DAGBLAD VOOR Verdere terreinwinst der Duitschers bij Jassy Oorlogsdoel der Sovjei-Unie. Verduister v. 20.45-6.45 u. Bolsjewistische doorbraakpogingen mislukt. Groot aantal vijandelijke vliegtuigen vernietigd. Rijsel zwaar getroffen. Nieuws in 't kort. De strijd op de Krim. Nieuwe geldleeningsvoor* schriften. Meldt U bij de Kriegfemarine! Oproep van Protectoraatsregeering. DE NIEUWE BONNEN. Officieele bekendmaking. De Stem der S.S. DE POSITIE VAN DEN'WINKELIER. Uitgave Dagblad voor Noord-Hol land N.Y. Alkmaar - Voordani C 9. Bareau der Heldersche Editie: Deo Helder: Koningstraat 78. Telefoon 2345 (2 lijnen). Postrekening 449041. ZATERDAG M APRIL 1044. HELDERSCHE EDITIE. NOORD-HOLLAND 88e Jaarkan*, No. 88, 4 pagina's. Deze Courant verschijnt dagelijks. Advert'ntie-tarief Prijs der gewone advertenties in deze Editie 11 ct. per m m. Bij contract binnen een jaar te gebruiken belang rijke korting. Tarieven voor de geheele oplage op aanvrage. TONDER bet wezen van bet bolsje wisme te kennen is het oorlogsdoel der Sovjet-Unie en de buitenlandsche politiek van het Kremlin een ondoor grondelijk nrysterium. Het ware vol komen verkeerd te veronderstellen, dat met eenige strategische of economische afronding van het territoriale gebied der huidige Sovjet-Unie een constant gegeven van verzadiging bereikt was, zooals de Britten en veelal ook de Amerikanen naief denken. Het is al te kortzichtig, de politiek der Sovjet- Unie te vereenzelvigen met het tsa ristisch imperialisme of uit te leggen als een nieuw pan-slavistisch macht- streven. De Sovjet-Unie is iets anders dan Rusland ddt sedert 1019 niet meer bestaat. Rusland was steeds nog in zijn werkelijkheid of machtswenschdroo- men ruimtelijk begrensd. De Sovjet unie put uit de ideologie van het bols jewisme een machtshongerige dyna miek, die eerst haar verzadiging be reikt heeft, Indien de geheele wereld op eenzelfde politiek en sociaal machts systeem is opgebouwd als thans in de huidige. onvolmaakte, onafgeronde Sovjet-Unie heerscht. Einddoel van alle politiek van het Kremlin is het verwezenlijken van de wereldrevolutie ter definitieve vesti ging van het aardsche paradijs van klassebewuste arbeiders en boeren, onder uitschakeling en uitroeiing van alle burgerlijke volksgroepen en In stellingen, dien burgerlijke begrippen en opvattingen eigen zijn. Wat precies burgerlijk is. wordt telkens anders be paald naar de willekeurige inzichten van den machthebber, die toevalling in de voortdurend in revolutiegisting ver- keerende massa naar boven spoelt. Tradities, de oude moraal, alles wat eenmaal heilig was, worden wegge vaagd. Wat Londen voor de Pax Britanica en New York voor de Pax Americana beteekenen, datzelfde metropóolsrecht eischt het bolsjewistische systeem der Sovjdt-Unie duizendmaal dwingender en drastischer voor Moskou op. Een bolsjewistisch Europa, Azië of een al- geheele bolsjewistische wereld betee kenen: onvoorwaardelijke aanvaarding en erkenning van Moskou als hoogste gebieder en opperste rechter. AAN ons burgerlijk inzicht doen zich tal van maatregelen, die de Sovjet- Unie in de laatste jaren getroffen heeft, als chaotische tegenstrijdigheden voor. Hier bedriegt de schijn. De politiek der Sovjet-Unie gehoorzaamt aan haar eigen wetten^ die uit de ideologie van het bolsjewisme worden afgeleid. In elke houding, in iedere daad ligt min of meer doorzichtig een schrede naar het einddoel der wereldrevolutie op gesloten. Door alles loopt de draad der eontinuiteit. Het macchiavellisme is hier tot grondwet van de revolutionnaire idee verheven. Het devies der Jezuïten was Stalin niet hun leerling? is tot meerdere eer en glorie van het proletariaat verwrongen. Voor het bolsjewisme is de huidige Sovjet-Unie slechts een beginpunt, een eerste reeks van weliswaar belangrij ke schakels van een lange keten, die als einddoel de geheele wereld omvatten moet. Achter het project, dat het execu tieve comité der communistische par tij kortelings de Opperste Sovjet voor legde, om de afzonderlijke Sovjet-re publieken een grootere militaire en politieke autonomie te geven, gaat de doorzichtige poging schuil, door