Succesvolle tegenaanvallen aan het Oostfront.
DAGBLAD VOOR
De emigrantenregeeringen en de
driemogendhedenconferentie.
Men heeft geen vertrouwen in de groote bondgenooten.
Verduister van 18.006.45.
Het weer belemmert de
operaties niet.
BritschPortugeesche
overeenkomst betreffende de
Azoren.
De vernielde katholieke
kerken in Duitschland.
Mussert bezoekt het Ned.
Arbeidsfront.
Begrafenis van Prof. Dr.
P. Zeeman.
REEDS 115 DOODEN.
Gemeenschapszin bij ramp.
Melkventer verkocht
taptemelk voor volle.
STADSNIEUWS.
Een boek voor onze
Leeszaal
Noorwegen een wegwijzer
voor ons land?
Uitgave:
Dagblad voor Noord-Holland N.V.
Alkmaar - Voordam C 9.
Bureau der Heldersche editie:
Den Helder: Koningstraat 78.
Telefoon 2345 (2 lijnen)
Postrekening 449041.
WOENSDAG 13 OCTOBER 1943.
HELDERSCHE EDITIE.
NOORD-HOLLAND
87e Jaargang, No. 239, 2 pagina's.
Deze Courant verschijnt dagelijks
Advertentie-tarief.
Prijs der gewone advertenties in deze
Editie 11 ct. per m.M. B(j contract
binnen een jaar te gebruiken belang
rijke korting. Tarieven voor de geheele
oplage op aanvrage.
Betrekkelijke rust in Italië.
UIT HET HOOFDKWARTIER VAN
DEN FüHRER, 12 .October (D.n.B.).
Het opperbevel van de weermacht
maakt bekend:
Tusschen de Zee van Azof en Sapo-
rosje is de kracht van de vijandelijke
aanvallen als gevolg van den dag te
voren geleden zware verliezen ver
zwakt. De sovjets werden opnieuw
overal teruggedreven.
Ook aan de overige sectoren van het
Oostelijk front, vooral aan den Mid-
den-Dnjepr, aan den mond van den Pri-
pet, in het gebied ten zuiden van Go-
mel en ten zuidwesten van Welikije
Loeki mislukten vijandelijke aanvallen,
fn het verloop van de felle ge
vechten gingen onze troepen óp
verscheidene plaatsen, krachtig ge
steund door de luchtmacht, tot
succesvolle tegenaanvallen over.
In de gevechten der laatste weken
heeft zich ten noorden van de Zee van
Azof de Mitteldeutsche 13e divisie
pantserjagers onder bevel van kolonel
Hauser bijzonder onderscheiden.
In Italië.
Aan het front van Zuid-Italië onder
nam de vijand slechts in den centralen
sector eenige plaatselijke aanvallerf.
Een tijdelijke bres werd in een tegen
aanvalgezuiverd. Aan de overige dee-
len van het front drongen vijandelijke
strijdgroepen bij toenemende activiteit
van de artillerie tot onze gevechtsvoor
posten door.
In de wateren van den Dodecanesus
bracht de luchtmacht een vijandelijk
oorlogsvaartuig tot zinken en bombar
deerde met goede uitwerking eiland
steunpunten van den vijand.
De Kommodore van een eskader
jachtvliegtuigen, luitenant-kolonel
Hans Philipp, drager van het eikenloof
met de zwaarden bij het ridderkruis
van het ijzeren kruis, vond in een
luchtgevecht den heldendood. Met hem
verliest de luchtmacht een der voor
treffelijkste jachtvliegers en groeps
commandanten, die 206 overwinningen
in de lucht heeft behaald.
Kaart van Pelt.
Het gebied in de omgeving van Sapa-
rosje, waarop de Sovjets hun vergeef,
iche aanvallen richten.
vAgens berichten uit Caïro ziet men
in leidende kringen, der daar thans
vertoevende emigrantenregeeringen de
binnenkort beginnende conferentie te
Moskou der ministers van buitenland-
Sche zaken van de geallieerde regee
ringen met vrij groote bezorgdheid te
gemoet. Men vreest, dat zoowel Eden
aL Huil door hun regeeringen voorzien
worden van zeer ver gaande volmach
ten met betrekking tot concessies in
een. aantal afzonderlijke kwesties, ten
einde in ieder geval een positief totaal
resultaat op de conferentie te bereiken.
