HELDERSCHE COURANT
Een nieuwe phase in de geschiedenis vangt aan
Van de duisternis tot het licht
NIEUWSBLAD VOOR DEN HELDER, KOEGRAS, TEXEL, WIERINGEN EN ANNA PAULOWNA
Minister Schermerhorn
De heldhaftige taak van onze Marine
WEERBERICHT.
Het herstel begint
De Wieringermeer in
November droog
Staakt het vuren i
Invasie van Ned. Oost-lndiè
was voorbereid
De toespraak van Attlee
De Oorlog is voorbij
VRIJDAG 17 AUGUSTUS 1945.
«9e Jaargang No. 413.
GEDRUKT OP DÉ GEVORDERDE PERSEN VAN HET DAGBLAD VOOR NOORO-HOLLAND N.V.
tw H.kjo*
VERSCHIJNT DAGELIJKS
Advertenties 11 cent per millimeter
HOOFDREDACTEUR: J. BIJLSMA
ABONNEMENT PER KWARTAAL: Stad en
omgeving t 2.60Postabonnementen 1 3.00
Voo- de zender „Herrijzend Nederland" heeft de minister-president,
prof. ir. W. Schermerhorn, naar aanleiding van de capitulatie van Japan
een rede uitgesproken, waaraan wij het volgende ontlenen:
Land- en Rijksgenoten.
Zo is den thans het heugelijk en plechtig ogenblik aangebroken; de
oorlog, de grootste van alle tijden, de verschrikkelijkste, die de historie
gekend heeft, Is van de aarde gebannen. Het Japanse keizerrijk is de laatste
in de rij der roofstaten, dia zieltogend in elkaar is gezakt. De weg omhoog
ligt vrij voor alle volkeren en alle rassen. Een zucht van verlichting gaat
in net bijzonder door. Zuid Oost-Azië, door Indonesië, dat wonderschone deel
van het Koninkrijk der Nederlanden. Onbeschrijfelijk is er geleden, veel zal
onherstelbaar blijken te zijn, veel smart zal nog het deel van menig land
genoot worden. Maar ook het blijde weten ligt nu voor duizenden weer
binnen hun bereik.
Drama van
betekenis.
wereldhistorische
Luisteraars, tn Zuidoost-Azië heeft
zich een drama afgespeeld van wereld
historische betekenis, dat waarschijn
lijk nog belangrijker Is dan de ver
pletterende nederlaag van Duitsland.
Om dat te kunnen begrijpen, moeten
wij ons bezinnen op de achtergrond
van deze oorlog met Japan, een oor
log, die voor al wat Nederlander was
in Indië, geen verrassing was, doch
een feit, dat men jarenlang heeft zien
komen. Iédere marineman wist gedu
rende zijn gehele loopbaan, dat het
voor hem ging om de strijd tegen
Japan, die eenmaal onafwendbaar ko
men zou. Zo diep was dit in de geest
gebrand, dat een van de verantwoor
delijke aanvoerders van de Nederland
se marine medio 1941 bij de aanval van
Japan op Indo-China gebrand heeft
van verlangen niet alleen, maar ook
bet ernstige voorstel heeft gedaan, op
dat moment de Japanse vloot met
onze onderzeeërs aan te vallen en de
oorlog tn Zuidoost-Azië te ontketenen
°P het ogenblik, dat ons dat paste en
niet te wachten tot de Japanners huD
programma hadden voorbereid. In 1940
zijn Indisch-Japanse onderhandelingen
gevoerd, waarbij de brutaliteit en on
beschaamdheid var de Japanners alle
Perken te buiten ging. De huidige lul-
tenant-gouverneur-generaal dB- van
"ook had bij deze onderhandelingen
*®n zware taak, doch bij deze gelegen
heid trad voor het eerst de grote wijs
heid en in het bijeonder de onver-
«chrolckenheid van den
8«neraal van
*°orgrond.
Daarna begint met Pearl Harbour op
7 December 1941 de gigantische wor
steling. waarin van te voren vaststond,
dat Nederlands-tndlë, te zeer aan zich
'•elf overgelaten, het onderspit zóu
e'en delven.
