soorten flesschen
KIF.
^utteAtpeó
Adverteert in dit blad
TUSSCHEN DON
EN DONETZ
Hypothecair kapitaal beschikbaar
Westgracht 80, Oen Helder
Advertentiën
H* L* Vries,
N*V* Arnhemsche Hypotheekbank
SETREKKINGEN
TE KOOP
TE KOOP
ffEST-FRIESCHE STREEKDAG
Betuwe: De fruittuin van Nederland
Willem Mouwe
Rinus Muntjewerf
Melkhandel
P* Botter
Arnhem
De uitgestelde VEILING
ZATERDAG l8JUUa.s.,
„Houthandel De Molen
van 1867"
TE HUUR
WEST-FRIEZEN
Geweldige hoeveelheden vruchten
TE HUUR
DIVERSEN
fyuiteAtfe
Hecen nam de Heer tot
zich, na een geduldig ge
dragen lijden, onzen .lieven
Man en Vader, den Heer
JAN KUIJPER,
in den ouderdom van 56
jaa-r.
Uit aller naam
Wed. J. KUIJPER—
VAN OS.
Den Helder, 15 Juli 1942.
Molenstraat 20.
Bvacuatie-adres
Molenvaart 204, Breezand.
De ter-aarde-bestelling aal
plaats hebben Zaterdag 18
Juli, op de Algemeene Be
graafplaats te HuisduiAen.
Vertrek vanaf Reigerstraat
40, n.m. 12.30 uur.
R. r. d. VEEN
en
M. v. d. VEEN—VISSER,
zeggen namens wederzijdsche
Ouders dank voor de vele blijken
van belangstelling bij hun huwe
lijk ondervonden.
Lemmer, Juli 1942.
Heden overleed zacht en
kalm, na een langdurig doch
geduldig gedragen lijden,
onzen lieven Zoon, Broeder,
Zwager en Oom, de Heer
JAN KUIJPER,
in den leeftijijd van 58 jaar.
Dat hij ruste in vrede.
Namens de Familie:
Wed. H. KUIJPER.
Den Helder, 15 Juli 1942.
Achterbinnenhaven 65.
Voor de vele bewijzen van deel
neming, zoowel van binnen als
van buiten de gemeente, ontvan
gen bij het overlijden van onzen
innig geliefden Man, Vader en
Grootvader,
GERRIT OOSTENDORP,
betuigen wij U onzen harte-
lijken dank.
Uit aller naam:
Wed. M. C. OOSTENDORP
KEET.
Den Helder, 14 Juli 1942.
Brouwerstraat 29.
en
t. a.
Voor Uw deelneming, ons be
toond bij het overlijden van
onzen lieven Man, Vader, Be
huwd- en Grootvader,
FRANCISCUS AUGUSTINES
DE CLEROQ,
zeggen wij U hartelijk dank.
Uit aller naam:
Mevr. de Wed.
G. DE CLERCQ
NICOLAI.
Den Helder, Juli 1942.
Piet Heinstraat 14.
verzoekt die klanten, die
nog niet bedient werden,
hun naam en adres op te
geven: Violenstraat 66.
Koningdwarsstraat 7173.
Uw adres in nieuwe en 2e hands
meubelen, heeft U een toewij
zing, wij hebben nog prima 8-
deelige bedstellen. Tevens ruilen
wij Uw oude meubelen (indien in
goeden staat) in tegen nieuwe.
P.S. Tevens te koop gevraagd
een modern goed spelend Radio
toestel.
Tulpenpelsters gevraagd door
N.V. v.h. L. v. Staalduinen,
Meerweg 36, Breezand.
Billijke voorwaarden.
DE DIRECTIE.
Agentschap: Assurantiekantoor A. KOMMER ZOON, Ko
ningsweg 14, Alkmaar, TeL 3214 (Kengetal K 2200).
van netten, hoozen, hartngkoro-
men, geepzeegen, palen etc., zal
thans worden gehouden op
des morgens elf uur aan de
Vischmarkt.
Deurwaarder Prins.
Te koop gevraagd alle
Ook groote kwantums. Aanb.
met prijs van minstens 1000
stuks. F. A. RENSMAN, K. O.
Laan 164 B, Schiedam.
Beëedigd Makelaar in
onr. goederen
Hypotheken en Ver
zekeringen
Nieuw telefoonnummer
2956
aangeboden
Gevraagd een net MEISJE
voor hulp in de huishouding.
