DAGBLAD VOOR
BALANS.
Materiaalslag van ongekenden omvang.
Engeland en Amerika willen nog eens
hun geluk probeeren.
0OK op economisch terrein werden
vérstrekkende maatregelen genomen
ter bescherming der bevolking.
Zware verliezen voor
den vijand.
Nieuws in 't kort.
De strijd in Italië.
Duitsche reserves nog niet in den
strijd gev/orpen.
Sportkleeding voor krijgs
gevangenen.
Mislukte luchtaanval op
Oost-Java.
Gemotoriseerde compagnie
te Amerfoort.
Dr. Göbbe/s in ,,Das Reich".
Twee werelden tegenover elkaar voor de
de laatste beslissing.
Kleine kenmerken
Een bijzonder rantsoen
vette kaas.
Wat is voedingssuiker?
Frontzorgcollecte op 27 Mei.
Luchtgevechten boven
Duitschland.
luchtaanval op Belgrado.
Uitgave:
Dagblad voor Noord-Holland N.V,
Alkmaar - Voordam C 9.
Bureau der Heldersche Editie:
Den Helder: Koningstraat 78.
Telefoon 2345 (2 lijnen).
Postrekening 449041.
ZATERDAG 20 MEI 1944.
HELDERSCHE EDITIE.
NOORD-HOLLAND
88e Jaargang, No. 117, 4 pagina's.
Deze Conrant verschijnt dagelijks.
Advertentie-tarief
Prijs der gewone advertenties in deze
Editie 11 ct. per m.m. Bij contract
binnen een jaar te gebruiken belang
rijke korting. Tarieven voor de geheele
oplage op aanvrage.
Schr. Over enkele dagen is het vier
jaar geleden, dat Rijksminister dr.
Seyss-Inquart door den Führer belast
werd met de bestuursleiding van ons
land en daarbij den titel kreeg van
Rijkscommissaris voor het bezette Ne-
derlandsche gebied.
Veel is er ;n ons land gedurende de
afgeloopen bestuursperiode van den
Rijkscommissaris gebeurd en wel zoo
veel, dat het wenschelijk is over de
gepasseerde vier jaren de balans op te
maken.
Wil een balans een zuiver beeld ge
ven, dan is het echter zaak credit- en
debetzijde aan een critisch onderzoek
te onderwerpen.
HAAR is dan allereerst het feit der
bezetting. Op zichzelf voor ieder Ne
derlander een ongewenschte situatie.
Men is nu eenmaal graag baas in eigen
huis. Bezien wij echter het gebeuren
in Nederland in het licht der algemee-
ne wereldordening, dan waren er twee
mogelijkheden in 1940. Eenerzijds een
bezetting der Engelschen. later aange
vuld met Amerikanen, anderzijds een
bezetting der Duitschers.
In het eerste geval was Nederland
op het moment, dat ik dit schrijf, een
puinhoop geweest. Geen normaal den
kende Nederlander, zelfs de „heel
goede Nederlander", zal kunnen betwis
ten dat er op ons grondgebied een
strijd tuschen de Duitsche- en Engel-
sche troepen zou zijn onstaan om het
bezit van ons grondgebied, die ons land
groote en diepe wonden zou hebben
toegebracht, waarbij het leed der be
volking onbeschrijfbaar zou zijn ge
weest.
De Führer nam den voor Duitschland
eenig juisten maatregel en bezette Ne
derland terwille van zijn eigen Veilig
heid. Ons land was daarmede een scha
kel geworden in de verdediging van
Europa.
Nu echter ons land in Duitsche han
den is gekomen, is het voor de tegen
partij practisch uitgesloten om zich op
eenvoudige wijze een doortocht naar
Duitschland te banen.
De bezetting is dus zuiver een* mili
taire aangelegenheid geworden geba
seerd op strategische- en tactische
gronden, waartoe elk oorlogvoerend
volk niet alleen het recht doch veel
meer nog den duren plicht heeft.-
Gewekt uit z'n diepen slaap werd op
10 Mei 1940 ons land plotseling gedom
peld in het oorlogsrumoer en werden
wij van een ietwat, t.a.v. het Euro-
peesche bestel, gedesinteresseerde hou
ding plotseling tot een der bolwerken
van het Europeesche front.
