DAGBLAD VOOR
Demonstratie van den N.A.D. te Leeuwarden.
Zware gevechten
bij Koeban-bruggehoofd.
iielderscfte editie.
dinsdag 6 april 1943.
De Rijkscommissaris zet de beteekenis
van den Arbeidsdienst uiieen.
Deze lichting zal
haar paraatheid in het eigen
vaderland töonen.
Rede van den Rijkscommissaris.
Vier Belijdenissen van een Politiek Penseel.
KONING BORIS BIJ
DEN FüHRER.
General-Oberst Daljege
in Nederland.
Britsche luchtaanvallen
op Frankrijk.
Plaatselijke gevechtsacties
in Tunis, j
REDERIJKERSLEVEN IN WEST-FRIESLAND.
Voor en achter de schermen
van het dorpstooneel.
Reeds 227 dpoden
te Rotterdam.
Begrafenis van burgemeester
Hetterscbeid.
Uitgave:
Dagblad voor Noord-Holland N.V.
Alkmaar - Voordam C 9.
Bureau der Heldersche édltle:
Den Helder: Koningstraat 78.
Telefoon 2345 (2 lijnen).
Postrekening 449041.
3de Jaargang No. 80. 2 pagina's.
NOORD-HOLLAND
Hoofdredacteur: A. R. JONKER, Alkmaar.
Deze Courant verschijnt dagelijks.
Advertentie-tarief.
Prijs der gewone advertenties in deze
Editie 11 ct. per m.M. Bij contract
binnen een jaar te gebruiken belang
rijke korting. Tarieven voor de geheele
oplage op aanvrage.
Zaterdag en Zondag heeft de Ned
Arb. Dienst een groote demonstratie iri
Leeuwarden gehouden. j
Propaganda-marschen werden door
de stad gemaakt, waarbij de troepen
begeleid werden door het staforkest
dat Zaterdag een concert gaf.
Na de melding van de op het Zaad-
land opgestelde afdeelingen aan den
Rijkscommissaris en inspectie van de
arbeidsmannen, werd het woord ge
voerd door den commandant van den
N.A.D., die er op wees, dat de jonge
mannen, die door de in-werking-tre-
ding van het Arbeidsdienstplichtbe-
sluit onder de schop zijn gekomen,
evenals hun voorgangers bereid zijn
getuigenis af te leggen van hun vasten
wil, het vaderland te dienen. De dienst
plichtigen van deze lichting zullen niet
in het Oosten staan doch .hun paraat
heid in het eigen vaderland toonen. De
inzet van den geheelcn A.D. \voor de
veiligstelling van den oogst zal een
zegen voor het volk blijken.
Nadat de arbeidsmannen het Frie-
sche volksliedfNiadden gezongen hield
de Rijkscommissaris. Rijksminister
Seys-Inquart een rede.
De Rijkscommissaris sprak als volgt:
Mannen van den Nederlandschen
..Arbeidsdienst;
Ik wil van de gelegenheid gebruik
maken, om U mijn opvatting uiteen te
zetten over de taak, die gij hebt en de
plichten, welke gi' behoort te vervul
len. Als een deel van U mij niet direct
verstaat, omdat ik niet in Uw taal tot
U kan spreken, kunt gij er, wanneer
"Uw superieuren mijn woorden voor U
zullen vertalen, toch van overtuigd zijn,
dat ik er met groote aandacht en zeer
veel ernst over nadenk, waarom gij in
de Nederlanden ook in r —i Arbeids
dienst vereenigd dient te zijn.
Ik besef volkomen, dat voor U,
Hollanders, Friezen en andere Ne
derlanders deze vereeniging in een
organisatie, die zoozeer een militair
karakter draagt, iets ongewoons is.'
Ik zie U hier voor het eerst niet als
een afdeeling, die uit vrijwilligers
bestaat, die dus om een of andere
reden vanzelf hier gekomen zijn,
maar als een lichting, dus zuiver
als een groep van de Nederlanders
van Uw leeftijdsklasse. Ik begrijp,
dat deze orde en discipline op me
nigeen van U den indruk van een
dwang zou kunnen maken. Daarover
wil ik U dit zeggen. -Zoolang een
van U den Arbeidsdienst gevoelt als
dwang, heeft hij de beteekenis van
den Arbeidsdienst nog in het geheel
niet begrepen.
