PROPAGANDA
Ons Indië
Een jaar van opbouw
Kan de gast de waard vertrouwen?
Het bolsjewisme verzaakt de cultuur
Het „parlement" van
den nieuwen tijd
Naastenliefde**
Marktberichten
Bemiddelaarster tusschen
regesring en volk
De befeekenis van de sociale
actie van het N.V.V.
Hoeveel bofer is er verwerkt in een restaurant maaltijd l
Volksverbondenheid een
ongekend begrp
IJ ET woord en het begrip propa
ganda krijgen langzamerhand
een anderen inhoud.
oorheen was de propagandist
dc "la,n- die er op uittrok om het
publiek ergens voor te winnen En
veelszins vatte men dit een beet
je geringschattend op als „reclame"
De gedegen man van inzicht en
kunde was de man, die thuis zat,
de problemen overdacht, de kunde
te boek stelde; maar dan was de
propagandist noodig, om een en
ander te vulgariseeren, onder de
massa te brengen, de geboekstaafde
kunde in pasmunt voor het dage-
lijksche leven om te wisselen en al
ler interesse daarvoor te wekken,
vaak raes daarbij de nevengedach
te, dat de propagandist bij zijn vul
gariseeren ook niet al te kieskeurig
kon zijn en wat hij propagandeer-
de naar den smaak der massa
moest omvormen. Wat hij nu een
maal in breedte moest winnen,
moest hij noodzakelijkerwijs in
diepte verliezen. De oppervlakkig
heid kon niet verre van hem blij
ven. En hij had dit om der wille
van zijn doel ook niet te vreezen.
De sfeer der hoogere bezinning was
nu eenmaal een andere dan de
sfeer der alledaagsche, popularisee-
rende propaganda.
IN de jongste periode der we-
reldgeschiedenis komt een an
der begrip „propaganda" op.
Dat blijkt reeds dadelijk en zelfs
zonneklaar uit het feit, dat thans
een propaganda-ministerie te mid
den der andere ministeries gevon
den wordt, waarlijk niet alleen in
Duitschland, en in met Duitschland
verbonden landen, maar zelfs ook
aan de andere zijde van het front,
waar deze nieuwe gedachte hier en
daar overgenomen werd, of althans
een zekere nabootsing vond.
Het woord propaganda is in koers
gestegen en is thans van het hoog
ste karaat.
De overheid zelve heeft de pro-
nfet akU hand genomenen dat
z/ch 1„ büantje' waaroor men
,of meer «eneert, doch als
de hooge kunst om de ideeënwereld,
dioDste^h1 8!1 kent' haar heste.
wpzprf verandering hangt met het
nanwot nieuwe revolutie ten
nauwste samen.
De overheid heeft thans een veel
grooter, een veel edeler taak ge
kregen. Was zij voorheen soms niet
veel meer dan de angstige admi
nistratrice van de helft plus één der
met ministerzetels kegelende „volks
vertegenwoordigers", zij is thans
van dezen „koehandel" onafhanke
lijk, heeft weer gezag, kan weer
leiding geven en kan haar ideeën-
njkdom met de kracht der hoogere
roeping, die haar bezielt, tot de
volksgemeenschap brengen om
haar mee te sleepen tot éénzelfde
doel. Propaganda is thans een ideo-
ologisch begrip geworden, een roe
ping. Het woord zelve beteekent:
uitbreiden, in stand houden. De
propaganda komt in plaats van de
democratische stembus en het is
5e t „gesp.ek tusschen de overheid
en de volksgemeenschap geworden.
De overheid spreekt. Zij heeft iets
te zeggen, dat zich van den kring
der leidende mannen uit tot de
gansche volksgemeenschap moet
uitbreiden en dat in dit „gesprek"
voor langere tijden in stand gehou
den moet worden.
7 IJ kan daarbij niet zonder „ant-
woord' blijven. Ontvangt haar
propaganda bij de volksgemeen
schap geen „antwoord", dan is de
overheid „afgestemd" en is haar
propaganda geen propaganda meer.
