleraar
digste terrier. In een hoek staat een
kleine tafel.
Het is hier, dat wij ons bevinden in het
„alchimisten-laboratorium" van de heeren
Prins en Christensen. Twee nog vrij jonge
kerels, die ieder op eigen manier pech in het
leven hebben gehad.
De eerste sloeg te pletter met een Kool
hoven, toen op 800 meter hoogte boven De
Kooy de propeller afknapte, de motor uit het
toestel geslingerd werd en machine met inzit
tende officier naar beneden sloeg. Resultaat:
de heer Prins had er 4 rugwervels bij inge
schoten en kon deswegen zijn beenen niet meer
gebruiken. Ook nu nog is dit hem onmogelijk,
zij het dat er alle kans is, dat de verlamming
niet van blijvenden aard is.
Mei '40.
Een voortvarende persoonlijkheid is deze
gewezen officier-vlieger. Zóó voortvarend, dat
men den tweeden oorlogsdag in Mei 1940 het
volgend bericht in de Heldersche Courant kon
lezen:
„Een prachtig staaltje van vaderlands
liefde hoorden wij gisteren vertellen van
den officier-vlieger Prins, die twee jaar ge
leden bij een vliegtuigongeval zijn rugge-
graat heeft gebroken, met als gevolg, dat
zijn beide beenen blijvend verlamd zijn, en
thans weder zijn diensten aan de Konink
lijke Marine heeft aangeboden".
De voormalige officier-vlieger Prins voelt
zich té jong, en bezit té veel vitaliteit, dan dat
hij reeds nïi een leven op non-actief kan gaan
uitzitten. En waar daarbij nog andere door
slaggevende factpren gekomen zijn, besloot hij
zich op den goud-handel te werpen.
In samenwerking met zijn zwager, den heer
Christensen, den op Nederlandsche kust „ge-
stranden Deen, die dolgraag naar z'n vaderland
terug zou keeren, doch daartoe thans niet in
de gelegenheid is. Zij beiden vonden elkaar en
het publiek, dat afstand wenscht te doen van
zijn goud, zijn zilver en edelgesteenten, kan
hen in de Emmastraat vinden. In gezelschap
van een charmante Hollandsche dame, die de
echtgenoote is van den heer Prins, de ooljjke
terrier en de overige, reeds genoemde, goud-
gravers-requisiten.
Hoe heeft U eigenlijk publiciteit gegeven aan
Uw pas-opgericht bedrijf, meneer Prins? al
dus vroegen wij.
't Heldersche goud komt.
Uitsluitend door een advertentie te
plaatsen in de Heldersche Courant, luidt
het antwoord. Den eersten dag kwam
daar niet veel op, maar Ineens barstte de
bom. En toen was de zaak te klein
Tallooze verkoop-lustigen vulden de ka
mer en we kwamen handen te kort om
iedereen te helpen. Trouwens, toen beza
ten we nog niet die routine, waarover
we thans beschikken. Er was nég een
probleem, en wel dat we lang niet vol
doende contanten hadden om alles lede
ren dag direct te kunnen betalen. Maar
dank zy een goede relatie werd dat ge
regeld. Per dag werd soms wel voor 500
gulden en meer gekocht.
Loopt U veel risico met deze inkoop?
Tamelijk. De goudprijs is namelijk niet sta
biel en waar wij opkoopen tegen vaste prijzen,
boeken we wel eens een strop. Dat is echter
niet te omzeilen in deze branche, die aan zoo
vele factoren onderhevig is. Wij verkoopen zelf
weer aan den hoogsten bieder en het verschil
tusschen in- en verkoop is onze winst.
Winst en verlies.
Zijn die winsten groot...?
Het pleit voor het zakendoen van deze beide
heeren, dat ze er openlijk voor uitkomen, dat
er inderdaad wel eens behoorlijke winsten ge
maakt worden. Evenwel, daar staat tegenover,
dat er ook lang geen geringe verliezen geleden
worden. Vooral met den inkoop van de edel-
steenen is zulks het geval. Men dient dit ech
ter op de koop toe te nemen, aldus de heer
Christensen en moet tevreden zijn als men met
een behoorlijk weekgeld tenslotte uitkomt. En
tot nu toe was dit het geval.