'5 Februari, tegelijk met de slag om
mgapore, viel de zeeslag in de
raat van Makassar, daarna de slag
de Straat Bali en ln de nacht van
op 28 Februari de beroemde dra-
Nes he slag in de Java Zee' waar de
rlandse marine, onder aanvoering
den admiraal Doorman, de beste
adities van de Koninklijke Marine
hield. Het past ons op dit ogerv-
Medegedeeld door het Kon. Ned.
avondInSt" geldlg tot
|n,*Q.e1',. wisselende bewolking,
I enkele buien, matige
*tr*J krachtige westelijke
blik der bevrijding, op deze dag van
vreugde, in grote eerbied te gedenken
alle helden in de lucht, op zee en te
land, die in de ongelijke strijd het of
fer van hun leven brachten, maar
daardoor voor het Koninkrijk der Ne
derlanden de weg openden naar een
nieuwe toekomst.
Een Nederlander
formaat.
van groot
gouverneur-
Starken borgh op de
Landgenoten, op de 7de Maart 1943
bleef de gouverneur-generaal van
Starkenborgh eenzaam achter. Het is
au.het ogenblik om namens de rege
ring een Nederlander van buitenge
woon formaat te eren. Van Starken
borgh heeft met de moed ui de wijs
heid die zijn persoon eigen zijn, zijn
plaats op een historisch ogenblik ge
kend als weinigen.
Het Nederlandse volk is aan den
gouverneur-generaal Tjarda van Star
kenborgh Stachouwer veel verplicht.
Het ls dan ook geen wonder, dat de
regering ogenblikkelijk maatregelen
zal treffen om een schip naar de
dichtstbijgelegen havenplaats te zan
den, teneinde den gouverneur-generaal,
indien zijn gezondheid dit toelaat, met
ere terug te voeren naar de plaats, die
hij op 7 Maart 1942 moest verlaten,
de troon van Buitenzorg.
Land- en rijksgenoten. Een nieuwe
phase vangt aan in de geschiedenis
van ons koninkrijk. Door de duisternis
naar het licht: Dat is de gedachte, die
thans ons allen bezielt.
Reik de band aan blank en
bruin.
Laat ons volk de plicht, die er vóór
ons ligt, om in ons rijk overzee de
hand te reiken aan blank en bruin,
goed verstaan en dienovereenkomstig
handelen. Handelen, ondanks alle moei
lijkheden, die hieraan verbonden zijn.
Rijksgenoten, de oorlog is ten einde.
God geve, dat wij thans met elkander
de weg mogen betreden, waarlangs
wat meer rust, wat meer welvaart en
als Het mag. iets meer menselijk geluk
voor hoog en laag kan worden ge
vonden.
Amerikaanse consul reeds op weg
naar Ned. Indië.
Walter Foote, Amerikaans consul-
generaal voor Batavia vóór de val van
Java, is op weg naar zijn voormalige
post via Australië. Foote verklaarde,
dat de zakenlieden aan de Amerikaan
se westkust verlangend uitzien naar
inlichtingen inzake de omstandigheden
en mogelijkheden in Indië em hij hoopt
in samenwerking met de Indische re
gering hun nieuwsgierigheid te kunnen
bevredigen.
Het water zakt 1 Yt cm per
dag.
De stoomgemalen Leemans te
Den Oever en Lely te Medemblik
werken thans weer dag en nacht
op volle kracht om het water uit
de Wieringermeerpolder weg te
pompen. De Leemans verwerkt
duizend kubieke meter water p.
minuut, de Lely achttienhonderd.
Het gevolg is, dat het water op
het ogenblik anderhalve centi
meter per dag daalt. Bovendien
zullen binnenkort nog een drietal
hulpgemalen in werking komen,
met 'n totaal vermogen van 2400
kubieke meter water per minuut.
De medewerking van het per
soneel is enthousiast, en onder
terzijdastelling van eigen moei
lijkheden. Men hoopt omstreeks
15 November de polder geheel
droog gemalen te hebben.
Maar.... het kn nog 12 dagen
duren.
De Japanse keizer Hirohito. die gis
teren het bevel heeft gegeven aan zijn
voorgesteld om leden van de keizer-
troepen van „staakt het vuren", heeft
lijke familie naar de verschillende ge
vechtsfronten te zenden teneinde con-
tróle te kunnen uitoefenen op de uit
voering van het Keizerlijk bevel. Hier
van werd mededeling gedaan in een
boodschap aan het hoofdkwartier van
generaal Mac Arthuf. In deze bood
schap werd voorts nog verklaard, dat
het nog wel tot 12 dagen toe zou kun
nen duren voordat aan alle onderde
len van het Japanse leger het keizer
lijk bevel bekend zou zijn.
Mededeling van Churehill.
