at tngeland
wil!
DAGBLAD VOOR
Een nieuwe krachtsmeting van de
grootste omvang in deze winter
Aanval bij Helmond
begonnen
De wereld op haar kop
De stemming in het
bevrijde gebied
Martin. Hallensleben
Verrassende factoren zijn niet uitgesloten
Verbitterde gevechten in Zuid-Oost-
Nederland en Lotharingen
Britse aanval in Midden-Italië uitgeput
De Kaspositie van
het Rijk
Hef- offensief In ZuId-Öost-Ne3erfa".
begonnen t
Zware, afwisselende gevechten bij Metz;*t
Generaal Giraud
naar Zwitserland
gevlucht
-Jfl
Collectieve veiligheidsgroep der
West-Europese Mogendheden
Communisten treden
de regering f
Men kent het Engelse streven om
Nederland en andere Westeuropese
landen ook na de oorlog in de
Engelse machtssfeer te houden. De
plannen daartoe nemen steeds vas
tere vorm aan. Zo werd dezer da-
pen in een hoofdartikel in „De Ti
mes" weer gesproken over de toe
komstige betrekkingen. Opnieuw
wdrd daarin t.a.v. België, Nederland
en Noorwegen het. denkbeeld naar
voren gebracht van de gemeen
schappelijke militaire organisatie"
en de gemeenschappelijke militaire,
plannen, met „volkomen aanpas-'
sing van de bewapening der betrok
ken volken en de steunpunten, waar
van alle Verenigde Volken gebruik
konden maken". Anders gezegd
Engeland zou vrij kunnen beschik
ken over Nederlandse vestingen en
versterkingen ..Het zal zo werd
gezegd niet langer een kwestie
zijn van garanties van Engeland aan
andere volken, maar van een ge-
m'eenschappelijk beleid en gemeen
schappelijke .voorbereiding aan dat
beleid".
Dat er van Nederlandse zelfstan
digheid onder die omstan
digheden geen sprake meer zou
zijn. is duidelijk. Van gelijkberech-
tiedheid echter ook niet meer.
Dat blijkt uit de passage, waar
in ..De Times" spreekt over de
toekomstige economfeche ver
houdingen. Hierbij wil het blad
geheel uitgaan van het eenzij
dige Engelse belang. Engeland,
zo schrijft ,.De Times", kan de
Westeuropeese staten tegemoet
..komen door ten eerste vast te
stellen wat de Westeuropeese
staten nodig hebben en wat
Engeland kan leveren en ten
tweede vast te stellen wat deze
landen kunnen produceren en
wat wij daarvan kunnen gebrui
ken.
Er wordt dus niet gevraagd: wat
kan Engeland gaan produceren om
de kleine staten te helpen, of hoe
kan Engeland hun overschotten ver
werken. Er wordt alleen gevraagd:
wat hebben wij Engelsen over en
wat hebben .wij van hen nodig. Ver
der worden ze aan hun lot overge
laten.
Dit is en blijft het oude Engelse
koloniale uitbuitingsstelsel. Neder
land zal weer boter mogen leveren
onder de productieprijs en Neder
land zal dure Engelse waren mogen
kopen. En omdat wij zo pro-Engels
zijn, zullen wij dit graag doen.
Uit het hoofdkwartier van den
Führer «raakt het Opperbevel der
Weermacht op' 15 Nov. o.a. bekend:
„De Engelsen-zijn 14 Nov. in het
gebied ten Zuid-Oosten van Helmond
ovei-gegaan tot de verwachte aanval.
Hun voorbereidingen daartoe waren
reeds geruime tijd door ons waar
genomen en beschoten. Op vrij breed
front zijn felle gevechten ontbrand.
Ten zuiden van Diedenhofen heb
ben onze grenadiers het vijandelijke
bruggenhoofd geheel uiteengeslagen
en verscheidene honderden gevange
nen gemaakt.
Van onze vestingen en steunpun
ten in het westen komt verder be
richt over artilleriestrijd en bedrij
vigheid van stoottroepen.
Het stedelijk gebied van Londen
en het gebied van Antwerpen heb
ben opnieuw het doelwit .gevormd
van versterkt iange-afstandsvuur.
In Midden-Italië hebben onze gre
nadiers tassen Modigliana en de
Romagna ten nooidoosten van Forli
de voortgezette Britse 'aanvallen voor
nieuwe stellingen afgeslagen.
Onder de bescherming van ztyarc
Britse'zeestrijdkrachten heeft de vij-
ard opnieuw getracht te landen op
het eiland MUos in de Egeische Zee.
Het dappere garnizoen sloeg hem
weer terug.
In het gebied ten oosten van Boe
dapest zetten de bolsjewieken op
breed front hun doorbraakaanvallen
voort met sterke infanterie- en pant-
•serstrijdkrachten. Tegenover de in
het zwaarste vuur volhardende tanks
en grenadiers konden zii geen beslis
sende terreinwinst bebaïen.
De Koningin wenst Kalinin geluk
Ter gelegenheid van de 27ète ver
jaardag van de 'Sowjet-Unie heeft
Koningin Wilhelmina een telegram
aan Kalinin gezonden van de volgen
de inhoud:
„Ik stel er ppjs op, U ter gelegen
heid van deze verjaardag Mijn zeer
hartelijke gelukwensen aan te bieden,
evenals de wens, die Ik koester voor
het geluk' en de voorspoed van de
Sowiet-Unie, Ik wil tegenover U uit
drukking geven aan Mijn diepe be
wondering voor de volharding, waar
mede de volkeren van de Unie de oor
log voortzetten."