De recente verklaringen van Eden
Ban de vertegenwoordigers van de emi
grantenregeeringen, die op zich zelf
geruststellend geklonken hebben, heeft
men niettemin met groote scepsis opge
nomen, daar men uit een reeks van
officieele Britsche verklaringen en uit
talrijke uitlatingen van Londen weet,
dat de Engelsche regeering geneigd is
concessies te doen. Evenzeer overtuigd
is men dat de Ver. Staten, hoewel zij
thans verklaren, dat zij de door Rus
land opgeëischte strategische grenzen
niet kunnen erkennen, op eenige pun
ten bereid zullen zijn, van dit stand
punt af te wijken, wanneer het hun
gelukt een toezegging van de Sovjets
te verkrijgen in den voornaamsten
eisch dien Huil naar Moskou mee
brengt n.1. den eisch van de pussische
toetreding tot den oorlog tegen Japan.
Men verwacht, dat de Russen welis
waar een officieele deelneming aan
den oorlog zullen weigeren, maar dat
er met hen valt te praten over het be
schikbaar stellen van steunpunten.
Naar men te Caïro vreest, zal
de tegeneisch van de Sovjets be
staan in het verleenen van de vrije
hand op den Balkan, in Polen en
in het gebied van de Oostzee, waar
bij de Russen wellicht de Amerika
nen zoover tegemoet zullen komen,
dat zij op het huidige tijdstip zullen
afzien van een afbakening Jer
grenzen en zich zullen tevreden stel
len met een garantie voor de ver
vulling van hun „rechtvaardige
strategische en politieke eischen"
bij de definitieve regeling na den
oorlog.
Een bevestiging van deze vrees zien
de emigrantenkringen te Caïro in de
uitlatingen van de „New York Times"
van Zondag, waarin dit vooraanstaande
Amerikaansche blad zich bezig houdt
met het verschil in houding tusschen
de Russen en de Anglo-Amerikanen te
genover de door Duitschland bezette
landen en pleit voor een aanpassing
van de houding der westelijke geal
lieerden bij de politiek van het Krem-
lin alsmede voor de bevordering van
de revolutionnaire partisanenbeweging.
14 Oct-: Zon op 7.02, onder Ï7.50.
Maan onder 7.42, op 18.48.
De krijgsverrichtingen aan het Oos
telijke front blijven in omvang beperkt
Nadat van Sovjet-Russische zijde nog
maals een poging was gedaan, aan het
front tusschen Saporosje en de noord
kust van de Zee van Azof een door
braak te forceeren, waartoe sterke
strijdkrachten waren opgesteld, is het
ook in dezen sector weder aanmerke
lijk stiller geworden en van Duitsche
zijde meent men dan ook te kunnen
zeggen, dat deze aanval mislukt is.
Ook aan den Midden-Dnjepr, waar
aanvallen en tegenaanvallen elkaar af
wisselen, blijft de strijd binnen be
perkte afmetingen.
Ten westen van Smolensk hebben de
bolsjewisten hun' pogingen, door het
Duitsche front te breken blijkbaar nog
niet'opgegeven en zij blijven hier ver
woed aanvallen. ,In dezen sector heb
ben de Duitschers thans een verkorte
verdedigingslinie betrokken. Ook in 't
gebied ten zuidwesten van Welikije
Loeki hebben de aanvallen der bolsje
wisten, die naar men weet de Duit
sche verdedigingsstellingen zijn binnen
gedrongen, nog niets aan hevigheid
verloren. Al deze aanvallen zijn echter,
naar men te Berlijn verklaart, tot dus
ver afgeslagen.
Na de regens der voorafgaande we
ken is het thans overal aan het Ooste
lijke front zoo, dat de operaties hier
van nog geen hinder ondervinden.
KONING VICTOR EMANUEL
GEEN KEIZER MEER.
Naar de Britsche berichtendienst
meldt heeft de onderstaatssecretaris v.
h. Britsche Ministerie van buitenland-
sche zaken Dinsdag in het Lagerhuis de*
vraag, of de Britsche regeering, den
Italiaanschen koning nog steeds erkent
als Keizer van Ethiopië met „neen"
beantwoord.
TEGEN HET BOLSJEWISME.
Meldt U voor de Waffen-SS
en de Landwacht.
Het sS-Ersatzkommando deelt mede:
Iedere gezonde Nederlander, op den
leeftijd van 17—45 jaar, kan zich vrijwil
lig bij de hieronder vermelde adressen
vervoegen, ten einde gekeurd te -'orden
voor de Waffen-SS of de Landwacht.'
Tijdens de keuringen worden alle In
lichtingen verstrekt niet betrekking tot de
verzorging van familieleden, duur der
opleiding, extra levensmiddelen, etc.