Dan mist zij haar doel, dan heeft
zij geen leiding, dan moet zij heen
gaan. Maar de ware propaganda,
de propaganda der werkelijke lei
ders, krijgt „antwoord", vormt den
politieken wil der volksgemeen
schap, is „vorming" in den hoog
stel zin des woords en is de uiting
der harmonie tusschen leiders en
geleiden.
Zoo vervangt zij het parlement.
Parlement beteekent immers ook
„gesprek". Maar ze is een beter
„parlement", een beter „gesprek",
psychologisch en geestelijk diep en
rijk, een vrucht van rijke ideeën,
die niet wij hebben, maar die ons
hebben en een nieuwe geschiede
nis maken.
NOODLOTTIG SPEL VAN
LONDEN EN BATAVIA.
Bij de berichten, dat er thans
op Nederlandsch-Indischen bo
dem reeds op tal van plaatsen
gevochten wordt en dat In
dië het natuurlijk alleen op
knappen moet, zonder dat de
zoo hoog geroemde Amerikaan-
sche en Engelsche hulp in noe
menswaardige mate aanwezig
is op het oogenblik, dat men
deze noodig heeft, keeren wij in
gedachten naar Londen.
WIJ hebben geen behoefte om op
afwijezigen te schimpen, die
zich niet verdedigen kunnen. Maar
het moet ons toch van het hart, dat
het een onbegrijpelijke domheid
was van het comité Gerbrandy en
van den Gouverneur-Generaral van
Nederlandsch-Indië om aan Japan
den oorlog te verklaren.
Tokio begon niet. Tokio verklaar
de den oorlog aan Engeland en aan
de Vereenigde Staten, niet aan Ne
derland of aan Nederlandsch ge
bied. Dit was prijzenswaard. Tokio
liet dit waarlijk niet na, omdat het
bang voor Batavia was. De feiten
bewijzen dat wel anders. Tokio liet
dat na, omdat het verschil maakte
tusschen zijn eigenlijke vijanden te
Londen en New-York, en Neder
land. De Oosterling voelde hierin
fijn en handelde hoofsch.
VERKEKEN KANS.
Hadden een Gerbrandy en de zij
nen dit weten te waardeeren en
hunnerzijdsch al het mogelijke ge
daan 0111 Indië buiten den oorlog te
houden, wij zouden hun nog veel
vergeven hebben en deze pogingen
als Nederlanders van harte succes
hebben gegund. Het was het eenige,
waarmede zij hun vlucht in de Mei
dagen nog ©enigszins konden goed
maken. En allen zonder uitzonde
ring zouden er mee gediend zijn ge
weest, indien Indië buiten den oor
log had kunnen blijven; allen zon
der uitzondering, ook onze verwan
ten in Indië, ook wij, iedereen.
Maar neen, het kabinet-Gerbran-
dy denkt niet Nederlandsch, doen
Anglo-Amerikaanscli. Als ioKio
den oorlog aan Nederland of Indie
niet verklaart, welaan, de neer
Gerbrandy doet het wel. Onge
acht de positie van Indie, ongeacht
de positie van het bezette vader
land, provoceert hij de Japanners
zijnerzijds en dwingt hen tot een
strijd. Hij provoceert hen met een
oorlogsverklaring, met het zenden
van hulptroepen naar Singapore,
niet het attakeeren van het neu
trale Portugeesche Ti mor naet het
inzetten der NederlandBch-Indisct e
marine met dreigingen van totale
verwoesting van Indie s
men naar Sowjet-Russisch exempel,
liever dan deze in de handen der
Japanners te laten vallen, enz.,
enz.
Och arme, dit sabelgekletter is
zoo voos. Het provoceert, maar het
kan geen rechten slag maken. Het
zijn harlekijn-sabels. Als de Japan-
sche macht zich opmaakt, stroomt
er bloed, veel bloed van onze ver
wanten tiaar ginds, doch voldoende
kracht tot weerstand is er niet. De
provocatie der oorlogsverklaring
heeft slechts bloed en tranen met
veel verwoesting tot gevolg, zonder
dat er eenig Nederlandsch belang,
noch nu, noch voor de toekomst
mee gediend is, integendeel, elk Ne
derlandsch belang, èn nu, èn voor
de toekomst wordt er grondig door
geschaad, wordt er door gehoond
en bespot.