Naar aanleiding van dit telegram
van H.M. de Koningin aan den Presi
dent van de Opperste Raad der Unie
van Sowjet-republieken schrijft het
„Alg. Handelsblad": Michail Iwano-
witsj Kalinin. mede-oprichter van de
bond van godloozen, die tentoonstel
lingen organiseert ter belachelijk-
making van God, Christus en Bijbel,
en toezicht houdt op de Godloze op
voeding der jeugd op school en in het
gezfn, zal bij het ontvangen van deze
Koninklijke gelukwens een glimlach
nauwelijks hebben kunnen onderdruk
ken. Voor ons. Nederlanders, die de-e
vrouw veertig jaren in ons midden
hébben gezien ais toonbeeld van
Godsvrucht. Is er echter geen ruimte
voor een glimlach, doch slechts voor
menselijk medelijden in éen lijd,
waarin de wereld klaarblijkelijk in
alle opzichten op haar kop komt te
staan. In zulk een wereld zou men er
zich nauwelijks meèr over mogen ver
wonderen, wanneer straks ook de Alg.
Synode en de Paus een telegrafische
gelukwens naar het Kreml zouden
zenden op de jaardag van de gruwe
lijkste en bloedigste revolutie aller
tijden, een revolutie, welke program
matisch de Godsdienst tot opium heeft
verklaard en deszelfs onderdrukking
en uitroeiing sedert een kwart eeuw
met alle middelen van geweld en ge
slepenheid voor aller ogen nastreeft.
Een Rotterdammer, die dezer da
gen van overzee tot de Nederlanders
sprak, zei het volgende:
„Wat vroeger, voor 1940, slechts
hier en daar en d,an nog betrekkelijk
zwak tot uitdrukking kwam, ging zo
goed als alle gee6ten bezighouden: de
overtuiging won veld, dat een volk
allereerst een volk is, waarvan de ge
meenschappelijke belangen en de ge
meenschappelijke geestelijke goede
ren heel wat groter zijn dan die van
enige groep afzonderlijk."
Dat gemeenschappelijk belang bo
ven groepsbelang behoort te gaan
hebben wij ook vaak van andere zij
de vernomen. De vraag is of de over
tuiging, dat het zo moet zijn ,jzo
goed als alle geesten" is gaan bezig
houden. Wij hebben er in bezet ge
bied niet veel bewijzen van gezien en
in het z.g. bevrijde gebied schijnt het
al niet anders. Want de genoemde-
Rotterdammer hield juist een preek
tegen de mensen, die onmiddellijk na
de bevrijding weer detude ..kliekjes-
geest' en het oude „schotjesgedoe"
lieten herleven. Zo wérd er b.v. een
plaatselijke Christelijke Oranjevere
niging opgericht waarvan natuurlijk
alleen oranjegezinde stadgenoten van
een bepaalde kerkelijke gemeente lid
konden zijn. Zo sterk is de oude
kliekjesgeest en zo erg het oude
schotjesgedöe. dat er al een manifest
van 40 mannen verschenen is. die
stelling nemen tegen de neiging om
opnie,uw aller'ei vooroorlogse scheids
lijnen te trekken". -
De Rotterdammer probeert dat
manifest te steunen en hij doet daar
bij merkwaardige bekentenissen, zo
ongeveer in deze geest: wat hebben
we dikke woorden gebruikt en helaas
wat is- er van terechtgekomen?
Luister: hu Is dan een deel van Ne
derland bevrijd en nu schijnen velen
al vergeten te zijn wat hun mond
nog zo kortgeleden sprak.
Hoe vaak is het niet gezegd: de
anti's hebben niets positiefs, als ze
„bevrijd" zijn, gnjpen ze terug
haar de oude, verkalkte vormen van
.het verleden. We krijgen er nu de
bewijzen van.
Geen verandering
Uit bevrijd Zuid-N«derland verne
men wij het volgende:
„De militaire Commissaris in de
provincie Limburg, overwegende, dat
de bepalingen omtrent aanstelling en
ontslag van personeel in de practijk
zowel door werkgevers als door werk
nemers worden overtreden, heeft be
paald, dat dienstbetrekkingen niet
mogen worden ontbonden of aange
gaan zonder toestemming van het be
voegde1 Gewestelijk Arbeidsbureau.
Lonen en loonvoorwaarden hiogen
niet worden gewijzigd."
Commentaar: de Engelse bezetter
neemt ook deze maatregelen over
van den Duitsen bezetter.
*„»ieraag ie i>uv.
146: Jaargang No. 220
NOORD-HOLLAND
Tijdelijke redact lebureaux:
N.V. „DE ARBEIDERSPEBS",
HEKELVELD 15, AMSTERDAM-C.
TELEFOON 38811, TOESTEL 58
Verschijnt voorlopig Dins
dag, Donderdag en Zaterdag
Uitgave Dagblad voor Noord-Holland N.V.
Alkmaar Voordam C 9.
Bureaux te Alkmaar. Den Ijelder, Scha-
gen. Hoorn. Beverwijk, Koog a. d. Zaan.
Losse nummers 5 cent
Hallensleben, de militaire oorres
pondent van het D.N.B., schrijft on
der meer:
„De Europese oorlog zal nog in
deze winter tot een nieuwe
krachtmeting van de grootste
omvang leiden. Het grote Geal
lieerde offensief in het westen
behoort evenzeer in het kader
der algemene voorbereidingen
voor de winteroorlog als de
krachtsinspanning der Duitsers
op de meest uiteenlopende gebie
den van de intensivering der
strijdmiddelen. Ook in het oos
ten tekenen zich reeds de punten
der komende winterslagen af. En
niet alleen aan de beide vleugels
van het front. Zekere aanwijzin
gen leiden ook tot de conclusie,
dat in de oorlog in de lucht en
ter zee de winter nieuwe en ver
rassende factoren zal brengen,
die aan de defensieve houding
der Duitsers een nieuwe richting
kunnen geven.