mid del van gesloten nationaliteiten de be staande keten van republieken naar alle zijden met nieuwe te kunnen uit breiden. Het is onmiskenbaar de be doeling, het terrein voor te bereiden voor de toekomstige bewegingen en re geeringen, die naar het voorbeeld van het prototype Tito straks door een z.g. „volksstemming" een aansluiting van steeds nieuwe volksgroepen bij de Unie laten vastleggen. o HOOR het verdiepte federatiebegrip trachten de bolsjewistische leiders de nationale idee met het internatio nalisme te verbinden. Zij pogen zich aan te passen en hun rationeele idee met de onloochenbare realiteiten te verzoenen. Het is echter een nieuwe etappe op denzelfden weg naar hetzelf de einddoel. Terwijl de politiek der Sovjet-Unie vroeger uitsluitend inter nationalistisch revolutionnair was, heeft Stalin thans de paradox aange durfd, gelijktijdig nationaal en revo lutionnair te zijn. Hij poogt daarmee zijn tegenstanders te intimideeren en zijn momenteele vrienden gerust te stellen; hij versterkt het innerlijke front en verschaft zich nieuwe modali teiten om overal ter wereld in vormen, die het meest vertrouwen wekken, steunpunten op te richten. Het bolsjewisme als politieke idee is totalitair en in wezen vijandig aan compromissen. Onder dendruk der omstandigheden gaat het schijnbaar op compromissen in, die echter overboord geworpen worden, zoo gauw als de omstandigheden, die een compromis noodzakelijk maakten,' veranderen. Ook onder den schijn van territoria le en economische afronding streeft het Kremlin als doel na, de sociale en politieke structuur niet alleen van te genstanders, bondgenooten of van eth- nisch verwante volkeren, doch van ieder volk ter wereld te veranderen. Terwijl het steeds nog min of meer gemakke lijker mogelijk is, een vergelijk tus- schen twee territoriale aanspraken te vinden, bestaan er geen uitzichten op compromissen op het gebied van het politieke en sociale regiem. o JEDER geloof aan een verzadigde Sov jet-Unie. aan een gematigd commu nisme of aan de duurzaamheid van een schappelijk vergelijk, is een waandenk beeld. Op grond van haar ideologie is de Sovjet-Unie intolerant. Uit taktische overwegingen is de dogmatiek van het bolsjewisme door Stalin belangrijk ver zacht. Middelen en vormen mogen gewijzigd worden: de doelstellingen biijven dezelfde. ^Daardoor is het bols jewisme een onverzoenlijke vijand van de geheele Westersche wereld. Het ware de euvelste struisvogelpolitiek, indien men voor dit werkelijke gevaar, dat allen gelijkelijk bedreigt, den kop in het Geallieerde propagandazand stak. HAMA. 17 April: Zon op 6.39, onder 20-41. Vkutn ov 4.30. onder 15.36. UIT HET HOOFDKWARTIER VAN DEN FüHRER, 14 April (D.N.B.) Het opperbevel van de weermacht maakt bekend: Op de Krim bieden Duitsche en Roemeensche troepen in het gebied van Feodosia en Simferopol den met snelle formaties en tanks volgenden bolsjewieken hardnekkigen tegenstand. Beveiligingsvaartuigen der marine hebben boven Feodosia drie bolsje wistische bommenwerpers neergescho ten. Aan den benedenloop van den Dnjestr heeft de tegenstander met sterke strijdkrachten langzaam onze nieuwe stellingen genaderd en ge tracht op verscheidene plaatsen den overgang over de rivier te forceeren. Overgezette bolsjewistische gevechts groepen werden in een tegenaanval vernietigd, Eenige vijandelijke brug genhoofden werden afgegrendeld. Ten noordwesten van Jassy heb ben Duitsche en Roemeensche troe pen verder terrein gewonnen, vij andelijke strijdkrachten uiteenge slagen en gevangenen binnenge bracht. In het gebie^ van Dealtyn en ten oosten van Stanislau zijn Duitsche en Hongaarsche troepen onder afweren van vijandelijke aanvallen ook gisteren verder opgedrongen. Daarbij heeft zich het regiment jagers 228 onder be vel van kolonel Sieber bijzonder on derscheiden, Tusschen den middenloop van tien Dnjestr en het verder verbitterd om streden Tarnopol zijn talrijke vijande lijke aanvallen mislukt. Ter weerszijden van Brody ziin de bolsjewieken naar het oosten terugge drongen. Ten zuiden van Pleskau hebben de bolsjewieken hun doorbraakpo gingen hervat met veRsch aange voerde formaties. Zij werden over al afgeslagen en deels tijdens de concentratie door ónze artillerie uiteengeslagen. PARIJS. 