GROOTDOENERIJ.
En waar is de staatsmanswijs-
heid bij Gerbrandy en de zijnen?
Hadden zij nu nog maar als voor
waarde voor hun oorlogsverklaring
van hun bondgenooten geëischt, dat
deze voor een afdoend militaire en
maritieme hulp te voren zorg zou
den dragen, zoodat het uitgestrekte
Indische rijk met kans op resultaat
verdedigd kon worden! Maar neen,
in onbegrijpelijke grootdoenerij den
ken de heeren Singapore nog te
kunnen helpen, Portugal te kunnen
beleedigingen en dan nog het groo-
te Indië te kunnen bewaren, zon
der voldoende vloot- of landstrijd
krachten tot hun dienst te hebben.
De heeren hebben het oordeel
over Indië gehaald lichtzinnig, dom,
onverantwoordelijk. En als een
maal de rekening opgemaakt moet
worden, zal geen kamp van Oolt-
gensplaat afgelegen genoeg zijn om
de stemmen van toorn en droef
heid over den gang van zaken bui
ten hun muren te houden. (V.P.B.)
Naastenliefde, de eerste christe
lijke deugd, wil men tegenwoordig
nog wel eens verkeerd uitleggen.
Voor velen geldt de naastenliefde
alleen voor de mannen van partij A
of voor die van partij B, al naar ge
lang hij met zijn sympathieën staat
aan de zijde van partij A of B
Gelukkig zijn haar instanties en
organisaties, die niet zoo kortzich
tig zijn, die de ware christelijke
naastenliefde nimmer uit het oog
verliezen. Die slechts willen helpen
en verzorgen, die niet zien of het
een vriend dan wel een vijand is die
in levensgevaar verkeert.
Naastenliefde in praktijk, dat wil
de Nederlandsche ambulance bren
gen helpen waar hulp wordt ver
zocht, niet ziende naar partij, naar
vriend ol vijand. Daarom zal deze
Nederlandsche ambulance ieders
steun verdienen.
Daarom kunt u ook niet achter
blijven als er een beroep op u ge
daan wordt. En dat beroep wordt
nu op u gedaan de Neder
landsche ambulance heeft uw steun
noodig. Zij verwacht ook uw bij
drage op girorekening
Nederlandsche Ambulance,
Koninginnegracht 22, Den Haag.
GRONDSLAGEN VOOR EEN
SOCIALISTISCHE GEMEEN
SCHAP GELEGD.
In het afgeloopen jaar werd een
aantal sociale maatregelen geno
men, welke van verstrekkende be
teekenis zullen blijken voor den op
bouw van een socialistische ge
meenschap. Het zou te ver voeren,
hier een overzicht te geven van al
datgene, dat in het afgeloopen jaar
tot stand is gekomen, doch een
tweetal belangrijke maatregelen
verdient zeker nog een nadere toe
lichting.
In de ee-rste plaats de werkloos
heidsverzekering en in de tweede
plaats het ziekenfondsbesluit.
Enkele maanden geleden werd
door den commissaris van het
N.V.V., den heer Woudenberg, de
Werkloosheidsraad in het leven
geroepen. Deze raad is thans bezig
met een omwerking van de werk
loosheidsverzekering in Nederland.
Binnen korten tijd zullen de herzie-
ningsvoorstellen het licht zien en
dan zal zeer zeker de werkloosheids
verzekering in ons land eindelijk
bevredigend zijn opgelost. De uit
voering er van blijft in handen van
het N.V.V. en dit lichaam zal dan
uiteindelijk als drager van de werk
loosheidsverzekering optreden.
Zal dus in de naaste toekomst
het probleem van de werkloosheids
verzekering zijn opgelost, reeds
thans zijn enkele practische suc
cessen geboekt. Onlangs werd de
verhooging van de kasuitkeering
der werkloosheidsverzekering door
gevoerd.
