DAGBLAD VOOR
hollands
Verontwaardiging
in Ned.=Indië
r- Verduister
Het eerste bedrijfsappèl
in Noord-Holland
SCHAGER COURANT VAN 1853
Roosevelt over den oorlog
Amerikaansche
hulp blijft uit
Bedrijfsorganisaties
86ste JAARGANG No. 11733
t WAARIN OPGENOMEN
DINSDAG 24 FEBRUARI 1942
bedrijfsleiding dient niet
alleen verantwoording
schuldig te zijn aan
den geldzak van den
aandeelhouder.
Het Pauselijk jaarboek 1942
Radiorede volgens het
bekende recept
Duitschland strijdt voor Europa
Sovjettroepen met zware verliezen
teruggeslagen
BEKENDMAKING
Evacuatie van Aruba
Boodschap van Churchill
aan Stalin
Japansche' vorderingen
in alle sectoren
Vlcesch in zijn
broek
Doodclijk ongeval te
N oordscharwoude
Critiek op dc oorlogvoe
ring der geallieerden
Beperken van werk aan
vergunning gebonden
19 08 uur i:4~,
8.37 uur %MKn
Redactie en administratie
SCHAGEN Telef. 444 (2 lijnen)
Redactie en administratie
DEN HELDER Telef. 2345 (2 lijnen)
Uitgave:
N.V. Uitg. Mij. Hollands Noorderkwartier
""ft
i
Niet door den knoet kan
een systeem slagen doch
door dz ziel te winnen.
(Van onzen eigen verslaggever.)
rF USSCHEN groote brokken
ijzer, ééns moderne machi
nes thans achteloos op. het ter
rein neergezet, staat een groote
zonnewijzer. „Ik verkond den
nieuwen tijd leest men er op
en trotsoh verklaart de directeur
van het groote bedrijf, die zijn
gasten rondleidt, vóór het appèl
wordt gehouden, dat hem deze
zonnewijzer door het personeel
is geschonken. Is het dan zoo
veel bijzonders, dat het perso
neel deit patroon met een ge
schenk verrast? In dit geval
wel! Het betreft hier namelijk
een fabriek, die na eenige jaren
te hebben stil gelegen, onder
Duitsche leiding weer in bedrijf
is gesteld, en het was een ca
deau van het Nederlandsche
personeel aan den Duitschen
directeur, toen deze het bedrijf
een jaar had geleid.
Een directeur, die zich zelf overi
gens allerminst als „patroon" be
schouwt, doch slechts leider wil
zijn in een bedrijf, dat de gemeen
schap dus ook allen die er werken
toebehoort.
Het eerste appèl ln Noord-
Holland.
Een bedrijfsappèl, het eerste in
Noord-Holland, een der eerste in
Nederland een samenkomst van de
vele honderden werkers in de be-
drijfscantine, waar zij worden toe
gesproken en opgewekt allen eèh
steen bij te dragen aan het groot-
sche gebouw van de» nieuwen tijd,
dat bezig is te verrijzen.
Ze staan daar aangetreden, oude
ren en jongeren, hand- en hoofdar
beiders, de ingenieur naast de sjou
werman, de hoofdboekhouder naast
den jongsten bediende.
Wie onze artikelen over den ar
beid in Duitschland heeft gevolgd,
weet dat de schakel tusschen ar
beiders en bedrijfsleiding is de be-
drijfsraad, die den bedrijfsvoorman
bijstaat. Deze bedrijfsvoorman is
geen ambtenaar, doch moet iemand
zijn, die uit de rijen der arbeiders
zelf Is voortgekomen en getoond
heeft zijn vak te verstaan. Ook de
arbeiders uit dit bedrijf hebben
hun voorman, een jonge flinke ke
rel, die het appèl ceremonieel laat
aanvangen, met het doen aantre
den van de vlaggpwaeht, drie arbei
ders, die de vlag van het bedrijf
door de rijen hunner kameraden
voeren naar het spreekgestoelte en
hier halt en front makenf Het blijkt
dat de arbeiders, onder wien de
ouderen toch zeker nooit hebben
kunnèn droomen, dat zij zooiets
zouden meemaken, de ceremonie al
zeer gewend en gewoon vinden.
Ben woord van Dnltsche zijde.
De heer Luttgen, Referent van
Sociale aangelegenheden bij den
gevolmachtigde van den rijkscom
missaris houdt dan een rede in het
De Keurmeesters aan den ^eulop
de paardenmarkt, welke Mandag
•p het terrein van de vecl*arki®
Amsterdam werd gehouden. Eien
der exemplaren wordt gemeten.