Bij de tegenwoordige gevechten
in het westen is het er ongetwijfeld
om begonnen, zich de nodige uit
gangsposities te verschaffen. Het ge
allieerde offensief heeft bovendien
nog ten doel de tijdwinst welke het
Duitse commando zich heeft weten
te verschaffen met het oog op het
massale gebruik van zijn nieuwe re
serves en strijdmiddelen, zoveel mo
gelijk te reduceren en tevens politie
ke vruchten te plukken. De elastische
methode, waarmede de. Duitsers on
danks hun verbitterde tegenstand, in
die sectoren vechten, waarop de
hoofdaanvallen van het derde Ame
rikaanse leger gericht zijn, toont
aan, dat de Duitse oorlogvoering
Uit het Hoofdkwartier van den Führer maakt het Opper
bevel der Weermacht op 16 November bekend:
„Aan het westelijke front zijn onze troepen in zuidoostelijk
Nederland e« in het grensgebied van Lotharingen in verbit
terde afweergevechten gewikkeld met de aanvallende vijande
lijke divisies. Tussen het Noorderkanaal bij Weert en de
Belgische grens hebben zich uit de aanvallen van sterke Engelse
tankformaties zware gevechten ontwikkeld.
Wederom bommen op
Berlij
Eisen der Belgische commu
nistische Partij
Volgens de-zender Brussel heeft de
Belgische Communist -,:h? Martij be
sloten. dat de communist kefte minis
ters zich uit de regering terug zullen
trekken, wanner niet onmiddellijk
de collectieve en werkelijke op
neming van de verzetbeweging
met haar kader en -wapens in
het leger zou plaatsvinden. Verder
wordt een zuivering geëist van het
bestuursapparaat van alle politieke
en economische collaboratie nisten en
ip beslagneming van ondernemingen,
waarvan ie leidefs de „productie
saboteren",
n
Ten noordoosten en oosten van
Diedenhofen is de slag na een kortè
pauze opnieuw ontbrand. Pas na
zware, wisselvallige gevechten (ge
lukte het aan vers aangevoerde
Amerikaanse pantserstrijdkraehten
terrein te winnen en het bruggen:
hoofd op de oostelijke oever van de
Moezel uit te breiden. In het gebied
van Metz duren felle afweergevech
ten met de concentrisch aanvallende
vijandelijke strijdkrachten voort.
Ten oosten van Gravelotte werd de
vijand weer uit een penetratieplek
verdreven. Onze grenadiers en tanks
wisten ondanks sterke vijandelijke
druk het strijdgebied tussen de
bovenloop van de Nied op Frans ge
bied en Dieuze te behouden.
In Mörchlrtgen konden de Amerika
nen na verbitterde gevechten binnen
dringen. Ten zuiden van Dieuze wer
den door onze tegenaanvallen belang
rijke heuvels heroverd, waarbij vijan
delijke tanks in vrij groten getale wer
den vernietigd. In het gebied tussen
het RijnMtrnekanaal en de boven
loop van ae Meurthe. alsook aan
weerszijden van de bovenloop van de
Doubs duren de plaatselijk begrensde
gevechten om vijandelijke penetratie-
plekken voort.
Wederom lag het vuur van onze ver
geldingswapens op Londen en Ant
werpen.
In Midden-Italië is de Britse aan
valsgolf voorlopig uitgeput. Noch in de
Romagna noch in de bergen tussen
Forli en Modigliana is de vijand weer
tot de aanval overgaan.
Op de Balkan hebben onze mars-
groepen de gebieden ten noorden van
de linie Elbasani-Skoplje bereikt.
In het gebied ten oosten van Boe
dapest zijn hernieuwde grote aanval
len der bolsjewieken na geringe aan
vankelijke successen mislukt. Negen
vijandelijke tanks werden vernietigd.
Aan de gehele rest van het ooste
lijke front bleef de gevechtsactiviteit
ook gisteren gering.
Voor de westkust van Noorwegen
Tleed een sterke formatie Britse krui
sers en torpedojagers een aanval op
een Duits convooi Onze lichte be
veiligingsstrijdkrachten aanvaardden
de strijd ondanks een meer dan 25-
voudige overmacht in artillerie van
den vijand en bonden in even held
haftige als opofferende gevechten de
vijandelijke formatie zo lang. totdat
belangrijke delen van ons convooi de
haven van bestemming hadden be
reikt.
Anglo-Amerikaanse terreurvliegers
wierpen overdag verspreid bommen op
westelijk en zuidelijk rijksgebied. Des
nachts werden de rijkshoofdstad en
plaatsen In westelijk Duitsland 'door
Britse stoorvliegtuigen aangevallen.
Slag bij Diedenhofen
Ten noordoosten en oosten van
Diedenhofen is de slag na een korte
pauze opnieuw ontbrand. Pas na
zware, wisselvallige gevechten geluk
te het aan vers aangevoerde Ameri
kaanse pantserstrijdkrachten terrein
te winnen en het bruggenhoofd op de
.oostelijke oever van de Moezel uit te
breiden. In het gebied van Metz
duren felle afweergevechten met de
concentrisch aanvallende vijandelijke
strijdkrachten voort. Ten oosten van
Gravelotte 'werd de vijand weer uit
een prnètraticplek verdreven. Onze
grenadiers en taftks wisten ondanks
sterke vijandelijke druk het strijd
gebied tussen de bovenloop van de
Nied op Frans gebied en Dfeuze te
behouden.
In Moerchingen konden de Amen-
kanen na verbitterde gevechten bin-
aan weerszijden van de bovenloop
van de Doubs duren de plaatselijk be-
vasthoudt aan haar eigen plannen
voor -de wmterveldtocht en niet ge
neigd is aan deze sectoren-ten laste
van andere frontsectoren ook slechts
tijdelijk de voorrang te geven. Zij
kan zich dit veroorloven, want het
is volstrekt niet zo, dat het gebied
van Metz een sleutelpositie der Duit
se verdediging in het wesfen vormt,
hoewel aan de andere kant niet kan
worden ontkend, dat hier. een door
braak door het Duitse front ernstige
gevolgen moet meebrengen. Maar
hiertegen zijn van Duitse zijde vol
doende voorzorgsmaatregelen geno
men. Metz zelf ligt ver ten westen
van de eigenlijke Duitse vestingzöne.