In het licht van de geheele herzie
ning van de werkloosheidsverzeke
ring heeft deze maatregel weinig
structureele waarde, doch bewijst
wel, dat het N.V.V. zich niet alleen
met de toekomst bezig houdt, doch
waar mogelijk, ook rekening houdt
met de nooden van het oogenblik.
HET ZIEKENFONDSBESLUIT.
Een andere maatregel van groot
belang is het Ziekenfondsbesluit.
Niet alleen werd het aantal ver
zekerden uitgebreid, door voorloo-
pig elke werknemer, die een inko
men heeft tot drie duizend gulden
per jaar, te laten vallen onder het
Ziekenfondsbesluit, doch ook de so
ciale zorg voor het gezin van den
werknemer werd uitgebreid. Bij de
ziekengeldverzekering werd het be-
vallingsgeld ingevoerd, waardoor
iedere vrouw, wier man volgens de
Ziektewet verzekerd is, bij bevallen
f55.uitgekeerd krijgt.
De kosten van de ziekengeldver
zekering zijn daardoor in vergelij
king met de voorafgaande jaren de
TIEN GRAM GEEFT REEDS „BO-
TERSMAAK"; TWINTIG GRAM
IS „VET"!
CONTROLE OP RESTAURANT
SCHOTELS EEN EISCH DER
VOLKSGEZONDHEID.
'S-GRAVENHAGE, 6 Jan. (V.P.B.)
Er wordt veel geklaagd en veel gc
sproken over onze vetvoorziening,
welke sterk te lijden heeft onder
de blokkade van Britsche zijde. Het
is nu eenmaal een feit, dat juist de
boter ons lichaam dagelijks de
grootste hoeveelheid, vooral s win
ters zoo belangrijke vitaminen A en
D toevoert, zoodat een rantsoen van
"28,5 gram boter per dag zeer zuinig
moet worden beheerd, wil men de
volksgezondheid geen ernstige scha
de toebrengen. Een van onze redac
teuren heeft 2hierover een onder-
derlandschen voedingsphysioloog,
houd gehad met een bekenden Ne-
dr. H. v. d. Upwich, die de aandacht
vestigde op de volgende feiten:
De meeste restaurants vragen
voor een maaltijd als regel 20 gram
boter. Dit is op een rantsoen van
28,5 gram per dag veel te veel; te
meer waar de boter door verhitting
helft hooger geworden. Daarom
werd verhooging van de premie
noodzakelijk en aanspreking van
de reserves. Men wilde echter niet
de kosten van dit bevallingsgeld
verhalen op den werkgever, of den
werknemer, doch heeft bepaald,
dat deze kosten zullen worden ge
put uit het Vereveningsfonds.
Het nieuwe Ziekenfondsbesluit
heeft tal van vraagstukken opge
lost, maar er ook vele nog openge
laten. Gezien den korten tijd van
voorbereiding is er echter reeds veel
goeds tot stand gekomen, en, al is
alles nog niet zooals het moet zijn,
nu de eerste stappen zijn gezet, zal
een algeheele regeling niet al te
lang op zich laten wachten.
Zoo ligt het in de bedoeling de
zeelieden, die niet verzekerd zijn
volgens de Ziektewet, doch volgens
een andere regeling, de werkloo-
zen, de rentetrekkers en het over
heidspersoneel onder den kring der
verzekerden te doen vallen.
Dit is daarom van belang, omdat
ziekenzorg niet alleen maar een
kwestie van een verzekering zon
der meer is. Met ziekenzorg immers
staat of valt de volksgezondheid.
Wanneer eenmaal alles geregeld zal
zijn, zal de volksgezondheid die in
ons land toch reeds op een hoog peil
staat, nergens ter wereld kunnen
worden overtroffen.
In dit licht gezien zijn de geno
men sociale maatregelen de rich
tingwijzers van een sociale politiek,
waarvoor ons latere geslachten zul
len dankbaar zijn.