Het publiek, zoo merkte de heer Prins op,
maakt zich echter, zoo spoedig er sprake is
van goud-koopen, totaal verkeerde voorstellin
gen. Men denkt dat er door ons schatten ver
diend worden, maar dat is zeer zeker niet het
geval. Dat hoeft trouwens ook niet. We be
talen, in alle bescheidenheid, behoorlijke prij
zen en doen alles om een sfeer van vertrouwen
tusschen de klanten en ons te scheppen. Wij
meenen daar in Den Helder in geslaagd te zijn.
zijn.
Wie er kwamen.
Wie zijn er al zoo gekomen in Den Helder
met goud en edelsteenen?
Ja, dat was een vrij pijnlijke geschiedenis.
In het begin waren het kennelijk tal van ge
goeden, die op de een of andere manier aan
den grond geraakt waren en dringend geld
noodig hadden. Zij kwamen met gouden hor-
loge's, met oorbellen, hangers, kettingen, en
allerhand sloop-goed", d.w.z. kapotte voorwer
pen. We vonden het, eerlijk gezegd, zelf toen
niet leuk meer. Tenslotte voelden we dat we,
min of meer, profiteerden van de misère van
anderen. Maar, ja...
Tóeii kframén de burgermenschen en de heel
kleyne luyden. Ook veel visschers. Ze brachten
stukken van 't familiebezit mee, die jaren en
jaren veilig bewaard gebleven waren in
byouteriedoosjes en op andere veilige plaatsen.
Nu hebben ze geld noodig die menschen en
dwingt de nood hun het om te zetten in con
tanten.
Moeilijker koopen voor ons dan het goud
zijn de brillanten en andere edelsteenen. Daar
bij hangt, als we taxeeren en onderzoeken, veel
af van intuitie, flair en... geluk. Al enkele
malen is het voorgekomen, dat we ver boven
den prijs iets aangekocht hebben. Dat waren
de stroppen, 't Werd weer goedgemaakt door
enkele gelukkige inkoopen. Dat zijn zoo de
ups en downs van onze branche. Ook gebitten
koopen we op, als zich daaraan goud bevindt.
Die werden door ons „gekraakt", zoodat we bij
voorbeeld gisteren hier den heelen dag over
krakende kiezen en tanden geloopen hebben,
die op den grond lagen...
Stroppen!
Heeft U nu nóg wel eens stroppen
Zeker. Gisteren kwam er een dame met een
pracht van een lorgnet. „Zuiver goud", be
weerde ze. Wjj taxeeren de lorgnet en inder
daad... het was zuivere waar. Ter waarde van
25.Helaas... toen we het apparaat door
hakten, bleek het zwaar doublé te zijn. Maar
toen was de dame allang weg...
Hoe gaat U bij het taxeeren te werk?
We hebben een toetssteen, waarop we het
goud wrijven. Er kortit dus een heel klein beetje
goud-schrapsel op de steen te liggen en daar
op gieten we wat z.g. keur-water. Er zijn
3 soorten keur-water: één soort voor 14 karaat
goud, één voor 18 en één voor 22 karaat. Aan
de kleur die het goud-schrapsel aanneemt zie
je dan het karaat. Voorts is daar de loupe, die
ons belangrijke diensten bewijst (speciaal bij
de edelsteenen-keuring) de weegschaal en...
nogmaals ons geluk, onze veine. En vergeten
we niet een paar goede oogen en... last not
least: verstand van de zaken.
Wat zijn Uw plannen?
Wel, zoolang als hier nog „loop" blijft, zul
len we hier blijven. Daarna is ons plan naar
Schagen te vertrekken waar we een geschikt
perceel hopen te kunnen krijgen en daarna...
verder het'land in!
Twee merkwaardige jonge kerels.
Daar hangt iets in die kleine Emma-
straatsche kamer van romantiek, bohème
en durf. Ja... ook van avontuur. Heel in
de verte denkt men, als men deze belde
menschen gebogen ziet zitten over gou
den voorwerpen en antieke edelsteenen,
aan den tjjd der alchimisten
Daarby... twee zakenmenschen van
honderd procent. Men zou wellicht wei
nig vertrouwen hebben in deze „reizende
gezellen", maar men zou green grooter
vergissing kunnen maken. Het zijn alleen
menschen, die graag zelf hun brood wil
len verdienen en dat op een zoo eerlijk
mogeljjke wijze. Dat dit thans geschiedt
via het felbegeerde goud, het metaal
waaraan vloek en geluk beide zoo nauw
verwant zijn maakt tenslotte niets uit.
Een gewezen vliegenier van de Neder
landsche navy en een Deen! De „golddig-
gers" van de Emmastraat..^
Voor byna 8 millioen gulden aan
gegeven.