(Pax-Holland-De Haan-m)
I ETS nieuws voor Neder-
land, iets zeer gewoons
in Duitschland: het bedrijfs
appèl. Door het ceremonieel
wat vreemd voor Ngderland-
sche oogen, die niet- anders
gewend zijn, een bedrijf te
zien als een gemeenschap van
twee groepen: die der werk
gevers en werknemers, welke
vaak als doodsvijanden tegen
over elkaar staan. De dag
bladpers in Noord-Holland
heeft gezien, hoe het Anders
kan, ter gelegenheid van het
eerste bedrijfsappèl in Noord-
Holland, dat weldra door meer
dere zal worden gevolgd.
Duitsch, en begint er op te wijzen?
dat, hij wil spreken tot de harten
der arbeiders, zoodat de taalmoei
lijkheden wegvallen. Ik kan mij
voorstellen, aldus spr., dat men een
appèl als vandaag wordt gehouden
vroeger alleen mogelijk achtte bij
verkiezingen en dan iedere partij
in zijn eigen kring. Waarom spreekt
heden, een Duitsche arbeidskame-
raad? Omdat hem de oogen zijn
opengegaan en hij de ervaringen in
Duitschland opgedaan, wil over
dragen aan zijn Nederlandsche ka
meraden. Spr. Avijst er vervolgens
op, dat vroeger het in Nederland
oogenschijnlijk goed en rijk was te
leven, schijn bedroog, want de ar
beider leefde bij de gratie van den
geldzak, en kreeg slechts de krui
mels van den disch der rijken. Vele
Nederlanders hadden zich daarbij
neergelegd, maar de breede massa
der werkenden was ontevreden, en
organiseerde zich tot verzet. Helaas
werkte deze organisatie door de ge
spletenheid averechts, dit is juist
de groote tragiek geweest in de
geschiedenis der vakbeweging.
(Vervolg op pag. 2).
VATICAANSTAD, 23 Febr. (Ste-
fani). Aan het Pauselijk jaar
boek, dat heden aan den Paus
werd aangeboden, wordt het vol
gende ontleend omtrent den staat
van de R.K. kerk.
Het "aantal der kardinalen be
draagt op het oogenblik 52, dat der
aartsbisschoppen 1223, terwijl er
meer dan 53.000 missionarissen zijn
37 Staten hebben een diplomatieke
vertegenwoordiging bij den Pause
lijken Stoel, die op zijn beurt on
geveer 60 vertegenwoordigers heeft
in het buitenland. Eenige Zuid
Amerikaansche staten hadden hun
belangen bij den Heiligen Stoel op
gedragen aan Italiaansche burgers,
maar tengevolge van den oorlog
tusschen Italië en die staten zijn
deze van hun functie ontheven.
Het jaarboek stelt een bloei vast
van de R.K. kerk en geeft blijk
van haar uitstralende kracht in
de wereld.
Duitsche infanterie grijpt in. De ring om Sebastopol wordt nauwer
Vijandelijk artillerie-vuur dwingt da manschappen terzijde van den
weg dekking te zoeken. (TrSnsatlantic-Recla, PK. Weber)
STOCKHOLM, 23 Febr. (D.N.B.) -
President Roosevelt heeft Maan
dagavond in een radiorede, naar de
Britsdhe nieuwsdienst uit Washing
ton meldt, o.m. gezegd: „Voordat
ons de voortdurende stroom van
ons wapenmateriaal een duidelijke
superioriteit heeft gegeven, moeten
wij er aan vast houden, onze
vijanden ten allen tijde en
overal te verslaan, waar wij ze
aantreffen, ook al ijioeteh wij wel
licht een zekeren tijd terrein opge
ven".
Op het oogenblik. aldus Roosevelt
eischen wij een zware schatting
van onze vijanden. De president
zeide vervolgens: „Wij en niet
onze vijand zullen het offensief
in dezen oorlog uitvoeren. Wij zul
len de laatste slagen winnen en de
finitief vrede maken".
Geen wijziging in de huidi
ge strategie.
Voortgaande zeide de president
o.m.: „Wanneer wij, onze oorlogs
schepen, onze vliegtuigen en onze
koopvaarders naar de vaderlandsche
wateren zouden brengen en ons
uitsluitend zuden concentreeren
op de laatste verdedigingsloopgra
ven, zouden onze** groote kracht
bronnen van elkander worden afge
sneden. De Ver. Staten zouden dan
geenerlei hulp meer kunnen zenden
naar China, Engeland, Rusland,
naar de Middellandsche Zee en de
Perzische Golf.