De stad zelf kan niet als bolwerk in
de moderne zin beschouwd worden.
De vestingwerken, die de stad bezit,
dateren uit het jaar 1914 en werden
door de Fransen na 1918 zo goed als
in het geheel niet gemoderniseerd
Ook de Duitsers hebben in 1940 van
een verbetering der vestingwerken
afgezien. Dat generaal Patton deson
danks probeert in een wijde bocht
om de stad heen te trekken, ligt on
getwijfeld aan de bedoeling van. het
geallieerde opperbevel, hier zo moge
lijk de zware verliezen te vermijden,
die zij bij Aken geleden hebben.
Opmerkelijk is, dat thans ook
de Engelsen weer tot de aanval
zijn overgegaan. In het gebied
van Venlo zijn zij over een hreéd
front opgetrokken en proberen,
nadat de Duitse uitwijkbeweging
uit zuidelijk Nederland tot ach
ter de Maasmond het gevaar voor
een Duitse flankaanval van het
westen uit op hun tot Nijmegen
vooruitgeschoven corridor heeft
doen verdwijnen, een doorbraak
te ondernamen naar liet Ruftrge-
blcd. Daar een dergelijke actie te
verwachten was, moet het resul
taat daarvan reeds thans meer
dan dubieus geacht worden.
Dr. H. Colijn overleden
Een groot man in êen voorbij
tijdperk
Naar wij vernemen, is onlangs, dr.
H. Colijn aan de gevolgen vap een
ernstige ziekte overleden. Een bekend
man is daarmee heengegaan, in een
vroeger tijdperk zou men. gezégd heb
ben een groot man, of, om letterlijk
en typerend voor die tijd te citeren:
Nederlands „grand old man". Hij
heeft in het oude Nederland een be
langrijke rol gespeeld, zoals wel blijkt,
wanneer wij in telegramstijl zijn
levensloop nagaan.
Geboren 22 Juni 1869. Opgeleid voor
onderwijzer, daarna te Kampen voor
- Officier. In 1892 als tweede-Luitenant
grensde gevechten om vijandelijke i naar Indië, expeditie naar Lombok
penetra tieplekken voort. (Willemsorde 4de kl.). Bestuurder in
Wederom lag het vuur van onze Atjeh (eresabel, Willemsorde 3de kl.),
vergeldingswapens op Londen en I adjudant van Van Heutsz, 1907 uit
Antwerpen.
Briste aanval in Italië
uitgeput
In Midden-Italië is de Britse aan
valsgolf voorlopig uitgeput. Noch In
dp Romagna noch in de bergen tus
sen For/i en Modigliana is de vijand
weer tot de aanval overgegaan.
Op de Balkan hebben onze mars-
groepeii ,de gebieden ten noorden van
de linie ElbasaniSkopije bereikt.
In het gebied ten posten van Boe
dapest zijn hernieuwde grote aanval
len der bolsjewieken na geringe aan
vankelijke successen mislukt. N i :en
vijandelijke tanks werden vernieugd.
Aan de gehele rest van het oostelijk
front bleef de gevephtsactiviteit ook
gisteren gering.
Voor de westkust van Noorwegen
deed eeij sterke formatie Britse krui
sers en torpedojagers een aanval op
een Duits convooi. Onze lichte bevei
ligingsstrijdkrachten aanvaardden de
strijd ondanks een meer dan 25-vou-
dige overmacht in artillerie van den
vijand en bonden in even heldhaftige
als opofferende gevechten de vijande
lijke formatie zo lang, totdat belang
rijke delen van ons convooi de haven
van bestemming hadd'ên bereikt.
Luchtoorlog
Anglö-Amcrikaanse terreurvliegers
wierpen overdag verspreid bommen
op westelijk en zuidelijk Rijksgebied.
Des nachts werden de rijkshoofdstad
en plaatsen in westelijk Duitsland
door Britse stoorvliegtuigen aange
vallen.
CKurchiH,
gaan
Roosevelt en Stalin
weer confereren
nendringen. Ten zuiden van Dieuze De reeds bestaande opening is
wei-den door onze tegenaanvallen be:
langrijke heuvels heroverd, waarbij
vijandelijke tanks in vrij groten ge
tale werden vernietigd. In het gebied
tussen het Rijn—Marnekanaai en de
bovenloop van de Meurthe alsook.
Voorspel tot de vredes-conferentie
„De Daily Mail" publiceert een
commentaar van zijn Newyorksen
correspondent Iddon, waarin de
mening wordt uitgesproken, dat de
eerstvolgende conferentie tussen
Churchill, Roosevelt en Stalin het
voorspel zal vormen tot de „defini
tieve vredesconferentie". Men is in
de Ver. Staten van mening, dat
Roosevelt het voornemen heeft een
Amerikaanse vloot te eisen, groter
dan alle vloten der overige wereld
tezamen en dat hij bovendien nog
aanspraak zal maken op de grootste
koopvaardij ter wereld. Roosevelt wil
ook de gehele wereld met Amerikaan
se luchtlijnen omspannen.'
De Moerdijk verder
opgeblazen
De grote brug over de Moerdijk,
die reeds enige tijd geleden door de
Dui'se troepen onbruikbaar werd ge
maakt, is thans door een „Spreng-
kommando" der oorlogsmarine zo
grondig vernield, dat een herstel
binnen afzienbare tijd onmogelijk Is.
tot
militaire dienst. Verschillende be
stuursfuncties in Indië. Van 1909 tot
1914 in de binnenlshdse politiek, lid
der Tweede Kamer, Minister van Oor
log eri van Marine. In 1914 directeur
der Bataafse Petroleum-Mij, lid der
Eerste Kamer. Na 1922 weer in de
binnenlandse politiek, opvolger van
dr. Kuyper als voorzitter der A.R.