Vrijwilligers, die om bepaalde redenen
ln Nederland moeten blijven, kunnen
dienst nemen bij de Landwacht of bij het
SS-Wachtbataljon in Amersfoort.
Ook vrijwilligers voor de Duitsche
Kriegsmarine kunnen zich aanmelden. Zy,
die tot de Germaansche SS in Nederland
toetreden willen, kunnen zich -veneens
aanmelden.
Personen, tusschen 18—30 jaar, die aan-
meldingsplichtig zijn voor de tewerkstel
ling, kunnen zich eveneens aanmelden en
worden gedurende liun verbintenis van de
tewerkstelling vrijgesteld.
Officier ln de Waffen-SS kan ieder «wor
den die na minstens een jaar diensttijd
zijn' geschiktheid voor de officiersoplei
ding heeft bewezen. Zijn -,'Choolcplciding
is niet doorslaggevend. Beslissend voor
bevordering zyn: karakter, gedrag, pres-
tatie.
18.10.43 9—14.00 uur, Rotterdam, Deut-
sches Haus, Westzeedijk; x9.l0.43, ^—12 00
uur, fireda, Restaurant Modern, Markt;
1518.00 uur, Den Bosch, rïotel Noord-
Brabant, Markt 45; 20 10 43, 9—12.00 uur,
VenJo, Deutsches Haus, Egrnondstn. 16:
15—18.00 uur, Arnhem, Café Royal; 21.10.43,
y—12.00 uur, Hengelo, Café Modern, Spoor
straat 18; 15—18.00 aur, Zwolle, Hotel Gij-
tenbeek; 22.10.43, 0—12.00 uur, \ssen, Con-
certhuis, a. d. Vaart; 15—18 00 uur, Gro
ningen, Concerthuis, Poelestraat; 23.10.43,
912.00 uur, Leeuwarden, Huize Schaaf,
Breedstraat; 24.10.43, 9—14 00 uur. Amster
dam, Dam 4; 25.10.43, 9—13.00 uur. Utrecht.
N.V.-Huis, Oudegracht 245; 26.10 43, 914.00
uur, Amersfoort, Pol. Durehgangslager,
Leusderweg; 27 10 43, 9—14 00 uur, Den
Haag, Café den Hout, Bezuidenhoutsche-
weg. o
Onze mannen In het Oosten
ft PK BuschsoSulta O/H/P
STOCKHOLM, 12 Oct. (DNB) - Naar
de Britsche berichtendienst meldt, heeft
Churchill vandaag in het Lagerhuis me
degedeeld, dat de Portugeesche regee
ring zich op Britsch verzoek bereid
verklaard heeft, Engeland bepaalde
faciliteiten op de Azoren toe te staan,
opdat de Britsche koopvaardij op den
Atlantischen Oceaan beter beschermd
kan worden. De overeenkomsten zijn
van tljdelijken aard, zoodat alle Brit
sche strijdkrachten bij het einde der
vijandelijkheden van de Azoren terug
getrokken zullen worden. Groot-Britan-
nië zal den Portugeezen op de Azoren
den noodigen militairen en anderen
aanvoer doen toekomen. De overeen
komst bevat niets, dat op de een of
andere wijze invloed zou kunnen uit
oefenen op den nog steeds bestaanden
wensch der PortugeeJfche regeering,
een politiek van neutraliteit op het
Europeesche vasteland te handhaven en
daardoor een vrédeszóne op het Iberi
sche schierieland te vormen.
Het standpunt der Portugeesche
regeering.
De Portugeesche regeering heeft van
middag den telcst van de verklaring ge
publiceerd. Hoewel zij oprecht wenschte
de neutraliteit te handhaven, beschouwt
zij deze als aan voorwaarden gebonden,
met het oog op een eventueel in wer
king treden van de EngelschPortu
geesche alliantie, zooals flat het geval
zou zijn, wanneer de Britsche regee
ring met een beroep op die alliantie
faciliteiten zou verlangen. De Portu
geesche regeering, die steeds de ver
plichtingen, voortvloeiende uit het niet-
aanvalsverdrag en de aanvullende pro
tocollen met Spanje, is nagekomen heeft
kunnen constateeren, dat in dit opzicht
haar politiek door de Britsche regeering
niet slechts gerespecteerd, maar met
sympathie gadegeslagen is. Zij heeft in
Spanje reeds een uitvoerige verklaring
over de aangelegenheid der Engelschr—*
Portugeesche betrekking afgelegd.
De opvatting in Duitschland.
