Heemraadschap Wieringen
Toeback
DE WEEK
Eén Nederlander op de
Eurepeesche kampioenschappen
Stadsnieuws
Ingekomèn personen
1
Urker palingrooker»
berecht
Wierinqen
problemen
graszoden afgestoken.
frauduleus vervoer van
paling.
nog meer palinglief
hebbers.
algemeene waarschuwing
van den officier.
Schaken
Vormingskamp
Medisch Front
Smuts over ziio ontmoe
ting met Churc^iill
Het Franschc profest
te Wasbin ton
Boekbespreking
Geschiedenis van
Nederland ter zee
Japanscbc commentaar op
Roosevelts rede
SpanjVs buitenlaadscbe
politiek
I
W. M. van de Peppel, landarbeider,
Sternstraat 39. Kitty Ruitenschild
Gouwentak en gezin, Soembastraat 9.
Johanna Ekkers, Middenweg 140.
Alida Hollestelle, Prof. Zeemanstraat.
Johanna VosJacobs, Van Heems-
kerckstraat 70. W. J. Biersteker en
gezin, leider bijkant, gew. arbeids
bureau, Huygensstraat 15. Annie R.
V.sser—Turkstra, Ruyghweg 78. An
na Maria Veldhuizen, Westsrtraat 99.
Anna Kaan, l.l.verpleegster, Lange-
vliet 60. Catharlha Nomen, huishoud
ster, Bloemstraat 26. Neeltje Braam,
Bloemstraat 26. Martha Conneman,
kinderverzorgster, Soembastraat 23.
J. Bouius, landarbeider, Begoniastraat
67. Petr. J. Koortens en gezin, huis
schilder, Begoniastraat 57. D. Meijer,
banketbakker, Ceramstraat 2. Elske
Berkhof, Janzenstraat 50. R. Schol-
tens, monteur, Van Galenstraat 63. J.
H. Willemsen en gezin, walsmachinist,
Oostslootstraat 20. Grietje Kater,
dienstbode, Weezenstraat 36. E. Bust,
kok, Havenplein 20. H. Vledder en ge-
sin, grondwerker, Keizersgracht 27.
Fr. Hogervorst en gezin, bloemistarb.,
J. in 't Veltstraat 146. H. Zwart,
grondwerker, Bassingracht 3. Antje
Biersma, keukenmeisje, Vrouwenba
rak, Doggersvaart, „De Kooy". G. C.
Roosendaal, landarbeider, Beuken
kampstraat 61. Gerarda Johanna van
Leeuwen, l.l.verpleegster, Langevliet
60. Francisca A. van Nijn%tten,
dienstbode, 2e Emmadwarsstraat 6.
Jeanna Storm, U.verpleegster, Lan
gevliet 60. Jacoba Adriana Verhulst,
echtgen. Wakker, Crocusstraat 60. J.
Petr. Augustinus, los-arbeider, Lan
gevliet 72. Jan van Dok en gezin,
Basstraat 6. Auke Vos, Bassingracht
154. Trijntje Wijnstra, hulp in de huis
houding, Spoorstraat 99. J. L. ten
Kate, landarbeider, Langevliet 8. Sijt-
je Anna Band, dienstbode, 2e Vroon
straat 11. Hendrika van Egmond
zoon, Van Speijkstraat 38. Teunis van
Daele, Van Speijkstraat 38. Tonia
RomkesUnk, Lijsterstraat 18. H. J.
J. M. van Koningsbruggen, Sumatra-
etraat 9. Madeleine GeusWisse,
Koekoekstraat 15. Adriana Verschoor,
ambtenaar dist^dienst. Hoogstr. 35.
gin van de week al door z'n rantsoen
heen, dft-kan-'beuren.
Dinsdag komt z'n vrouw bij ons
thuis. „Ik hou 't niet uit", huilt ze
bjjna, „m'n keurige huis, die akelige
vent ook". Zoo gqed was ik niet, of
ik moest er heen. En daar stond die
ouwe genoegelijk breeduit grijnzend
achter 'n raam, in 'n kamer vol rook.
„Kom 's oinnen", wenkt-ie. M'n be
doeling was niet anders. De deur
gaat open, en een benauwde damp
beneemt me zoowat de adem. Man
haftig ga ik naar binnen.
„Kerel", zegt oom Arie, ,,'t leed is
geleden, ik rook weer den heelen
dag", en, met een flinken slag op z'n
tabakspot, „surrogaat, 'k heb maar
meteen tien kilo gekocht." „Gefeli
citeerd", zeg ik, „naaar je vrouw
komt niet terug". „Dan maar niet,"
beweerde hij, „als ik maar rook, dan
ben ik tevreden."