Wanneer de V. S'. zouden ophou
den de Noord-Atlantische ravitail-
leeringslijnen naar Engeland en
Rusland te beschermen, dan zouden
zij er toe bijdragen, „het schitteren
de Russische tegenoffensief' tegen
EEN CONVOOI IN DE MIDDELLANDSCHE ZEE VERNIETIGD.
HOOFDKWARTIER VAN DEN FüHRER, 23 Febr. Het op
perbevel der weermacht maakt bekend:
In het Oosten herhaalde de vijand in verscheidene sectoren
van het tront zijn vergeefsche aanvallen, waarbij zijn strijd
krachten meedoogenioos in den strijd werden geworpen en zware
verliezen leden. Bij luchtaanvallen in het Donetzgebied en in het
Noordelijk deel van het Oostelijk front werden 26 treinen der
bolsjewisten zwaar getroffen. De vijand verloor gisteren aan het
"Oostelijke front 44 vliegtuigen..
In het tijdvak van 1 Jan-, tot 20 Febr. werden aan het Ooste
lijke front 56.806 gevangenen binnengebracht. De bloedige verlie
zen van den vijand bedragen een veelvoud van dit aantal ge
vangenen. In denzelfden tijd werden 960 pantserwagens, 1789 ka
nonnen en meer dan 8.000 voertuigen van allerlei aard buitge
maakt of vernield. Verder werden nog talrijke pantserwagens,
kanonnen, treinen enz. door luchtaanvallen achter het vijande
lijke front vernield. De bolsjewistische luchtmacht verloor in
denzelfden tijd 699 vliegtuigen in luchtgevechten, 159 door lucht
afweergeschut en 331 door vernietiging op den grond. Tegen
over dit verlies van 1.189 vijandelijke vliegtuigen staat een ver
lies van 127 Duitsche vliegtuigen.
In Noord-Afrika activiteit van verkenningsafdeelingen in het
gebied van El Mekild. Italiaansche jagers vielen met groot succes
een vijandelijk vliegveld in het Oostelijk deel van Cyrenaica aan
en vernielden daarbij 15 Britsche vliegtuigen.
In het Oostelijk deel van de Middellandsche Zee vernietigden
Duitsche gevechtsvliegtuigen overdag bij herhaalde stoutmoe
dige aanvallen ondanks krachtigen afweer van jagers en lucht
doelgeschut een door torpedojagei-s beschermd Britsch convooi in
het zeegebied ten Noorden van Sidi Barrani: Zij brachten 2 vracht
schepen van 16.000 brt. in totaal tot zink.en en beschadigden ook
Jiet derde schip van het convooi door ódni- voltreffers zoo zwaar,
dat het met slagzij bleef liggen.
Op het eiland Malta werden vliegvelden alsmede werfinstal-
laties en soheepsdoele# in de haven La Valetta door Duitsche
gevechtsvliegers met succes gebombardeerd.'
De Britsche luchtmacht drong in den afgeloopen nacht met
zwakke strijdkrachten het Noord-Duitsche kustgebied binnen.
Twee Britsche bommenwerpers werden neergeschoten.
's-GRAVEINHAGE, 23 Febr. -
Door het SS- en Politiegeredht
in Nederland zijn drie Neder
landsche staatsburgers, waar
onder een halfjood, wegens het
vervaardigen en verspreiden
van verboden drukwerken
waarin wordt aangespoord tot
sabotagehar/delingen tegen
Duitsche belangen, ter dood
veroordeeld.
Het vonnis is door middel
van den kogel voltrokken.
de Duitschers kreupel te doen wor
den. Zij zouden Engeland berooven
van een belangrijk deel van zijn
aanvoer van levensmiddelen en
oorlogstuig. Ondanks den grooten
af sta rtd en de moeilijke transport
omstandigheden staan reeds, aldus
de président, een groot aantal bom
menwerpers en andere vliegtuigen
der V. S. met Amerikaansche be
manningen thans in dagelijksch
gevechtscontact met den vijand in
het Z.W. van den Stillen Oceaan
De oorlog tegen Japan moet ge»-
wonnen worden door een slijtage
proces.
Pearl Harbour.
Ropsevelt beweerde vervolgens,
dat de consequenties van den aan
val op Pearl Harbour, al waren ze
,;ernstig genoeg", sterk overdreven
zijn. Het aantal der in Pearl Har
bour op 7 Dec. gedoode officieren
en manschappen bedroeg 2340 en
het aantal gewonden 946. Van alle
in Pearl Harbour gestationneerde
schepen zijn, volgens de gegevens
van Roosevelt, slechts drie buiten
dienst gesteld.