Menige stadgenoot zal voor zichzelf een
schatting hebben gemaakt van de totale
schade, die in onze gemeente door de verschil
lende bombardementen is aangericht. We heb
ben wel eens iets van die schattingen gehoord
en nu we het totale bedrag weten, blijkt, dat
men weinig begrip heeft gehad van de schade,
aan de honderden perceelen in onze stad ver
oorzaakt.
Het juiste bedrag van de schade-aangiften
is bekend bij de schade enquête commissie op
het Koningsplein. Daar zijn direct of via de
Commissie van den wederopbouw, de honder
den bij honderden schade-formulieren binnen
gestroomd. Daar heeft men handen tekort ge
had om na een bomaanval de zaak te verwer
ken. Daar stapelde zich de administratieve
rompslomp op en met grooten ijver en energie
heeft men getracht, de gevallen zoo snel mo
gelijk af te handelen, omdat men wist, dat de
gedupeerden op de, afhandeling van hun zaken
zaten te wachten.
Welnu, men kan niet anders dan groote
waardeering aan den dag leggen voor het
werk, dat op het Koningsplein en op de Kerk-
gracht is gepresteerd.
In totaal kwamen een 5500 aangiften
voor schadevergoeding binnen. AI die
5500 gevallen moesten door de commissie
stuk voor stuk bekeken en gewaardeerd
worden en het mag een prachtige pres
tatie heeten, dat op het oogenblik van dit
groote aantal 4600 gevallen als afgehan
deld beschouwd mogen worden. Dat kon
niet anders dan met hard en intensief
werken. Practisch alle huisraadschade Is
in geld uitbetaald. Van de 847 gevallen
van huisraadschade waren er tot gisteren
745 totaal afgedaan.
Het totale bedrag van de opgegeven
schade bedraagt 2.800.000. Daarbij is niet de
schade, die aan gemeente- en rijksgebouwen
is aangericht, zoódat het totaal wel heel wat
hooger zal liggen. Toch is een bedrag van
bijna 3 millioen, aan particuliere eigendom
men, geen gering bedrag. Het is gelukkig, dat
de commissie met veel begrip voor den toe
stand van de gedupeerden, hun zaken zoo
goed mogelijk behartigt.
Wie nog geen aangifte van bom-
schade deed is te Iaat.
Eenige maanden geleden hebben we enkele
malen een bericht geplaatst, waarin bekend
gemaakt werd, dat de schade, door bombar
dementen aangericht, binnen 45 dagen aan de
schade enquête-commissie, of de Commissie
voor (3en wederopbouw, moest worden opge
geven. Velen hebben daaraan gevolg gegeven,
anderen namen het voor kennisgeving aan en
op het Koningsplein zag men veel door de
vingers en nam men alle gevallen, die werden
aangegeven, nog in behandeling. Een bewijs
daarvan is, dat gisterenmiddag door de schade
enquête-commissie een aangifte werd behan
deld, die 28 Augustus, dus een week geleden,
was binnengekomen, van bommenschade, die
aangericht was bij het bombardement van...
14 Mei 1940.
Met deze soepelheid is het nu afgeloo-
pen. Met ingang van heden kan geen
énkele schade, ouder dan 45 dagen, meer
in behandeling komen. Uit Den Haag zijn
daarvoor uitdrukkelijke instructies geko
men. Dit beteekent dus, dat iemand, die
gedupeerd is en daarvan nog geen aan
gifte deed, geen aanspraak meer op eenige
vergoeding kan maken.
Men heeft zich daarover niet te beklagen.
Men is gewaarschuwd al sedert maanden. Wie
die waarschuwing in den wind heeft geslagen,
ondervindt daarvan nu de gevolgen. Hij zal
zelf de schade hebbel^ te herstellen. En voor de
toekomst houde men er rekening mee. Mocht
er ooit nog eens schade door bommen in Den
Helder aangericht worden, dan verzuime men
niet daarvan zoo spoedig mogelijk, in ieder
geval dus binnen de 45 dagen, aangifte te
doen. Het is toch ook een prettig idee, dat
wanneer men vandaag schade heeft en die
schade morgen óf op het Koningsplein óf op
de Kerkgracht, opgeeft, men meestal binnen
een maand, die schade heeft vergoed, hetzij
door herstel van het beschadigde perceel, het
zij in geld, bij huisraadschade.