Nou, geen paard is in staat om in
dien stank te blijven, 't was nog er-,
ger dan bij het „eeuwige vuur" aan
der. Rijksweg, en na twee dagen was
t ook noodzakelijk om 'n dokter te
halen vanwege den zeer deplorabelen
toestand, waarin Oom Arie's keel
zich bevond.
Direct naar bed, warm houden en
minstens een maand niet rooken. Dat
was wat voor 'm. „Vrouw, gooi die
surrogaa' de deur uit", scheeuwde-ie.
Die rotzooi ook."
Oome Arie is sinds kort weer ge
heel hersteld. De vier pakjes tabak
vanuit den tijd dat hij niet rooken
mocht bewaart z'n vrouw voer „bij
zondere gelegenheden" en de enve
lopjes met de rantsoenen voor de
dagen van de loopende week bewaart
ze ook en legt er iederen morgen één
naast z'n ontbijt.
En Oome Arie is zoo mak als een
lam.
*k Heb een goeie kennis, Oome
Arie noem ik hem, die verzdt is op
z'n pijp tabak; als ie z'n pijp tus-
echen Z'n tanden geklemd houdt, zou
je 'm „ons zonnetje" kunnen noemen,
en als ie tr niet tusschen zit „De
zuurton". Zoo voor den oorlog kon
je hem niet anders dan „Ons zonne
tje", noemen, want als-ie naar bed
ging, dan rookte hij, alle waarschu
wingen ten spijt, a'n „lurkhoorn"
onder de dekens leeg en stopte met
een een nieuwe om 's ochtends niet
mis te grijpen. Je kon in geen kamer
van z'n huis koinen, of er stond een
pakje tabak, met een doos lucifers en
een aschbak er naast.
't Was erg voor hem, dat er ge
rantsoeneerd werd, want van de
ponden of kilo's tabak die Oome Arie
vroeger per* week verstookte, kon
z'n tabaksleverancier 'm maar één
onbenullig onsje per week geven, en
nu kreeg ie waarachtig maar 'n half
ons per week op z'n bon.
Dat wks wat! Als buitenstaander
durf ik te zeggen, dat Oome Arie
nogal gelukkig getrouwd is, in alle
eer en deugd al 'n jaar of vijf en der
tig, met een grooten zoon, die al
als kapitein va irt, maar je kon er
niet binnen komen of er wès ruzie
of er begön er net een.
Zat ik er een keer rustig op visite,
en daar komt de ouwe man thuis,i
had lekker z'r. rantsoentje gehaald,
waar ie minachtend snuivend tegen
aan zaj; te kijken, pakte 'n brieven-
jveger, keek minachtend^ naar de
sigaret daar ergens in m'n mond
hoek, en begon z'n pakje tabak te
verdeelen in zes X 70 graAi en 1 X
80 voor den Zondag. Dat ging alle
maal netjes in zakjes en roets, de
kast in, die bom, op slot ging. 't Was
'n beste methode, daar gaat niets
van af.
Maar als je dan eens op een
Maandagochtend bij hem komt, zie
je 'm tabak stoppen uit een envelop,
waar „Vrijdag" op staat. „Heb je
zooveel overgehouden?" vraag ik.
„Nee, zooveel te kört", snauwt ie
terug. Was die arme man aan 't be-
Door zekeren H. aan deh Noord-
stroeërweg werd grond en grasza
den afgestoken, wat een onge
oorloofde handeling bleek te zijn.
Men heeft hiernaar een onderzoek
door de marechaussee laten in
stellen.
Zekere R. uit Oosterland is aan
gehouden wegens frauduleus ver
voer vqn paling. Proces-verbaal
werd opgemaakt. Onder toezicht
der marechaussee is de paling
door een erkend handelaar ver
kocht.
In de bus werden aangehouden
zekere S. en S„ wegens fraudu
leus vervoer van paling. Proces
verbaal werd opgemaakt.
ZUSTERKRING NAAR ROBBEN
OORD.
Woensdagmiddag werd onder leiding
van Ds. van Beek een fietstocht ge
houden door de dames vait den Zus-
terkring. Zij, die geen fiets hadden,
gingen met paard en wagen. De tocht
leidde naar het bosch achter gemaal
Leemans, Robbenoord genaamd. Te
vens werd éen bezoek gebracht aan
Den Oever en haar vischafslag. Door
Polder'Waard Nieuwland keerde men
naar Hippo terug, waar men tegen 6
uur arriveerde.
Hoofdingelanden van het Heemraad
schap Wieringen vergaderden op
Woensdag 9 Sept, in het lokaal van den
heer S. Kaan te Hippolytushoef.