Tenslotte verklaarde Roosevelt:
„Nooit tevoren hebben wij zoo wei
nig tijd gehad, waarin zooveel te
doen is."
STOCKHOLM, 23 Febr. (D.N.B.)
Naar de Britsche nieuws
dienst meldt, moeten op last
van de Amerikaansche instan
ties op de Nederlandsche bezit
tingen in de Caralbische Zee de
burgers het eiland Aruba ont
ruimen. Reeds zijn 150 personen
per vlletguig naar Maracalbo
in Venezuela gebracht
STOCKHOLM, 23 Febr. (ANP).
De Britsche premier, Churchill,
heeft, naar de Britsche nieuws
dienst uit Londen meldt, ter gele
genheid van den 24sten verjaardag
der oprichting van het bolsjewisti
sche leger een boodschap aan Sta
lin gezonden. Daarin zendt hij Sta
lin, als voorzitter van de Verdedi
gingscommissie der Sowjetunie
voor de bolsjewistische strijdkracb
ten zijn uitdrukking van „bewonde
ring en dankbaarheid", waarmede
de „volken van het Britsche rijk"
de daden der bolsjewieken hebben
waargenomen. „Engeland", zoo
wordt ten slotte in Churchill's
boodschap gezegd, vertrouwt op 't
zegevierende einde van den strijd,
dien wij gemeenschappelijk tegen
onzen gen^enschappelijken vijand
voeren."
TOKIO, 23 Febr. (D.N.B.) Vol
gens een radiobericht uit Bata
via, dat te Saigon is opgevan
gen, hebben de militaire auto
riteiten in Ned.-Indië uiting
gegeven aan hun verontwaardi
ging over de vertraagde Ame- -
rikaansche hulp, vooral wat
vliegtuigen betreft.
Daar in het Zuidwestelijke deel
van den Stillen Oceaan een gebrek
aan luchtstrijdkrachten bestaat,
zijn de Japanners in staat onge
stoord aanvallen te doen op de ge
allieerde steunpunten in deze ge
bieden. De Ned.-Indische autoritei
ten hebben in deze radio-uitzending
toegegeven, dat de laatste Japan
sche luchtaanvallen op Port Dar-
win niet alleen een hevige slag
voor dit steunpunt der geallieer
den beteekenen, doch bovendien
een bedreiging vormen voor de ge
allieerde verbindingswegen en de
ravitailleering.
Vorderingen op
Bali en Timor.
Sumatra,
Het Japansche' 'hoofdkwartier
heeft gemeld dat zee- en landstrijd
krachten in nauwe samenwerking
Donderdag Denpasar, een strate
gisch punt in het Zuiden van Bali,
geheel hebben bezet.
Tijdens hun snellen opmarsch op
Sumatra hebben de Japanscliê
strijdkrachten, die van Palembong
in Zuidelijke richting oprukten,
Zondagavond Lahat, een strate
gisch belangrijk spoorwegknoop
punt in het binnenland van Suma
tra bezet. Lahat ligt op ongeveer
180 km. afstand van Palembang.
De Japansche strijdkrachten, die
Vrijdag bij Dilli, de hoofdstad van
Portugeesch Timor, zijn geland,
hebben dienzelfden dag het vlieg
veld aldaar volledig bezet, na de
Australische en Ned.-Indische strijd
krachten terug' geslagen te hebben.
Intusschen verluidt, dat de Ja
panners, die Vrijdag geland zijn in
de nabijheid van Koepang, de hoofd
stad van Nederlandsoh Timor, de
ze stad insluiten.
Luchtaanvallen op Ned.-In
dische vliegvelden.
Het Japansche hoofdkwartier
heeft bekend gemaakt, dat leger
vliegtuigen tijdens uitvoerige ope
raties boven Java en Bunrna Zater
dag en Zondag in totaal 30 vijan
delijke toestellen hebben neerge
schoten of op den grond vernield.
Een Japansch vliegtuig werd zwaar
beschadigd, terwijl een ander nog
vermist wordt.
Volgens het communiqué strek
ten deze operaties zich uit tot de
vliegvelden van Buitenzorg, Kalid
jati en Bandoeng op Java en die
van Toengoon en Bassein in Bur-
ma.
SMAKELIJK ETEN.
