NOORD-HOLLAND
Zware strijd in Nederlands grensgebied
DAGBLAD VOOR v H7eJAARSANGN°'37
Ook O oste nr ij k thans oorlogstoneel
Heftige aanvallen op Kassei
Geallieerden op de
S+. Bernhard
Verboden uren voortaan
tussen 20 en 6 uur
Oproep van Eisenhower
en Prins Bernhard
Turkije en de Dardanellen
Sensatie
De laatste uitgave van
„Het laatste Nieuws", die
Zaterdag 31 Maart l.l. ver
scheen, welke echter - wij
vestigen er uitdrukkelijk de
aandacht van onze lezers
op - de speelse datum van
I April droeg, meldt het
navolgende:
hoofdredacteur
h. *1. c. schroder.
Tijdelijke redactiebureaux
n.v „de arbeiders
pers" hekelveld 15,
amsterdam-c.
tel 38811. toestel 58.
DINSDAG 3 APRIL "45
Uitgave Dagblad voor
Noord "lolland N.V.
Alkmaar Voordam C 9.
Bureaux te Alkmaar, Den
Helder, Sehagen, Hoorn,
Beverwijk, Koog a.d. Zaan.
Losse nummers 7 cent.
HOOFDKWARTIER VAN DEN FttH-
RER, 2 April. (D.N.B.). Het opperbevel
der weermacht maakt bekend:
„Ten zuidwésten van het Plattenmeer
en in de grensstelling ten zuidwesten van
Steinamanger hebben onze formaties
hevige aanvallen der bolsjewieken afge
slagen. In het dal van de Boven-Raab
konden de Sowjet-Rüssen daarentegen
naar het noordwesten terrein winnen.
Ten westen van het Neusiedlermeer wer
den vijandelijke tankspitsen in felle ge
vechten in de sector van de Leitha en
aan de zuidrand van het Leithagebergte
opgevangen. Ten noorden van de Donau
bieden onze troepen tussen de oostrand
van de kleine Karpathen en de Waag ver
bitterde tegenstand aan den naar het
noordwesten opdringenden vijand.
Nieuwe vijandelijke doorbraakpogingen
in Opper-Silezië tussen Schwaizwasser en
Jagerndorf zijn gestrand op de standvas
tigheid van onze divisies, die in de
tweede helft van de maand Maart met
het stukschieten van 952 tanks een be
langrijk afweerresultaat behaalden. Het
garnizoen van Breslau heeft krachtige,
door tanks en slagvliegers ondersteunde
aanvallen, afgeslagen.
Met onverminderd groot gebruik van
strijdkrachten zetten de Sowjet-Russen
aan de Dantzigerbocht hun aanvallen in
de Oxhöfter Kampe en tegen de weste
lijke Weichselvlakte voort. Zij konden
echter slechts weinig terrein winnen en
verloren 39 tanks.
Ten noordwesten van Doblen zijn de
met vers aangevoerde strijdkrachten on
dernomen aanvallen van den vijand ge-
rand op de vastberaden tegenstand van
onze strijders in Koerland.
In het Westen duren dc zware afweer-
gwechten in het Nederlandse grensgebied
!Sssen de Neder-Rijn en Enschedé voort,
zen oosten van Burgsteinfurt hielden onze
„f1*" de opmars van den vijand tegen.
r0 0'J Munster handhaafden zij zich
*®Son sterke aanvallen. Ten oosten en
maoosten daarvan kon de tegenstander
wt aan de randen van het Teutoburger-
woud aan weerskanten van Bieiefeld
?"®™r'nSt'u, doch werd toen met zware
aan tanks en mensen tot staan
uT.m!'0 Optrekkend vanuit het zuiden
Ti» ?e Amerikanen het gebied Soest
•Ppstadt bereikt. Aan de noordrand van
industriegebied zij hevigg gevechten
n de gang om Recklinghauseu.
Aan de Beneden- en Midden-Sieg werd
pp" lellc tegenstand en in tegenaanvallen
opmars van den vijand verhinderd.
„beschikking van den höheren ff-
und Polizeiführer en General-Kom-
mussar für das Sicherheitswesen over
verandering van dé uren waarin
™en zich in het "bezette Nederlandse
ëljhjcd niet op straat mag bevinden.
OEN HAAG, 30 Mrt. Met het oog
iüvoering van de zomertijd wordt
hl?, 'ügang van 2 April 1945 voor het
"«zette Nederlandse gebied het einde van
J!fQ "r«h waarin men zich niet op straat
bevinden vastgesteld op 6 uur des
nn Het begin van deze uren blijft
gehandhaafd op 8 uur des
Verder strekkende plaatselijke.
Vgschikkiingen. die reeds zijn uitgevaar-
ga' wordenhierdoor niet beïnvloed.
höhere U- und Polizeiführer
..Nordwest" en General-Kommissar
für das Sicherheitswesen.