De diplomatieke correspondent van
het DNB, dr. Siegfried Horn, schrijft
d.d. 12 October:
Deze Anglo-Portugeesche overeen
komst heeft in Berlijnsche politieke
kringen geenszins verrassing gewekt,
aangezien sedert eenigen tijd een toene
mende activiteit van Engelsche en
Amerikaansche agenten te Lissabon en
Oporto kon worden waargen jmen en
de laatste dagen de geruchten over
aanstaande Anglo-Amerikaansche actie
tegen deze Portugeesche eilandengroep
talrijker werden. Ook op de heden in
de Wilhelmstrasse gehouden conferentie
voor de buitenlandsche pers had men
zich van bevoegde Duitsche zijde t.a.e.
deze kwestie uitgelaten op een wijze,
waaruit kon worden afgeleid, dat men
op de hoogte was van den politieken
en militairen achtergrond van dit thans
actueel geworden vraagstuk. Als men
hier op dit oogenblik van commentaar
afziet, dan is dat, omdat men aanvul
lende inlichtingen, vooral uit Lissabon,
afwacht. Niettemin hoort men in Ber
lijnsche politieke kringen de opvatting,
dat Portugal zeer klaarblijkelijk zich
onder sterken Anglo-Amerikaanschen
druk bereid verklaard heeft tot conces
sies, die in Engeland en de Vef. Staten
onmiddellijk naar voren worden ge
bracht ais een buitengewoon waarde
volle creditpost in hun strijd' tegen
Duitschland en dan ook propagandis
tisch Aitgebuit worden.
(De Azoren vormen 'n Port. provincie
bestaande uit 9 eilanden en eenige klip
pen in den Atlantischen Oceaan. Zij
strekken zich in drie groepen over een
afstand van 630 m. in Z-NW, richting
uit. De eilanden die zich steil uit de 4
K.M. diepe zee verheffen, zijn van
vulkanischen oorsprong. Het aantal
inwoners .bedraagt ongeveer 260.000. Zij
zijn meest allen van Portugeeschen
bloede.
Red. Dagbl. v. N.-H.)
Op een bijeenkomst van het presi
dium van het Duitsche Episcopaat is
dezer dagen te Berlijn medegedeeld,
dat de bevoegde rijks- en gemeente
autoriteiten tot nu toe aan de katholie
ke kerk in veertien steden vervan
gingsgebouwen ter beschikking hebben
gesteld voor de tijdens luchtaanvallen
vernielde kerken. In zeven andere ste
den konden voor het doel geschikte
ruimten, zooals zalen, door kleine ver
bouwingen ingericht worden voor het
houden van godsdienstoefeningen. Ook
in die gevallen hebben de in aanmer
king komende stedelijke besturen fi-
nancieelen steun verleend.
Naar verder bekend werd liggen thans
reeds ontwerpen van prominente Duit
sche architecten gereed vóór den bouw
van nieuwe kerken, die na den oorlog
zullen worden gezet in plaats van de
vernielde. Interessant is daarbij, dat
de meeste van deze nieuwe kerken
geen klokken meer zullen krijgen, doch
zoogenaamde electrische klokkenspel
installaties. Deze hebben het voordeel
van belangrijk lagere vervaardigings-
kosten, en de slechts geringe kosten
van aanbrenging in dén klokkentoren,
terwijl de klankschoonheid niet bij de
orgineele klokkenspelen ten achter
blijft. Daar deze installaties ook in
vele kerken worden aangebracht,
waarvan de klokken tijdens den oor
log werden ingeleverd, is te verwach
ten, dat binnen twee tot drie jaar zes
tig procent vgn alle kerken in Duitsch
land voorzien zullen zijn van electri
sche klokkenspel-installaties.
EEN CONFERENTIE DER
DUITSCHE BISSCHOPPEN.
BERLIJN^ 12 Oct. (Interinf) Naar
vandaag in toonaangevende katholieke
kringen te Berlijn bekend is géwor
den zijn de Duitsche katholieke bis
schoppen voornemens dit jaar nog een
conferentie te houden. Het staat nog
niet vast of de p'aats van bijeenkomst
het traditioneele Fulda zal zijn. Even
min kon men iets gewaar worden, om
trent de aanleiding van deze twoede
conferentie, die waarschijnlijk begin
December zal bijeenkomen.
De koeien loeien om
aardappelschillen.
w
J
VERRADERS
Judas Isearlothi .Ik ben de grootste
verrader, die er bestaat*.
Vlctor Emanuel: .En wat denkt U
van mij, collega 7"
Zuk/Orbts/Holland/Pax m
Mussert bracht Maandag, vergezeld
van General-Kommissar Z. B. V. Rit-
terbusch en den Obmann van het Deut
sche Arbeitsfront, Kretschmar, een be
zoek aan het N.A.F. en eenige van zijn
instellingen.