Wie door ziekte of andere gemotiveerde
oorzaken niet in de gelegenheid was zjjn
schade aan te geven, kan zich in dat bij
zondere geval nog wenden tot de Com
missie op het Koningsplein.
Vlak naast de bananenpalm in de Gemeente
kweekerij, slingert zich, om een paal en een
roe een vreemdsoortige plant, die den schoo-
nen, doch voor den leek nietszeggenden naam
draagt van Aristolochia gigas. Deze plant, af
komstig uit Brazilië, bloeit een dag in het jaar
een dag in Augustus.
Onze vroegere stadgenoot J. J. Kraan,
tijdelijk woonachtig Brinkstraat 30, te Baarn,
is geslaagd voor zijn 2e deel Notariaat te Den
Haag.
Wij Nieuwediepers zijn in de loop
der laatste zestien maanden zoo om en
nabij gaan beseffen wat oorlog nu wel
feitelijk beteekent. En daarbij is ons
zeer hardgrondig aan 't verstand ge
bracht, dat oorlogstijden dure, peper
dure, tijden zijn. Tijden, waarin spaar
bankboekjes luxe voorwerpjes zijn uit
een lang-voorbij tijdperk, tijden, waarin
elke laatste week der maand wéér een
puzzle op zichzelf is, tijden, waarin we
leelijk aan het verarmen zijn en waarin
een angstig groot bevolkingscontingent
dreigt te verpauperen.
't Is daarom verblijdend, dat er lieden
gevonden worden, die zich juist nü ge-
meenschapsmensch toonen. Prachtige
kerels, wier karakters niet op zand, doch
op graniet gebouwd blijken te zijn. Dat
zijn de kerels, waaraan wij iets hebben,
en die we niet zullen vergeten. Ook
hierna nietl
Helaaser zijn ook anderen. En
dan denken we aan den vinder van de
portemonnaie van den krantenbezorger,
die tot nu toe niet het besluit heeft kun
nen nemen de hem niet toekomende
guldens aan den eigenaar terug te be
zorgen.
Eerlijk gezegd we hadden zooiets
niet verwacht. Want al bezitten duizend
menschen tenslotte duizend verschillen
de karakters, men kan ijjel begrijpen,
dat men iemand in dezen tijd in zeer
ernstige moeilijkheden brengt door hem
een zóó groot bedrag aan geld te ont
stelen.
Wie geeft er inlichtingen...?
Mocht het zijn dat men er in slaagde
deze onmaatschappelijke medeburger
voor het voetlicht te brengen. Mocht
het zijn, dat we te weten komen, welke
stadgenoot niet schroomt in deze tijden
zijn medeburgers in extra moeilijkheden
te brengen. Voor de straf op deze mis
selijke diefstal verwijzen wij naar de
Feiten" van twee weken geleden
Koningsplein schandpaalenz.)
Dat niet ieder vinder oneerlijk is,
moge hier, nu we het toch over dit
chapiter hebben, wel eens gememoreerd
worden. Een week of wat geleden vond
glazenwasscher Anchelon een porte
monnaie. inhoudende eveneens een
groot bedrag aan geld. Nu is het be
kend, dat de Heldersche-glazenzeemer-
met-den-Italiaansch-naam wel eens een
enkele maal een scheve schaats rijdt en
dat hij niet direct tot de „stille-in-den-
lande" behoort. Integendeel! En waar
onze vriend een bar mager inkomen
heeft zal hij zich zonder twijfel afge
vraagd hebben: „Wat zal ik doen
inpikken of teruggeven". Een vraag,
die het een mensch duchtig moeilijk kan
maken (ga Uw eigen leven eens na
lezeris er niet één keer zoo'n
„zwarte" periode geweest bij U
De ruitenveeger hoorde echter den
zelfden dag nog dat het hier geld be
trof waarmee iemand een doktersreke
ning moest betalen. Het gevolg was,
dat de eigenaar terstond erna z'n bezit
terhg had. Waarmee we geen hulde
willen betuigen aan den eerlijker glazen-
reiniger, maar wél willen bewijzen, dat
er ook nog maatschappelijke stadgenoo-
ten zijn. Al hebben ze vreemde namen
en al veegen ze ruiten en schoorsteetien.
Heeft U gelezen van het succes van
Feike Asma? Natuurlijk, en het zal U
vergaan zijn als ons, dié daar hoogelijk
mee vereerd zijn. Want tenslotte zijn
we allemaal een beetje chauvinisten
doet het ons goed als het mede-Nieuwe-
diepers naar den vleeze gaat. En het is
net of er iets van de glans van die for-
tuinlingen op ons-zelf afstraalt. Zoo
voelen we het tenminste.