Hier is sprake van iets anders. Gij
moet de overtuiging krijgen, dat gij
hteï in een gedisciplineerde orde "haast
elkander zijt geplaatst, dat gij met el
kaar werkt in een orde, die niet zonder
beteekenis is want dan zou het geen
orde zijn maar, dat gij voor de ver
wezenlijking van een gedachte en vóór
een goede zaak bijeengebracht zijt.
Waarom Duitsche formaties?
Voor U, Nederlanders in het alge
meen, is het totdusverre misschien nog
niet noodig geweest, dat het geheele
volk in dergelijke formaties bijeenge
bracht werd. Voor ons, Uw buren in
het Duitsche rijk, is dit, noodig geweest
op grond van de ervaring van onze
eeuwenoude geschiedenis, want wij.
midden in dit werelddeel, met grenzen
bijna zonder natuurlijke bescherming,
zijn steeds weer aangevallen. Onze
vijanden beweren thans, dat het omge
keerd is. Mahr wanneer gij de geschie
denis onderzoekt dan zult gij zeggen,
dat de anderen ons rteeds weer hebben
overvallen. Ik herinner aan de oorlo
gen, die de Franschen eeuwenlang te
gen ons gevoerd hebben. Ik herinner
aan de stormloopen, die steeds weer uit
het Oosten kwamen en over Duitsch-
land geheel Europa wilden overstroo-
men. Daarom was het noodig. dat wij
al onze krachten leerden samenvoegen
In een gedisciplineerde orde, dat wij
niet pas op het oógenblik van het ge
vaar om ons heen mochten zien, waar
onze vrienden en buren en onze vuan-
ien waren. En zoo is onze soldateske
oouding niet een dressuur, maar de
liting naar buiten van onze inwendige
paraatheid.
Zoo moet ook gij de orde in den
Arbeidsdienst opvatten, want ik ge
loof, dat voor U deze tijd, waarin
gij eenigszins buiten de geschiedenis
en haar oorlogen gestaan hebt,
voorbij schijnt te zijn, immers thans
is de schok, die zich over den ge-
heelen wereldbol voortplant, te
groot dan dat een volk op den duur
afzijdig kan blijven. Daarom l«Kt
het mij noodig en voor U van be
lang, U te brengen tot een verccni-
ging en een formatie, die U de
varing en de wetenschap van het
gezamenlijk naast elkander staan in
een gedisciplineerde, sodateske orde
bijbrengt.
Maar wat ik hier tucht noem, mag
niet alleen tucht zijn. Tot deze tucht
behoort nog iets, dat noodig is om het
geheel beteekenis te geven. Dat is de
vrijheid van den enkeling binnen deze
orde, waarin hij geplaatst is om zijn
krachten naar beste weten en volgens
geweten te gebruiken. Wanneer gij dus
erover nadenkt, wat dan deze soldates
ke orde is, waarin gij geplaatst zijt, dan
moet gij steeds tot Uzelf zeggen, dat zij
niet een dwang moet zijn, maar een
zinrijke orde, die ieder afzonderlijk
ook de volle vrijheid moet geven, zijn
krachten op de beste wijze voor de ge
meenschappelijke taak in te spannen.
De verantwoordelijkheid van het
Duitsche volk.
Nederlandsche Arbeidsmannen, ik
heb er U reeds op gewezen, dat het lot
van het Duitsche volk veel moeilijker
was. En dit lot is ook thans weer on
eindig veel moeilijker. Op ons rust een
zeer groote verantwoordelijkheid. Onze
blik richt zich thans tot ver buiten dit
continent. Thans, nu wij kunnen zeg-
geq dat wij ons in den tweeden wereld
oorlog bevinden, gaat het niet meer om
economische voordeelen of om staats
grenzen. Hij die gelooft, dat het nog
gaat om het verwerven van econo
misch gebied of om uitbreiding der
staatsgrenzen, begrijpt dezen oorlog
niet.