Partij en hoofdredacteur van „De
Standaard". In 1923 Minister van
Financiën, 1925 kabinetsformateur,
daarna nog vier malen (1933, 1935,
19S-T, 1D39J).
In 1937 stelde Colijn het Ministerie
van Algemene Zaken in. poging cm
zich te distanciërcn van de tot dusver
gevolgde parlementaire methoden en
de positie van den Minister-President
te versterken in de zin van den En
gelsen „prime minister". De tweede
versterkte poging in 1939 gedaan bij
het vormen van eèn kabinet van bui
ten-parlementaire personen mislukte,
na enkele dagen was het kabinet over
een motie van wantrouwen gevallen
en de Koningin handhaafde de oude
democratische gang van zaken.
Dr. Colijn was een overtuigd aan
hanger ,van de liberale economische
principes, met een neiging tot het
aanvaarden van het patriarchale lei
dersbeginsel. Zijn persoonlijk optre
den bezorgde hem gezag op de inter
nationale kapitalistische conferenties,
waar hij vaak Nederland vertegen
woordigde.
Na de Engels-Franse besprekingen
„De New York Times" schrijft
o.a.de berichten over' de tussen de
Britse en de Franse regering tijdens
Churchills bezoek aan Parijs geslo
ten overeenkomsten hebben nog geen
vaste vorm aangenomen en de over
eenkomsten zelf kunnen voorlopig
slechts als provisorisch beschouwd
worden, totdat de toestemming van
de Sowjetunie en de Ver. Staten is
verkregen.
De 15de November was ditmaal voor
de schatkist een dag ven zware be
talingen. Voor aflossing op de 31 pet.
Staatsleening 1941 was een bedrag
van ƒ25.000.000 benoodigd en-voor
couponbetaling circa 8.000.000, zoo
dat alleen de dienst op de staats
schulden omstreeks 33.000.000 ver-
eischte. Voorts kwam nog naar ra
ming vo#r 50.000.000 a 60.000.000
schatkistpapier te vervallen. Boven
dien beginnen op genoemde datum
de pensioenbetalingen waarmede
eveneens rekening dient te worden
gehouden. De Agent van het Minis
terie van Financiën heeft ter voor
ziening in de benoodigde middelen in
de afgeloopen week geregeld promes
sen afgegeven, maar het is niet waar
schijnlijk, dat in alle behoeften van
het Rijk door den verkoop van pro
messen kon worden voorzien. Het
renteloze voorschot van de bank aan
het rijk is volgens de verkorte balans,
opgemaakt per 13 November, met
ruim ƒ4.000.000 opgelopen tot
14.965.859, dus tot vrijwel de maxi
mumgrens. Klaarblijkelijk zijn even
eens buitenlandsche wissels aan de
bank gerenvoyeerd. Waar de vorde
ringen op het buitenland enige we
ken vrijwel stationnair bleven en
verleden week zelfs met; circa
16.000.000 verminderden, kan zulks
uit de vermeerdering van het totaal
der vorderingen op het buitenland
met nagenoeg 18.000.000 tot
ƒ4.410.395.636 tenminste worden ge
concludeerd. Hierbij dient er echter
dp te worden gewezen, dat de post
Correspondenten op het buitenland,
die per 6 November tot 548.425 te
rugliep. than mét ruim 8.000.000
is gestegen tot ƒ8.704.232, terwijl de
buitenlandsche wissels een vermeer
dering aanwijzen van ruim 9.000.000
tot 4.386.200.527. De vrij belangrijke
afgifte van promessen door den
Agent komt tot uitdrukking in de
vermindering, van de saldo's van
derden met ongeveer 18.000.000 tot
332.996.070. De beleeningen zijn met
omstreeks 3.500.0000 afgenomen tot
130.818.793. inderdaad een teken
van de potentiële geldruimte. De
vorraden munt en muntmateriaal
zijn met ƒ931.590.251 nagenoeg onge
wijzigd. De diverse rekeningen aan
de creditzijde van de verkorte balans
vertonen wederom een accres, thans
met bijna 4.000.000 tot 104.086.878.
Dat het bedrag aan in omloop
zijnde bankbiljetten met omstreeks
ƒ30.000.000 is uitgezet tot
ƒ4.922.469.955, moet grotendeels wor
den toegeschreven aan de behoeften
van de schatkist. 1
De Sowjetunie en de zeeën
Een bijzondere correspondent van
„De Times" meldt uit Moskou: „Jer-
masjof, medewerkt van het Mos-
kouse blad Krasnyj Flot (Rode
Vloot) legt bijzondere nadruk op het
streven der Sowjetunie, een grote
zéemqgendheid te worden, In het ar
tikel van Jermasjof wordt onder
meer gezegd: „De welstand en de
macht van de Sowjetunie zijn recht
streeks afhankelijk van haar positie
ter zee in de wateren, die de kusten
der Sowjetunie bespoelen. Een duur
zame vrede in Europa is rechtstreeks
afhankelijk van de macht van de
Sowjetïtaat als grote moderne zee
mogendheid. Het is voor de Sowjet
unie van vitaal bel? ne, dat zij zich
voortdurend oprnr zeewegen naar de
Oostzee verzekert".
Eén der kleine staten
ontwaakt
United Press meld't uit Washing
ton, dat de regering van Venezuela
in een tot den Amerikaansen onder
minister van Buitenlandse Zaken,
Stettïnius, gericht memorandum van
38 pagina's critiek oefent op het plan
van. Dumbarton Oaks, daar dit de
kleine Volken geen voldoende stem
geeft in het toekomstige orgaan voor
de veiligheid der wereld.