Uitgaande van de eenige juiste stel
ling dat Europa zich totaal diende in
te zetten tegen de machten die het op
zijn leven gemunt hebben, is het be
grijpelijk, dat dit niet alleen plaats kon
vinden door een reorganisatie naar
buiten, die een militaire verdediging
mogelijk maakte, maar ook door een
reorganisatie naar binnen. Duitschland,
als verdediger van het kultuurgoed
van het Avondland, gaf hier terecht de
richtlijnen aan, daar het beschikte over
de grootste ervaringen, die het gevolg
waren van de groote kentering, welke
daar te lande sedert 1918 zich begon
te voltrekken en die in 1933 haar be
slag kreeg. Van een neergeslagen, ver
deeld en ten doode opgeschreven volk
groeide langzaam maar staag en stug
een door één en dezelfde wereldbe
schouwing gedragen volk, dat zich
aan de wereld liet zien als een Ge
meenschap in staat om alle stormen
te trotseeren.
Ook Europa moet deze stormen trot
seeren kunnen en derhalve gestaald
worden door een nieuwe idee.
Dit werd reeds in 1931 begrepen door
Ir. Mussert, toen hij zijn Nationaal-So-
cialistische Beweging oprichtte. Men
wilde er echter niet aan in Nederland.
Een ieder kent den strijd der N.S.B. in
de jaren vóór 1940.
TOEN nu eenmaal de bezetting een
feit was en ons land zijn Rijkscom
missaris kreeg, werd geleidelijk hier
datgene verwezenlijkt, waarvoor ons
land rijp was. Op sociaal gebied en t.
a.v. de verkrijging van de Volkséén
heid werden maatregelen genomen die
wij, nu zij doorgewerkt hebben, allen
als juist moeten erkennen.
Ik denk b.v. aan den Arbeidsdienst.
De opvoeding van de jeugd is hierme
de in banen geleid die wij reeds vóór
1940 als de eenig juiste erkenden, doch
die wij niet konden invoeren omdat
wij in wezen het er nog niet over eens
waren of wij nu een R.K.A.D. of een
A.D. op hersteld Apostolische basis
moesten oprichten.
De plannen voor een Arbeidsdienst
waren reeds toentertijd in een vrij ver
gevorderd stadium.
En het nut van den A.D.? Er is
reeds zoo vaak over geschreven en
gesproken. Onze jonge kerels leeren
hier elkaar kennen en waardeeren en
vergeten datgene wat hen vroeger van
elkaar scheidde, zooals milieu, geld,
opleiding enz. Zij vormen een geheel
dat werkt in Neerlands grond ten bate
van het eigen volk. Liefde voor Land
en Volk wordt hun bijgebracht, kame
raadschapszin en gemeenschapszin.
't Resultaat is, dat onze Arbeids
dienst populair is geworden. Wie hier
aan mocht twijfelen, steke zijn licht
eens op in en rond de geïnundeerde
gebieden.
Wij zagen komen den Landstand, die
boer en tuinder vereenigde in een ge
meenschappelijk streven naar een inten-
siveering van landbouw en veeteelt
t.b.v. het eigen Volk. De landarbeiders
zagen hun positie verbeterd, omdat
voor hen het Ned. Arbeidsfront op de
bres ging staan. Het N.A.F. kwam de
vakbonden vervangen. Nog zijn velen
gekant tegen deze nieuwe instelling,
ondanks de tastbare voordeelen voor
velen juist. Denken wij even aan den
kinderbijslag, een der naar mijn mee
ning beste uitingen der sociale recht
vaardigheid en denken wij verder aan
de vele regelingen die de arbeids
vreugde tot haar recht lieten komen
Slechts het belang van den werkenden
mensch is het N.A.F. tot richtsnoer.
De oprichting van de Kultuurkamer
bracht ordening in ons kunstleven, een
ordening die ook hier zoo bitter noodig
was, niet alleen in het belang van den
kunstenaar maar ook met betrekking
tot onze Nederlandsche kuituur, die van
zoo onschatbare waarde is en een zeer
groote plaats in de Europeesche kui
tuur inneemt.
Wij zagen een reorganisatie ko
men op het gebied der Politie,
die niet alleen het apparaat als zoo
danig vereenvoudigde en vapterkte.
maar die tevens voor de lagere amb
tenaren stoffelijke winsten boekte.
Ons gemeentelijk- en provinciaal-
bestuur onderging een enorme wijzi
ging. De verantwoordelijkheid hiervoor
kwam eindelijk vast te liggen. Met één
slag was hiermede het Nederlandsche
WIE ZIJN VADERLAND WIL DIENEN
VAART THANS UIT MET DE KRIECSMARINEf
Indiensttreding bij de Kriegsmarine is mogelijk voor iederen Nederlander
tusschen 17-45 jaar. Aanmelding en inlichtingen bij de Marineannahme-
stelle West, Plompetorengracht 24, Utrecht; alle Hafen- en Ortskomman-
danturen en de verschillende ff -Meldestellen in Nederland.
volk verlost van de onheilzame par
tijenpolitiek, die slechts persoonlijke
en groepsbelangen kende, maar zoo
zelden het algemeen belang der burge
rij.
