AS TROEPEN
IN TUNIS GELAND
DARLAN
Wie voigt Pétain op?
Verduister i
roepen op.
B.N.0. VERZORGT HET CONTACT
DAGBLAD VOOR
uitgestooten
HELDERSCHÉ EOlTiE
87ste Jaargang. No. 11955
4 pagina's
Hoofdredacteur: A. R. JONKER Alkmaar
DINSDAG 17 NOVEMBER 1942
89 Schepen bij N Afrika vernietigd
Berlijn over de geallieerde „Achilleshiel"
Italiaansch
Weermachtbencht
Manoeuvres bij Haarlem
Boodschap van Pétain
w-'è li ^'WMMÈÊÊÈ
Slill
22 Nov 16.46 UUr 8_Dec.
Twee slachtoffers door
voedselvergiftiging
Hallo Nederlandsche zeelieden
Zeemansvrouwen groeten
hun mannen buitengaats
Uit*.N V. Uit*. Mij. Hollands
Noorderkwartier.
Redactie- en Adminish^tiebnreanx:
SCHAGEN; Laan 201 1'el 444 (2
lijnen. - DF.N HKLBER: Koningstr
78. Tel. 2345 (2 lijnen).ALKMAAR:
Voordam 9 Tel. 3330
NOORD-HOLLAND
üoï# wuurant verschijnt dadelijks
Advertentie-tarief.
Gewone advertenties 11 cL D. m.m.
Bij contract, binnen een laar te «e-
bruiken. belangrijke korting. Prij
zen worden od aanvraag verstrekt
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FUEHRER. 16 Nov. (DNB). Het
opperbevel der weermacht maakt
bekencr:
Duitsche troepen hebben in den
Kaukasus twee ingesloten vijande
lijke gevechtsgroepen vernietigd en
in andere sectoren aanvallen van de
So\v.iets onder groote. bloedige ver
liezen voor den vijand afgeslagen.
Gevechtsvliegtuigen wierpen een
vrachtschip op de Kaspische Zee in
brand en beschadigden twee trans
portvaartuigen.
In Stalingrad werden door acties
van stoottroepen opnieuw blokken
huizen veroverd en vijandelijke te
genaanvallen afgeslagen.
Aan de Wolchof stortte een vijan
delijke aanval door ons afweervuur
ineen.
De ontwijkende bewegingen in de
Cyrenaica verloopen volgens
het plan. Duitsche en Italiaansche
formaties gevechtsvliegtuigen en
jachtkruisers vielen vijandelijke co
lonnes met goede uitwerking aan.
In luchtgevechten met superieure
vijandelijke vliegtuigformaties wer
den drie vijandelijke vliegtuigen
neergesloten.
Duitsche en Italiaansche troe
pen zijn met volledige goedkeu
ring van de Fransche burgerlij
ke en militaire autoriteiten in
Tunis aan land gegaan.
Aan de kust van Algiers werden
de haven en het vliegveld van Bone
gebombardeerd. Een Duitsche duik
boot torpedeerde voor de Marok-
kaansche kust van den Atlantischen
Oceaan een passagiersschip van
6000 brt.
In den nacht van 14 op 15 Novem
ber vond voor de Nederlandsche
kust een zeegevecht plaats tusschen
patrouillevaartuigen en vijandelijke
motortorpedobooten. De vijand trok
na een kort gevecht terug.
Zooals in een extra bericht is me
degedeeld werden bij de gemeen
schappelijke actie van de italiaan
sche en de Duitsche luchtmacht en
van de Italiaanstrtie en de Duitsche
marine bij den strijd tegen het vij
andelijk convooi aan de Noord-Afri-
kaansche kust in het Westelijke deel
der Middellandsche Zee de volgen
de successen behaald:
Vernietigd of beschadigd werden
tr totaal 89 schepen en wel:
14 koopvaarders en groote trans
portschepen met een gezamenlijken
inhoud van 102.000 ton werden tot
zinken gebracht; een groot tank
schip (ongeveer 10.000 ton) werd
getorpedeerd en in zinkenden toe
stand achtergelaten; 7 koopvaarders
en groote transportschepen met een
gezamenlijken inhoud van 71.000
ton werden zoo zwaar beschadigd,
dat hun verlies zeker geacht kan
worden. Daarmede werd. in totaal
183.000 ton van de waardevolste vij
andelijke vracht-, tankT en trans-
portscheepsruimte vernietigd. Hier
van zijn reeds 8 schepen met een
gezamenlijken inhoud van 76.000
ton in het extrabericht van 14 Nov.
vermeld.