De voorzitter, dijkgraaf J. Doves,
opent de bijeenkomst en memoreert
het overlijden van den secr.-penn. den
heer O. J. Bosk'er. „Zijn werken en
streven zal in onze gedachten steeds
voort blijven leven".
Als waarnemend secr.-penn. is be
noemd de heer M. Kooij, die vervol
gens de notulen voorleest der vorige
vergadering.
Door den voorzitter wordt medege
deeld, dat binnenkort sollicitanten zul
len worden opgeroepen naar de betrek
king van Secr.-Penningmeester.
Ingekomen stukken.
1. Prov. Bestuur betreffende tijdelij
ke kasgeldleening (3 maanden.)
2. Schrijven van den Commissaris
der Provincie N.H. betreffende het be
noemen vanvS. Jzn. Koorn tot Heem
raad.
3. Brief over het Pachtbesluit. Dit
is in de pers genoegzaam besproken.
4. Verzoek van den machinist Jac.
Mulder tot verhooging van zijn jaar
wedde. Het Dag. Bestuur had gemeend
in Feiten en Fantasieën
Ik.mag die Oome Kees wel.
En omdat ik hem graag mag, daarom
deed het m'n harte deugd te merken, dat
de collega's er van de week al net zoo
over dachten en zich opgemaakt hadden
om Willemsen, want daar gaat het over,
„in de blommen" te zeften. Desnoods
zonder blommen.
In dezen tijd is er veel van de vroegere
gezelligheid heengevloden. Menige bij
eenkomst is, en niet alleen vanwege de
permanente absentie van roomhoorn,
tompoes en slagroomwafel, gedwon
gen geschiedenis, waarbij men droevige
vergelijkingen maakt met de dagen van
weleer. OorzaakVeel nieuw
bloedveel oude gezichten die
gingen en nieuwe die kwamen
haastnu jaeen geheel com
plex van plotselooze veranderingen.
Bij Oome Kees was het anders. Daar
was iedereen. Van den allerhoogsten
inspecteur tot den laagsten politioneele
krullenjongen. Er was koffie en koek, zij
het in bescheiden mate, en er was muziek.
Gerrit Heringa draaide aan de zwengel
van de jubileumsgramofoon en haalde
daar vele schoone wijzen uit. Zelfs
Veltman, die allang de burgerpet voor de
politie„kepi" heeft verwisseld, was er en
de schoonmaker, fn nog een juffrouw,
die we niet kennen, maar die iets met de
Zedelijkheid te maken heeft (in het nette
overigens). KortomOome Kees
was, wat je noemt, onder ons en al was
de koffie surrogaat en het koekje
kleinhet was als vanouds.
't ZafOome Kees goed gedaan hebben,
daarvan niet!
fa, hoe zit dat eigenlijk met die Helder-
sche muziekgezelschappen? We bezitten,
vergis ik me niet, vier liefhebberij-
kapellen, maar of ze bestaan, of ze repe-
teeren Joost mag het wetenIn ieder
geval bespeurt de burgerij er niets van
en wacht sedert 30 April 1940 ver geef sch
op een concert, daarbij in muzikaal op
zicht leelijk degenereerend. Na dat
concert van het „Stedelijk"onder leiding
van Jac. Bos, was het afgeloopen. En
dat ondanks het feit, dat er nog wel eens
subsidie verleend is en dat men zoowel
uit de „Winnubst"- als Stedelijk
regionen vernam, dat er ijverig gerepe
teerd werd. Men las zelfs van geanimeer
de vergaderingen en dat niet minder dan
32 leden zich opgayen. Daarna
verzonk alles in vergetelheid en hoorde
■nen nimmer weer iets.
Nogmaals: hoe zit dat eigenlijk?
Wordt er nog gerepeteerd?
Wordt er nog iets gedaan uoor de
muzikale educatie van onze stad?
Of is alles leelijk in de beenen gezakt?
De burgerij zou 't graag vernemen.
Maandag 7 September werden ze
gesnapt; overbrenging naar Alk
maar volgde nog dienzelfden dag.
Twee dagen later was de heele zaak
achter den rug!
Dat is moderne afwikkeling van
strafzaken!
Twee knapen uit Urk. J. Jenema
en T. Poel. hadden Maandag jl. van
een visscher 65 kg. paling in ont
vangst genomerf om deze te rookgn.
natuurlijk buiten alle mogelijke be
palingen om.
Zq werden gesnapt, overgebracht
naar Alkmaar en Woensdag berécht
Beide verdachten bekenden, waar
na de Officier een scherp requisitoir
hield met verzoek, om daarvan na
drukkelijk melding te maken in de
dagbladpers.