Door een ambtenaar van den
C.C.C.D. werd op het station
een werklooze uit Nijkerker-
veen aangehouden, die op weg
was naar Arqsterdam. Hij ver
voerde 34 kilo vleesch... Ln
zijh broek. Bovendien was hij
in 't bezit van 5 kilo vet en een
bedrag van f 150.om daarme
de zwartqn handel te drijven.
Op hei politiebureau klaagde
de man over maagpijn. Bij on
derzoek bleek, dat hij lijdende
was aan een maagkwaal, ter-
wijl hij ook last had van buik
loop. En deze man vervoerde
vleesch, dat voor menschelijk
gebruik bestemd was, in zijn
broek
Door autobus overreden en
gedood.
Gistermiddag om 3 uur is hier bij
den provincialen weg een ernstig
ongeluk gebeurd met doodelijken
afloop. De ongeveer 60-jarige ar-
menvader, C. O., uit Heerhugo-
waard, is bij het oversteken van
den weg door een autobus van de
HABO gegrepen en op slag gedood.
Verklaring van Van Mook.
SJANGHAI, 23 Febr. (ANP).
Tijdens zijn oponthoud in de Au
stralische stad Sydney heeft de
Ned.-Indische luit.-gouv.-generaal
Van Mook een energieke offensieve
tactiek in Oost-Azië geëischt. Deze
eisch van Van Mook wordt be
schouwd als een symptoom -van de
steeds grooter wordende wrijvingen
tusschen Ned. Indische en Engel-
sche kringen in Oost-Azië.
In Batavia wordt scherpe critiek
geoefend op het falen van de stra
tegie van het Empire. Men wijt dit
falen aan gebrekkige voorbereiding
door en gemis aan initiatief bij de
verantwoordelijke personen.
Thans, nu Batavia onmiddellijk
bedreigd wordt, eischt Ned. Indië
nog krachtiger dan voorheen een
stem in het kapittel bij alle belang
rijke militaire beslissingen.
Van Mook oefende scherpe cri
tiek op het instellen van verschil
lende oppercommando's en oorlogs
raden in Oost-Azië en in het ge
bied van den- Stillen Oceaan.
Ook sterken kunnen
moeilijkheden ondervinden.
Dan steunt de
N. V. D.
met raad en daad.
'S-GRAVENHAGE 23 Febr. In
het heden verschenen Verordenin
genblad is opgenomen het derde
uitvoeringsbesluit van den Secr.-
Gen. van het Dep. van Sociale Za
ken betreffende het beperkexl van
werk. Hierin wordt o.m. het vol
gende bepaald.
De leiders van landbouw-, in
dustrie- en handelsbedrijven, als
mede degenen, die een vrij beroep
uitoefenen, behoeven toestemming
om den wekelijkschen werktijd op
minder dan 48 uren vast te stellen
of werknemers te ontslaan, tenzij
art. 1639p van het B.W. toepasse
lijk is.
Toestemming behoeft eveneens
een op het tijdstip van het in wer
king treden van dit besluit bestaan
de werktijdregeling van minder dan
48 uren per week.
Bevoegd tot het verleenen van da
toestemmingen zijn de Directeur-
Generaal van den Arbeid of da
hiertoe door hem gemachtigde in
stanties.
Overtreding van deze bepalingen
wordt gestraft met hechtenis van
ten hoogste drie maanden en met
geldboete van ten hoogste tien dui
zend gulden of met een dezer straf
fen.
Verbod om over het ver
mogen te beschikken.
's-GRAVENHAGE, 23 Febr. In
de Ned. Staatscourant is opgeno
men een beschikking van de orga
nisatiecommissie, houdende verbod
om over -het vermogen van be
drijfsorganisaties te beschikken.
Door 'deze beschikking wordt het
verboden:
a. Op eenigerlei wijze geheel-, of
gedeeltelijk over het vermogen van
een bedrijfsorganisatie te beschik
ken.
b. Rechtshandelingen te verrich
ten, waardoor op eenigerlei wijzo
een verplichting tot het geheel of
gedeeltelijk beschikken over het
vermogen van een bedrijfsorgani
satie ontstaat.
Behalve voor zoover zulks voor
de voortzetting van de loopendo
werkzaamheden dier organisatie
noodig is.
De organisatie-commissie is be
voegd van de gegeven verboden,
ai dan niet voorwaardélijk, geheele
of gedeeltelijke ontheffing te ver
leenen.
Maan
óp
13.03
3 Mrt
V.M
9 Mrt.
L.K
Maan
vanavond om onder
tot morgenochtend X M.
1