35 Andere koopvaarders en trans-*
portschepen met een gezamenlijken
inhoud van 234.000 ton werden be
schadigd. ten deele zoo zwaar, dat
verwacht kan worden, d^t zij ge-
ruimen tijd niet voor transportdoel
einden gebruikt kunnen worden.
Bovendien werd een slagschip be
schadigd. 3 vliegkampschepen wer
den beschadigd, waarvan een zoo
zwaar, dat aangenomen kan worden,
dat het geruimen tijd geen dienst
zal kunnen doen. 3 kruisers tot zin
ken gebracht. 14 kruisers en groote
torpedojagers beschadigd. 4 torpe
dojagers en bewakingsvaartuigen
tot zinken gebracht en 7 torpedoja
gers en bewakingsvaartuigen be
schadigd.
DE STRIJD IN NOORD-AFRIKA.
BERLIJN. 1» Nov. De Berliin-
iche ANP-correspondent meldt:
De toestand aan het Noord-Afn-
kaansche front is op het oogenblik
nog weinig overzichtelijk. In militair
opzicht zijn operaties aan den gang.
waaromtrent vooralsnog niets kan
worden meegedeeld.^.
In het tot kniehoogte liggende slijk
aan de Wolchow is de ordonnans
met zijn motorvoertuig bl«ven ste
ken. Alle krachten moet hu in
spannen om het zware gevaarte uit
de taaie modderbrei te krugen.
pk Schmidt-Sehneeder-^ p H
De toestand is thans zoo. dat het
meest Oostelijke punt, dat de in Al
gerije gelande Anglo-Amerikaan-
sche strijdkrachten bereikt hebben,
de haven Bone is. welke nog in Al-
gerijnsch gebied ligt. Berichten van
Engelsche zijde, volgens welke deze
landingstroepen reeds in Tunis ge
vechtscontact met troepen der Spil-
mogendheden zouden hebben, wer
den heden te Berlijn onwaar ge
noemd.
Ook omtrent de manoeuvres, die
op het oogenblik aan den gang zijn
in Cyrenaica. waar Rommel nog
steeds terugtrekt, wenschte men
zich in Berlijn niet uit te laten, ten
einde de tegenpartij geen aanknoo-
pmgspunt te geven.
Opvallend is het vertrouwen,
waarmede toonaangevende Duit
sche kringen de komende ont
wikkeling tegemoetzien. Helaas
hebben wij de laatste drie ja
ren alleen maar overwinningen
geboekt, zoo verklaarde men
heden in de Wilhelmstrasse. en
zoodoende wordt uit het oog
verloren dat de tegenpartij ook
nog iets kan ondernemen. Bin
nen korten tijd zal echter blij
ken. dat de vijand ons zijn
achilleshiel heeft voorgehouden.
Deze achilleshiel, en hierop wordt
hier steeds weer gewezen, is het
tonnagevraagstuk. De strijd tegen
het invasieleger in Noord-Afrika is
er een. die zich voor een groot deel
richt tegen de transportverbindin
gen der geallieerden. En van Duit
sche en Italiaansche ziide wordt de
ze strijd met alle kracht gevoerd,
waarbij men het een gunstige om
standigheid acht. dat de Engelschen
en Amerikanen thans in de betrek
kelijk nauwe wateren van het Wes
telijke Middellandsche-zeebekken
een groot aantal schepen hebben
moeten concentreeren, die even zoo
vele loonende doelen voor de duik-
booten en vliegtuigen der asmo-
gendheden vormen.
Bij een aanval van een Roemeen-
sehe berg-di visie op een stad in den
Kaukasus zijn de eerste huizen be
stormd. Daar Sovjetsoldaten zich
verborgen kunnen hebben, moet
ieder huis afzonderlijk doorzocht
worden.
PK b-rimm-Kastein-O H-P H m.