Urk heerscht t.a.v. de paling-
visscherij een wantoestand, aldus de
O/ficier. De paling wordt wel aan
gevoerd. maar verdwijnt in den
zwarten handel. De zaak floreert;
er wordt goed geld verdiend met
dezen handel. Daarom is elke geld
boete misplaatst, want de Urker
heeren lachen er om: in een paar
dagen tijd is elke geldboete al weer
verdiepd aan den zwarten handel
Thans staan de twee eerste verdach
ten terecht. Zij zullen niet direct
naar huis terug keeren. maar on
middellijk voor hun daad moeten
boeten met een vrijheidsstraf. Deze
strof zal als waarschuwend voor
beeld dienen. Daarom zal ze nog
matig zijn. Spr. legde er echtfer den
nadruk op. dat hij bij eventueel
volgende zaken onmiddellijk zwaar
dere straffen zal eischen.
De economische rechter was het
met den Officier gehee^ eens. wilde
echter ook nog eenige matigheid be
trachten en veroordeelde beide ver
dachten elk tot drie weken gevan
genisstraf met bevel tot onmiddel
lijke inhechtenisneming.
een tijdelijke verhooging van f 100 toe
te moeten staan.
De heer Jb. Dekker vindt dit wel
wat laag, temeer daar Mulder ook het
opzichterschap tijdelijk vervult. Na
wat over en weer praten wordt be
sloten, Mulder een tijdelijke verhoo
ging van f 100 te geven. Een definitieve
benoeming voer een opzichter zal nog
volgen.
5. Van de Bat. Imp. Mij. is bericht
ontvangen, dat door het Rijksbureau
voor. Aardolieproductie voor Wieringen
is beschikbaar gesteld: 4000 kg. asphalt
emulsie e*i 4200 kg. teermengsel.
6. Een schrijven over het vervreem
den van landbouwgronden wordt voor
kennisgeving aangenomen.
7. Dit punt behelst een schrijven
over wijziging van het algemeen Wa
terschapsreglement.
8. Schrijven over het wegruimen
van sneeuw en het bestrijden der glad
heid van wegen in den komenden win
ter, en de regeling der hiervoor noo-*
dige arbeidskrachten. Deze laatste on
der toezicht der Heide Mij. en Grond
Mij.
9. Proces-verbaal kasopname 7 Juli
jl. door het ✓overlijden van den heer
O. J. Bosker. Kas op dien datum
f 2426.23, overige middelen f 2088.05.
Punt 3 van de agenda vermeldt het
opmaken van een aanbevelingslijst
ter benoeming van een heemraad we
gens periodieke aftreding van den
heer P. Kooij Jzn. Op de voordracht
komen de heeren P. Kooij Jzn., J. Veer-
dig en Jb. Dekker.
Volgt het besluit tot het aangaan van
een kasgeldleening (tijdelijk van f 3000
Wordt goedgevonden.
Volgt begrooting dienstjaar 1942.
Begrooting. Ontvangsten. Batig
saldo rekening 1941 f 4815.77 omslag
over 1942 over 1841 H.A. 15 A. 97 cA.
f 18411.63; omslag geb. eigendommen
f4558.35; omslag Norton welputten
f 240; erfpacht f3J7V->; rente belegde
kasgelden f 100; huur grasgewas dijken
enz. f 569,50; terugstorting pensioen
storting ambtenaren ft07.50; verhaal
van premie ingevolge Ziekten- en Zie-
kenf. besluit f 100; tijdelijke kasgeld
leening f 3000. Totaal f 32106.121/».
Uitgaven. Jaarwedden bestuursleden
f 1750; idem beambten f 1800, huishou-
del. kosten f150; andere kosten V. ad
ministratie f 1700; grondbelasApg f 4.16,
onderhoud dijken en kaden f250; id.
machines f 3500, id. tochten, vaarten,
enz. f 4000, id. wegen f 7000, td. sluizen
duikers, bruggen f 750; andere werken
ten laste v h. Waterschap f 1000; ren
te uitw. dienst f 700; id. bemalingsinr.
Hippo f 750, ld. bemalingsinr. W'lanct
f 62.50, id. verbiiïdingssloot a. d. Burge
f140, id. kasgeldleening f50, aflossing
uitw. dienst f 1000, aflossing l^ening ge
maal Hippo f 1250, id. bemalingsinr.
W'land f312.50; id. van punt 15 f 500;
id. kasgeldleening f 3000, onvoorziene
uitgaven f 800. Totaal f30469.16.
Vermoedelijk batig saldo f 1836.961/».