n September 1939 was het mogelijk
geweest dit alles te vermijden, als toen
de gerechtvaardigde aanspraak van het
Duitsche rijk op Dantzig erkend was. Dan
hadden wij ons dit alles kunnen bespa
ren. Dat wilden onze vijanden niet. Het
doet nu werkelijk belachelijk aan, wan
neer wij ons indenken, dat door deze
rechtvaardige erkenning van onze aan
spraak alles had kunnen worden 1 vóór
komen. Maar dit kon zoo niet zijn, want
het zeer groote conflict, dat wij thans
meemaken, bereidde zich voor. Wij
kunnen nu zeggen, dat de werelddeelen
met elkander strijden. Oostelijk van
ons dreigen de horden der Oost-Euro-
neesch-Binnenaziatische steppen geheel
Europa te overstroomen. In het Westen
vormt zich een nieuwe concentratie
van krachten op het Westelijk half
rond, nieuwe groepeeringen ontstaan
in het Verre Oosten. Wij in het oude
werelddeel Europa zien ons geplaatst
tegenover deze continenten en hun
concentratie. Maar het zijn niet de con
tinenten, belangrijk en beslissend is de
geest, die de menschen in de geschiede
nis stoot en bestuurt.
Wat op het-spel staat.
Zoo zien wij, en ik zeg thans wij, alle
Europeanen in geheel Europa vooral de
noodzaak, ons te handhaven tegenover
het Oosten met de drommen uit zijn
Binnen-Aziatische steppen. Hier .staat
het behoud van onzen gigen aard, van
ons weten, van ons leven op het spel
Arbeidsmannen, het bolsjewisme, dat
daar nader rolt, is niet datgene, dat wij
in de binnenlandsche politiek als com
munisme hebben meegemaakt en over
wonnen. Hier is het mogelijk, dat de
Nederlanders zich vergissen, wanneer
zij gelooven, dat het er slechts om gaat
het communisme niet tot bloei te laten
komen, een dwaling, die hier en daar
kon worden opgemerkt. Het bolsjewis
me is de tegenwoordige levensvorm
Van den binnenaziatischen steppengeest,
zooals die om de paar eeuwen op Europa
toestormde. Dat is niet een menschelijke
uiting, die iets uitstaande heeft met tucht
01' zelfs met vrijheid, maar een massale
opeenhooping van menschen, die zielloos
tot machinemenschen geworden en zelfs
gemaakt zijn.
Het gevaar van het Amerikanisme
Maar het is voor ons even belang
rijk eraan te denken, dat wij ook
tegenover het Westen voorzichtig
heid in acht hebben te nemen. Want
ook daar vormt zich een geest, die
met den Europeeschen niets gemeen
heeft in die mate, dat wij aan een
lotsgemeenschap kunnen denken.-Het
Amerikanisme, dat zich aan de over
zijde vormt, moet zich maar ontwik
kelen zooals het wil, wij zullen het
niet storen. Maar wij moeten het af
wijzen, dat dit Amerikanisme in onze
Europeesche aangelegenheden bin
nendringt.
Wij kunnen thans reeds constateeren,
hoe ongeschikt en misplaatst het is, dat
de Amerikanen zich met onze zaken
willen bemoeien. Wij nemen juist thans
aan de overzijde steeds weer de grenze-
looze onwetendheid omtrent en het vol
ledige gemis aan begrip voor onze toe
standen alsmede een aan gewetenloos
heid grenzend gebrek aan verantwoorde
lijkheidsgevoel waar. Ik herinner er
slechts aan, dat toonaangevende man
nen daar eenvoudig zeggen, dat het het
beste zou zijn, dat in deze Europeechse
wanorde, welke zij meenen te zien in de
verscheidenheid van onze volken en sta
ten orde wordt gebracht dour bolsje
wisten en dat er geen enkel bezwaar
tegen kan worden gemaakt, indien de
buren van de Sowjet-republieken ver-
4. Churchill voor het Lagerhuis op 12 November 1942:
„Ik heb een diep vertrouwen in de wijsheid van Stalin ent
den goeden' wil van dezen merkwaardigen man. Mijn hart
heeft met Sovjet-Rusland gebloed en ik voel, wat U allen
ook gevoeld zult hebben, de vurigen wil, tezamen mest Sovjet-
Rusland te lijden en een deel van zijn last te dragen."