ROME, 16 Nov. (Stefani) Het
905e communiqué van het Italiaan
sche hoofdkwartier luidt;
Italiaansch-Duitsche troepen zijn
in Tunis aan land gegaan met toe-
stemmig van de burgerlijke en mi
litaire Fransche autoriteiten. De
bewegingen van onze troepen op
Corsica en in Zuidfrankrijk zijn
bijna voltooid. Duitsche bommen
werpers hebben in Fransch Noord
Afrika vliegvelden aangevallen.
Eenige vijandelijke vliegtuigen
werden op den grond vernield.
Zes toestellen werden in gevech
ten neergeschoten door begeleiden
de jagers. De strijdkrachten van
de spil vochten in Cyrenaica hef
tig tegen vijandelijke eenheden.
De vijandelijke luchtmacht légde
groote activiteit aan den dag en
tijdens verscheidend gevechten
schoten onze jagers drie toestellen
neer zonder zelf verliezen te lij
den. Onze formaties ondernamen
met succes aanvallen met mitrail
leurs en bommen, die gevoelige
verliezen toebrachten aan de pant-'
serwagéns der Britsche colonnes.
In den afgeloopen nacht heli-
ben Britsche vliegtuigen op
nieuw* de stad Genua gebom
bardeerd, waar' wederom aan
zienlijke schade werd aange
richt aan woonwijken. Het
aantal slachtoffers onder de
burgerbevolking bedraagt vier
dooden en 24 gewonden. De na
men zullen in de plaatselijke
bladen worden bekend gemaakt.
's-GRAVENHAGE. 16 Nov. De
zer dagen zijn in de streek van
Haarlem vrij groote manoeuvres ge
houden. die zijn bijgewoond door
den Wehrmachtsbefehlshaber in den
Niederlanden. General der Flieger.
Fr. Christiansen.
Bij deze gelegenheid werd ook
getoond hoe reserves in het achter
land met gebruikmaking van mo
derne technische middelen in den
kortst mogelijken tijd kunnen wor
den aangevoerd.
VICHY, 16 Nov. Naar het mi
nisterie van Voorlichting mede
deelt heeft Radio Marokko zoo
juist een verklaring van Darlan
verspreid, die neerkomt op een
beroep tot afvalligheid.
Onmiddellijk nadat hij kennis
had genomen van dit document,
heeft Pétain de volgende bood
schap gericht tot alle Fransdien
in het moederland en het koloni
ale rijk:
Admiraal Darlan heeft het ge
waagd in een verklaring te bewe
ren, dat ik nietjin staat ben mijn
innerlijke gedachten aan het
Fransche volk mede te deelen en
beweert in mijn naam te handelen
Ik ben niet de man, die toegeeft
aan dwang. Het tegendeel te be
weren is mij bèleedigen. Op het
oogenblik, dat Noord-Afrika werd
aangevallen, heb ik admiraal
Darlan de verdediging toever
trouwd van de souvereiniteit van
Frankrijk, waarvan ik de vert°cen
woordiger ben. Van het oogenblik
van het eerste contact met den
vijand, heeft de admiraal niet
geaarzeld zich in verbinding te
stellen met den aanvaller en heeft
hij door zijn prematuur bevel het
vuur te staken den tegenstand ge
desorganiseerd en een splitsing in
de houding van de troepen veroor
zaakt. Ik heb hem herhaaldelijk
mijn bével Afrika te verdedigen
bevestigd. Hij heeft dit hevel ge
minacht onder het eenige voor
wendsel, ecri rebellistischen com
mandant, die zijn woord been
gebreken, généraal Giraufl, te ver
Kinderen het opperbevel over de
Troepen aan zich te trekken.
r
t
ertt
fe .'i» - fg 4^5
ffL l
L'-* --T. Jf;
'SM IMêk JÉ*'"* w i iJ:
De Alkmaarsche derby Alcmaria V.Alkm. Boys eindigde 11. Alc-
maria neemt de leiding: uit een hoekschop, scherp door Godvliet geno
men. kopt v. Wieringen (achter doelman Kramer) onhoudbaar in het
doel. (Foto Wóudt)
Thans heeft hij voor deze benoe
ming zich borg gesteld. Generaal
Giraud is door een buitenlandsche
mogendheid benoemd, die den
oqrlog op het Fransche grondge
bied heeft overgebracht. Daardor
heeft admiraal Darlan zich buiten
de nationale gemeenschap ge
plaatst. Ik ontzet hem hierbij uit
al zijn openbare functies en zijn
militaire commando's.