Te Amsterdam in het groote gebouw
van „I^e Arbeiderspers" leidde de di
recteur, de heer H. J. Kerkmeester het
gezelschap rond.
Vervolgens begaf dit zich naar het
„Huis van den Arbeid" in de P. C.
Hooftstraat, waar de landelijke leiding
van het N.A.F. is gevestigd, waar de
Arbeidsfrontleider een uiteenzetting
gaf van het vele werk, dat ten behoeve
van de Nederlandsche werkers in
Duitschland wordt verricht. Hier 'werd
een korte film over het Arbeidsfront
vertoond.
Kortelings heeft het Arbeidsfront het
nieuwe vormingsoord. „Drakenburg" in
gebruik genomen, dat gelegen is in de
fraaie omgeving van Hilversum. Dit
vormingsoord neemt in het Arbeids
front een belangrijke plaats in en het
was dan ook begrijpelijk, dat de leider
en General-Kommissar Ritterbusch zich
vervolgens daarheen begaven. Hier
hield de leider een rede, waarin hij in
het bijzonder er op wees, dat het nat.J
socialisme nog geen vaste afgeronde
gestalte heeft aangenomen en zich nog
in de beginphase van zijn ontwikkeling
bevindt. Het zal nog wel 40 of 50 jaar
duren, alvorens het nationaal-socialis-
me vasten vorm zal hebben aangeno
men. Velen begrijpen den ontwikke
lingsgang niet en verwarren de wer
kelijkheid van hedefl met het practische
nationaal-socialisme. Zij vragen: Is dit
nu nationaal-socialisme? Wij antwoor
den: Neen, dit is geen nationaal-socia
lisme, maar oorlog, aldus de Leider.
Onze volkskracht, de arbeidskracht van
onze werkers is voor een groot deel
gewijd aan de oorlogvoering Voor
ons bestaan blijft steeds minder over.
Als wij er echter in slagen door alle
moeilijkheden heen onze arbeidskracht
en ons verstand te bewaren, dan zul
len wij boven dit dieptepunt in de ge
schiedenis uitkomen. Dan zal ook de
Nederlandsche arbeider het hooge le
vensniveau hebben bereikt, dat het
nationaal-socialisme zich ten doel heeft
gesteld. Dan zal het velen gemakke
lijker vallen ons te gelooven. Het N.
A.F. zal het leeuwendeel van deze
groote taak, den Nederlandschen wer
ker een betere toekomst te verzekeren,
te vervullen hebben.
Wij moeten er komen in het vaste
geloof, dat alleen als Duitschland de
zen oorlog wint, ons volksbestaan ver
zekerd is. Zou dit niet het geval zijn,
dan zou alles verloren zijn, omdat Eu
ropa en daarmede ook ons land in de
klauwen van het bolsjewisme zou ko
men.
Wij zullen den ingeslagen weg ver
volgen en door alle moeilijkheden heen
zal het nationaal-socialisme zegevieren,
aldus besloot' de Leider.
Op de Algemeene Begraafplaats te
Haarlem aan de Kleverlaan is gister
middag het stoffelijk overschot van den
dezer dagen overleden prof. dr. P. Zee
man, óud-hoogleeraar in de experimen-
teele natuurkunde aan de Amsterdam-
sche Universiteit ten grave gedragen.
De belangstelling, vooral uit universi
taire kringen, was buitengewoon groot.
In de aula, waar de met bloemen over
dekte kist werd opgebaard, sprak na
mens de Amsterdamsche Universiteit,
prof. dr. J. P. Wibaut, wegens verhin
dering van den president-curator.
Spreker achtte het een groot voor
recht, dat prof. Zeeman gedurende 40
jaren aan de Amsterdamsche Univer
siteit. verbonden is geweest. Zijn werk
en vooral zijn ontdekking van de mag
netische spectraallijnen is van funda-
menteel^ beteekenis geweest voor de
oplossing van tal van wetenschappe
lijke problemen. In de internationale
wetenschappelijke wereict was hij een
geziene persoonlijkheid, wiens werk
hem overal op den voorgrond plaatste
en die het aanzien van ons land. P
wetenschappelijk gebied ten zeerste
heeft verhoogd.
Namens een kring van vrienden sprak
prof. dr. J. H. Scholte. Hij haalde
eenige .persoonlijke herinneringen open
verklaarde er trotsch op te zijn met
prof. Zeeman te hebben mogen samen
werken.