Feike Asma wordt een gróót
orgelist. Dat is buiten kijf. Het zou ons
zelfs verwonderen als hij niet de béste
in dit land werd. En dat zal dan een
Heldersche jongen zijn, die hier geboren
en getogen is, die hier z'n eerste kwa
jongensstreken uithaalde, hier school-
liep en hier z'n orgelstudie aanving.
Wie z'n leermeester wasDat
was z'n eigen vader. Voor hém zal het
een wel zeer bijzondere voldoening
moeten zijn te mogen aanschouwen de
vlucht, de groote vlucht, die z'n zoon
neemt.
Hetgeen we hem allen van harte
gunnenl
(Foto Verheif).
We hadden op de redactie een seintje ge
kregen, dat de plant bloeide en de fotograaf
heeft zich naar de Soembastraat gehaast om
dit inderdaad wonderschoone tropische product
op de gevoelige plaat vast te leggen. Hier
boven ziet men het resultaat. Wie de plant ge
zien heeft voelt dit beeld als een pover resul
taat van de projectie van een bloem van onge
kende schoonheid.
J)e bloem, die met den langen dunnen staart
mee, zeker 50 centimeter groot is, ontplooit
zich uit een soort eendenkop, hiermee is ten
minste het gedeelte waaruit zy openbloeit het
best te vergelijken. De bloem zelf heeft den
vorm van een olifantsoor, gespikkeld van kleur,
ongeveer als een kievitsei. Het hart is ruig en
diep zwart.
We zouden hier het liefst een punt zetten,
maar dan zou ons verslag niet volledig zijn,
want bij al haar schoonheid, ging er een geur
uit van de bloem, zoo benauwd, dat het onmo
gelijk was om langer dan een minuut van haar
schoonen vorm en kleur te genieten.
25 Koeien, maar... geen varkens.
Ook voor deze week blijkt, dat er ruim
voldoende vleesch is aangevoerd om alle
bon-bezittende huismoeders aan een be
hoorlijk stukje vleesch te helpen.
Naar wy van den secretaris der Toe-
wijzingscommissle vernemen, bestond de
aanvoer deze week uit 25 koeien en enkele
kalveren.
Wederom werden geen varkens aange
voerd. De luxe der vet-omrande karbo
naden en van spek dient men zich dus
voorloopig nog eenigen tijd te ontzeggen.
Wie heeft nog iets te missen f
Naar wij van het bestuur van. de Speeltuin-
vereeniging „Den Helder", afdeeling Oude
Helder, vernemen, bestaat het voornemen Za
terdag 13 September a.s., te half 3 een kinder
middag in dezen tuin te organiseeren. Het
plan is er een prettigen middag van te maken,
waarbij diverse wedstrijden georganiseerd zul-
llen worden en spellen gespeeld.
Men zou gaarne de kinderen versnaperingen
willen aanbieden, doch is daartoe verplicht een
beroep op de ouders te doen. Deze zullen be
zocht worden, waarbij hun gevraagd wordt
per kind 10 cent en enkele meelbonnen (even
tueel een broodbon) af te willen staan.
Gaarne wekken wij de ouders op aan dit
verzoek te willen voldoen.
Morgen begint de Zondagsschool in de
Palmstraat, Anemonenstraat en Ouden Hel
der. Na een periode van gedwongen rust zal
het onderwijzend personeel weer present zyn
en de ouders worden, door middel van een
advertentie in dit nummer verzocht, hun kin
deren te sturen.
Het aanvangsuur is half één en ieder kind
is hartelijk welkom.
ZONDAGSSCHOOL
NEDERL. HERV. GEMEENTE.
Onder verwijzing naar de advertentie in dit
nummer vestigen wij er de aandacht op, dat
Zondag 14 September, de Zondagschool der
Ned. Herv. Gem. op Parellelweg, Oostsloot-
straat en aan de Weststraat weer aanvangt.
Wethouder L. F. van Loo houdt a.s. Maan
dag geen spreekuur, doch Dinsdag van 3 u.
tot 4.30.
Op de kinderpagina in dit nummer treffen
onze jonge lezers een raadsel aan, hetwelk zy
deze week moeten oplossen. Tot onzen spijt
werden de laatste 3 regels weggelaten. Daar
moet staan:
„De eerste letters vormen, van boven naar
beneden gelezen, de naam van iets, dat nu
weer voorbij is."