Aanvankelijk'admiraal Darlan
VICHY, 16 Nov. (Intrinf.) Maan
dag heerschte in Vichy een begrijpelij
ke spanning.Daar er duidelijk sprake
is van beslissingen en tot nu toe gee
nerlei bijzonderheden omtrent den in
houd der besprekingen bekend zijn ge
worden, verwacht men algemeen bin
nenkort verdere mededeelingen van de
regeering.
Met zekerheid kan als juist beschouwd
worden, dat het vraagstuk van de op
volging van het hoofd van den staat
zal worden opgelost. Zooals bekend
was admiraal Darlan tot vermoedelij-
ken opvolger van het hoofd van den
staat benoemd. Nadat Darlan tegen
over den Amerikaansch-Engelschen
aanval op Noord-Afrika een houding
heeft aangenomen, die in tegenstelling
is met den wil van den maarschalk,
hetgeen deze thans tot uitdrukking
heeft gebracht, zou zich, imhet geval,
dat maarschalk Pétain zooals in de
grondwet heet „verhinderd zou zijn
zijn functie van staatshoofd uit te oe
fenen."
de eigenaardige toestand voor
doen, dat Darlan, die volgens be
richten uit Engelsche en Ameri-
kaansche bron, een directe over
eenkomst heeft gesloten met de
Amerikanen tot verdediging van
Noord-Afrika tegen de spilmo-
gendheden, hoofd van den Fran-
schen staat zou worden. Dat daar
uit voor Frankrijk onoverzienbare
gevolgen zouden voortvloeien,
spreekt vanzelf. Men kan derhgl-
ve met zekerheid aannemen, dat
de wet omtrent, de opvolging van
het staatshoofd in den ministerraad
van gisteren gewijzigd is, ten ein
de Frankrijk voor de mogelijkheid
van een catastrofe te behoeden.
DE AMERIKAANSCHE VERLIEZEN.
Naar Washington meldt, is aldaar
officieel medegedeeld, dat de Ame-
rikaansche strijdkrachten met uit
zondering van den veldtocht in
Afrika, tot dusver verliezen ter
hoogte van 48.956 man hebben
geleden. Het leger verloo?^1069 ge
sneuvelden, 1131 gewonden, 161 ge
vangenen en 29.668 vermisten. In
totaal dus 32.429 man.
De Amerikaansche marine ver
loor 4623 dooden, 1904 gewonden
en 9998 vermisten, in totaal dus
16.527 man.
Maan Maan
op vanavond om onder
14.59 t/L 4x 1.31
V.M tot morgenochtend N.M.
1 Dec. o f\£ 14Dec.
L.K. 8.05 uur EK
HOORN, 16 Nov. Alhier heeft
zich een ernstig geval van voedsel
vergiftiging voorgedaan, dat tot dus
verre twee slachtoffers heeft ge-
eischt.
Ten huize van de familie Fijma
aan de Drieboomlaan heeft men jL
Donderdag, toen alleen de belde
zoons van den heer Fijma met de
huishoudster thuis waren, bloem
kool genuttigd welke blijkbaar on
voldoende gesteriliseerd is geweest.
Spoedig na den maaltijd deden zich
bij de betrokkenen ziekte verschijn-*
selen voor. welke zoodanig in he
vigheid toenamen, dat de behande
lende geneesheer opname van de
patiënten in het Stadsziekenhuis
noodzakelijk achtte. Hier is j.L Za
terdag de 22-jarige zoon Otto over
leden. De 36-.ia»fge huishoudster.
Aagje Bruin, overleed gisteren.
Naar wij hedenmorgen vernamen,
is de toestand van den tweeden
zoon van den heer Fijma nog steeds
zeer ernstig.
Walvisch gestolen....
OSLO, 16 Nov. De bladen
nelden van de Lofoten, diat
lenige visschers een walvisch
gevangen en aan land gebracht
hadden. Zij bonden het dier
met touwen vast en kozen ver
volgens weer zee. Tot hun
verwondering was bij hun te-
-ugkomst het dier verdwenen,,
blijkbaar gestolen. De politie
hoopt de daders spoedig te
kunnen opsporen, daar het
aiet zoo gemakkelijk zal zijn
jen walvisch, al is deze ook
piet volwasserv te verbergen
sn het spoor uit te wisschen.