Ksenhower en prins Bernard hebben
do n ondergrondse beweging in de door
«Duitsers bezette Ned gebieden oproe-
Pf" gericht, waaruit blijkt, dat zij onder
voorwaarden op eigen initiatief mo
to!" handelen „l)e Duitsers zullen, beslist
sta'nï''' ecn voortijdige en overijlde op-
v»„ uit te lokken", aldus de laatste zin
deze oproep.
Ook in 't Rothaar-gebergte en In de streek
van Winterberg werden talrijke aanvallen
afgeslagen. Een ver In de rug van de
Amerikanen staande gevechtsgroep der
Waffen-« versterkt door een Fahnen-
junkerschule van het leger heeft de laat
ste drie dagen den vijand uiterst zware
verliezen toegebracht en meer dan 25 aan
vallen ter sterkte van een regiment afge
slagen. 38 tanks en gepantserde voertui
gen, talrijke vrachtauto's en transport
auto's voor manschappen werden buitge
maakt of vernietigd, terwijl enige honder
den Amerikanen, onder wie 50 officieren,
gevangen genomen werden.
Aanvallen op Kassei mislukten, waarbij
de vijand zware verliezen leed aan tanks.
Tussen de Werra en het Kinzigdal is de
druk van de vijand vooral ten noorden
van de Rohm toegenomen.
In de Spessart alsmedg tussen de be
nedenloop van de Tauber en de Main-
driehoek zijn verbitterde afweergevechten
ontbrand. Uit het gebied tussen Bad-
Mergentheim en de Rijnvlakte ten zuiden
van Heidelberg drukt *de vijand verder
naar het zuiden. In de Rijnvlakte zelf is
de Amerikanen een penetratie gelukt tot
Bruchsal. Daar werden de geheele dag
herhaalde aanvallen op de stad zelf bloe
dig afgeslagen. Overdag en des nachts
ondernomen aanvallen vsn onze lucht
macht waren met doeltre/fende uitwer
king gericht op de vijandelijke verbindin
gen voor de ravitaillering.
Aan het front van de westelijke Alpen
kon de tegenstander pas na zevenmaal
herhaalde sterke aanvallen een steunpunt
aau de kleine Sint Bernhard nemen.
In midden-Italië zijn talrijke verken-
ningsaanvallen van de Amerikanen ten
zuidwesten van Boulogna mislukt.
Na vrij langdurige zware gevechten in
Kroatië is zowel in het gebied van Bihac
als in oostelijk Bosnië een gevechtspauze
ontstaan.
Bij aanvallen van Amerikaanse ter-
reurformaties op 'plaatsen in zuidoost
Duitsland gingen mensenlevens verloren
en werd zware schade aan de huizen aan
gericht, vooral in Ist stadsgebied van
Marburg aan de»Drau.
G. D. Lutke Steyer.
Krachtens het vredesverdrag van Parijs
van 1856 mocht Rusland zelfs geen mari
tieme strijdkrachten in de Zwarte Zee
meer onderhouden.
Duidelijker dan ergens anders blijkt
echter bij de Dardanellen, dat de krachts
verhoudingen tussen de staten heen en
weer schommelen mét elke oorlog. Na
Frankrijks nederlaag in 1870/71 worden
Ruslands maritieme rechten hersteld:
echter géén oorlogsschepen In vredestijd,
dan alleen wanneer de sultan het noodife
acht.
Het is Engeland, dat er in die jaren
naar streefde, de doorvaart naar de
Zwarte Zee vrij te houden, voor het geval
zich nieuwe verwikkelingen met Rusland
zouden voordoen. En in Rusland leeft
terzelfdertijd het verlangen om bij nieuwe
verwikkelingen doortastend op te treden
en Konstantinopel aanstonds te bezetten
om een herhaling van de Turkse contract
breuk van 1853 te vermijden. De Rus
sische invloed op den sultan nam echter
toe en de Engelse taande, zodat de rollen
gaandeweg omgekeerd werden: Rusland
wenste de Turkse controle tenslotte te
handhaven en de Engelsen wilden haar
weer ongedaan maken. Zo verzette Enge
land er zich in 1902 tegen, dat Turkije
aan den tsaar het recht verleende sche
pen uit de Zwarte Zee door de Dardanel
len naar het Verre Oosten te zenden. Zes
jaar later zendt Engeland zelfs een stel
letje oorlogsschepen om Turkije er toe te
bewegen geen verandering toe te staan
in den geest van de door Rusland ver
langde vrije doorvaart voor Rusland, Roe
menië en Bulgarije.