De betekenis van Churchili's
Parijse reis
United Press beweert, dat, Chur
chill eerst naar Parijs vertrokken is,
nadat hij met de leiders der Belgi
sche en Nederlandse regeringen uit
voerige en, naar verluidt, succesvolle
besprokingen had gevoerd. Na zijn
Parijse besprekingen kan thans de
weg naar een hecht militair bondge
nootschap, dat geheel West-Europa in
een enkel blok bijeen zou brengen,
als definitief voorbereid gelden.
i?
Bolsjewistisch nederlaag bij Ungvar
In de middaguren van gisteren Is
het tweede Britse leger in Zuid-Oost-
Nederland, na een trommelvuur, dat
verscheidene uren duurde, over een
breed front het offensief begonnen,
dat zich reeds sedert lange tijd had
afgetekend. Er ontstonden reeds spoe
dig zeer zware gevechten in het gebied
van Meijel, alsmede bij Britse pogin
gen de ten westen van Ver.lo liggende
kanalen over te steken. Ook 's nachts
zetten de Britten hun hevige aanval
len, onder het verlichten van het slag
veld met schijnwerpers, voort. Dc
Duitse troepen hadden doeltreffende
maatregelen genomen om enerzijds
het trommelvuur uit verscheidene
honderden kanonnen zonder al te
grote verliezen te doorstaan en ander
zijds de aanvallers tot grote offers te
dwingen. De Britten wisten verschei
dene kleine bruggenhoofden te vor
men bij Keil en Heel, waarom op het
ogenblik nog feï wordt gestreden.
Behalve wederzijds stoorvuur der
artillerie, wordt uit het gebied van
Aken hiets bijzonders gemeld.
Slag bij Lotharingen
Op de zevende dltg van de slag in
Lotharingen hebben de Amerikanen,
onder het in de strijd werpen van
sterke pantserformaties, thans ook
frontaal van het Zuiden en heit Wes
ten uit het bruggenhoofd van Metz
aangevallen. Buitengewoon fel waren
de gevechten op de zuidelijke flank
van dit operatiegebied, in het bijzon
der bij de plaats Jouy aan de Moezel,
«lier ontstond, onder voortdurende
aanvoer van nieuwe strijdkrachten,
een afwisselende strijd, die neg steeds
voortduurt. Ook ten zuiden en ten
zuidoosten van dit bruggenhoofd on
dernamen de Amerikanen talrijke
aanvallen, waarbij zij ondersteund
werden door sterke pantserstrijd
krachten. In het middelpunt van deze
gevechten stonden de plaatsen Land-
roff en Baronville. Na hevige gevech
ten om de ruïnes werd Baronville in
de late middaguren prijsgegeven. Een
aanval uit zuidwestelijke richting op
Moerchingen bleef óf in het spervuur
der Duitse batterijen steken, óf werd
volkomen door de pantserafweerka-
nonnen uiteengeslagen. Na een lange
gevechtspauze ontstonden ook in het
gebied van Baccarat wederom felle
Byrnes opvolger van Cordell Huil?
„Associated Press" meldt uit Wash
ington, dat, voor het geval de zieke
Cordell Huil zou aftreden, Kames
Byrnes, thans de chef van de War
Mobijization, de nieuwe Amerikaanse
minister van Buitenlandse Zaken zal
worden. Byrnes, die vele vrienden in
het Congres heeft, onder wie ook
republikeinen, is een goed vriend van
Huil.
Verzet tegen het communisme
door de witte Maquis
Generaal Giraud, die na een kort
bezoek aan Parijs in Zwitserland is
aangekomen, heeft thans de leiding
op zich genomen van de Franse con
servatieve oppositie.
In een interview verklaarde Giraud,
dat hij in Parijs bijna was ge
arresteerd, omdat hij geprobeerd
heeft, de status weer in te voeren,
die destijds door Roosevelt en Chur
chill te Casablanca werd opgesteld,
en op grond waarvan Giraud en De
Gaulle gemeenschappelijk tot het
einde van de oorlog het hoogste
Franse regeringsgezag zouden uit
oefenen. Voorts heeft hij getracht,
de vrijlating te bewerkstelligen van
de onlangs door De Gaulfè gearre
steerde officieren en ambtenaren,
onder wie de .generaals Bergeret en
Nogues en de gouverneurs Chatel en
Boisson. Voorts houdt De Gaulle nog
een aantal andere generaals, en hoge
officieren, wièr namen niet bekend
gemaakt worden, onder controle.
Volgens Zweedse bladen steunt
Giraud bij zijn oppositionele houding
vooral op de beroepsofficieren en dé
politieke kringen, welker leden ge
leidelijk in de gevangenis geworpen
of gevlucht zijn om aan een gerech
telijk onderzoek te ontkomen. Als.
royalist heeft Giraud ook ijverige
aanhangers in de royalistische partij.
In zijn inte,rview gaf Giraud als
zijn overtuiging te kennen, dat het
De Gaulle niet zal gelukken d'e toe
nemende communistische invloed m
Frankrijk de baas te worden. In
Zuid-Frankrijk zijn volgens de
Zweedse pers nationale-krachten van
verzet in actie, die zich onder Giraud
scharen om de. z.g. beweging van de
witte Maquis in het leven te houden.
Deze zullen zich tegen de communis
ten keren, wier activiteit volgens
Giraud binnenkort aanzienlijk zal
toenemen. Een der redenen der toe
nemende cemrminist'The f'b": is
volgens G'ra-id de onhoudbare voed
selvoorziening.
gevechten. Alle aanvallen ster
de Duitse hoofdverdedigingslini»
een.
Van de Vogezen tot de uit;
van de Eifel wordt sterke snerj
gemeld.
De strijd aan het Oost|
In Koerland herhaalden de
Russen in het penetra tieg-ebie
westen van Autz na een hevig aj
rievuur en verscheidene aa
door vliegtuigen zonder succes
doorbraakpogingen. In (ie overig
toren van de noordelijke vi
heerst rust. Op het -schiere
Sworbe bleef een vijandelijk bat.
dat naar het Zuiden -wilde doq
ken, in het Duitse afweervuur sti
In Fjniand verlopen de t J
wegingen volgens de planne
eerste sneeuwstormen kondig n
naderen van de winter aan, die i
operaties onmogelijk maakt.