I!
Vogels, van diverse pluimage
voor de microfoon
(Van onzen specialen verslaggever)
I
DRGENS aan den rand van Den
J Haag. Een strakgelijnd, hoog-
oprijzend gebouw^ de zetel van den
B.N.O.. in zeker opzicht het mid
delpunt van ontelbare aetherver-
bindingen.
En in dat groote gebouw een klein
kamertje. Op een lessenaar staat
een telefoon, er staat eert apparaat
je met een rood en een groen oog.
die om beurten aangloeien. Op de
tafel ligt dat kleine wonder der
twintigste eeuw: de microfoon.
Het vertrekje op de derde étalage
is nog leeg als wij er den heer
Noordhuis ontmoeten. En deze valt
direct met de deur in huis. als hij
vertelt dat de uitzending voor zee
varenden een grandioos succes en
de belangstelling ervoor in den lan
de nog steeds stijgende is.
2700 Nederlanders wachten.
Het begon dat was begin Juli
van dit jaar met slechts enkele
..gegadigden". Vrijwel direct echter
had men contact met het publiek,
in casu de familie der zeevarenden.
En nu.... zijn er al 2700 Neder
landsche vrouwen, verloofden, kin
deren. grootouders, tante's en ooms.
die nog in dit kleine vertrekje moe
ten verschijnen, teneinde het woord
te richten tot hun varenden zoon.
man. vader of kleinzoon.
Hier is sprake van een stuk
idealistisch werk. En dat beseft
men terdege. Het mooiste suc
ces is daarbij, dat er door de
varenden inderdaad geluisterd
wordt. Want legio waren reeds
de naar aanleiding van deze uit
zendingen via het Roode Kruis
binnengekomen brieven der
zeelieden. Daar kan de familie
Vuyck in Sliedrecht van mee
spreken. waarvan de moeder in
geen 3 jaren iets van haar zoon
vernam en deze reeds lang als
verloren beschouwde. Maar na
den B.N.O.-oproep hoorde zij.
dat hii nog leeft.
Er wordt uitgezonden over twee
zenders. Zaterdagsavonds van 10
voor 7 tot. 7.15 over Hilversum II
(lange golf) en des middags om 4
uur via de ultra korte golf (16.6 m.)
Met den eersten zender bereikt men
de schepen. varend«o.m. op de Mid
dellandsche zee. *de Noordzee. At
lantischen Oceaan en Oostzee. Met
y ERRREWEG het grootste
deel Tan Moeder aarde be
staat uit water. Uit water, waar
op schepen varen van alle na
tionaliteiten. Schepen, óók ge
navigeerd door Nederland
sche zeelieden in dienst van
tóe geallieerden.
Het moederland heeft met de
ze zeelieden geen contact meer.
Ofbijna niet meer. Een en
kele maal komt er nog een brief
in Patria aan, dank zij de zor
gen van het Int. Roode Kruis,
Sedert enkele maanden is er
nog een ander contact.
Dank zij den BNO, den Be
richtendienst Nederlandschen
Omroep, w'orden de familiele
den van Nederlandsche zeelie
den, varend ter koopvaardij, iq
de gelegenheid gesteld enkele
woorden te richten tot hun dier
baren, die buitengaats zijn.
Een humaan doel, waarvan
een uiterst intens gebruik ge
maakt wordt.
Een onzer redacteuren was in
de gelegenheid een dergelijke
BNO-uitzending bij te wonen,
daartoe in staat gesteld door
den leider van den BNO, den
heer G. H. J. W. Noordhuis, die
tevens de geestelijke vader is
van het onderhavige initiatief.
Hóé het gaat, hoe de zeemans
vrouwen (en -kinderen!), en de
overige familieleden reageeren
en hoe groot de belangstelling
is, leest men in bijgaand en een
volgend artikel, die wij aan dit
onderwerp wijden.
de andere o.m. schepen die bii In-
dië varen, in de Australische wate
ren. onder de kust van N.-Amerika.
de wateren rondom midden-Ameri-
ka en den Indischen Oceaan.