Koning Boris van Bulgarije bij
den Führer
Telefoto Hoffmann-Stapf-Pax m
De Führer heeft op 31 Maart ir.
tegenwoordigheid van den Duit-
schen minister van buitenlandsche
zaken, Von Ribbentrop, koning Bo
ris van Bulgarije ontvangen en met
hem een lang en hartelijk onderhoud
gehad, dat in den geest van de tra-
ditioneele vriendschap tusschen
Duitschland en Bulgarije verliep.
De Chef der Ordnungspolizei, de
SS-Oberstgruppenführer en General-
Oberst der Politie, plaatsvervangend
Rijksprotector in Bohemen en Mo-
ravië, Daluege, heeft in de afgeloo-
pen dagen op uitnoodiging van den
Rijkscommissaris, Rijksminister Dr.
Seyss-Inquart, een bezoek aan Neder
land gebracht. Hij inspecteerde gedu
rende zijn verblijf te 's-Gravenhage
het daar gestationneerde regiment
brandweer-politie, afd. Nederland,
dat bij den terreuraanval der Engel-
schen op Rotterdam voor het eerst
zijn uitstekende opleiding bewees,
welke het van de Duitsche Brand-
weerpolitie heeft gekregen. General-
Oberst Daluege inspecteerde voorts
de te Schalkhaar bij Deventer on
dergebrachte afdeelingen van het
Ned. Poluie-Opleidingsbataljon. Zoo
wel «pver de Brandweer-politie als
overwhet Opleidingsbataljon liét de
Chef der Ordnungspolizei zich in zeer
waardeerende woorden uit.
BERLIIJN, 5 April. - Britsche
Wellingtonvliegtuigen hebben giste
ren van een hoogte van ongeveer
2000 m talrijke brisant- en brand
bommen geworpen op de woon
wijken van St. Brieu, de hoofd
stad van het departement Cote du
Nord. Ongeveer 20 tot 30 huizen
werden totaal vernield, vele ande
ren in brand geworpen en zwaar
beschadigd. Uit de' ruïnes konden
tot dusver 12 doode Franschen ge
borgen worden. Bovendien eischte
deze Britsche terreuraanval talrijke
zwaar- en lichtgewonden onder de
burgerbevolking.
Bommen op Seine et Oise.
Op denzelfden dag werd eveneens
net aan Parijs grenzende departe
ment Seine et Oise door Anglo-
Amerikaansche bommenwerpers
aangevallen. Men telt daar 17 doo-
den en 10 gewonden. Ruim 10 hui
zen werden geheel vernield.
OFFERT VOOR ROTTERDAM
Op initiatief van den burgemees
ter van Alkmaar wordt er in Alk
maar, in navolging van den Oproep
van den burgemeester van Rotter
dam een inzameling behouden voor
de in Rotterdam getroffenen bij het
luchtbombardement.
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FÜHRER, 5 April.
Het opperbevel der weermacht
deelt mede:
De bolsjewisten hebben gis
teren met verscheidene divisies
den verwachten aanval op het
Oostelijk front van het Koeban-
bruggehoofd ingezet. De steeds
herhaalde aanvallen, die ge
steund werden door krachtig
artillerievuur en vele pantser
wagens, werden door Duitsche
en Roemeensche troepen uit
eengeslagen met zware vijande
lijke verliezen aan menschen en
materiaal. De gevechten duren
voort.
Een eigen aanvalsoperatie ten O.
van Orel had een geslaagd verloop.
Aan de rest van het Oostelijk front
alleen ten zuiden van het Ilmen-
meer en voor Leningrad levendiger
plaatselijke gevechtsactie.
Aan het front in Tunis had de dag
bij plaatselijke' actie van verken
ningsgroepen en stormtroepen een
rustig verloop. De luchtmacht be
stookte met sterke afdeelingen vij
andelijke concentraties van voertui
gen en pantserwagens, tentenkam
pen en artilleriestellingen. Duitsche
jagers behaalden acht overwinnin-
fen in de lucht. Ten Oosten van
ougie deden gevechtsvliegtuigen
een aanval op een groot vijandelijk
vrachtschip, zij brachten het zware
schade toe.