Ten oosten van Boedapest hl
de Duitse troepen zich, ter bespa
van krachten, op tevoren ing<
stellingen gedistancieerd. Ver*
dene aanvallen bij Gyoemroe, der
telijke hoekpijler van het vei
gingssysteem, werden afge:
Nadat het de Sowjetrassische t:
niet gelukt was de s'ad Jaszberefl
een frontale aanval te nemen,
pen zij ter weerszijden van de
weg verse formaties in de strijfW
Duitse troepen distancieêrdcn 15
hier op de nieuwe hoofdverderligj
linie en de verdedigers der stadM
reeds driemaal van bezetter had I
wisseld, waren hierdoor gcdwovl
de brandende puinhopen van PI
plaats op te geven. >j
Pogingen der bolsjewieken vanPj
Oosten uit. langs de spoorwec FiiëiJ
Abony te bestormen, liepen uit opPa
zware nederlaag. Zij konder wU'
waar de stadsrand binnendriiflÉ
doch werden daarna door D
tankformaties in de flank en ik,)
rug aangevallen en uiteengeslt'B
Ten westen van Emoed werden nt I;
doorbraakpogingen verijdeld. I
Ten zuiden van Ungvar man"
de bolsjewieken van de betere wtsj
gebruik om talrijke aanvallen I
sterkte van een regiment te orfft
nemen. Ondanks sterke ondej
ning door artillerie en slagvliegtf
aan de zijde der bolsjewieken. sl|
de Duitse troepen de vijandelijkiniJii
maties uiteen. |C
Statenblok met vergaande
bevoegdheden
170 meter verbreed en een brugpi.iler
is volkomen uit elkaar gereten. Delen
der brug liggen in de vaargeul, zo
dat het scheepvaartverkeer in het
Holiandsch Diep voorlopig onderbro
ken is.
Europese organisatie, bestemd niet
alleen voor de wederzijdse verdediging,
maar ook voer politieke en econo
mische samenwerking ten bate van
alle deelnemende staten. De gevaren
van zulk een blok springen echter
eveneens in het oog. zo gaat de „New
York Times" voort. In de eerste
plaats zou dit statenblok zich bezig
kunnen gaan houden niet slechts met
de verdediging vari hun tegenwoor
dige grenzen, maar ook met het be-
West-Europese Mogend-Lpalen van nieuwe grenzen, alsmede
ir•- met ,je controle en het beheer van
Duits grondgebied en mogelijk Duitse
industrie. Een zodanige taak brengt
gevaren met zich mee van belangen
tegenstellingen tussen de leden onder
ling. In de tweede plaats, zo gaat de
„New York Times" voort, zou het ook
kunnen leiden tot de vorming van
een tegenblok, onder leiding van Rus
land in Oost-Europa. Het gezagheb
bende New Yorkse blad concludeert
echter, dat met goeie wil en onder
ling vertrouwen deze gevaren over
wonnen kunnen worden binnen de
algemene opzet van de voorgestelde
Wij Fzen vanmorgen in de „New
York Times" een zeer interessante
beschouwing onder de titel: „Nieuwe
Europese Plannen.
Da ontwikkeling schijnt te gaan in
de richting van de vorming van een
regionale en collectieve veiligheids-
groep der
heden, zo schrijft de „New York
Times" in zijn hoofdartikel. Tot deze
groep zouden gaan behoren Groot-
Èrittannië, Frankrijk, België en
Nederland en mogelijk zelfs Dene
marken. Noorwegen en Zweden. Zij
z? 1 beogen een gezamenlijke verde
diging te organiseren, waarbij ge
dacht wordt aan het elkaar ter be
schikking stellen van strategische
bases voor gemeenschappelijk ge
bruik. Dit statenblok-, zo redeneert
men. zou dan opgenomen worden in
de algemene wereldorganisatie voor
handhaving van de vrede. Zolang als
dit statenblok een zuiver defensief
karakter blijft dragen,,kan er niets
tegen in gcbjracht worden. In feite
zou dtt statenblok gemakkelijk de
kem kunnen worden van een nieuwe
wereldorganisatie en zonder die goede
wil en dat onderling vertrouwen kan
geen politiek veiligheidsstelsel, dat
door mensen bedacht is, een lang
leven beschoren zijn.
Ernstig misbruik van
priesterkleding
Bij een doorzoeken van het klooster
te Heel (Limburg) ^werden door troe
pen en veldgcndarmerie twee vroegere
Nederlandse Officieren gevonde die
zich in priesterkleding vermoma had
den en aldus uit een venster van het
krankzinmgengesticht het vijande
lijke vuur op Duitse stellingen en
troepenonderkomens leidden, waarbij
verscheidene huizen in puin gelegd
werden en in vlammen opgingen. De
'beide vroegere officieren werden ge
vangengenomen, een onderzoek tegen
hen is ingesteld.
De V-wapens ook op andere
militaire objecten
In Berlijnse militaire kringen
wordt er op gewezen, dat de. toepas
sing van V. 1 en V. 2 op Engeland
en Antwerpen langzaam maar gesta
dig wordt opgevoerd. De voorberei
dingen om behalve Antwerpen ook
andere grote militaire objecten ach
ter het Westelijk front te /bestoken,
verlopen volgens hier verkregen in
lichtingen op bevredigend? wijie.
.Men iaat rr het licht op vallen, dat
het winterweer geen invloed heeft
op de toepassing der V.-wapens.