Liefst zoo spoedig mogelijk.
Adres: G. VAN DER VIS,
Weverstraat 72, Den Burg,
Texel.
Gevraagd een Boekhouder,
Duitsch kunnende schrijven en
spreken.
Adres: Bureau van dit blad.
Gevraagd net MEISJE, voor
hulp in de hulshouding.
8.30 v.m. tot 12.30 uur.
Adrés: Mevr. ROBERT,
Singel 40.
Voor direct gevraagd een
nette Huishoudster (P.G.), bij
heer alleen op 't platteland, ltd.
25 jaar.
Brieven met foto te richten
onder no. 968, aan het Bureau
van dit blad.
Net MEISJE gevraagd, voor
de huishouding. Van 9 tot 12.30
uur. Leeftijd pl.m. 16 jaar.
Adres: Spoorstraat 6870.
BOLLENPELSTERS gevraagd
en flinke Jongen om te zeven.
Bij.: TIMMER, Meerweg 32,
Breezand.
TULFENPELSTEJRS gevraagd.
Bfl: J. HUIJG, Zandvaart 133,
Breezand.
Voor direct net Dagmeisje
gevraagd.
Adres: DE GRAAF,
Hector Treubstraat 45.
gevraagd
Te koop gevraagd een in zeer
goeden staat zijnde
KINDERWAGEN.
Br. met prijsopg. onder no.
967, aan het Bur. van dit blad.
Te koop gevraagd
EEN PASSERDOOS.
Adres: Walvischstraat 4.
aangeboden
Te koop Bakfiets op goede
banden.
Te bevr.: L. r, d. WOUDE,
Middenstraat 99.
Te koop personen Auto, merk
Studebaker, op z.g.a.n. beulden,
maat der banden 5.50 X 19.
Brieven onder no. 965, aan het
bureau van dit blad.
Jonge en halfwas Konijnen
te koop.
Adres: Falkena, Ooievaarstr. 24.
Te koop aangeb. zwaar eiken
Slaapkamer AraeuM., Bankstel
met wollen trijp.
Adres: Bureau van dit blad.
Te koop jonge KONIJNEN.
Te bevr. na 6.30 uur.
Adres: Joubertstraat 67.
Te koop een goed onderhou
den Fornuis. Br. letter K Hulp-
postkant,, -Breezand.
aangeboden
Te huur gemeub. Zlt-Siaap-
kamer, voor net persoon.
Adres: Reigerstraat 41.
Luistert naar de
WELKE DOOR DE RADIO WORDT UITGEZONDEN
op Zaterdag 18 Juli 1942 van 's middags 13.30 uur tot
's avonds 21.45 uur over Hilversum II.
Door deze radio-uitzending wordt de stem van West-Friesl*,,,.
door gansch Nederland en ver daarbuiten hoorbaar
HET PROGRAMMA
van dezen streekdag, die uitgezonden wordt onder den titel-
_WEST FRIESLAND ROEPT TH"
bevat
13.30
Een woord ter begroeting door Ger. H. Knap, gevolgd
door een concert op den beiaard van de Zuidèrkerk t
Enkhuizen door Dick van Wilgenburg. O.a.: Folklorist
sche suite „Oud Hoorn", van G. H. Boedijn.
14.00. De vijf steden van West Friesland. Historische beetden.
reeks door Karei van Dorp.
14.4S. „Frisia Cantat". Volksconcert door het fanfare-orkest
„Excelsior", het gemengd koor O.K.K. en'het kinderkoor
O.K.K., allen uit Andijk. Het gehe-1 onder leiding van
C. Beeyer.
15.30. Boerenlast en Boerenlast. Een serie reportages «ft de
Streek en Langendjjk, verzorgd door D. Hiddinga.
16.00 Fanfare-orkest „West Frisia" uit Twisk.
16.30. De bruiloft van Jan Kaper". Ie Deel. (Zie voor verdere
gegevens 2e deel, 20.00 uur).
16.45 Wognum's Zangkoor o.l.v. D. Zaal Wzn.
17.30. „Die 't water deert, die t water keert". Luisterspel door
Klaas Smelik.
18.00 West Friesche Arcadia. Van allerlei uit het West-Friesche
leven.
20.00. „De bruiloft van Jan Kaper". 2e Deel. Een echte en on-
vervalschte West-Friesche bruiloft door Jan Roselaar
m.m.r. leden van de Rederijkerskamer ,,'t Mosterdzaadje"
uit Wijdenes; zangkoor O.K.K. uit Andijk en als eeregas-
ten: Jasper, Meraike en Maaike, Daan Pool, Jury Abels
accordeon en verdere „feistgenoote".