Een gemengde BritschAmeri-
kaansche formatie heeft gisteren
overdag het gebied van Parijs aan
gevallen. Tengevolge van bomtref-
fers in woonwijken, parken en
sportterreinen der stad zijn er ver
scheidene honderden dooden en ge
wonden onder de bevolking. Bij de
zen terreuraanval en bij andere vij
andelijke aanvallen op het bezette
gebied in het Westen en Noorwegen
werden 19 vliegtuigen neergescho
ten. Drie eigen vliegtuigen gingen
verloren.
In den afgeloopen nacht hebben
Britsche vliegtuigen lukraak bri
sant- en brandbommen laten vallen
op open plattelandsgemeenten jn 't
kustgebied van Noord-Duitschland.
Tien der aanvallende bommenwer
pers werden door nachtjagers en
afweergeschut der marine neerge
haald.
Zonder overdrijving mogen wij
zeggen, dat het rederij kersleven
vrijwel nergens in den lande een
zoo groote vlucht heeft genomen
als in West-Friesland. Men vindt
bijna geen dorp of gehucht, of
het heeft zijn eigen rederijkers
kamer, die enkele malen per jaar
voor hetvoetlicht verschijnt.
Men mag de cultureele beteekenis
van dit optreden niet onderschatten,
vooral niet in het verleden. De tijd
immers ligt nog niet ver achter ons,
dat het platteland leefde in een be
paald isolement, waaruit de moderne
verkeersmogelijkheden het nog niet
hadden verlost; de mogelijkheid om
elders, in casu in een van onze groote
VERDUISTER GOED.
Deze week van 20.30-7.
Maan op: 8.13, onder 22.15
12 April: Eerste kwartier.
Te Leeuwarden
Mieenkomst plaatt van verschillende
d Zondag e"b£beldsdlensc. waarbij de Rijkscom-
atdeeiingen van den N'^nandschen de ni«uw^«Kie commandant
missarls Rijksminister A c. dc Bock, «n rede hlelden
van den N. A.D-, Ge*raalA b,'Idsn.annen. In het midden rRnk.mlnisterdr
Tijdens de Inspectie varde arbei Arbegjjd"L A
ïijdensde inspectie Gen«
Seyss Inquart; tweede van rechts, Gen
•zoeken in de Sowjetunie te worden op
genomen, zich dus voor het Bolsjewisme
uitspreken. Dit is het doorslaggevende
bewijs voor het feit, dat er daai\ geen
begrip is voor ons Europeaflen^Jmaar
ook niet de wil om zich op verantwoor
delijke wijze met onze aangelegenheden
bezig te houden. De Heden daar aan de
overzijde zouden ons voor hun andere
aanspraken op de wereldheerschappij
slechts verraden en verkoopen. Ik zou u
allen op het hart willen drukken, dat
wij Europeanen, om wie het thans gaat,
or.s ervan bewust moeten zijn, dat wij
eer. lotsgemeenschap vormen, die zich
tegen het Oosten moet verdedigen oro
zijn of niet zijn, die echter ook haar
volksche en cultureele bestaan moet
verdedigen en handhaven tegenover di'
Amerikaansche westen.
Duitschland's strijd
Nederl&ndsche arbeidsmannen, hel
Duitsche volk heeft dezen strijd aan
vaard. Ik wil u volkomen openlijk zeg
gen, dat wij dezen oorlog natuurlijk i
de eerste plaats voor onszelf voerer.
Het zal niet zoo zijn, zooals het dri
of vierhonderd jaar geleden was, toe
het vraagstuk der geestelijke en god::
dienstvrijheid ten koste van het Dui
sche volk werd uitgevochten, toen in c
hervormingsoorlogen voor het Avcni
land de vrijheid van geweten werd b(
vochten, maar het Duitsche volk en h'
Duitsche Rijk de kampprijs voor d
andere landen waren. Het zal niet wc
derom zoo zijn, dat thans de geestelijk
strijd om de sociale gerechtigheid en d
volksche vrijheid ten koste van he:
Duitsche volk wordt gevoerd. Het Duit
sche volk voert dezen oorlog om zijn
toekomst, die thans vooral tegen het
Bolsjewisme moet worden gevoerd in
zijn meest doeltreffcnden gemeenschaps
vorm, het nationgal-^ocialisme. En wij,
Duitschers zullen dezen strijd uitslui
tend en nooit in een andere orde voeren
dan volgens onze rtatlonaal-socialistische
levenswet.