De Amerikaanse oorlogsuitgaven*
Volgen^ mededeling van hét Ame
rikaanse Bureau voor de Oorlogspro
ductie bedroegen de oorlogsuitgaven
der Ver. Staten in October jl. 7.447
milliard of 345 njijlioen dollar meer
dan in September 1944. De dagelijk
se uitgaven bedroêgen in October
jl. 286 millioen dollar. Van 1 Juli
1940 tot en met 31 October 1944
heeft de Amerikaanse regering 229.6
milliard dollar uitgegeven voor ver-
dedigings- en oorlogsdoeleinden.
Raming Australische tarweoogst
De nieuwe officieele raming van
de Australische tarweoogst van dit
jaar komt uit op 50 millioen bushels
tegen een opbrengst van 110 mil
lioen bushels vorig jaar. Degrote
droogte is de voornaamste oorzaak
van de rami
STOCKHOLM, 17 Nov. fsw
Reuter uit Brussel meldt, zijn p
band met de communistische ,ie,i
verzetbeweging en haar organlv
«geheel in het leger op te nei 5
thans de drie communistische m i
ters der regering Pierlot afgetrfV,
Dit aftreden, alsmede het H
gaan van den minister voor larj)
verdediging, wordt door alle poli: Lt
waarnemers ais dc ernstigste
wikkeling beschouwd waarvoor V
de regering Pierlot zich tot dtO
geplaatst heeft gezien. In weli
lichte kringen meent men. da v
nieuwe ministers gekozen zullenoji
den uit de partijen van de rei- f)
vleugel.
Volgens de Britse Berichtend
is men in bevoegde politieke ki
te Brussel van mening, dat
niet zal willen toegeven aan de
van de linkervleugel tot intre
y,an de wetsvoorstellen betreffei
verzetsbeweging.
T Radiorede
Donderdagavond heeft Pierlot inta
rede voor de Brusselse zender o m. r
zegd: „Verscheidene weken gel.'ft>
heeft de regering de voorwaardert,*'
kend gemaakt, waaronder de leciffï 9
verzetsbeweging tot en met 18 nJ1'
ber boven alle andere vriJwllltgers5Pc
rang zullen hebben, als zli lióVC
leger willen gaan. Zij, die niet ti 1
leger willen toetreden, moeten ohq 1
burgerlijke leven ten: .oren DewV,
van hen. die nu nog wapens dr; jl
zal kennis maken met de gestreng J
van dc wet. ,-rti
Ik verklaar, dat de maatregelfly p,
treffende de Inlevering der waj*rir
en de opneming van de verzetsi.ij4
ging in het leger genomen ziin m er);
ledige overeenstemming met hmSJA
alliecrde opperbevel. Nu wordt #ra1S
campagne gevoerd. Er wordt gep!s
geschreven, aangeplakt en opgetpei.'
De bedoelingen cler regeringen wcaa,"
ln een onjuist licht gesteld. De viie -
held is deze:
Er is een- politieke groep. dle^'.
zich- alleen de verdiensten van ver"
beweging en vaderlandsliefde o',1
om daaruit politieke munt te «j Ij
en onder bedreiging met gewap I
benden haar wil aan de regerlnWl
te dringen. Dat laten w-i niet toet
willen legaliteit. De huidige. 3
male toestand kan niet bliiven
duren. De regering heeft bevol
men zal moeten gehoorzamen."
Na deze verklaring v,ni Pier],
de omroeper de volgende medec-
van den bevelhebber van het geal
de legercorps in België voor:
..De maatregelen betreffende d
nemLng van de verzetsbeweging i'f
l<r
leger .en betreffende de inlevorini
wapenen zijn door het geallieerd
perbevel .goedgekeurd. Do gealli
troepen zullen de Belgische reginsï
bij de handhaving van orde en rm
terzijde staan. Het opperbevel pain1
de verwachting uit. dat het niet d
onrust zal komen. Zou dat toe'"
geval zijn, dan izaj het energieke
regelen nemen voor de handluP'
van de rust."' Ei
inj
Politie krijgt volma^]®:
Naar Reuter verder meldt, hei dep
Belgische regering den po]ltle-ajverv:
teiten ln alle gebieden, met ultftaifc
ring van de hoofdstad. specialjLi,.b:
machten verleend om met lngaiR V>
Zondag huiszoekingen te verricht jl.
verdachte personen te ondcrzoeIo'®'Lj
wapenen, munitie en militaire 6 i?
tingsstukken. Het komende weekwrcuT
wordt te Brussel beschouwd a-eviJ
vuurproef voor de regering In B,u|e
voert de verzetsbeweging een p; ip
tenoorlog en de algemene PoIk-1
crisis zal de kömendc dagen nog
per worden.
Donderdagmiddag poogden h4t
leden der Brusselse verzetsbewegf (iikftC
uniform nabij het -parlementsge' p
een demonstratie op touw te zeper f
Er was een grote politiemacht qp
been.
Verlies aan particulier eigenezen 1
in Finbnd
Het verlies aan pzr'iculier fSenJjr
dom in de door Finland aajoorl»
SowjetrUnle r"' derbeJ5j
mede in het gebied PoikkaS af
draagt naar „Aftontidningentest
Helsinki meldt ongeveer 34 m om'i
mark. Het financiële comité DuJ
het Finsche Ministerie van Jplndhl
ciën, dat het schadebedrag na hel
som vaststelde heeft voorcczuplaij
van de totale schade een U'pef
van 24 milliard mark door de Dull;
staat zal worden vergoed. fdijPM
rn.,t»
i DUW
jïdeTf
Hoofdredacteur: H. M. C. Schip®L.
Ad.-.m Rayon redacteurenJ. ,C Jw
Enkhuizen: J. Broersen, Hoorn;
Kampen. Den Helder: M JCuiper
gen-en Langendljk: D Klomp, t fr^
maar: w. Herwijnen. Koog a. d jar/
J. Belterman. Beverwijk. A-vi
Verantw. voor de advertentii- "d
Ragetli. Koog a d. Zaan.
Drukker: N.V. „De Arb-*t®n
ist(-J