DE RUINES DER KERKEN ALS
HERINNERING AAN DEN
VLOEK VAN HET BOL-
SJEWISME.
BERLIJN, 5 Jan. (A.N.P.) Van
het front zond men de volgende
overwegingen:
AI was er dan ook in de afge
loopen maanden van den veldtocht
weinig tijd, toch had men nog wel
eens een uurtje rust. Dan keek men
het landschap met andere oogen
aan om iets van zijn cultuur te lee-
ren kennen. De nietige huisjes, de
hutten, niet meer dan manshoog,
de lange kolchozschuren konden
toch niet de eenige bouwwerken
zijn, die het land bezat. En al kreeg
men langzamerhand wel eenigszins
oog voor de schoonheid van velden
met zonnebloemen ter grootte van
een landgoed, of voor de onbekende
bloeiwijze van de boekweit, toch gaf
de eentonige grenzeloosheid der
steppe een terneerdrukkend gevoel
van verlatenheid. Allang was ook
de eenvoudigste ziel tot het bewust
zijn gekomen, dat ons geen van al
len een zekeren zin voor cultuur
ontbreekt, ook al is die dan slechts
onbewust. Ieder vroeg zich tenslot
te wel eens af, of er in dit land
dan nooit een grootsch bouwwerk
tot stand gekomen was. Had dit
volk dan alleen maar hutten uit
leem gebouwd?
Het is onze historische cultuur,
welke dieper in ons verankerd is,
die ons zelfs in oorlogstijd doet den
ken naar de bewijzen van bescha
ving in een vijandelijk land, zooals
die tot uiting komen in zijn belang
rijke gebouwen. In den spiegel van
een ander zien wij onszelf des te
beter, en zoodende herinnert men
zich, na het onstuimige van den
strijd, dankbaar, het eigen land en
denkt aan den rijkdom onzer ste
den, aan de intimiteit der overerf
de boerenhoeven en verweerde
burchten, Hoe gaat dat alles in on
ze herinnering ie ven!
Het noodlot der kerken.
Dit onbekende gebied, tot dusver
re deel van den reusachtigen Sow-
letstaat, had toch ook eens zijn oude
gebouwen zij liet ook niet in die
mate. als West-Europa ze had. Het
waren de kerken, die in stadjes en
dorpen niet alleen door hun om
vang centraal waren, maar ook
door de pracht van hun vorm en
de waarde van de bouwstoffen,
Aan het noodlot nu van deze ge
bouwen kan men de heele armza
ligheid van het Sowjetsysteem af
meten! Men zag in die kerkgebou
wen niet getuigen van een aange
boren beschaving, men zal ze als
zoodanig wel totaal niet erkend
hebben, daar de staatsleiding geen
weet had van cultuur, en geschie
denis en traditie verachtte Zoo was
het mogelijk, dat er een wilde woe
de losbrak tegen de gekoepelde ge
bouwen, die meestentijds de eenige
tooi van het land waren. In blinden
drang om zich iets te weten, sloeg
men de herinneringsteekenen der
eigen geschiedenis kapot. Wij zou
den een dergelijke houding als land
verraad brandmerken maar wat
volksverbonden, wat nationaal is
dat is in de Joodsche politiek
van Moskou een onbekend begrip.
Daarom kon dit alles zoo gebeuren.
Dit geeft het land, naast de
armoede van den bewoner, zijn
stempel van chaotische verwil
dering. Het is duidelijk, dat het
den machthebbers op het Krem-
iin ontbrak aan die grootheid
des geestes, die de waarde in
ziet van geschiedenis en erf
goed voor het volk.
Eenige erfenis der historie
verloren.