De begrooting wordt zonder op- of
aanmerkingen goedgekeurd.
De heer J. Veerdig doet verantwoor
ding namens de commissie belast met
het vaststellen (fer rekening en verant
woording v. h. dienstjaar 1941. Het ba
tig saldo bedroeg f 4815.77.
Volgt rondvraag.
^De heer M. Bakker zag graag, dat er
spoed gezet werd achter het herstellen
der wegen.
De heer Jb. Dekker wenscht, dat de
overhangende boomtakken bijgesnoeid
worden, vooral daar de wegen toch al
nauw zijn, o.a. de heele Oosterkliever-
weg, Smerp (Kleitelweg), Elft. Wan
neer het gemeentewegen betreft, zal
het Bestuur zich verstaan met den op
zichter der gemeente.
De heer M. Lont wenscht herziening
van de afwatering van de Marskesloot
Door de ruilverkaveling heeft men de
afwatering dichtgegoqid van de Wal-
sloot achter Jn. de Vries.
De heer Jn. Lont wènscht herziening
van de sjanen, daar veel land ge
scheurd is en men op bouwland min-
ler behoefte aan het water heeft dan
jp het grasland. De heer Lont w.lde de
.janen iets breeder en dieper hebben
m nazien van het buizenstelsel.
De heer oCrn. Koorn wil het zomer-
jeil in de tocht v. d. Oeversche Koog
ager. De lage vennen staan veelal
diep in het water. Een en ander zal
onderzocht worden.
De heer Jn. Engel wenscht, dat in
het vervolg ook de stekels uit de steen1-
dijkglooiing worden gehaald.
De heer J. Veerdig wenscht dat de
oprit bij de brug in de Hippolytushoe-
ver Koog wordt opgehoogd.
De heer Jn. Kooij vraagt, hoe het
met de werkzaamheden van de Ruil
verkaveling staat. Is nog in werking.
Volgt sluiting.
1 iiiim ,m
BERLIJN, 9 Sept. (A.N.P.)
lot het tfchaaktourndoi in Mün-
chen om den Europeesohen titel,
dat Dinsdag 15 September begint,
zijn de volgende spelers toegela
ten: De wereldl'kampioen dr. Al-
jechin (Frankrijk), d!e y. nraar
werd van het tournooi in 1941 te
Vlünchen, Stolz, ITanielsson en
Kinnmark (Zweden), Ojanen en
Kaila (Finland), Ijtohacek (Slowa
kije), Rabar en Subarie (Kroatië),
Santarian (Roemenië), Napolitano
Nestier en Norcia (Italië), Barcza
Fdster en Szily (Hongarije), Tus-
cheff (Bulgarijë), Keres (Estland),
Begoljubow (Generaal-Gouverne-
ment), Foltys (Protectoraat), Jun-
Ke, Richter, Rallstab /kampioen
1942) en Muller (Duitsohland).
an Nederlandsohe zijde zal al
leen deelft^men de heer C. H. Roe-
je uit Arnhem. De wedstrijd wordt
in twee gedeelten geplitst, n.1. een
afdeeling voor junioren en seni
oren.
Het kamp biedt gelegenheid
tot gedachtenwisseiing.
Maandag verzamelden zich op den
Scheeleberg te Lunteren een aantal
leden van Medisch Front, omvat
tende artsen, biologen, tandartsen,
pharmaceuten en dierenartsen, ten
einde een vormingskamp te volgen,
georganiseerd door den leider van
Medisch Front. Dr. K. Keyer. Te
midden der bosschèn en dér bloeien
de hei kunnen de deelnemers zich
bezinnen op het nationaal-socialis-
me. en in het bijzonder op de pro
blemen der volksgezondheid en der
volkszorg.
Na de opening door den'leider van
Medisch Front werd de vormings-
week ingeleid door een rede van
den vormingslsider der N.S.B.. prof.
Mr. Dr. van Genechten. die wees op
het gevaar vén het intellectualisme,
daarbij den burgerlijken intellec-
tueelé plaatsende tegenover den
nieuwen nationaal-socialistischen
mensch. Hij stelde tegenover den
gentleman van het oude burgerlijke,
de dichter-soldaat van de toekomst.
Dinsdagmorgen werd de rij der
sprekers geopend "door den pl.v.
vormingsleider der N.S.B.. de heer
Nije. die een heldere uiteenzetting
van de grondslagen van het natio
naal socialisme gaf.
Hierna sprak het hoofd van den
medischen dienst van den Ned.
Volksdienst. de heer J. H. van Roon.
die wees op de bijzondere taak van
den N.V.D. voor de volksgezond
heid en de plaats, welke de arts
hier moet innemen.