14 April (DNB). Het aan tal slachtoffers van den Engelsch— Amerikaanschen luchtaanval op Rijsel is nog aanzienlijk gestegen. Donderdag bedroeg het aantal dooden 534 en dat der zwaar gewonden 450. Bij de begra fenisplechtigheden voor een deel der slachtoffers heeft kardinaal Lienart, aartsbisschop van Rijsel, een grafrede gehouden. Omtrent de verwoestingen wordt vernomen, dat nooit een Fran- sche stad zoo zwaar is geteisterd als ditmaal Rijsel. Zelfs tijdens den strijd van het jaar 1939 heeft Rijsel dergelijke verwoestingen niet beleefd. VON RUNDSTEDT INSPECTEERT MIDDELLANDSCHE ZEEKUST. De opperbevelhebber West, generaal- veldmaarschalk Von Rundstedt, heeft dezer dagen, naar het DNB verneemt, de versterkingen aan de Fransche Mid- dellandsche Zeekust geïnspecteerd. In uitvoerige besprekingen met de afzon derlijke commandanten der verschil lende kustverdedigingssectoren en door het persoonlijk controleeren van de aanwezige versterkingen, alsmede van nieuwe, bijna voltooide installaties, overtuigde de generaal-veldmaarschalk zich van de kracht en paraatheid ook van Hit deel van de vesting Europa ten opzichte van alle vijandelijke invasie plannen. Ook de inspectie van de in het ach terland van de kustzone gereedstaande reserves en van de daar aangelegde verdedigingswerken, gaven den gene raal-veldmaarschalk een indruk van de afweerkracht in dit gebied. GEHEIME ZITTING VAN DEN ZWEEDSCHEN RIJKSDAG. STOCKHOLM, 14 April. - Naar Af- tontidningen naar aanleiding van een desbetreffende vraag aan den minister van buitenlandsche zaken verneemt, zal tijdens de geheime zitting van den Zweedschen Rijksdag a.s. Woensdag ook de Engelsch-Amerikaansche nota aan Zweden over den uitvoer naar Duitschland behandeld worden. De Rijksdag is echter niet speciaal daar voor bijeengeroepen. De nota zal op zijn vroegst tegen het einde van de vol gende week beantwoord worden. Een publicatie van de nota ligt op het oogenblik niet in het voornemen. Spaansche scheepvaartverliezen. De verliezen der Spaansche handelsvloot be droegen in dezen oorlog tot dusverre 100.000 ton. In den Spaanschen burger oorlog bedroeg het totale verlies van de handelsvloot 10.000 ton. Verliezen der Noorsche handelsmarine. Naar „Stockholms Tidningen" uit Lon den bericht heeft de in dienst der ge allieerden varende Noorsche handelsvloot sinds 9 April 1940 ongeveer de helft van haar tonnage verloren. (C.D.) Bij luchtaanval op Londen verbrand. De in Tanger verschijnende Spaansche krant „Espana" meldt uit Londen, dat tengevolge van een def jongste lucht aanvallen op de Britsche hoofdstad een opslagplaats met meer dan een millioen boeken, die voor de Britsche troepen Overzee bestemd waren, is verbrand (C.D.) Sneeuw in New-York. New-York is verrast door een sterken sneeuwval. In de straten der stad ligt de sneeuw vijf centimeter hoog. Het verkeer op de La Guardia-vlieghaven moest worden onder broken. (C.D) Uit Italië worden geen bijaondere gebeurtenissen gemeld. De luchtoorlog. Amerikaansche bommenwerpers heb ben op 13 April plaatsen in het Hon gaarsche gebied benevens doelen in Zuid-Duitschland aangevallen. Vooral in het gebied van Boedapest en in de stedelijke gebieden van Augsburg en Schweinfurt is schade ontstaan en' zijn onder de bevolking verliezen veroor zaakt. In felle luchtgevechten en door afweergeschut zijn 91 vijandelijke vliegtuigen; waaronder 74 viermotorige bommenwerpers, vernietigd. Eenige Britsche vliegtuigen hebben in den afgeloopen nacht bommen ge worpen in het gebied van Berlijn en in West-Duitschland. Snelle Duitsche vliegtuigen hebben wederom doelen in het stedelijk ge bied van Londen aangevallen. De strijd om de Krim staat op het oogenblik in het middelpunt van de belangstelling. De militaire correspon dent van het DNB, Martin Hallens- leben, schrijft daarover: De strijd, die op het oogenblik op het schiereiland De Krim ontbrand is, kan niet als een onderneming van ondergeschikte betcekcnis wor den beschouwd, want hij bindt aan zienlijke strijdkrachten der