De vervallen kerken waren getui
gen geworden voor de toekomst,
maar een bekrompen brein heeft
het anders bevolen. Zoo verloor het
land het eenige, dat het nog als er-
fennis der historie en als een ge
tuigenis van eigen zin voor kunst,
voor oogen had. Nu steken op heu
vels en wegkruisingen de verwaar
loosde bouwwerken tegen de lucht
af: met hun gehavende koepels en
gebarsten torens, hun dichtgespij
kerde vensters en hun ingescheur
de muren een afschuwwekkend
beeld van de onbeschaamdheid van
het regime! Men zou zoo denken
dat de stelling gemeengoed was
dan nl. een regeering er steeds op
uit zou zijn, dat in stand te houden,
wat land en volk tot tooi en trots
geworden is. Maar men vergeet,
dat men dit zoo beschouwt, omdat
een Europeeër is en hier staat
men in de schaduw van de Sow-
ietster: D ruines van de kerken,
die, schier vergeten in den breeden
levensstroom, de eenige bescha
vingsteekenen waren van het histo
rische Rusland, staan nu tn het
landschap als een herinnering aan
den vloek van het bolsjewisme, dat
zich. in zijn gebrek aan ziels- en
geesteskracht, vergrepen heeft aan
de erfgoederen van het volk.
in de eerste plaats verliest aan
voedingswaarde en in de tweede
plaats aan vitaminen-werking. Wij
moeten ons rantsoen zóó verdeelen,
dat wij de meeste boter rauw op
ons brood en slechts voor een klein
gedeelte in ons warme eten nutti
gen.
RESTAURANT-SCHOTELS.
Afgezien van deze algemeene be
oordeeling, doet zich echter nog het
misbruik voor, dat zeer veel restau
rants wel is v.aar 20 gram boter
bonnen eischen voor bepaalde scho
tels, doch deze hoeveelheid op geen
stukken na verwerken in die ge
rechten. Dat er 20 gram boter wordt
verwerkt in een warm gerecht voor
één persoon komt wellicht zelfs
nooit voor, aldus onze zegsman, me
nigeen kan echter getuigen, dat hij
voor zijn 20 gram boterbonnen, geen
gram boter hoeft gekregen!
Men moet dit niet onderschatten;
er zijn immers tienduizenden, zoo-
al geen honderdduizenden men-
schen, die eiken dag in de restau
rants moeten eten. Het is dus in het
belang van de volksgezondheid, dat
de wijze, waarop de restaurateurs
met de boter omspringen, gecontro
leerd wordt
Daarom moeten de regelmatige
gebruikers van maaltijden in
restaurants weten, dat 10 gram
boter reeds een dusdanige hoe
veelheid is, dat eik gerecht er
naar kan smaken, terwijl een
gerecht, waarin 20 gram boter is
verwerkt, heerlijk naar boter
smaakt en echt „vet" is-
STRAFBAAR FEIT.
Indien een restaurateur een klant
aanmerkelijk minder boter geeft
dan waarop hij volgens de hoeveel
heid ingeleverde bonnen recht heeft
dan begaat hij evenzeer een straf
baar feit, als een winkelier, die op
500 gram boterbonnen slechts een
half pond boter zou verstrekken,
zoo verklaarde dr. v. d. Upwich.
Het verdient dan ook wel degelijk
overweging, of er in dezen niet van
hoogerhand gecontroleerd en waar
noodig, ingegrepen kan worden. In
middels moet het publiek gebruik
maken van de wetenschap, dat een
gerecht, waarvoor men 10 gram bo
terbonnen heeft moeten geven, ook
naar boter behoort te smaken, ter
wijl men voor 20 gram een maaltijd
mag eischen met lekkere, vette jus
en volop botersmaak en -geur!
HOE ONTSTAAN BIJ VORST DE
BLOEMEN OP DE VENSTERS?
Ijspegels en ijsbloemen.
Dikwijls ziet men in den winter
ijskegels, maar slechts zeer zeiden
kan men waarnemen, hoe ze ont
staan, want meestal worden ze door
de nachtelijke koude aan dakgoten
en dakpijpen gevormd. In onze
streken, waar de winter niet zoo bij
zonder koud is, kan men deze ijs
kegels meestal eerst waarnemen in
Februari en Maart. De zon heeft
dan ai weer heel wat meer kracht
gekregen en is in staat het ijs langs
de goten en pijpen te smelten. Dit
smeltproces vindt evenwel zeer
langzaam plaats en slechts af en
toe druppelt het water naai be
neden. Intusschen wordt het dan
weer avond, de zon houdt op te
schijnen en aldus bevriest het neer
druppelende water tot ijspegels.