In den namiddag sprak J. C. Na-
chesius. SS-onderstormleider. over
het wereldbeeld van den Nsjordras-
mensch. welke rede dienen indruk
op de toehoorders maakte.
Buiten de huishoudelijke bezighe
den. zooals aardappelen schillen en
vaatwerk wasschen. werd de dag
verder gevuld met tucht- en orde
oefeningen en soort.
Voor het eerst zijn hier een aan
tal artsen en andere academici te
zamen gekomen om van gedachte te
wisselen, een gelegenheid welke
alleen een kamipleven in die mate
bieden kan.
LISSABON, 9 Sept. (D.N.B.)
Naar de EngelsChe nieuwsdienst
meldt, heeft, generaal Smuts, de
ministerpresident van Zuid Afrika
Dinsdag in een rede te Pretoria
verklaard: Het Vitaalste oorlogs-
toone^ in dezen strijd is .de Mid-
dellandsche Zee, zonder welker vol
ledige beheersohing de oorlog voor
de geallieerden niet te winnen is.
De gebeurtenissen hebben* aange
toond, dat wanneer de vijand niet
met de grootste vastberandenhéid
uit Noord Afrika zou verdreven
worden, de hulpbronnen voor de
geheele oorlogvoering der gealli
eerde mogendheden gevaar zouden
loopen. Smuts deelde voorts mede,
dat hij bij zijn ontrpoeting met
Churchill in Egypte, met hem de
geheele toestand in het Midden
Oosten heeft bestudéerd, en dat
men de situatie „Onbehaaglijk en
verontrustend" bevonden heeft. In
middels, zoo meende Smuts, is het
rechtstreeksche gevaar verminderd
en ig de toestand bezig t° vege
teren.-
VICHY, 9 Sept. (DNB.), Van
bevoegde zijde alhier'wordt ver
jaard dat men het Reuterbericht,
rlgens hetwelk Washington he
.otest van Laval inzake het bom
I ardement van Kransche steden of-
|i eieel van de hand heeft gewezen,
n.et kan bevestigen. Overigens, zoo
wordt verder verklaarff, bewijzen
de bijzonderheden van den lucht
aanval met welk een cynisme de
Zngelsch-Amerikaansche vliegers
hun aanvalsbevelen hebfcen uitge
vierd. Woonwijken en gedenktee
kienen hebben zwaar geleden en to
op dit oogenblik heeft men 140 doo
d n geteld, voor het meerendeel
v ouwen en kinderen. De pers van
New York, Phila^Ielphia en Was
hington probeert weliswaar de aan
val te verdedigen door te zeggen
dat het een aanval is geweest op
de politiek van de regeering-Laval.
Het Fransche volk zal zich echter
i
Een belangrijk historisch
mees.erwerk vindt z(Jn
voltooiing.
Enkele weken geleden is het vierde
en laatste deelverschenen van „De
geschiedenis van Nederland ter Zee",
geschreven door onzen meest ter
zake deskundigen auteur, J. C. Mol-
lema en verschenen in prachtige uit
voering bij de uitgevers Mjj. Joost
van den Vondel te Amsterdam.
Dit vierde en laatste deel is wel
een bekroning van het geheele werk.
Men had, juist nu het uitgeven van
dergelijke werken zoo moeilijk, om
niet te zeggen illusoir wordt een
dergelijke uitvoering niet meei mo
gen verwachten.
Doch laat on# zien naar den ih-
houd; en ook dan mogen wij voor de
vierde maal in successie vaststellen,
dat Mollema er in geslaagd is deze
materie tot nieuw leven te brengen.
Hier geen droge geschiedschrijving,
geen aaneenrijging van annalen, doch
een geslaagde poging om het (uiterst
belangrijke) verleden tot nieuw leven
te brengen.
En zoo is dit boek dan ook zonder
overdrijving te achten een nationaal
document van de eerste orde. Een
boek, dat wij gaarne in handen wen-
schen van iedereen, die het w e 1
meent met onze zeevaart (Neer-
lands eerste levensbron) en dus met
onze marine.
Het zou ons te ver voeren een
preciese opsomming te geven van
al datgene wat in de bijna 500 pagi
na's beschreven werd. Laat ons et
mede mogen volstaan er op te wij
zen dat zoo geschiedschrijven ideaal
is. Voor den auteur en... voor den
lezer.