bolsje wisten, hetgeen juist met het oog op de gebeurtenissen in het zuiden van het vastelandsfront ontlastend zou kunnen werken voor de Duit sche maatregelen. Het heroveren van een deel van het schiereiland door de bolsjewisten verandert na tuurlijk wel de beteekenis van de Duitsche flank. Uit de operaties blijkt, dat de bols jewisten den slag om De Krim reeds maanden hebben voorbereid. Van drie kanten begonnen zij hun onderneming, doch konden zich ten slotte toch slechts met moeite door de DuitschRoemeen sche stellingen bij Kertsj. aan de Siwasj en bij Perekop heenslaan. Met enorm veel troepen en materiaal volgden en volgen zij ook nu nog de numeriek zwakkere Duitsche en Roemeensche divisies, nadat, deze zich overeenkom stig de bevelen uit hun stellingen had den teruggetrokken. Wat zich op het oogenblik op het schiereiland afspeelt is geenszins wat de bolsjewisten met het oog op hun zware verliezen publicistisch er van trachten' te maken. De rapporten van de Duitsche frontstaven doen zien, dat de bolsjewisten er niet in geslagd zijn de goedkoope terreinwinst, waarnaar zij streefden, te behalen en dat de ont ruiming van een deel van het Schier eiland door de Duitschers en Roornee- nen zich volkomen ordelijk voltrekt. Wanneer men zich de geografische gesteldheid van De Krim voorstelt, wordt het doel van de Duitsch—Roe meensche beweging duidelijk: zij is ge richt op den zuidwestelijken verdedi gingsdriehoek, waarvan de groote land en zeevesting Sebastopol de voornaam ste basis vormt. Uit het snelle volgen van de bolsjewisten blijkt, dat zij pogen den Duitschers en Roemeenen geen tijd te laten om zich te nestelen in het voor de verdediging gunstige terrein, opdat de offers nog niet grooter worden en zij zoo spoedig mogelijk het gros van de gebruikte formaties vrij krijgen voor de operaties in het zuiden van het vasteland. Nog zware gevechten verwacht. Dat zal den bolsjewisten waarschijn lijk wel niet zoo snel gelukken, daar de Duitsche en Roemeensche achter hoeden reeds voor den verdedigingsdrie hoek hardnekkig tegenstand bieden en de opreaties tot een langzamer tempo hebben weten terug te brengen. Het wordt duidelijk, dat de Duitsch—Roe meensche verdediging reeds steunt op de heuvelreeks in het zuiden van het schiereiland. Hier zal het. wanneer zich bij de ontwikkeling van den slag niet plotseling nieuwe factoren voordoen, tot zeer zware gevechten moeten ko men, tijdens welke de gunstige na tuurlijke terreingesteldheid en de vaar digheid der Duitsche en Roemeensche formaties tegen het getal der storm- loopende massa's van den aanvaller zullen opwegen. AMSTERDAM, 14 April. De wnd.- Secr.-Generaal van het Dep. van Finan ciën heeft aan de Hoofdgroep Banken medegedeeld, dat er in verband met de beheersching van het rentepeil zij nerzijds voor de 'door provinciën, ge meenten en andere publiekrechtelijke lichamen te sluiten geldleeningen nor men zijn gesteld met betrekking tot de daarover te vergoeden rente. Krachtens deze normen mag het ren dement van provinciale- en gemeente- leeningen en van leeningen aan water schappen, polders e.d. niet lager zijn dan 2 3/4bij een looptijd van 1 jaar en 3'/W. bij een looptijd van 20 jaren of langer. Voor leeningen met een looptijd, welke tusschen deze grenzen ligt, dient de rente naar evenredigheid te worden bepaald. De leden van de ondef de Hoofdgroep Banken ressorteerende bedrijfs- en vak groepen zijn verplicht aan leening- voorstellen, die voorwaarden bevatten, welke met de bovengenoemde normen met betrekking tot de rente van geld leeningen aan provinciën, gemeenten en andere publiekrechtelijke lichamen in strijd zijn. hun medewerking of tusschenkomst te onthouden. OOK BINNENVAARDERS, KLEIN EN GROOT ZIJN WELKOM OP DE MARINEVLOOT Indiensttreding bi) de Kriegsmarine is mogelijk voor lederen Neder lander van 17-45 |aat Aanmelding en inlichtingen bij de Marine- annahmestelle West. Plompelorengr 24, Utrecht; bi) alle IJafen- en Orts- kommandanluren en bij de verschillende ff MeldeetelUn in Nederland PRAAG. 