Helaas zijn er op dit gebied niet al
leen wenschen, maar ook klachten.
Eén der grootste grieven is de voort
woekering van den zwarten handel,
waardoor dikwijls in de eenvoudigste le
vensbehoeften niet kan worden voor
zien. Hier dient de overheid met har
de hand in te grijpen. En ik denk hier
niet aan een half pond clandestiene
boter of die paar kilo's groenten, die
de huisvrouw tracht machtig te wor
den, maar ik sta stil bij de schobbers.
die b.v. 30000 eieren in enkele uren
aan de markt onttrekken, die op groo
te schaal de groenten, het fruit, het
vleesch, verbandstoffen etc. uit de nor
male circulatie halen om er grof geld
mee te verdienen.
Hier is geen straf meer op haar plaats
als geldboete en uitsluiting voor een
bepaalden tijdsduur.
Hard toeslaan is hier eisch!
JfVENEENS op het gebied der politiek
kwamen groote veranderingen tot
stand. Mussert werd Leider van het
Nederlandsche Volk. In tal van regee-
ringsaangelegenheden spreekt de N.S.
B. een woordje mee. Een zeer belang
rijk besluit overigens, omdat hiermede
aan ons volk een begin van zelfstan
digheid is gegeven.
En dat de bezettende overheid het
ernstig meent met onze zelfstandigheid
in het kader der Europeesche gemeen
schap, moge nogmaals blijken uit de
hier aangehaalde woorden van den
Rijkscommissaris, die door hem tijdens
de herdenking van den geboortedag
van den Führer te Nijmegen werden
uitgesproken.
„Het zou ons liever zijn, aldus de
Rijkscommissaris, als het geheele
Nederlandsche volk onze militaire
bondgenoot was. Als hier dozijnen
voortreffelijk uitgeruste Neder
landsche divisies stonden. Dan had
den wij een zorg minder en wij al
len, zooals wij hier zijn, zouden in
het oosten onze taak kunnen ver
vullen. Zoo ver zijn wij nog niet.
Daardoor verkeeren wij hier niet
alleen in de situatie van den poli
tiek gelijkdenkende en den kame
raad, maar ook nog in de rol van
bezettende mogendheid. Maar U
moogt dien toestand niet zien als den
toestand dien wij ons voor de toe
komst voorstellen. De toekomstige
verhouding moet een verhouding van
vertrouwen zijn. Wie vertrouwen wil
ontmoeten, moet vertrouwen geven
en wie vertrouwen wil geven moet
het zelf ontmoeten. Dit alles wordt
echter slechts verkregen door de
prestatie. Naarmate het Nederland
sche volk prestaties levert, niet
voor de Duitschers, maar voor
zijn eigen toekomst, groeit het ver
trouwen en daarmede de rechtsge
lijkheid en de vrijheid der Neder
landers".
QP deze balans mag zeker niet ont
breken de arbeid in Duitschland.
Ik geloof niet, dat er één volk ter we
reld is, dat zoo „uithuizig" is als het
Nederlandsche volk. Wereldzeeën be
varen, land ontdekken, koloniseeren
waren dingen, die ons Nederlanders
ver van honk lokten. Maar ik geloof
evenmin dat er een volk is dat, zoo ver
van huis zijnde, zoo naar het lieve
vaderland verlangde als juist de zwer
vende Nederlander.
En nu gaan wij in groote groepen
naar Duitschland, vrijwillig en gedwon
gen. En het is eenmaal zoo in de we
reld, dat datgene wat men gedwongen
moet doen over het algemeen niet pret
tig is. Zoo is ook het werken in
Duitschland voor velen niet prettig.
Talrijke problemen dagen daarbij op.
waarbij vooral de opvoeding van de
jeugd, die den sterken arm van den vader
mist, niet tot de onbelangrijkste be
hoort. Maar laten wij hierbij beden
ken, dat daar waar Duitschland zich
de grootste krachtsinspanning oplegt,
teneinde niet alleen zijn eigen hachje
doch dat van geheel Europa te redden,
het niet meer dan "billijk is. dat Ne
derland hiertoe het zijne bijdraagt.