Bij het begin van de wereldoorlog 1914—
1918 is Rusland klaar om Konstantinopel
te bezetten. Uitdrukkelijk verklaarde de
Doema dat Ruslands hoofddoel de ver
overing van de Turkse hoofdstad is en
een memorandum aan de geallieerden
van 4 Maart 1915, waarin Konstantinopel
en andere delen van het Turkse rijk voor
Rusland worden opgeeist, vindt bij ae
Britse regering een gunstig gehoor, op
voorwaarde, dat Engeland de vrije hand
zou krijgen in het centrum van Peizie,
de zogénaamde neutrale zone.
De revolutie van 1917 verstoorde de
Russische droom. Het verdrag van Sè
vres van 1920 schept een gedemilrtan-
seerde doorvaart-zone, met vrije door
vaart voor alle schepen onder controle
van een internationale doorvaart^mmis-
,;p Deze vernederende voorwaaiden wa
ren êfmal Atatürk te machtig; door zijn
verbeten strijd weet hu weer gehoor te
kriieen voor de wensen van Turkije
zelf. Bij het verdrag van ^sanne kreeg
het de controle over de d^waart voor
het eeval het zelf bij een eventueel con
fdettetrokken was. De oevers moesten
echter gedemilitariseerd worden. Turkije
was echter nog niet teviede Mon-
in 1936 krachtens de conventie van Mon
treux het recht tot sluiting en hermili
had^TurkRe 'Set «tfS
~lo' vS'$mÖier"S3ï' S&5»
PSXl li
eerden door goed te vinden, dat trans
porten, vergezeld van oorlogsschepen de
doorvaart passeerden.
Nu Turkije formeel in de oorlog be
trokken as, beschikt het over het recht
de doorvaart van oorlogsschepen r.aar
eigen goeddunken te regelen. En dit zint
Rusland niet. Het meent thans in hst
zuiden en het oosten van Europa een zo
belangrijke rol te spelen, dat de vrije be
weging van zijn oorlogsschepen niet af
hankelijk mag zijn van de instemming
van een tweederangs oorlogspartner als
Turkije. Om deze reden verlangt Rusland
volgens de jongste berichten een herzie
ning van hot verdrag van Mon treux ter
versterking der Russische belangen.
Reeds in de Griekse oudheid vormden
de Dardanellen een ernstig verkeersobsta
kel. vooral in tijden van strijd. Toen
Nephele, de gemalin van koning Athamas,
haar kinderen poogde te redden uit de
handen van Ino, hun stiefmoeder, die ze
wilde offeren aan Zeus, ontvluchtten zij
het gevaar met de eerste luchtverbinding
over den Bosporus. Zij boekten passage
voor den Gouden Ram, maar het aantal
zitplaatsen op dit vliegende dier schijnt
niet groot genoeg te zijn geweest. Phrixus
kwam tenminste alleen in Klein Azië aan;
zijn zuster Helle was onderweg van den
glanzenden ramsrug gegleden en in het
water gestort. Nog tot op deze dagen heet
deze doorvaart daarom Hellespont.
Nauwelijks kwamen de Ottomanen in
Klein Azië aan of de moeilijkheden be
gonnen. Zowel voor de kooplieden van
Venetië en Genua, als voor het machtige
Byzantium is de vrije doorvaart een
levensbelang. De Turken weten echter de
vijandelijke druk te weerstaan; zij leggen
versterkingen aan langs de oevers, van de
Bosporus en weten tegen het midden van
de 15de eeuw de heerschappij over dit
water in handen te krijgen. De Poort naar
de Zwarte Zee ging dicht, zelfs voor de
schepen van Venetië; deze koopmansstad
mocht op de Zwarte Zee nog slechts han
del drijven door onder Turkse vlag te
varen met schepen, in Turkije gecharterd.
En dit voor Venetië wel zeer vernederende
voorrecht moest de stad nog delen met
Holland en Engeland, die in het begin
van de 17de eeuw ook in deze wateren
verschenen.
Rusland begon zijn eis i.z. de vrije door
vaart te stellen in de laatste jaren van de
17de eeuw. toen het land zijn grondgebied
naar het Zuiden had uitgebreid. Maar de
Turken voelden zich nog te machtig om
aan de druk toe te geven. Als wij vrije
doorvaart verlenen, zo zeiden zij, is het
met Turkije gedaan. „Als het vreemden
schepen vrij zal staan, de Zwarte Zee te
bevaren, dan zal het Osmaansche Rijk
te gronde gaan en onderste boven worden
gekeerd."
De Russische eis wordt 'echter opnieuw
gesteld en scherp geformuleerd in het poli
tieke testament van Peter den Groote.