21.30. „Als ik het voor het zeggen had", door Dirk van den Hul
Zoekt Zaterdagmiddag en -avond tijd om te luisteren!
De geheele Streekdag staat onder leiding van Ger. H. Knap en
wordt verzorgd door de
NEDERLANDSCHE OMROEP
De Betuwe: de fruittuin van
ons land, staat thans meer dan
ooit te voren in het teeken der
algemeene belangstelling. De
aardbeiencampagne in de Bom-
melerwaard is afgeloopen. De
pluk en de verzending van ker
sen is nog in vollen gang, die
van bessen begint. De vele
fruitverwerkende fabrieken ge
ven reeds aan meerdere dui
zenden personen, mannen,
maar vooral vrouwen, werk.
GeHjk de veenkoloniën op
de aardappelen drijven, zoo
draait in de Betuwe al zijn
ook akkerbouw en veehouderij
van beteekenis alles om het
fruit.
Van de ongevaer 48000 hectare in
ons land met verschillende fruit-
soorten beteelde oppervlakte vindt
men 12000 hectare of 25 pet. in de
Betuwe. In 1940 leverde Gelderland
dat wil practisch zeggen de Be--
tuwe bijna 50 pet. van de op vei
lingen aangevoerde kersen, bijna
een derde deel van de appelen, of
meer dan 38 millioeen kilogram.
De fniltteelt in de Betuwe
ls reeds zeer oud.
Zijn oorsprong is waarschijnlijk
terug te voeren tot den tijd der
Romeinsche nederzettingen. Tot on
geveer 1400 moet echter de ooft-
teelt van zeer bescheiden omvang
zijn geweest. De gronden in de Be-
tuwsche polders waren door de
slechte afwatering nog te koud. Na
dien werd het beter. Tusschen 1500
en 1600 kwamen tusschen het laneï
van Rijn en Maas reeds vrij groote
beplantingen met fruitboomen
voor. Echter hoofdzakelijk als ne-
venbedrijf naast akkerbouw en
veehouderij. Toch genoot de Be-
tuwsche fruitteelt in de 16e eeuw
al internationale bekendheid. De
eerste kolonisten op het wegens zijn
tuinbouw zoo bekende eiland Gu-
ernsey moeten uit de Betuwe af
komstig zijn.
In den loop van de 19e eeuw,
maar niet minder in deze eeuw,
kreeg de ooftbouw in de Betuwe
een geweldige uitbreiding. Talloo-
ze omstandigheden hebben deze
ontwikkeling beïnvloed.
De toenemende vraag voer
de tot intenetveerlng.
Allereerst "natuurlijk de steeds
grooter wordendee vraag naar fruit
en de daardoor verbeterde finan-
cieele uitkomsten. De fruitteelt
werd voor vele Betuwsche boeren
hoofdberoep. Fruitteelt-onderwijs
maakte de aanstelling van vak
kundig personeel mogelijk. De
boomgaarden werden beter aange
legd en verzorgd. Betere en ratio-
neele bemesting en insectenbestrij-
ding maakten het bedrijfsrisico ge
ringer. Eerst het veilingswezen,
daarna de conserveering van fruit
in velerlei vorm, (stroop, jam, mar
melade, sap, limonades, pulp, saus,
compóte) en tenslotte de oprichting
van koelinrichtingen hebben ver
der de ontwikkeling van de fruit
teelt in sterke mate bevorderd.
Hoofdvoorwaarde: de
vruchtbare bodem.