Dit neemt niet weg. dat de Neder
lander in Duitschland op een behoor
lijke behandeling aanspraak mag ma
ken, zijn verzorging onder de huidige
omstandigheden zoo goed mogelijk is
en dat vooral zijn achterblijvend gezin
zo- min mogelijk moeilijkheden onder
vindt.
Hier valt echter nog wel iets te ver-
-ren. Ik denk alleen maar »*>-
uitbetaling door de Krankenkasse. Wat
meer spoed zou wel gewenscht zijn.
Keulen en Aken zijn echter niet op
één dag gebouwd en waar wij op het
moment in een tijd van vernieuwing en
wording leven, zal alles zijn tijd moe
ten hebben om tot z'n recht te komen.
De bezetting, verpersoonlijkt in den
Rijkscommissaris, doet wat mogelijk
is. Aan ons Nederlanders is het om de
mogelijkheden uit te breiden.
De tijd van afwachten is voorbij.
Alle aanvallen in Italië
afgeslagen.
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FÜHRER, 19 Mei (DNB). Het Opperbe
vel van de Weermacht deelt mede:
Aan het Italiaansche Zuidelijke
front duren de hevige gevechten,
vooral in den sector ten Westen en
ten Noordwesten van Esperia en
bij Pontecorvo voort. De vijand,
die met zeer krachtigen steun van
pantserwagens en slagvliegtuigen
na een artillerie-trommelvuur van
verscheidene uren aanviel, werd
met zeer zware verliezen voor hem
afgeslagen. Een plaatselijke pene
tratie bij S. Oliva werd na een
verbitterd gevecht afgegrendeld.
In het Oosten mislukten herhaalde
aanvallen der bolsjewisten aan den
Beneden Dnjestr, in het voorterrein
der Karpathen, alsmede ten Zuidoosten
van Witebsk en ten Westen van Newe!
Sterke formaties Duitsche gevechts
vliegtuigen vielen in den afgeiocJpen
nacht de stations Rowno, Sarny en
Sdolbunowo met goede uitwerking aan.
Door het werpen van talrijke brisant-
en brandbommen ontstonden op de
stationsemplacementen en in stilstaan
de treinen groote branden en ver
nielingen.
Amerikaansche bommenwerpers on
dernamen gisteren overdag terreur-
aanvallen op verscheidene plaatsen in
Zuidoost Europa. Vooral in de steden
Belgrado en Ploesti ontstonden schade
en verliezen onder de bevolking. Door
Duitsche en Roemeensche luchtverde
digingsstrijdkrachten, alsmede door ma
rine-luchtdoelartillerie werden 35 vlieg
tuigen neergeschoten.
Aan de gevolgen overleden. De 78-
jarige krantenbezorger J. H. uit Den
Haag, die Maandagmorgen op het Bui
tenhof op een rijdende lijn 3 sprong en
door een tramwagen werd overreden, is
gisternacht in het ziekenhuis aan de be
komen verwondingen overleden.
Moreele verwildering in Zuid-Italië.
In alle steden van de Italiaansche pro
vincie Bari is een decreet uitgevaar
digd, volgens hetwelk vrouwelijke per
sonen beneden de 16 jaar zich 's avonds
na 5 uur niet op straat mogen vertoo-
nen, zulks met het oog op de moreele
gevaren, voortspruitende uit de aanwe
zigheid der bezettingstroepen.
Invasie-koorts bü geallieerden.
Naar de Londensche radio heeft mede
gedeeld, heeft de invasiekoorts in En
geland geleid tot de beschieting van een
kleine marktstad in Sussex. waarbij ver
schillende personen werden gedood of
gewond. „Associated Press" heeft in
Buenos Aires het bericht verspreid, dat
de invasie reeds zou zijn begonnen. Dit
persbureau deelde later mede, dat dit
bericht valsch was en uit Londen zou
stammen.
Langzamerhand wordt het mogelijk, zich een nauwkeuriger beeld te
vormen van het verloop van den strjjd aan het Zuid-Italiaansche front.
Aldus begint de Berljjnsche correspondent van het ANP zijn verslag over
het offensief der geallieerden in Italië.
Het verleden week Vrijdag door de geallieerden ontketende offensief
in Italië als zoodanig wordt het thans ook van Duitsche zijde betiteld,
nadat men aanvankelijk niet zoover wilde gaan richtte zich in den aan
vang tegen den geheelen westelijken frontsector van de kust tot Cassino,
een lengte van ongeveer 50 km. Op den westelijken vleugel van dit strijd-
tooneel, dat voor tweederden uit moeilijk begaanbaar bergterrcin bestaat,
is het 5e Amerikaansche leger van generaal Clarck, waarbij ook Fransche
troepen zijn ingedeeld, opgerukt langs den straatweg, die langs de kust
loopt, doch tusschen de zee en het kustgebergte, ongeveer ter hoogte van
Esperia, is de opmarsch dank zij de gunstige verdedigingsmogelijkheden,
betrekkelijk gemakkelijk tot staan gebracht
Vijandelijke formaties bij
Pincurato afgesneden.