Prof. dr. H. B. Dorgelo sprak namens
de Nederlandsche natuurkundige ver-
eeniging en dankte voor de gastvrij
heid, die deze vereeniging zoo vaak in
het Zeeman-laboratorium heeft geno
ten.
Spr. schetste den ontslapene als een
pionier der wetenschap, wiens baan
brekend werk voor velen ëen voorbeeld
en aansporing is geweest.
Voorts spraken nog de oudste zwa
ger, de heer J. C. N. Lebret en oud-
vice-admiraal Zeeman, broer van den
overledene, waarna de baar grafwaarts
werd gedragen.
Hier dankte vice-admiraal Zeeman
voor de getoonde belangstelling.
NAJAARSTENTOONSTELLING
VAN „ARTI".
AMSTERDAM. 12 Oef. De Maatschap
pij „Arti et Amicitiae" te Amsterdam
opent Zaterdag Octoher a.s. te 3 uur
haar najaarstentoonstelling van kunst
werken, vervaardigd door leden der
Maatschappij.
DOOR TERREURAANVAL
IN HET OOSTEN.
's-GRAVENHAGE, 12 Oct. Het
aantal dooden bij den terreuraanval
van Anglo-Amerikaansche vliegers op
10 October 1943 op woonwijken van
een stad in het Oosten des iands is
intusschen tot 115 gestegen.
's-GRAVENHAGE, 12 Oct. - Reeds
korten tijd na het plaatsvinden van de
ramp, die Zondag jl. uit de lucht een
onzer steden weder zwaar heeft getrof
fen, kwamen de verschillende diensten
in actie om dé eerste hulp te bieden
en de zorg op zich te nemen voor de
dooden en gewonden.
Ook de N.V.D. was spoedig ter plaatse
en nam de noodige voorbereidende
maatregelen, om op Maandagmorgen
onmiddellijk te kunnen beginnen met
de uitreiking van schadekaarten, het
verstrekken van warme maaltijden,
overbruggingssteun, enzoovoort.
Groote tegemoetkoming in het over
winnen van de eerste moeilijkheden
werd ondervonden door de welwillende
houding van de bevolking ten opzichte
van de slachtoffers. De burenhulp is nl
ook in Twente nog" steeds gebruikelijk
en zoo konden nagenoeg alle getroffe
nen zonder hulp van officieele instan
ties gedurende den eersten nacht wor
den ondergebracht. Verscheidene inwo
ners stelden voorts den N.V.D. spon
taan hun geheele woonruimte ter be
schikking om onderdak te verleenen
Anderen die geen levensmiddelen ter
beschikking konden stellen wilden
gaarne voor het verstrekte voedsel be
talen. Kortom, de bereidwilligheid der
burgerij w(fs in het algemeen boven
allen lof verheven.
Intusschen kreeg het Schadekaarten-
bureau in het centrum der stad den
eersten stroom van slachtoffers te ver
werken, om in samenwerking metde
gem. evacuatiecommissie, den gem
distributiedienst eri de schade-enquête'
commissie voor onderdak, kleeding en
de noodige gelden te ^orgen, terwijl op
andere plaatsen warme maaltijden wer
den uitgedeeld.
Zoodoende kon door doeltreffende
hulp reeds spoedig in de voornaamste
behoeften worden voorzien en het leven
in de geteisterde stad weder een nor
maler aanzien verkrijgen.
Tot zeer zware straf veroordeeld.
De melkventer C. van Houten te
Eindhoven, die wegens het vervalschen
van volle melk door evenveel tapte
melk bij te gieten en deze voor volle
melk te verkoopen, door een inspecteur
van de prijsbeheersching te 's Herto
genbosch tot 1000 boete en betaling
van 2000 in de kosten van het geding^
sluiting voor goed van zijn bedrijf met'
verbod om gedurende 30 jaren ziju
beroep van melkventer uit te oefenen
is veroordeeld, is in hooger beroep door
het hoofd van de prijsbeheersching op
nieuw tot dezelfde straf veroordeeld en
daarenboven tot betaling van 2000
voor de kosten van dit laatste geding
COMMISSARIATEN VAN POLITIE
OPGEHEVEN.
•s-GRAVENHAGE, 12 Oct. - Bij be
sluit van den secr.-gen. van het Dept.
van Justitie zijn, gerekend van 1 Maart
1943, opgeheven de commissariaten van
politie in de gemeente Amsterdam
Arnhem, Eindhoven, 's Gravenhage,
Groningen, Haarlem. Rotterdam en
Utrecht.