Maar in dezen zegevierenden strijd
voert Duitschland thans ook den
oorlog voor Europa en juist de sol
dateske levenswetten, die ons door
de geschiedenis der eeuwen geleerd
zijn, hebben ons tot de grootste
krachtsinspanning gereed en geschiet
gemaakt.
De machtsontplooiing van het Duitsche
volk in dezen oorlog is oneindig groot.
Wij hebben tot dusverre met ongeveer
een vijfde deel van de verliezen van
den eersten wereldoorlog onze vijanden
uit dit werelddeel geslagen en den vijand
in het Oosten reeds half op de knieen
gedwongen. En juist in dit jaar 1943
worden wij zooals onze vijanden met
verbazing zien, omdat zij een 1918 ver
wacht hadden door den concentratie
en den inzet der thans opgeroepen
krachten met den dag sterker.
Er is slechts onderscheid van
prestatie.
Kameraden zoo wil ik u als arbeids
mannen thans noemen de arbeids
dienst moet voor u een belevenis zijn,
gij moet de belevenis hebben, dat gij,
wat ook uw afkomst is, of uw ouders
gegoed zijn, een vermogen hebben, hoo-
•;ere staatsambten bekleeden, een voor-
lanstaande plaats inhemen in handel
if industrie, of dat zij handswerklieden,
boeren of arbeiders zijn, allen gelijk zijt,
opgeroepen voor denzelfden inzet en
ïetzelfde doel, en dat er slechts een
.onderscheid bestaat, datvan uw pres-
aties. Wie meer presteert, beteekent
neer. En dat, Nederlandsche arbeids-
nannen, moet ook de eerste wet zijn,
olgens welke wij de maatschappelijke
rde in dit nieuwe Europa willen op-
ouwen. Ook hiér moet de eerste wet
3 prestatie voor de gemeenschap wor-
?n. Deze belevenis moet gij ondergaan,
iet deze befevenis moet gij dan uw bur-
orlijk beroep aanvaarden en weten, dat
i eenmaal naast elkander gestaan hebt
Is mannen van uw leeftijd, waarbij er
sen verschillen van welken aard wa-
:n, maar een gemeenschappelijken
and van gedisciplineerde orde en zin-
jken arbeid. Ik zou u, doch ook allen
nderen Nederlanders- op zeer ondub-
elzinnige wijze willen zeggen, dat dit
et eenige doel van den arbeidsdienst
s. Want, wanneer dit doel wordt be-
eikt, wanneer gij aldus bijeengebracht
en paraat gemaakt zijt, dan is een der
belangrijkste grondslagen in u gelegd,
waarop wij onze toekomst, zooals deze
ons allen in Europa gemeen is, willen
opbouwen. De arbeidsdienst zal. echter
voor u nooit gewetensdwang beteeke-
nen. Hij zal zich ook nooit indringen
in de verhouding van den mensch tot
God.
Mannen van den N. A. D. zoo eindigde
spr., ik heb heden voor U slechts een
wensch, dat gij openhartige, opgewekte
mannen zijt, die zich vooral bewust
worden van hun volksche en rasver
antwoordelijkheid in het volk on in
den grooteren kring der Germaansche
volken, &ie zullen ontwaken en bereid
zijn ook het laatste in te zetten voor "de
toekomst. Gij voor het Nederlandsche
volk. wij voor het Duitsche volk en wij
allen voor een gemeenschappelijke, ge
lukkige toekomst.
steden, den geest te verkwikken aan
een goed tooneelstuk, was niet bijster
groot. Ook de radio, welke alle af
standen overbrugt, had haar intrede
nog niet gedaan en zoo was men op
het gebied van ontwikkeling en ont
spanning voqr een groot deel aan
gewezen op zich zelf.
OP HOOG PEIL.