Maar al deze omstandigheden
zouden toch niet de Betuwe tot on
ze fruittuin hebben kunnen maken,
indien daar niet aanwezig waren
geweest: de zoo bij uitstek voor
ooftbouw geschikte rivierkleigron
den, de gunstige ligging voor ex
port van fruit naar Duitschland en
Engeland (de grootste afnemers) en
dan bovenal de van geslacht op ge
slacht als 't ware overgeërfde ei
genschappen opgedane ervaringen
als fruittelers. Werd in 1833 de
met boomgaarden beteelde opper
vlakte in de Betuwe geschat op on
geveer drie duizend hectare, in 1896
was die oppervlakte gestegen tot
4500 ha., in 1915 tot 6150 ha. Twin
tig jaar later had die oppervlakte
meer dan een verdubbeling onder
gaan. Welk fruit in de Betuwe
wordt geteeld? Aan de spits ston
den en staan de appelen. In de pro
vincie Gelderland en dat nog met
uitzondering van het „Land van
Maas en Waal" en „Rijk van Nijme
gen", werd in 1938 met appelen be-
teeld 6860 ha., met peren 2580 ha.,
met kersen 2100 ha., met pruimen
1600 ha. Verder nog 152 ha. met
klein fruit (frambozen, bessen,
kruisbessen, bramen) als afzonder
lijke teelt in den vollen grond en
36 hectare fruit (vooral aardbeien,
druiven, perziken) onder glas en
in kassen. Het leeuwenaandeel van
al deze fruitcultures komt voor re
kening van de Betuwe.
Geweldige hoeveelheden frnit.
Van de geweldige hoeveelheden
fruit, welke er worden geteeld, ge
ven de volgende getallen eenigs-
zins een beeld: alleen op de 13 Be
tuwsche veilingen werden in 1940
aangevoerd 1% millioen kg. aard
beien, èl/2 millioen kg. kersen, 8
millioen kg. pruimen, 15 millioen
kg. peren en niet minder dan 35
millioen kg. appelen. In 1938 was
de totale omzet op deze veilingen
4.7 millioen gulden. In 1940 onge
veer 2y2 millioen gulden hooger. De
fruitteelt heeft in de Betuwe vanaf
1914, en dan vooral in de laatste
jaren, een omvangrijke fruitver
werkende industrie doen ontstaan,
welke, evenals de ooftbouw zelf,
aan duizenden personen, zoowel
aan mannen als aan vrouwen, het
geheele jaar óf tijdelijk "arbeid, en
vaak goed betaalde arbeid, geeft.
Deze industrie in de Betuwe in
geheel Nederland zijn er thans 39
van deze fruitverwerkende fabrie
ken neemt de helft van de totale
Nederlandsche productie van jam
e/iz., voor haar rekening. En deze
productie, die in de laatste kwart
eeuw zeker werd vertienvoudigd,
loopt thans in vele millioenen kilo
grammen.
gevraagd
Te huur gevraagd Pakhuis of
Box, voor het plaatsen van 1
Vrachtauto met 2 Bakfietsen.
t Brieven onder no. 966, aan het
bureau van dit blad.
Gem. Zlt-sl.-kamer gevraagd,
door Heer m.1., per 1 (3ept., met
voll. pens.
Brieven met omschr. en pr.
onder no. 961, aan het burea
van dit blad.
2 KOSTGANGERS gevraagd.
Adres: Badhuisstraat 41,
Huisduinen.
Geef Uw
vóór 's middags 4 uur op
aan ons bureau.
Tusschen Donetz en Don. Op de ravitailleeringswegen i$ geregeld verkeer.
Aflossingstroepen gaan naar voren, gewonden en gevangenen worden terug
gebracht Deutscher Verlag-Recla-P.K. Hansen-Pax Holland m
Links onder: Kroaatsche infanterie bij den
opmarseh. Zooals nit de weermachtsberichten
blijkt, hebben zich bij de gevechten in het Do-
netzgebied ook de verbonden troepen onder
scheiden. Ook Kroaatsche infanteristen namen
deel aan de vernietiging der Sovjet-legers.
Scherl-Fellïnga-P.K. Bauer-Pax Holland m
Onder: De nieuwe groote gevechten aan het
Oostelijk front, waarbij de Duitsche aanvalsli-
nies op verschillende plaatsen ver vooruitge
schoven werden, eischt ook van de pioniersafdee-
lingen de grootste krachtsinspanning. Ver ten
Oosten van Charkow werd hier in enkele uren
een brug geslagen om een snelle ravitailleering
mogelijk te maken.
Atlantk-Holland-P.K. Hahle-Pax Holland m
Rechts boven: De bekende korenmolen
„De Roode Haan" te Benningbroek wordt, on
danks alle pogingen, om hem te behouden, afge
broken. Reeds hebben de sloopers de wieken
onderhanden genomen.
Polygoon-Kuipeir-Pax Holland m
■ÜM
KftWt T- I'ivA 1 -X a,,,-,;
Em oud handwerk in eere hersteld D«
wagenmaker van het dorpje e
bij Borculo. die zijn ambajb»JJ0®^
handwerk uitoefent, wiele«
vele boerenwagens van,ho,