Bij besluit "an dien secr.-gen. is, ge
rekend van 1 Maart 1943, in verband
met zijn benoeming rot majoor der
staatspolitie, eervol onts'agen als com
missaris van politie te Arnhem, de heer
M. Zoll, vroeger inspecteur van Politie
te Alkmaar.
GROOTE CLANDESTIENE
SLACHTERIJ ONTDEKT.
BUSSUM, 12 Oct( Onlangs heeft (le
politie te Bussum een groote clandes
tiene slachterij ontdekt, welke in een
boerderijtje in de buurt van de buiten
plaats Bantam was gevestigd. De slach
ters gingen zeer omzichtig te werk en
toen de politie arriveerde, waren de
vogels reeds gevlogen. Doch den buit
moesteij zij achterlaten en deze was
niet gëring. Een hoeveelheid vleesch
en een pas geslacht varken, een levende
koe, een stierkalf en twaalf voor de
clandestiene slachterij bestemde var
kens werden in beslag genomen, en
bovendien nog een partij roggemeel en
een partij groente.
Naar wij vernemen heeft het onder
zoek naar de daders belangrijke resul
taten opgeleverd. Reeds ziin meer dan
50 verdachten gearresteerd.
Men zal zich ongetwijfeld nog her
inneren, dat wij eenigen tijd geleden
een lans braken voor een instelling,
die zich sedert een lange reeks van
jaren verheugt in de sympathie en
belangstelling van praktisch de ge
heele Heldersche gemeenschap: de
Openbare Leeszaal.
Als wij hier neerschrijven, dat er
weinige Leeszalen in den lande zoo
populair zijn als de onze in Den Hel
der, dan schuilt daarin geen woord
overdrijving. Aan de wijze, waar
op de dageiijksche leiding van dit
lees-centrum haar duizendkoppige
cliëntèle van lectuur voorziet, dankt
zij haar groote kennis en voortva
rendheid.
Eenigen tijd geleden berichtten wij,
dat de Leeszaal te kampen heeft met
een chronisch gebrek aan boeken. Door
talrijke oorzaken is de eens onuitputte
lijk lijkende voorraad leelijk uitgedund
en daar de ieeswoede ook in onze stad
een trap bereikt heeft, die vrijiyel on
verzadigbaar geacht moet worden, is 't
antwoord op aanvragen die iederen dag
gedaan worden om boeken, stereotiep
geworden: „niet thuis".
Welnu, opnieuw richten wij ons tot
de bevolking van Den Helder. In de
eerste plaats tot hen, die de stad voot
korteren of langeren duur veriaten:
(Van onzen politieken redacteur.)
Tal van factoren wettigen de ver
onderstelling, dat de politieke ont
wikkeling in Noorwegen en Nederland
parallel verloopt. Beide landen wor
den tot de leefruimte van den Ger-
maanschen volksaard gerekend. In
beide landen werd een soortgelijke
bestuursstaf, met een rijkscommissa»
ris aan het hoofd, met de civiele lei
ding belast. In Noorwegen als in
Nederland bestond vóór ie bezetting
een autochtone vernieuwingsbewe
ging, die zich op de grondgedachten
van de nieuwe politieke, economische
en cultureele beginselen, zooals die in
het Duitsche nationaal-socialisme hun
culminatiepunt bezitten, tot taak
gesteld had, een synthese van natio
nalisme en socialisme tot stand te
brengen, die door den tot burgeroorlog
omslaanden klassenstrijd en de econo
mische en politieke crises van de
laatste tientallen jaren onafwijsbaar
aan de orde werd gesteld. De be
stuursmaatregelen der bezettingsmacht
ginds en hier waren navenant. In vrij
wel dezelfde cadans als in Noorwegen,
werden hier de Neurenbergsche ras
senwetten, de ontbirfding van ouda
politieke partijen en van vereenigin-
gen, de verheffing der vernieuwings
beweging tot Staatspartij en deszelfs
Leider tot Leider van het volk ten
uitvoer gebracht.
Verschillen traden eerst op, toen
Quisling, de Förer van Nasjonal Sam-
ling, tot minister-president werd be-
noeryd, waardoor het interregnum op
het gebied van het binnenlandsche
bestuur opgeheven werd. Over de die
pere motieven dezer verderstrekkende
ontwikkelingen kan men slechts gis
sen. Een der argumenten zou kunnen
zijn, dat de Noorsche vernieuwings
beweging reeds vóór de bezetting,
tijdens het parlementaire systeem,
ministerabel was. Voorts zou men kun
nen aanvoeren, dat de constellatie
van Staat en volk in Noorwegen be
langrijk minder gecompliceerd dan in
ons land is. Noorwegen is in veel ster
ker mate een land op en voor zich
zelf. Vreemde invloeden ais gevolg
van internationale betrekkingen heb
ben zich ginds nimmer zoo krachtig
laten gelden als ten onzent, waar
door ginds de intefne tegenstand ook
geringer is.