Goeddeels wordt thans behandeld
de periode van na 1813, het werk
onzer marine, den Atjeh-oorlog, het
werk der O. en W.-Indische Compag'-
nieën, de Compagnie-zeemacht en
de vestiging van het Nederlandsche
gezag, een uitgebreide Indische ge-
.'jchiedenis (aa- de hand van het
beste bronnenmateriaal) en uit den
aard der zaak de geschiedenis der
marine 'n a 1914. Dat hierbij de be
langrijkste reizen van vlootonderdee-
len niet worden vergeten spreekt van
zelf. En juist omdat dit deel der
„geschiedenis" van nog zulk recenten
datum is, daarom spreekt dit des t'*
meer tot den lezer.
Wij herhalen: steeds weer ver
baast men zich over de kennis van
zaken bij Mollema en diens mate
riaal. Indien men zoo gedocumen
teerd aan de schrijftafel gaat zit
ten... ja, dan is het eigenlijk geen
wonder dat men in staat is zulk een
door en door voortreffelijk boek te
vervaardigen. Ook dit deel is weer
rijk versierd met zeldzaam interes
sant illustratie-meterlaal, waarbij
enkele prachtige gekleurdé platem
gevoegd zijn en enkele uitslaande.
Ten zeerste te waardeeren was het
initiatief aan het slot van dit deel
een register van personen en zaken
op te nemen. Ook dat komt de lees
baarheid (speciaal bij het naslaan)
zeer ten goede.
Hoewel wij nog nader op dit be
langrijke werk in ons land terug
komen, willen wjj ditmaal besluiten
met een kernachtig citaat, dat ons
en waarschijnlijk vele lezers met
ons, uit het hart gegrepen is.
Aan het slot van het gedeelte over
de Nederlandsche marine der laat
ste jaren (het boek werd voltooi4
meer dan een jaar vjór dezen oor
log) lazen wij het volgende:
Slechts enkele bladzijden druks
waren voldoende om een schets te
geven van de krijgsgeschiedenis
der Koninklijke Nederlandsche Ma
rine over een tijdsverloop van een
kwart eeuw. Zjj was geen gouden
kwart eeuw en ook geen ijzeren.
Immers, velen in den lande geloof-
den, dat na het sluiten van den
vrede (1918 Red.) de oorlog voor
goed was uitgebannen. De stem-
men van hen, die sceptischer
- tegenover de toekomst stonden,
waren als die van roependen in d«
woestijn.
Aan Nederland en zijn overze#-
sche gebieden werd dan ook tot
voor kort het materieel mondjes
maat toegewezen, en dat het ge
tal der nieuwe, kleine schepen nog
zoo gering niet is, meenen wij dat
te danken is aa de „Kinsbergens"
in onze Marine, die koppig hebben
doorgehamerd op het aambeeld der
onontbeeilijke defensie te water.
Wij hebben nageaten in dit
slothoofds _k een resumeé van den
aanbouw te geven, want dit boek
verschijnt in een periode, (jat de
schimmen van Schrijver en Van
Kinsbergen elkaar met een knip
oogje en ■en glimlach zullen zeg
gen: „Welk een late ijver; net als
in 1747, in 1780 en in 1793, „pour-
vu que 5a dure"!
Voor deze bladen bij den druk
ker komen, staan er misschien al
kruisers op stapel van charters,
zooals wij nooit hebben gekend en
heeft de volksvertegenwoordiging
wellicht, in roerende eensgezind
heid, slagschepen goedgekeurd.
Laat ons hopen, dat in zulk een
geval het den nieuwen schepen
niet zal gaan zooals de Java en
de Sumatra, die wegens gebrek
aan bouwmaterialen, eerst vele
jaren na het sluiten van den vrede
in dienst konden worden gesteld,
of zooals met de Celebes, die al3
„fausse couche" ter wereld geko
men, in haar „crèche" overleed.
Moet het weer een ijzeren eeuw
worden, moge dan bijtijds 'ons goud
in staal zjjn omgesmolten."
Aldus Mollema. Hij heeft niet kun-
n >n bevroeden, dat de oorlog zoo
dicht bij huis wa_ en dat onze, on
voltooide en ontoereikende, vloot
vlak voor een krachtsinspanning
stond, zooals zij in het verteden wel
licht nin-.mer gekend heeft.
Wat er bij Ie vloot gepresteerd
is... het valt buiten het bestek van
dit geschiedkundig werk. Daar zal
men later van .ïooren. De geest ken
nende mag er niet aan getwijfeld
w rden, dat het blazoen dier vloot
ongerept bewaard is gebleven, ook al'
zal menige bodtm na het sluiten van
den toekomstio-en vrede niet meer
ter re>de van N euwediep ankeren.
A. C. van Kampen.
hierdoor niet laten bedriegen.
In genoemde kringen alhier wordt
er nogmaals op gewezen, dat Rou-
aan geen enkel militair doel heeft
bezeten. Men vergist zich, wanneer
men gelooft, dat men hiermede 't
moraal van het volk kan breken.