Als men spreken wil.
De organisatie Ls zóó. dat men
een schrijven richt tot den
B.N.O. in den Haag (J. R. Schim
mclpennicklaan 3) en daarin
het verzoek doet aan de uitzen
dingen voor zeevarenden te mo
gen deelnemen. IVfen krijgt dan
een formulier thuisgezonden en
daarna een uitnoodiging. Het
reisgeld wordt geheel vergoed,
ook dat van de familieleden, die
nen medeneemt. Want door
gaans wil de hcele familie wel
een woordje spreken Van
wege de enorme belangstelling
zal men wel eens eenigen tijd
moeten wachten, doch men
kómt aan de beuri!
ÜEN half uur later loopt 't ka-
mertje met de microfoon, de
dikke geluiddempende muren en de
aan- en uitgloeiende licht-oogen,
vol! Met vogels van de meest ver
scheidene pluimage, 't Is de moeite
waard om de menschen te rubricee-
renDaar zit een stokoude baas.
het blaadje met de uit te spreken
woorden trillend m de blauw-door-
aderde handen. Hij stak zich voor
deze bijzondere gelegenheid in z'n
Zondagschen duffel, hoewel dit vol
strekt niet noodig geweest was.
Naast hem staat een forsche vrouw
uit Katwijk. Zij is niet nerveus
en niet aangedaan. Ferm en ro
buust staat ze daar. Een achttien
karaatsche Nederlandsche zeemans
vrouw. die alle sentimentaliteit aan
den kant gezet heeft. Wellicht kookt
en borrelt het van binnen. Wie
weet.... maar ze laat er niets van
blijken. Een beeld van dapperheid
en moed. deze vrouw, met het goud
van haar kap flonkerend in dien
eenen spaarzamen zonnesprankel.
die weet binnen te glippen door de
hooge ramen in het uitzend-kamer-
tje.
Er zijn méér vrouwen uit Kat
wijk. Ze zijn er uit Rotterdam,
uit Zaandam, uit Den Haag uit
Bunschoten, uit Haarlem, uit
Vlaardingen. uit Egmond. uit.,
ja ze zijn er van overal. Want
overal wonen vaders en moe
ders van Nederlandsche jon
gens. die nu over zee zwalken
en vurig hopen ook eens hun
verwanten te mogen .beluiste
ren. Want hoe groot de wereld
ook is. en hoe wijd die ontzag
lijke lap water, die de continen
ten, deze kleine drijvende eilan
den. omringt, er is altijd* maar
één patria en één „thuis".
p\ AAR staat een armelijk moe-
dertje. dat de reis uit Vlaar-
dingerambacht ondernam om iets
tot haar jongen te zeggen. Misschien
is hij allang doodwie zal het
weten! Maar nu ze twee en een half
jaar lang vergeefs op een brief
wachtte, nu zal ze het nog eens zóó
probeeren. Stil en klein zit ze daar.
Onopvallend en simpel onder de
wollen omslagdoek. Ze wordt als
het ware weggedrukt door het hy-
permondaine juffertje dat ook ge
komen is. Die vertelt, druk gesticu-
leerend. tegen haar buurvrouw, dat
„haar jongen" stoker-olieman op de
„Columbia" van de K.N.S.M. is. mid
delerwijl in een miniatuur-spiegel
tje haar gepoederd gezichtje critisch
waarnemend. De nagels van de vin
gers zijn met henna bijgewerkt en
de mond is vuurrood aangestreept.
Tenslotte moet men er goed uitzien,
nietwaarook al ziet „haar jon
gen haar niet
Arme vrouwen... kinderen...
gezeten burgers vaders
moeders iedereen komt in
dit kleine vertrek. Als de heer
Noordhuis dan de microfoon
grijpt wordt het doodstil: haast
plechtig klinken de woorden:
„Attentie opname... 5 tellen!'
Hollandsche vrouwen en man
nen gaan spreken tot vijf we-
relddeelen
De heer Noordhuis houdt moeder de microfoon voor en geeft haar de
gelegenheid enkele woorden tot haar zoon te spreken, die ergens op de
wereldzeeen zwalkt. Vader en dochter zien en luisteren gespannen toe!
Foto Fellinga.