Het was vooral ,in deze jaren, dat
het liefhebberij tooneel in West-Fries
land bloeide; namen als van „De
Oefenschool" te Wognum en „Heet
Mosterdzaadje" te Wijdenes om er
maar eens een paar te noemen
vereenigingen, die reeds meer dan
een halve eeuw hebben bestaan,
hadden een bekenden klank.
In plaatsen als Grootebroek en An-
dijk, waar de kunst van het rederij
ken een groote hoogte had bereikt,
ging er een ontwikkelenden en be-
schavenden invloed van uit. Ook
school er echter 'nog veel kaf onder
het koren en was in menig dorp de
tooneelavond niet meer dan het nu
eenmaal noodzakelijke aanloopje
•voor de danspartij na afloop, waarbij
aan het spel nauwelijks aandacht
werd besteed en de uitvoering niet
voor honderd procent geslaagd mocht
heeten, wanneer zij niet in een fik-
sche knokpartij na afloop haar be
kroning vond. In het generaal be
zien echter, ging van het rederij kers-
tooneel een invloed ten goede uit
zoowel voor de spelers als van het
publiek.
HET GETIJ VERLOOPT.
Wanneer wij deze periode achter
ons laten, breekt een tijdperk aan,
waarin het plattelandstooneel ten
offer dreigt te vallen aan den voor
uitgang in de techniek. Het is reeds
met enkele woorden gezegd: men
trok verder van huis, de radio* bracht
de wereld dichter bij, men zag en
hoorde meer dan voorheen en ging
hoogere eischen stellen. Wat de eigen
dorpelingen opiwerden, was niet meer
goed genoeg en de belangstelling
voor hun prestaties kwijnde ziender-
oogen. Men zag geen mogelijkheid
meer om gelijken tred te houden met
de verlangens van het publiek, dat
de rederijkers ontrouw werd en zijn
belangstelling e enerzijds meer liet
uitgaan naar de kunst met .gen groote
K en anderzijds dit wel voor het
grootste gedeelte zich vergaapte
aan het klatergoud en de bloote bee
nenparade van de wereldstad-revpe
met haar driehonderd en zooveel op
voeringen. Men had moeite 't leden
tal op peil te houden en veelal speelde
men voor halfvolle zalen. De toe
komst zag er voor het rederijkers
gilde verre van rooskleurig uit.
NIEUWE MOGELIJKHEDEN.
Uit dezen tijd nu dateert de op
richting van den Westfrieschen Too-
neelbond, opgericht door eenige man
nen, die verder zagen dan hun neus
lang was en die beseften, dat, wilde
het tooneel voor West-Friesland be
houden blijven, men in organisato
risch verband diende te zoeken naar
nieuwe mogelijkheden om het dilet-
tantentooneel te doen aanpassen aan
de eischen van den tijd. De bond
werd als kleine organisatie opgericht
en had met allerlei kinderziekten te
kampen; velen zullen er, althans in
den beginne, hooger verwachtingen
van. hebben gekoesterd dan de resul
taten in de practijk uitwezen, doch
men hield voet bij stuk en liet zich
niet door moeiliikheden uit het veld
slaan. Thans telt de bond meer dan
veertig aangesloten vereenigingen en
beweegt hij zich op een uitgestrekt
werkterrein.
In een volgend artikel zullen wij
hierover iets naders mededeelen.
Het aantal slachtoffers 'van den
Britschen luchtaanval op Rotterdam
is inmiddels gestegen tot 227 doo
den, 254 zwaargewonden en meer
dan 400 lichtgewonden.
Onder de dooden bevinden ziek 62
vrouwen, 23 kinderen tot zeven jaar
oud en 37 kinderen boven de zeven
jaar en jonge menschen.
De hulpverleening.
Omtrent de hulpverleening vernemen
wij nog ide volgende belangwekkende
bijzonderheden:
De afd. Centrale Keukens van het
Rijksbureau voor de Voedselvoorzie
ning in Oorlogstijd is terstond na het
bekend worden van het bombardement,
tegelijk .met andere instanties en organi
saties, in actie gekomen. In overleg met
het gemeentebestuur van Rotterdam
werden alle keukens dier gemeente
direct ingeschakeld. Helaas kon één
daarvan, die in de getroffen wijk, wijl
zij mede vernietigd was, niet meedoen.