In zijn eerste redevoering als leider
van de oppositie in het Engelse Lager
huis heeft Churehill gisteren onthuld,
dat in de eerste dagen van de confe
rentie van Potsdam door president
Truman en hem een plan was goedge
keurd, dat aan hen was voorgelegd
door de gecombineerde generale sta
ven, voor een groot aantal veldslagen
en landingen in Malakka, Nederlands
Oost-Indië en het moederland van Ja
pan. Deze operaties zouden een in de
oorlog tot dusverre ongekende krachts
inspanning hebben vereist.
Aan het slot van zijn rede verklaar
de Attlee nog:
„Laat voor het ogenblik allen, die
daartoe in staat zijn, rusten en zich
verheugen in het bewustzijn, dat zij
goed gewerkt hebben. De vrede is
weergekeerd op aarde. Laat ons God
danken voor deze grote bevrijding en
voor Zijn barmhartigheid. Leve de
koning."
Nu moet er vrede komen.
De oorlog is voorbij. Dat is het be
vrijdende gevoel, dat zich van ons
meester maakte, toen het bericht door
kwam, dat Japan, de geallieerde voor
waarden had aanvaard. De oorlog
voorbij, dat betekent, voorbij de waan
zinnige vernietiging, voorbij de moord
op duizenden en tianduizenden on-
schuldigen, voorbij de verdrukking en
slavernij van een millioenenvolk in
Oost-Azië, voorbij het isolement, waar
in het moederland nog steeds verkeer
de ten opzichte van zijn overzees ge
bied. Voorbij.... God zij gedankt.
Nu komt er weer contact met onze
overzeese bezittingen. Nu horen we
hoe onze familie het daarginds heeft
gehad en wie er gevallen zijn onder
het tyrannieke bewind van dan Japan-
sen bezetter. Veel leed zal er nog ko
men over ons land en over onze stad,
omdat we er rekening mee moeten
houden, dat velen deze boze jaren van
verdrukking niet hebben overleefd.
Hoeveel moeilijker zullen de onzen het
gehad hebben in het moordende tropi
sche klimaat met ean voedselvoorzie
ning. die waarschijnlijk slechter ge
weest is dan de enze. Maar dit alles is
nu voorbij. Snel en krachtig zullen de
geallieerden ook hier helpen en mis
schien zal er nog veel te redden zijn,
zoals ook in ons land nog velen van
de ondergang zijn gered door de
krachtdadige hulp van geallieerde
zijde.
Eu nu komt het probleem van de
vestiging van een duurzame vrede. En
dan is er het vraagstuk van de weder
opbouw. Twee grote problemen, die
veel wijsheid en tact eisen. Want al is
de oorlog voorbij, vrede is er nog niet.
Wij merken dat maar al te zeer aan
de strijd van de geest an, aan het zoe
ken naar wegen om een wereld van
sociale gerechtigheid op te bouwen. We
merken telkens weer, dat er nog
geen vrede is, aan de woelingen in
deze wereld, aan de ontevredenheid,
aan de stakingslust, aan de arbeids-
traagheid. Men zal de lijnen moetan
uitstippelen waarop een wereld kan
worden opgebouwd, die ons een gevoel
van veiligheid schenkt.
En dan de opbouwt Voor Indië zal
dat misschien niet zo'n groot probleem
zijn als voor Europa. Wij hebben in
enige artikelen over Indië de mening
van een Indië-kenner naar voren ge
bracht, die over de opbouw van Indië
vrij optimistisch gestemd was en zijn
mening aan de hand van verschillen
de voorbeelden staafde. Men denke
echter niet, dat in een handomdraai de
zaak weer op gang gebracht kan wor
den. Dat eist inspanning en de inzet
van heel wat arbeidskrachten, want
wel moet er rekening mee worden 'ge
houden, dat veel van de krachten 'n
Indië zo verzwakt en ondervoed 7f i,
dat ze voor lange tijd utt het arbeids
proces zijn uitgeschakeld.
Wie kan zette zich in voor Indië. De
opbouw van Indië voor Holland, opdat
Holland zich sneller en krachtiger her-
stelle en weer zo spoedig mogelijk een
plaats krijgt op de wereldmarkt.
B.
RESTERENDE BONNEN 10e
PERIODE VAN DE M.G.-KAART
KUNNEN VERNIETIGD WORDEN.
In tegenstelling met hetgeen dezer
dagen gepubliceerd werd, deelt de
Centrale Distributledienst mede dat in
de provincies Zuid-Holland, Noord-
Holland en Utrecht de resterende bon
nen der 10e periode van de M.G.-kaart
niet meer zullen worden aangewe
Deze bonnen kunnen dus vernie'
worden.