In den naar het oosten aansluitenden
sector opereert het Britsche achtste le
ger onder generaal Alexander, waarvan
ook Polen en vooral veel Indiërs deel
uitmaken. Voor operaties op grootere
schaal komt in de eerste plaats het vrij
breede dal van de Llri een rivier,
die van het noorden naar het zuiden
stroomt en in de Guariglianc uitmondt
in aanmerking. In dit dal kunnen
tanks gebruikt worden, iets wat elders
in verband met het bergachtige karak
ter van het terrein niet mogelijk is.
Etappegewijze teruggetrokken.
Na hardnekkigen tegenstand op de
ongeveer noord-zuid loopende linie
Spigno-Ausonio-Castelnuovo-San Gior-
gio hebben de Duitschers zich etappe
gewijze, meestal des nachts op nieuwe
stellingen teruggetrokken, die in door
snee ongeveer 15 km meer naar achte
ren liggen. De frontlinie loopt hier
thans ongeveer van Esperia naar Cas
sino en wordt door gebergten geflan
keerd. De geallieerden concentreeren
thans al hun aanvallen op dit niet meer
dan 30 km breede front. Zij hebben het
Liri-dal bereikt, doch liggen onder het
vuur van krachtige Duitsche bergstel-
lingen. Een geallieerde formatie, die in
het dal was doorgedrongen, is volgens
Duitsche berichten bij Pincurato afge
sneden.
Een poging van generaal Alexander
van San Giorgio naar de Liri op te
rukken, is ten westen van deze plaats
op hardnekkigen Duitschen tegenstand
gestuit.
De strijd heeft een hard ka
rakter.
De massa's materiaal, irtillerie,
tanks en vliegtuigen, die door de ge
allieerden in den strijd worden gewor
pen, zijn zelfs voor het Italiaansche
strijdtooneel van een ongekenden om
vang. Slechts frontale aanvallen zijn
mogelijk en daardoor krijgt de strijd
een materiaalslag in den waarsten zin
des woords een buitengewoon hard
karakter. De geallieerden beschikken
over een geweldige overmacht, doch in
verhouding tot het door hen in den
strijd geworpen materiaal is de terrein
winst gering en naar Duitsche militaire
kringen verklaren, spelen de gevechten
zich nog steeds in het voorterrein af.
De Nederl. Voetbalbond heeft in
een circulaire de voetbalclubs opge
wekt om propaganda te maken on
der haar leden met het doel het
verwerven van sportkleeding voor
onze krijgsgevangenen.
De competities zijn reeds in elkaar
gezet, alleen de ballen en kleeding,
alsmede schoeisel ontbreken.
Het ballenvraagstuk schijnt echter
al ondervangen te zijn, doch aan
schoenen en kleeding bestaat nog
steeds gebrek. Wij zijn er van over
tuigd, dat, wanneer er oud-spelers
zijn, die nog iets hebben liggen, zij
dit gaarne zullen afstaan voor dit
doel.
Laten wij hen in deze moeilijke
periode helpen! Men kan zijn steun
verleenen door het benoodigde bij
zijn eigen vereenigingsbestuur te be
zorgen. waarna het automatisch
op de plaats van bestemming komt.
Tot operatieve veranderingen is het
nog niet gekomen.
Dezelfde kringen zeggen ten aanzien
van de geallieerde berichten, dat de
Gustav-linie doorbroken en de Hitler-
linie ingedeukt is, dat deze linies niet
bestaan. De Duitsche verdediging be
staat uit een samenstel van steunpun
ten, waarbij van het bergachtige, door
diepe kloven doorsneden, terrein een
zoo nuttig mogelijk gebruik is gema. 'ct.
Van linies kan men volgens Duitsche
verklaringen niet spreken. Wanneer
dit noodig is, wordt het geheele front
teruggenomen, zooals sedert den aan
vang van het offensief thans een paar
maal over kleinen afstand is geschied.