Bijzonder mooi en groot kan men
deze ijspegels waarnemen aan boe
renwoningen met stroodaken. Over
dag zuigt het strooienciak zich vol
met gesmolten water, langzaam
druppelt dit naar beneden om te
gen den avond te bevriezen. De ijs
pegels, die aan de daken hangen
zijn kristal helder, die aan leiding
buizen niet. Hoe komt dat? Het
smeltwater op het dak is van at-
mosferischen oorsprong en che
misch zuiver, het neerdruppelende
leidingswater bevat evenwel mine
rale stoffen, meestal dubbelkoolzure
kalk. Bij het bevriezen scheidt het
water de opgeloste stoffen af, en
dit veroorzaakt de troebele kleur
van de ijspegels.
Ware wonderen worden er 's win
te I's ook op onze vensterruiten ge-
tooverd. Voor onze oogen ontstaan
bloemen, bladeren en andere teere
vormen. Volgens de sage zouden de
ijsbloemen op de vensterruiten de
zielen der bloemen zijn, die 's zo
mers door de menschen afgebroken
en vernietigd zijn. De vorst, die de
ze wonderwerken vormt, is een on
uitputtelijke kunstenaar in de keu
ze zijner motieven. Dikwijls schijnt
hij klokjes te vormen, een andere
keer weer reusachtige varens, ter
wijl hij een ander maal weer prach
tig aangelegde bloembedden vormt.
Wanneer het licht door de dunne
vlakken en facetten van deze ijs
bloem breekt, dan fonkelen ze in
alle kleuren van den regenboog.
Ook buiten glinstert de rijp in
prachtige kleuren, wauneer de zon
nestralen er op vallen. Rijp en ijs
bloemen immers zijn in zooverre
aan elkaar verwant, daar ze ont
staan zijn uit een verbinding van
vorst en waterdam. De waterdamp
die door de kamerlucht afgeschei
den wordt, voelt zich immer tot de
vorst aangetrokken en wanneer
hij op de koude vensterruiten
neerslaat, vormt de koude hem tot
verschillend gevormde ijsbloe
men. Het ijs is evenwel geen orde-
looze massa, doch een maaksel van
groote regelmaat. Het kristalliseert,
de moleculen bouwen zich op tot
sterretjes met zeer regelmatige
vlekken en scherpe kanten. Wan
neer men een dergelijke ijsbloem
op de vensterruit Dekijkt door een
microscoop, dan worden al die aar
dige blaadjes en takken ontelbare
zeshoekige sterretjes. Ook de
sneeuwvlokken veranderen onder
de microscoop tot fijne ijskristallen,
die slechts los aan elkaar hangen.
Ook van het stevige ijs, dat sterke
bruggen over meren en rivieren
bouwt, wist men vroeger niet, dat
het uit dergelijke teere sterretjes
bestaat. Maar ook het ijs bestaat uit
ijskristallen, net als de sneeuw en
de ijsbloemen. Daarom is de ijs
vlakte, al is deze nog zoo groot, zoo
vlak en glad. Wanneer nu de g.ad-
de vensterruit, bij de vorming taa
ijsbloemen, niet de eveneens gladde
kristalvlakken in aanraking komt,
dan kunnen deze zich bijzonder ge
makkelijk ontwikkelen en uitbrei
den bij hun streven, om zich in
stervorm te ontwikkelen, biedt de
gladde vensterruit in het geheel
geen weerstand.
Hoe komt het nu evenwel dat de
ijsbloemen zoo kris kras door el
kaar loopen? Dit schijnt veroor
zaakt te worden, omdat in een ge
sloten ruimte de temperatuur bij
het venster lager is dan bijvoor
beeld bij de wanden, die door de
kachel verwarmd worden. In ver
schillende bochten en kronkelingen
slaat dus de warme lucht tegen het
vensterglas en op het moment, dat
dit geschiedt, scheidt de plotseling
koud wordende luchtlaag de wa
terdamp af, die nu tot kristallen
kristalliseert. De onregelmatige
curven van de luchtstrooming vor
men nu de arabeske en phantasti-
sche ijsbloemen, waarin we nu eens
reusachtige stammen met geweldi
ge kruinen, dan weer kostbare or
chideeën meenen te zien.
den helder.