14 April. De president en de regeering van het protectoraat Bo- hemen en Moravië hebben tot het Tsje chische volk een oproep gericht, die Tsjecho-Slowakije aan zijn plicht her innert, het strijdende Duitschland, aan welks bescherming het te danken heeft, dat m Bohemen en Moravië orde en rust heerschen, door een voorbeeldige en offervaardige medewerking aan de tewerkstelling te ondersteunen. Wan- ne%r de president en de regeering thans opnieuw op dit belangrijke feit den na druk leggen, dan geschiedt dit, omdat de vijand, die zichzelf niet tot een mi litaire beslissing op het slagveld in staat acht, sinds kort weer probeert, het vaderland in chaos en paniek te storten. Derhalve veroordeelt het een ieder, zoo wordt in den oproep gezegd, dien het welzijn van het Tsjechische volk ter harte gaat, wanneer de Tsje chische emigranten dit streven en deze doeleinden van de vijanden bevorderen en het Tsjechische volk, dat zij zelf op het meest tragische oogenblik verlieten uit hun veilige schuilplaats tot daden van wanhoop aanzetten, die niets an ders kunnen bewerkstelligen dan nieu we bloedige offers. In den oproep worden de Tsjechen dan aangespoord, geen verstoorder van den huiselijken vrede en van de huise lijke rust en geen door den vijand het land ingestuurden agent te ondersteu nen, en alle verdachte elementen ter stond bij de overheid aan te geven. Tenslotte richt de oproep tot het Tsje chische volk de volgende vermaning: „Denkt aan je plicht legenover je ge zin, je volk en het rijk dat je be schermt. Helpt mede, rust en orde in het vaderland te handhaven en laat je niet door valsche aanlokkingen en ge vaarlijke beloften op een dwaalspoor brengen". (Uitknippen en bewaren). Van 16 April tot en met 29 April. Brood: 17A en 18A, elk 4 rants. 17B en 18B elk 1 rants. br. of gebak. Beschuit: 17 1 rants. beschuit. 18 621/! gr. kindermeel, havermout, gort of voedingssuiker. Bloem: 097 en 098 elk 1 rants. bloem, brood of gebak. Peulvruchten: 099 250 gr. Vermicelli: 100 100 gr. Kindervoedsel: D33 250 gr. gort. E33 .250 gr. rijst of gort. Boter: 17A Vj rants. margarine. 17B '/o rants. marg. of bak- en braadvet. 20B Vs rants. boter. Geldig tot en met 27 Mei. Kaas: 101 100 gr. magere of 20+ Melk: 17 en 18 (1 3'4 1.) Taptemelk 17 en 18 (1 3/4 1.) Vleesch: 17A en 18A*elk 1 rants. 17B en 18B elk 1/4 rants. Aardappelen: 17 en 18 elk 2 kg. Toe slag 17 en 18 elk 1 kg. (17 aard. en 17 toeslag geldig t.e.m. 22 April). Suiker: 102 500 gr. Jam: 103 250 gr. Koffiesurrogaat: 104 250 gr. Versnaperingen: 17 150 gr. Tabak: 17 en 18 1 rants. sigaren, siga retten of tabak. Eenheidstoiletzeep: 105 1 rants. Toi letzeep E35 Res. 1 rants. Waschpoeder: 106 1 rants. C34, D34 en E34 Res. 1 rants. De zeepbonnen blijven geldig tot 13 Mei. Men zal op de vleeschbonnen 17 en 18 reeds op Maandag 17 en Dinalag 18 April a.s vleesch- en vleesch- warei kunnen koopen. Bijzondere rantsoenen: B36, C36, D36 en E36: lli rants. boter. Op al deze bonnen mag reeds op 15 April worden gekocht. Uitge zonderd vleesch en aardappelen. 's-GRAVENHAGE, 14 April. - Naar de höhere SS-und Polizeiführer „Nord- West" mededeelt, heeft het Polizei- standgericht den Haag op 13 April 1944 de volgende Nederlandsche onderdanen ter dood veroordeeld: 1. Den ambtenaar Willem Lengton, geboren 4 April 1917 in Zwolle zonder vaste woonplaats. 2. Den teekenaar Karei Schipper, ge boren 6 Maart 1919 in den Haag, woonachtig in den Haag. 3 Den kantoorbediende Jan Hoberg, geboren 28 September 1925 in Ouder Amstel, woonachtig te Amsterdam. De doodvonnissen zijn na onderzoek der gratiekwestie hedenochtend vol trokken. De ter dood veroordeelden hadden zich aangesloten bij terreurgroepen, die betrekkingen hebben onderhouden met een onder communistischen invloed staande terreurorganisatie en welker doel was de uitvoering van roofover vallen op distributiekantoren en ge meentetehuizen, benevens moorden op in openbaren dienst zijnde Nederlan ders. De ambtenaar Willem Lengton jaeeft deelgenomen- op 1 December 1943 aan den overval op het distributiekan toor in Ochten (Gelderland) en op 25 Dec. 1943 aan den overval op het ge meentehuis in Resteren (Gelderland) Bij den overval in Ochten zijn o.m. on geveer 3000 levensmiddelenkaarten