Dat men ten opzichte van ons land
tot dusverre nog niet eenzelfden stap
heeft ondernomen, zou daarop her
leid kunnen worden, dat de daartoe
competente instanties de ontwikke
ling hier nog niet zoo rijp achten.
Het kan echter ook zijn, dat men hier
een ontwikkeling van anderen aard,
dus een nieuw procédé wil toepassen.
Dit andere procédé zou dan, van spe
cifiek Nederlandsch -standpunt uit
bezien, hetzij gunstiger of ongunstiger
kunnen zijn. naar gelang een meer
dere of mindere mate van zelfstan
digheid wordt verleend. Op grond van
tal van overwegingen kunnen we
moeilijk aannemen, dat hier een
gunstiger procédé dan in Noorwegen
zou toegepast worden. Het Neder
landsche volk heeft in zijn lange,
menigmaal hoogstaande cultuur en
geschiedenis bewezen, dat het een
zelfstandig en levenskrachtig geheel
kon zijn. De kerngedachte der N.S.B.
is juist, de kracht van dit geheel, dat
vóór 1940 den rand van zelfontbinding
bereikt had, door een algeheele poli
tieke vernieuwingsactie te doen her
leven. De numerieke bijdrage, de
bruidschat van Nederland aan econo
mische en volksche waarden bij zijn
tweede huwelijk met het Nieuwe
Europa, is ongetwijfeld belangrijk
grooter dan die van Noorwegen. Ne
derland heeft bewezen, dat het met
een oppervlakte van 35.000 km2 be
staansmogelijkheid aan 9 millioen
menschen kon geven. Noorwegen
biedt met een oppervlakte van 322.600
km2 nauwelijks aan 3 millioen een
bestaan. Gezien het prestatieprincipe
van volk en- bodem kan Nederland
derhalve als belangrijker partner be
schouwd worden.
Mussert heeft herhaaldelijk te ken?
nen gegeven, dat hij voor Nederland
een zelfstandigheid nastreeft, welke
die van Finland of Hongarije even
aart. Gezaghebbende Duitsche per
soonlijkheden erkennen de billijkheid
van dezen staatkundigen eisch. Zij
zien echter in het probleem van Ne
derlandsch toekomstige positie in het
Nieuwe Europa een tweevoudig ka
rakter. De Europeesche ordening be
rust op een staatkundig denken. De
Germaansche ordening, waarin zich
Nederland als Germaansch volk naast
of boven de Europeesche ordening te
^rangschikken heeft, berust op het
volksche principe. De vorm van de
Germaansche ordening moeten we bij
gebrek aan concrete denkbeelden
laten rusten.
Wat de mogelijke vorm van de
staatkundige Europeesche ordening
betreft levert de jongste ontwikkeling
in Noorwegen een nuttige bijdrage,,
waarover meer in een tweede artikel.
Men zie hiervoor het Januari
nummer van Vorming van de N.A.D.
H. J. J. M.
willen zij hun kasten en kisten eens
nazien? Het kan niet anders, of er
zijn boeken in hun bezit, die zij zul
len kunnen en willen missen voor de
Leeszaal. Wie bezit geen boeken aan
wier eigendom men niet zoo gehecht
is? Boeken, die men eens gelezen
heeft en waarschijnlijk toch nooit
meer ter hand neemt. Kijk, dat zijn
nu juist de boeken, waaraan de Lees
zaal gebrek heeft. Dringend gebrek.
Sta ze afen ge doet er een voor
treffelijk gemeenschapswerk mede.
Er ziin anderen, en daarbij denken
vij feitelijk aan iederen bewoner van
Den Helder, aan ouderen en ioogeren,
die zeker fn het bezit ziin van boeken,
die zii wel voor dit doe' willen afs'aan.
Tuist nu. nu er een zoo dringend gebrek
z aan deze boeken, verzoeken wii met
'-m. ze af te staan. Temeer, dr«r het
eizoen bid ii!fn„mertdheid, de win-
-•-roor de d-ur staat
Hoe men het mn-i doen? bóeren
■"ir. na 10 nnr 's morgens, is de
Leeszaal gconend. r>e deur ho«k
nrepwatprqtraatfMifornlPstrp-» iq
altild geopend en een der dames
is gaarne herpid U van Uw hnrk»n-
last te verlichten.
Doet U het.