Terwijl de Engelschen en Amerika
nen nog steeds versterkingen aanvoe
ren, verklaart men van Duitsche zijde
nog geen gebruik te hebben moeten
maken van reserves, zoodat deze be
schikbaar zijn voor het geval de geal
lieerden in andere sectoren tot den
aanval zouden overgaan, hetgeen van
Duitsche zijde met name in het brug
genhoofd van Nettuno wordt ver
wacht. Ook houdt men rekening met
de mogelijkheid, dat de geallieerden op
andere punten van de Italiaansche kust
zullen trachten te landen.
De plaatselijke Japansche leger-
autoriteiten te Djakarta hebben
Donderdag meegedeeld, dat een
formatie van vijftig vijandelijke
bommenwerpers Woensdagochtend
gepoogd heeft een aanval te doen
op Oostelijk Java uit de richting
van den Indischen Oceaan. Tien der
vijandelijke machines probeerden
Soerabaya aan te vallen, maar de
ze poging faalde, aangezien de Ja
pansche luchtafweer drie toestellen
neerschoot en de overige machines
op de vlucht reef.
Er werd slechts onaanzienlijke schade
berokkend aan de Japansche installa
ties op den beganen grond. De aanval
lende toestellen waren blijkbaar af
komstig van vijandelijke vliegkamp
schepen. die in den Indischen Oceaan
op den loer liggen om aanvallen te
ondernemen. De Japansche leger- en
vlootstrijdkrachten, zoc werd aan de
mededeeling toegevoegd, zijn echter
volkomen paraat om hun een warme
ontvangst te bereiden.
Kort na deze aanvalspoging ver
schenen weer drie vijandelijke vlieg
tuigen van het type „Consolidated"
boven Soerabaya. Zij werden door een
hevig spervuur van den Japanschen
al'weer ontvangen. Twee toestellen
werden beschadigd en geraakten in
brand.
Het SS-Ersatzkommando deelt mede:
Voor iederen gezonden Nederlander
in den leeftijd van 1740 jaar is het
mogelijk dienst te nemen in een geheel
gemotoriseerde compagnie bij het SS-
Wachtbataljon te Amersfoort. Oplei
ding en eventueele inzet geschieden in
Nederland. Rijbewijs is niet noodzake
lijk. De opleiding voorziet hierin. Voor
nadere bijzonderheden omtrent extra
levensmiddelen en kolen, familie-
onderhoud enz. wordt verwezen naar
de mededeeling over de extra-keurin
gen voor de Waffen-SS, waar men
zich tevens kan melden.
„De Nemesis der historie"
„De historie is van een indruk
wekkende rechtvaardigheid, welke
alle menschelijke doen en hande
len overschaduwt", zoo constateert
Rijksminister dr. Göbbels in zijn
nieuwe artikel in het weekblad
..Das Reich", dat hij „De Nemesis
der historie" heeft genoemd. Deze
eeuwige rechtvaardigheid, volgens
welker ijzeren principes het lot
zijn loop neemt, laat menigmaal
weliswaar lang op zich wachten,
maar is nog nooit uitgebleven. De
minister toont dit aan de hand van
het voorbeeld van Engeland aan.
Wanneer wij. zoo schrijft hij o.a.. de
opkomst en den ondergang van groote
wereldrijken opmerkzaam volgen, zul
len wij steeds weer moeten constatee-
ren, dat de één even zakelijk gemoti
veerd was als de ander. Terugziend
constateeren wij nauwkeurig waar de
sterke en de zwakke momenten van
dergelijke ontwikkelingsprocessen lig
gen en door welke oorzaken de monu-
mentaalste instellingen der mensche
lijke maatschappelijke orde tenslotte
mislukt zijn.
Een dergelijk proces nemen wij thans
bij het Britsche wereldrijk waar. Het
valt niet tegen te spreken, dat het
stichten van dezen kolos en de hand
having daarvan gedurende verschei
dene eeuwen een historische prestatie
is. De minister wijst erop, dat de En
gelschen zich bij de vero ering en be-
heersching van hun imperium hebben
schuldig gemaakt aan tallooze wreed
heden doch aan den anderen kant tel
kens weer trachtten zich tot moreele
beoordeelaars over andere volken op
te werpen. Hun huichelarij is onge
twijfeld weerzinwekkender dan hun
brutaliteit.