en ongeveer 1000 tabakskaarten met wa pengeweld geroofd. In het gemeente huis van Resteren hebben Lengton en zijn medeplichtigen alle persoonsbe wijsformulieren en de kaarten der cartotheek van het bevolkinsgregister gestolen. De teekenaar Karei Schipper heeft met andere leden van een in Am sterdam werkzame terreurgroep in Februari j.1. afspraken gemaakt over het vermoorden van een Nederland- schen ambtenaar van politie. De moord is verhinderd en Karei Schipper werd gearresteerd. De kantoorbediende Jan Hoberg heeft op 15 Februari 1944 deel genomen aan den overval op het ge meentehuis van Alkmaar, waarbij 500 distributiebescheiden en ongeveer f 550 werden geroofd. Toen hij op de plaats van de misdaad gearresteerd werd, had hij een handgranaat in zijn bezit. Luistert op Zondag 16 April van 11.30—11.45 uur over den zender Hil versum I op golflengte 415 m. naar de Stem der S.S. Onderwerp; „Ont vangst der Tsjerkassy-strijders in Utrecht". Er wordt vaak over den winkelier geklaagd en hij is althans in het oog van vele consumenten het zwarte schaap, dat verantwoordelijk gesteld wordt voor allerlei onaangename din gen, welke met deze tijdsomstandig heden verband houden. Een oud Hollandsch spreekwoord zegt., dat men geen koe bont noemt of er is een vlekje aan en ook het zwarte schaap zal de verkleuring van zijn eertijds blanke vacht wel te wij ten hebben aan de omstandigheid, dat er zoo nu en dan laakbare practijken aan het licht kwamen. Wie onze rechtbankverslagen leest, weet wel, dat menige winkelier op het matje van den economischen rechter heeft gestaan, omdat hij zijn maat- schappelijken plicht als middenstander verzaakte en profijt trok van de om standigheid, dat de klant voor den aankoop van noodzakelijke levensbe hoeften volkomen afhankelijk van zijn leverancier was. s x Er zijn winkeliers geweest wij den ken bijvoorbeeld aan de weerzinwek kende gevallen, waarin behoeftige huismoeders gedwongen werden de kleeren, de schoentjes of klompjes van haar kinderen met de voor haar on misbare boter- en vetbonnen te betalen die den naam van middenstander volkomen onwaardig bleken. De bona-fide winkeliers en dat is gelukkig de overgroote massa ver- oordeelen zulke dingen evenzeer als de consumenten, die van dergelijke lugu bere practijken de dupe zijn geworden. Het gros der winkeliers volbrengt thans zijn moeilijke taak met denzelf den ijver en dezelfde nauwgezetheid als in normale tijden en, al moge er hier of daar dan wel eens een kleine misstap geconstateerd worden, laat men dezen niet door een te sterk vergroot glas bekijken. Ook hier geldt het bijbelwoord, dat hij den eersten steen mag werpen, die zich zonder Konden weet en, wat dat betreft, gelooven wij niet, dat er in dezen tijd van de zijde der consumen ten op g 'vaarlijke wijze met steenen zal worden geworpen. x De winkelier werkt thans onder bij zonder moeilijke omstandigheden en hij zal met heimwee terugdenken aan de jaren, dat zijn winkelkarretje als het ware over een zandweg reed. Daar is allereerst de distributie, de beperking welke noodzakelijk is om de voorradige levensbehoeften naar recht en billijkheid te kunnen verdee- len. De klant mag wel eens mopperen als hij zich in velerlei opzichten moet be perken, de winkelier staat er nog heel anders tegenover en voelt het over heidsingrijpen als een ïaar twee kan ten snijdend zwaard, daar ook hij de dupe van het algemeene tekort is en bovendien nog den last van een om vangrijke en verantwoordelijke admi nistratie heeft te dragen. De middenstander, die vroeger na een drukke dagtaak gezellig bij den haard kon schuiven met een courant of een onderhoudend boek, moet thans zijn vrijen tijd besteden aan het plakken van bonnen. Bonnen van de meest ver schillende kleuren en soorten, die net jes gesorteerd, geteld en opgeplakt moeten worden, een karweitje, dat uren werk van het geheele gezin vraagt en met de grootste nauwkeurigheid moet gebeuren, omdat elke tekortko ming den winkelier in diens toewijzin gen zal dupeeren. x Vele dingen stellen den middenstan der voor lastige beslissingen, want on der zijn klanten zijn er, wien het in