TOKIO, 9 Sept. (D.N.B.) In zijn
boodschap aan het Congres en in
zijn praatje aan den haard heeft
Roosevelt, aldus verklaarde de
woordvoerder der Japansche regee
ring voor de buitenlandsche pers,
eigenlijk het volgende gezegd: „Mij
ne heeren, u kunt dit voorstel aan
nemen of verwerpen. Vergeet ech
ter niet, dat ik bij verwerping toch
de maatregelen, welke het voorstel
bevat, zal nemen".
In de' lange geschiedenis der de
mocratie, aldus de woordvoerder,
is een dergelijke uitdaging van het
congres onb'ekend. Het baart dus
geen verwondering, dat vele vóor-
aanstaande congresleden uitdruk
king hebben gegeven aan hun groo-
te verontwaardiging over deze in-
t'midatiemethode van het Witte
Huis. Als een dictatuur den steun
van de groote massa verliest, moet
zij wel ontaarden in een tyrannie-
en dat is dan ook de weg, dien Roo
sevelt thans inslaat.
LISSABON, 9 Sept. (D.N.B.)
Diario de Noticias publiceert een
interview met den Spaanschen am
bassadeur te Lissabon, Franco Y
Bahamonde over de jongste kabi
netswijziging in Spanje. De Spaan-
sche diplomaat zeide o.a.: De bui
tenlandsche politiek van Spanje
blijft onveranderd en de huidige
toestand is de voortitetting van den
voorafgaahdan. Het betreft uitslui
tend een interne aangelegenheid,
die nqar buiten geen enkele uit-
t ^werking zal hebben. Voorts wees
^de ambassadeur met nadruk op
het feit, dat de huidige.Spaaasche
minister van buitenlandsche zaken
craaf Jordana het Portugeesch
Spaansche vriendschaps- en niet-
aanvalspact heeft geteekend toen
hij in 1938'39 ook de portefeuille
van buitenlandsche zaken had
Graaf Jordana is een zeer krachtig
voorstander van de Portugeesch-
Amerika legt versterkingen
in Suriname aan
Berlijn, Sept. (V.P.B.) Een cor
respondent /an de „United Press"
heeft een reis door Nederlandsch
West-Indië gemaakt en geeft in de
Engelsch-Amerikanasche pers zijn
indrukken weer. Hij schrrjff, dat het
uiterlijk van Suriname totaal veran
derd Is. Vroeger was het land eeri
uitgesproken koloniaal gebied, waar
hard werd gewerkt en men van offi-
cieele instanties uitsluitend ecmge
ambtenaren te zien kreeg. Thans,
nadat de Amerikaansche troepen uit
het aangrenzende Britsch Guyana
z<jn binnengemarcheerd, heeft men
het gevoel, dat men zich in een reus
achtig 'egerkamp bevindt.
Waar eens het suikerriet ruischte,
vullen nu Amerikaansche bommen
werpers van alle types de lucht met
hun motorgeronk. Waar eens de in
boorlingen met hun machete den
suikerrietoogst binnenhaalden, leggen
thans Amerikaansche ingenieurs be
tonnen startbanen aan. De Agnerika-
-nen hebben^ opvallend veel haast, de
werktijden zijn aanmerkelijk ver
lengd en tot in den laten avond zijn
de inboorlingen bezig met den aan
leg van wegen en startbanen en den
bouw van barakken en hangars.
Eert „Familieblad"
In het Deensche stadje Horsens
verschijnt een blad, dat in den letter
lijken zin van het woord een „familie
blad" is. Het draagt den naam „De
Familie Damsgaard" en heeft een
zeer beperkten lezerskring, n.1. alle
Denen, die Damsgaard heetrfh. De
uitgever van het blad, eveneens een
Damsgaard, tracht zijn naamgenoo-
ten op de hoogte te houden van bij
zondere familiegebeurtenissen als ge
boorten, huweljjken en sterfgevallen,
erfeni sen en berichten over benoe
mingen. Elk nummer bevat boven
dien verschillende artikelen over sib-
bekunde. en erfelijkheidslee (V.P.B.)
Spaansche toenadering, die een
van de belangrijkste richtsnoeren
van de Spaansche b'uitenlandsch^
politiek in de laatste'jaren is ge-
wëest. Gezegd kan worden, dat aHe
Spa,ansche staatslieden, die de por
tefeuille van buitenlandsche zaken
hebben fcehad, tijdens hun ambts
periode een stap verder gezet heb
ben op den weg van de Portu-
geesch-Spaansche toenadering.