Hoe het ook zij, het Britsche impe
rium moet als een historisch feit gezien
worden. De vraag is slechts hoe lang
het dat nog zal blijven. Want er is
geen twijfel mogelijk, p den duur zul
len slechts die krachten, waardoor het
Britsche wereldrijk werd veroverd en
opgebouwd, in staat zijn het te behou
den. Daarover kan Engeland thans
echter niet meer in voldoende mate
beschikken. Zijn handelskenmerken
zijn meer op den voorgrond getreden,
zijn soldateske verzwakt. Engeland ge
draagt zich momenteel bij zijn oorlog
voering zoodanig, dat op het moment
der komende ineenstorting, het af
scheid geen enkel volk. het moge En
geland op het oogenblik gunstig of vij
andig gezind zijn, zwaar zal vallen.
Het vernielt de steden van vrienden en
vijanden en motiveert dit amokloopen
tegen de Europeesche cultuur met een
cynisme dat ten hemel schreit,
Engeland's overmoed.
Een historische schuld, zoo vervolgt
de minister, begint zich te wreken.
Engeland heeft dezen oorlog uit over
moed ontketend, maar het kan in de
zen oorlog niet meer overwinnen. En
geland volgt een weg, die regelrecht
naar den afgrond leidt. Zijn schuldre
kening is zóó groot, dat het deze nau
welijks nog door tegenprestaties kan
compenseeren. Er zijn dan ook nog
slechts weinig denkende Engelschen
die dat niet weten. Er zal een tijd ko
men. dat het Britsche volk zijn leiders
in dezen onzaligen oorlog zal vervloe
ken.
Engeland en de Vereenigde Staten
willen in een nieuwen stormloop tegen
het westen van ons continent nog eens
hui geluk beproeven Wij zijn daarop
voorbereid Hier staan twee werelden
tegenover elkaar voor de laatste be
slissing Dan zal moeten blijken of
vooral Engeland is opgewassen tegen
ten modornpn oor'os dien het totdus-
verre in hoofdzaak door andere volken
liet voeren Onze soldaten zullen niet
alleen hun eigen leven, doch ook het
'even van hun vo'k moeten verdedi
gen Dat weten zij a"en. Overieens
vechten zij voor de eenheid en de vrii-
heid van hun continent die eeuwen-
ang slechts door één mogendheid be
dreigd werden- door Engeland In deze
botsing van menschen en wapenen
wordt dus niet alleen een slag doch
ook een continentaal lot beslist.
Het is goed, dat het zoo is en het
ts nog beter, dat niemand onzer daar
omtrent eenigen twijfel koestert De
trilling, die gepaard pleegt te gaan
met de culminatiepunten van een
historische ontwikkeling, .na
dert haar hoogtepunt. Weer is een his
torisch oogenblik gekomen waarop de
mensrhheid den adem inhoudt. Wii zien
het zonder vrees onder oogen. Enge
land moet kleur bekennen, voor de
eerste maal in dezen oorlog. De maat
van zijn zonden .is vol.
Eenmaal komt voor ons allen de
tijd, dat de overmoed uit onze har
ten verdwijnt, onze stem stiller en
onze passen bedachtzamer worden.
Dan hebben wij de grens overschre
den van 't pad, dat langzaam maar
zeker naar den ouderdom voert.
Ouder worden
Men kan het op verschillende ma
nleren merken. De één wordt wat
kortademiger, de tweede krijgt een
buikje of last van slapelooze nach
ten. een derde
Maar er zijn ook andere sympto-
nen. Ik beleefde eens een merk
waardig. Er was een tijd. dat ik een
enkelen keer, bij bijzondere gelegen
heden. het een glorie vond met een
hoogen hoed te loopen. En ik liep
dan ook met een hoogen hoed en de
menschen keken mij prompt glim
lachend aan en de jeugd riep mij
zinnen na, waarin het woord „kachel
pijp" voorkwam. Later begreep ik,
dat 'n jong gezicht onder den plech-
tigen hoogen hoed iets vreemds had.
Toen kwam een dag, dat ik wéér
met een hoogen hoed over de straat
moest. Niemand nam notitie van
mij, ook de kinderen niet.
En ik begreep, dat ik de grens
overschreden had.
OVIDIUS. J
's-GRAVENHAGE, 19 Mei. Het ligt
in de bedoeling gedurende de periode
van 11 tot en met 24 Juni a.s. een bij
zonder rantsoen van 100 gram vette kaas
beschikbaar te stellen. Om voor dit
bijzondere rantsoen in aanmerking te
komen, moet men den bon Algemeen
131 vóór of op Zaterdag 27 Mei a.s.
bij den leverancier, van wien men ge
woonlijk kaas betrekt, inleveren. Des-
gewenscht tegen ontvangstbewijs. In
het tijdvak van 11 tot en met 24 Juni
a.s. zullen de handelaren op dezen bon
100 gram vette kaas per bon afleveren.