dezen tijd aan gemeenschapszin ont breekt en die niet schromen zich, zoo mogelijk, ten koste van anderen te be- voordeelen. Een goede klant vraagt wel eens een extra portie en de winkelier, die er prijs op stelt dezen klant voor de toekomst te behouden, staat voor een moeilijke keuze. Weigert hij, dan is er kans dat de cliënt voor goed ver dwijnt, stemt hij toe, dan doet hij een misstap, want dan kan het niet anders dan dat hij den een tekort moet doen wat hij den ander te veel heeft gege ven. Een middenstander is in dezen tijd als het ware een kapitein, die zijn scheepje door een vaarwater vol klip pen en zandbanken naar een veilige haven moet koersen en het behoeft niet te verwonderen, dat er op deze vaart meermalen ernstige averij ge constateerd wordt. x Ook de middenstand heeft in dezen tijd gebrek aan personeel en wie een druk beklante zaak heeft, kan zich niet meer de luxe van het „hooren en be zorgen" permitteeren. Een oud spreekwoord zegt, dat als Mohammed niet naar den berg komt, de berg maar naar Mohammed moet gaan en nu de loop- en fietsjongens hun manden niet meer aan de huisdeuren ledigen en de winkelier zelf in zijn winkel moet staan om allerlei „mis verstanden" op te helderen en te zor gen, dat hij de juiste hoeveelheid gangbare bonnen ontvangt, zijn de klan ten gedwongen zelf hun boodschappen af te halen. Daarin zit iets gemoedelijks, maar ar zijn vele klanten, die dat gemoedelijke allesbehalve apprecieeren. Wie slecht ter been is, moeilijk uit zijn of haar huis gemist kan worden of klant van een vèr-weg wonenden win kelier is, voorkomt de moeilijkheden door allerlei dingen, waaraan plotse ling behoefte blijkt te bestaan, bij den dichtstbijwonenden leverancier te gaan halen en men begrijpt wel, dat deze „buurtklantenbinding" voor vele han deldrijvende middenstanders een pro bleem van zeer groote beteekenis is geworden. x Zullen zij, die nu in hun eigen buurtje winkelen, na den oorlog als klanten in de oude zaak terugkeeren? Dat hangt in de allereerste plaats van de winkeliers zelf af, want al zijn er dan geen factoren meer, die de keu ze van kruidenier, bakker of slager be lemmeren, men leert in tijd van nood niet alleen zijn vrienden, maar ook zijn leveranciers kennen en wij kunnen ons voorstellen, dat de klant van straks ter dege rekening zal houden met al het goede en slechte, dat hij in dezen tijd van de zijde van diverse leveranciers heeft ondervonden. x Wij hebben in het bovenstaande slechts enkele I der meest op den voor grond tredende moeilijkheden bespro ken, welke het pad der leveranciers in dezen tijd zoo doornig en gevaarlijk ma ken. Er zijn er nog vele andere, want het wetboek van strafrecht, dat in dezen tijd speciaal voor den winkelier is ge schreven, is oorzaak, dat deze als het ware dagelijks met één voet in zijn win kel en met den anderen op 't matje van den rechter of den inspecteur van de prijsbeheersching staat. Zijn zorgen zijn vele, zijn verdiensten wanneer hij althans behoorlijk in den witten handel blijft niet overmatig groot. Hij zelf ondervindt met zijn ge zin de tekorten'van dezen tijd en met vreugde zal elke bona fide middenstan der den dag begroeten, dat de onttroon de klant weer koning is geworden en hij, met den hoed in de hand, naar diens vorstelijke gunst kan dingen. Er wordt in dezen tijd veel over „ter reur" van den winkelier geklaagd. Laat men wat meer begrip voor zijn moei lijke positie toonen. A. „WIJ EN DE ANDEREN". Op Maandag 17 April om 18.45 uur zal Max Blokzijl voor Hilversum I zijn politiek weekpraatje houden, getiteld: „Wij en de anderen". Oorspronkelijk zou dit praatje gehouden worden op Maandag 10 April, doch dit is toen we gens het Paaschfeest uitgevallen. AMBTENAREN WEIGERDEN EEN BIJEENKOMST VAN DEN N.V.D. BIJ TE WONEN. 