Dien zelfden dag werden reeds 18.000
liter voedsel verstrekt. Den volgenden
ochtend „had men al vrij vroeg 16.000
liter pap uitgedeeld.
Er bleken echter grooter moeilijkhe
den in de voedselvoorziening van Rot
terdam te bestaan dan men aanvanke
lijk aannam. Daarom werd aldaar met
spoed bon „36-6 Algemeen" geldig ver
klaard voor een warman maaltijd ter
wijl ieder, die van de ontreddering te
lijden had, een halven liter pap toege
wezen kreeg.
Het Rijksbureau voor de Voedsel
voorziening schakelde terstond mede
de keukens in van andere gemeenten,
te weten Rijswijk, Amsterdam!
Dordrecht en Delft, die tezamen met de
Rotterdamsche keukens en die van de
Stichting fabriekskeukens in Rotterdam
op 2 April niet minder dan 400.000 men
schen in Rotterdam aan pap hebben
geholpen. Het Rijksbureau maakt dank
baar gewag van de medewerking der
geheele bevolking. Er wordt hard door
gewerkt aan de verdere hulpverleening.
Te Roermond is onder zeer groote
belangstelling het stoffelijk over
schot ter aarde besteld yan den op
zoo lafhartige wijze vermoorden
burgemeester van Barxem en Gra-
hem, den heer W. A. Hetterscheid,
Aanwezig waren o.a. Ir. Mussert,
en Hauptdienstleiter Schmidt. Tal
rijke delegaties bevonden zich in
den stoet.
Gesproken werd door Graaf Mar-
chant et d'Ansembourg, die er o.a. op
wees, dat men verzuimd had den
overledene een kerkelijke begrafenis
te geven,
Hauptdienstleiter Schmidt bracht
den overleden burgemeester voor
diens arbeid dank namens den Rijks
commissaris. Hij legde namens dezen
en de N.S.D.A.P. een krans neer.
Ir. Mussert sprak woorden van
dank tot de Duitsche kameraden en
van troost tot de familie.
Met het spelen van „Ich hatte ein'
Kameraden" en het Wilhelmus werd
de plechtigheid besloten.
Het seizoen voor windhondenrennen
is geopend met nationale wedstrijden
in het V.U.C.-stadion te Den Haag.
Voor het eerst werd hierbij een nieuwe
startmethode toegepast. De hokken
worden n.1. in een schuinen stand
geplaatst, zoodat het starten met één
handgreep kan geschieden en tevens
een groot aantal honden in een serie
kan loopen CNF-Meljer-Pax m
HET LEGIOEN DANKT VOOR DE
WINTERKLEEDING.
.Het hoofdkwartier van het Vrij
willigerslegioen „Nederland" ont
ving den volgenden brief van den
kommandeur van het Legioen, S.S.-
Standartenführer:
Het legioen ontving een omvang
rijke zending warme winterkleeding
hem door 'de Nederlandsche vrou
wen opgedragen. Deze zending heeft
onder de mannén van het legioen
groote vreugde en voldoening ge
wekt, want het legioen weet, dat
een grpot deel der geschonken win
terkleeding door de Nederlandsche
vrouwen moeite vol vervaardigd
werd uit liefde voor de soldaten aan
het Oostfront.
De legionairs voelen zich daar
door in hun strijdgeest gesterkt en
bevestigd in hun geloof, door dien,
strijd eenmaal het begrip en de
dankbaarheid van hun geheele
vaderland te winnen.
Uit naam van alle onderhoorigen
van het legioerï dank ik alle vrou
wen en dienstinstanties, die aan
het samenbrengen der wintergaven
deelnamen, en verzeker hiermede,
dat het legioen zijn plicht zal ver
vullen.
DE ARBEID IN DEN LAND
EN TUINBOUW.
De aandacht wordt er op geves
tigd, dat van de zijde van het Ne
derlandsche Arbeidsfront, eventueel
met medewerking van andere in
stanties, de regeling voor de belang
hebbenden wat betreft de niéuwe
regeling der loon- en arbeidsvoor
waarden, nader zal worden toege
licht m een binnenkort uit te geven
brochure -
muisj
s -lti'h- i nmenirnrr urnrno