Aflevering vóór 11 Juni a.s. is niet
geoorloofd.
Nu voortaan voor kinderen van 0 en
1 jaar op den kinderbon uitsluitend
kindermeel en voedingssuiker beschik
baar worden gesteld, in plaats van.
zooals tot dusver, rijst, kindermeel,
gcrt of voedingssuiker, is er verhoog
de belangstelling voor voedingssuiker
te constateeren, welk product, naast
andere artikelen, als keuze-artikel ook
op den beschuitbon verkrijgbaar is.
Men dient echter te weten, dat het
product slechts in beperkte mate en
dan nog in speciale zaken voor kinder
voeding te koop is.
Voedingssuiker is namelijk een speci
fiek voedsel voor zieke en zwakke
kleine kinderen en minder geschikt
voor normale consumptiedoeleinden.
Het is geen suiker, in den huishoude-
lijken zin van het woord, zooals ve'.en
schijnen te meent-n.
Voedingssuiker bestaat uit zetmeel
van aardappelen of graar., omgezet tot
koolhydraatverbindingen. Het product
wordt gebruikt om stoornissen bij de
spijsvertering van zuigelingen en klei
ne kinderen, ontstaan door overmatige
gisting, te voorkomen of te vermin
deren.
RIJKSPOSTSPAARBANK.
Bij de Rijkspostspaarbank werd over
de eerste vier maanden van het jaar
ruim 74 millioen gulden meer ingelegd
dan terugbetaald. Het tegoed op alle
boekjes is daardoor gestegen tot ruim
867 millioen gulden (vorig jaar bijna
618 millioen).
De toekomst van Nederland ligt in de
handen van onze frontsoldaten. Zij
vechten ook voor u. Bedenkt dat, wan
neer op 27 Mei de bus van Frontzorg
u wordt voorgehouden.
UITBREIDING VERPLICHTE
ZIEKENFONDSVERZEKERING
's-GRAVENHAGE, 15 Mei. Bij be
sluit van den Secretaris-Generaal van
het Dep. van Socialp Zaken zijn op
nieuw enkele groepen van personen on
der de verplichte ziekenfondsverzeke
ring gebracht, die tot dusver hiervan
verstoken bleven, daar zij, ofschoon hun
vast loon niet meer dan f 3000 bedraagt,
toch niet verplicht verzekerd zijn in
gevolge de ziektewet. Het gaat hier
voornamelijk om werknemers die op
arbeidsovereenkomst werkzaam zijn bij
het bureau Voedselvoorziening in Oor
logstijd en de daaronder ressorteerende
diensten, het Nederlandsche ""learing-
en het Deviezen-instituut.
Voorts brengt het besluit nog onder
de verplichte ziekenfondsverzekering de
personen in loondienst werkzaam van
of aan inrichtingen, staande onder be
heer van instellingen van weldadigheid
of maatschappelijk nut, welke voor de
ziekengeldverzekering van haar per
soneel zijn aangesloten bij de
Invaliditeits-Coöperatie, te 's-Gravenha-
ge, of de Vereeniging voor Ziekte- en
Invaliditeitsverzekering ten behoeve
van personen, in dienst van kath.-maat-
schappelijke instellingen, te Utrecht.
Het besluit van den Secr.-Gen. treedt
22 Mei a.s. in werking en het is uiter
aard in het welbegrepen eigen belang
der betrokkenen, dat zij voor hun on
verwijlde aanmelding bij een algemeen
ziekenfonds zorg dragen.
Formaties Amerikaansche terreur-
vliegtuigen. die Vrijdagmiddag tot Ber
lijn waren doorgedrongen, werden
naar het DNB verneemt ook tijdens
de retourvlucht door strijdkrachten der
Duitsche luchtverdediging met succes
aangevallen. Tusschen de formaties
jachtvliegtuigen van beide partijen ont
stonden bijzonder hevige luchtgevech
ten.
Donderdagochtend hebben sterke
formaties Britsch-Amerikaansche bom
men -enters, naar het DNB verneemt,
na een vrij lange onderbreking weer
een aanval op Belgrado gedaan. We
derom vielen talrijke brisant- en
brandbommen op de woonwijken en on
den rand der stad. waar degenen,
door de vorige aanvallen hun woning
hadden verloren, een onderdak hadden
•evonden. De in verscheidene golven
aa -allende vijandelijke formaties
werden door het hevige Duitsche af-
weervuur verstrooid en op den terug
weg door Duitsche jagers aangevallen.
Daarbij werden verscheidene viermo
torige bommenwerpers neergeschoten.