Grote rijken leven volgens vaste biologi
sche wetten en (ie worsteling tussen de
beide landen om de vrije doorvaart werd
een onvermijdelijk onderdeel van hun im
perialistische politiek. Toen in 1770 de
Turkse vloot door de Russen verslagen
,*verd, moesten de Turken toegeven En
meteen kwam toen de volgende stap: Rus
land verlangde dat de vrije doorvaart aan
schepen van andere nationaliteit werd ont
zegd. En ook deze eis werd ingewilligd.
Alexander I kreeg gedaan, dat in oorlcg,
zowel als in vrede, de doorvaart naar de
Zwarte Zee en terug slechts aan Russische
schepen was toegestaan. Zo werd Konstan
tinopel, volgens een diplomaat uit het be-
Vlak voor het ter perse gaan be
reikt ons een nieuw hoogtepunt in
de geruchlenoorlog, die op liet ogen
blik ontketend is. Radio Genève geeft
'onder voorbehoud een bericht weer
van waarschijnlijk Zweedse bron, vol
gens hetwelk de Duitsers op het punt
staan een der meest spectaculaire
phases in deze oorlog te bewerkstelli
gen. Een geweldige, geheim gehouden
Duitse luchtvloot zou te zamen met
een totale omwenteling op het gebied
der V-wapenen het gezicht van de
oorlog met één slag veranderen. Een
geheel nieuwe duikbootvloot zou het
vasteland practisch isoleren en
iedere geallieerde aanvoer afsnijden.
De Duitsers zouden de laatste hand
leggen aan de voorbereiding hiertoe,
die na een week afgelopen zou zijn.
In dit verband wordt verklaard^dat
het er voor de geallieerde legers in
het westen op aankomt, de startbases
voor dit Duitse tegenoffensief, die
men zowel in Midden-Duitsland als
in het hooggebergte van Beieren ver
moedt, te bereiken vóór de Duitsers
de voorbereiding hebben afgesloten.
Bovendien deelt dit bericht mede,
dat met het oog op deze mogelijke
sensationele wending een gemeen
schappelijk telegram van Roosevelt
en Churehill tot Stalin gericht is,
met het dringende verzoek door een
desnoods gedeeltelijk geïmproviseerd
groot offensief aan het Oostelijk
front deze fatale ontwikkeling te ver
hinderen.
Van het front
BERLIJN, 29 Maart (D.N3.) De
militaire woordvoerder van de Wilhelm-
strasse zeide vandaag, d^t de Amerikaan
se tankgroep, die tot in het gebied van
Gemünden was doorgestoten, door aange-1
voerde Duitse strijdkrachten concentrisdTr
is aangevallen en vernietigd. De woord
voerder verklaarde, dat dergelijke voor-
uitstootende tankafdelingen zich meestal
aan dat gevaar blootstellen. Ook de tus- i
sen Lahn en Sieg opererende Amerikaanse
afdelingen bestaan uit dergelijke vooruit
geschoven troepen, die met het gros der
strijdkrachten niets uitstaande hebben.
- De Duitse strijdmiddelen
ter zee
BERLIJN, 29 Mrt. (DN.B.) Van be
voegde Duitse zijde wordt verklaard, dat
in de maand Maart tot dusverre 50 Anglo-
Amerikaanse transportschepen, met een
gezamenlijke inhoud van 270.000 brt. tot
zinken zijn gebracht. Terwijl In de vorige
maand, naast de duikboten, vooral torpe
dovliegtuigen geopereerd hadden, is in
Maart het aandeel der andere moderne
strijdmiddelen gestegen.
gin der 19de eeuw, „de sleutel tot het Rus
sische huis".
Inmiddels kreeg ook Engeland stem in
het kapittej en van een oorlog tussen Rus
land en Turkije maakte deze nieuwe ge
gadigde gebruik om Ruslands positie in da
Middellandse Zee weer te verzwakken Een
der voorwaarden bij de vrede van Boeka
rest van 1812 was, dat de Dardanellen
voortaan voor Russische oorlogsschepen
zouden worden gesloten. De bal gaat dan
over en weer: in 1833 beleeft Turkije een
moment van innerlijke zwakte Egypte
is in opstand tegen den Turksen heerser
en Rusland dringt dezen een bescherm
heerschap op met als voorwaarde, dat er
geen oorlogsschip meer door de Bosporus
mag. behalve de boten van de Russische
marine.
Maar na de verloren Krim-oorlog
moest Rusland dit zo vurig nagestreefde
voorrecht weer loslaten: krachtens het in
1841 gesloten Dardanellen verdrag mochten
in vredestijd geen oorlogsschepen in de
doorvaart worden toegelaten; Turkije
voelt zich njet de steun van Engeland ei
Frankrijk in de rug echter sterk genoe„
orn reeds voor de Krimoorlog een politiek
ti voeren, die met het verdrag in strijd
was: het liet Britse en Franse oorlogssche
pen in de Zwarte Zee binnenvaren.