WIJZIGING POLDERREGLE
MENT.
Stemgerechtigde ingelanden van
den polder Helder en Huisduinen
hebben verzocht de invordering van
den omslag aan het Hoogheem
raadschap Noordhollands Noorder
kwartier op te dragen.
Waar tegen inwilliging van dit
verzoek geen bezwaar bestaat, is
een ontwerp-besluit opgemaakt tot
wijziging van het Bijzonder Regle
ment van bestuur voor genoemden
polder in dier voege. Die daarin
vervatte bepalingen zijn in strek
king gelijk aan die, welke in der
gelijke gevallen tot dusver in de
desbetreffende bestuursreglementen
zijn opgenomen.
koegras.
VARKENS IN BESLAG
GENOMEN.
Door den Wachtmeester der Ma.
rechaussee C. J. Vroom en zijn
collega zijn in samenwerking met
den Crisls-contróledienst op het
bedrijf van J. H. v, d. B. aan de
I.angevliet alhier, drie varkens,
die niet geregistreerd waren, in be
slag genomen. Tegen v. d. B. is
wegens overtreding van de voor
schriften procesverbaal opgemaakt
De krulstaarten zijn naar het abat
toir te Alkmaar vervoerd, om daar
geslacht te worden.
texel.
DOOPSGEZINDE BROEDER
SCHAP.
Het viertal voor Enschede luidt
ds. S. M. A. Daalder te Heerlen, ds.
K- T. Oorter te Den Burg op Texel,
ds. S. Gosses Gr. te Heerenveen en
ds. Th. van der Veer te Veendam.
alkmaar.
TWEE INBREKERS GEVAT.
De politie heeft Zaterdag tijdens
een inbraak bij de Fa. Geus in de
Magdalanenstraat twee mannen, de
gebroeders D. N en W N., beiden
Alkmaarders op heeterdaad betrapt
en gearresteerd. Volgens de A. Ct.
is gebleken dat zij zich aan een
twaalftal inbraken hebben schuldig
gemaakt, o.a. in het kringhuis der
N.S.B., bij Winterhulp, in de H.B S.
en in het bureau van den Armen
raad.
Bij huiszoeking is een groot aan
tal gestolen voorwerpen te voor
schijn gekomen.
URK. Door 22 vaartuigen werd j.L
Zaterdag aan den gemeentelijken
vischafslag alhier aangevoerd: 246
kg snoekbaars, van 10 tot 40 kg per
vaartuig, prijs 68 ct. per kg; 170 kg
roode baars 36 ct. per kg; 420 kg
voorn 20 ct. per kg; 136 kg possen
5 ct. per kg.
De vorige week (van 5 tot 10 Jan.)
werd door 8 tot 22 vaartuigen per
dag aan den gemeentelijken visch-
afslag alhier rangevoerd: 1010 kg
snoekbaars, prijs 68 ct. per kg; 350
kg roode baars 36 ct. per kg; 875 kg
voorn 20 ct. per kg; 42180 kg pos
sen 5 ct. per kg.
NOORDSCHARWOUDE, 13 Jan.
Aanvoer: 27600 Kg. roode kool
f 6.30. 3600 Kg. gele kool f 6, 46500
Kg. Deensche witte kool f 4.20. 10O0
Kg. uien f 5.30. 1400 Kg. peen: B
f 4.80, C f 3.00. D f 3.30.
BR. OP LAGENDIJK. 13 Jan.
Aanvoer: 20800 Kg. roode kool
f 6.30. 1000 Kg. gele kool f 6. ,385(0
Kg. Deensche witte kool f 4.80,
3300 Kg. witlof f 26.—.