's-GRAVENHAGE, 14 April. - In eer ste instantie hebben zich voor het Vredegerechshof te verantwoorden ge had elf ambtenaren en ambtenaressen van de gemeentesecretarie te Hengelo (O.), omdat zij geen gevolg hebben gegeven aan een schriftelijke lastgeving van den burgemeester om een bijeen komst te bezoeken, waarop de werk wijze van den Ned. Volksdienst zou worden uiteengezet. De verdachten verklaarden, dat zij de bijeenkomst niet hadden bijgewoond omdat zij oordeelden, dat zulks niet op hun werkgebied ligt. Een verdachte zeide: „De Volksdienst is immers een afdeeling van de N.S.B." De procureur-generaal achtte het volkomen begrijpelijk, dat de burge meester erop gesteld was, dat de amo- tenaren kennis zouden krijgen van het werk van den Volksdienst. Het we» immers mogelijk, dat ook deze ambte naren op een gegeven moment met dien dienst te maken zouden krijgen. De burgemeester is alleen verantwoor delijk voor het bestuur der gemeente. Wanneer men een voorgeschreven ver gadering niet bijwoont, wordt het hem niet mogelijk gemaakt, de leiding te geven, welke hij dienstig acht De amb tenaren hadden zich achteraf kunnen wertöen tot de superieuren van den burgemeester, als zij meenden, dat het bevel niet rechtmatig was. De ambte naren, noch de rechterlijke macht zijn bevoegd, die rechtmatigheid te beoor- deelen. Spr. achtte de verdachten schuldig en eischte voor ieder een week gevange nisstraf. De verdediger, mr. C. W. van Rhijn, betoogde, dat krachtens het betreffende reglement alleen het hoofd van dienst bevoegd was, een dergelijke opdraent te geven, terwijl de burgemeester niet als hoofd Ypn dienst kan worden be schouwd. C#k overigens was de burge meester onbevoegd, omdat het bijwo nen van deze vergadering lag buiten het werk van de ambtenaren. Als de burgemeester zegt, dat de ambtenaren moeten gaan collecteeren voor den Volksdienst, hoe zou men er dan over denken? PI. concludeerde tot vrijspraak, subsidiair ontslag van rechtsvervolging. Het Hof zal uitspraak doen op Ï7 April. GELACHEN BIJ EEN BEGRAFENIS? 's-GRAVENHAGE, 14 April. - De vrederechter te 's-Gravenhage heeft eenigen tijd geleden den ambtenaar van den distributiedienst te Wassenaar B. W. L. van der K. veroordeeld toe een maand gevangenisstraf, op grond, dat van der K. op 25 October j.1., voor 't raam van zijn werkkamer staande een lachend gezicht zou hebben getrokken op het oogenblik, dat de begfafenis- stoet van een lid der N.S.B., voorbijtrok. In hooger beroep is deze zaak thans behandeld door het Vredegerechtshof. De procureur-generaal zeide, dat wel iswaar twee getuigen verklaren, ver dachte op een afstand van 20 meter te hebben zien grimassen maken, doch dat uit de omstandigheden gebleken is, dat de mogelijkheid bestaat, dat hier ge zichtsbedrog in 't spel is, gezien den af stand, waarop de donkere kamer zich bevond, waarin verdachte stond, het expressieve gezicht van den verdachte en het grove vensterglas, dat zich daar bevindt. Spr. vroeg onder deze omstan digheden vernietiging van het vonnis van den vrederechter en vrijspraak. DE STORMER SPREEKT Dinsdag 18 April. des avonds van 18,45 tot 18,55 uur, spreekt de Stormer in de Jeugdstormuitzending tot de rijpere jeugd over het onderwerp: „Een jonge pionier". DE VESTIGING VAN LEES BIBLIOTHEKEN. Het Letterengilde van de Nederland sche Kultuurkamer deelt mede: Nieuwe leesbibliotheken zullen voor- loopig nj^t mogen worden gevestigd. Van deze bepalingen kan in bijzondere gevallen dispensatie worden verleend. Derhalve zal In de meeste gevallen afwijzend worden beschikt op desbe treffende aanmeldingen voor de Ne derlandsche Kultuurkamer. Van na 1 Januari 19'1 gevestigde leesbibliotheken, of filialen van lees bibliotheken, zal opnieuw worden be oordeeld of zij in stand zullen kunnen blijven. VERPLAATSING KANTOOR NED. VOLKSDIENST EN WINTERHULP. 's-GRAVENHAGE, 14 April. Het hoofdkwartier van den Nederlandschen Volksdienst en van Winterhulp Neder land in Den Haag is verplaatst. Met ingang van heden is het adres als volgt: Landelijk leider van den N.V.D. (dir - gen. van W.H.N.) met het algemeen secretariaat, de* hoofdafdeelingen orga nisatie en gebouwendienst in Nijmegen, Gerard Noodtstraat 17, tel 25476. Het bureau van den Algemeen Gemachtig de en de hoofdafdeelingen financiën, medische zaken, sociale zaken, voorlich ting en controle zijn gevestigd te 's-Gra venhage, De la Reyweg 522, tel. tijde lijk 335763.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1944 | | pagina 1