HELDERSCHE COURANT
Ontwikkelt zich een revolutie in Nederlands Oost-lndië?
't Gaat niet goed
Soekarno vormt een „kabinet
van 17 ministers
Electrische trein
over Afsluitdijk
NIEUWSBLAD VOOR DEN HELDER, KOEGRAS, TEXEL WIERINGEN EN ANNA PAULOWNA
Australische communisten
steunen Indonesische
stakers
De conferentie te Londen
rustiger
MAX BLOKZIJL TER 0000
VEROORDEELD
WOENSDAG 26 SEPTEMBER 1945*
Se Jaargang N#. 545.
VERSCHIJNT DAGELIJKS
Advertenties 11 cent per millimeter
HOOFDREDACTEURJ. BIJLSMA
ABONNEMENT PER KWARTAAL: Stad en
omgeving 1 2.60Postabonnementen t 3.00
Vijf jaar lang hebben we elkaar ge
troost, opgebeurd en bemoedigd, met de
gevleugelde woorden: ,,'t gaat goed".
We hebben het elkaar toegeroepen, toe
gefluisterd, beduid soms met een hand
gebaar. We hebben er in geloofd, al
sloop de twijfel soms in ons hart. Ge
weldige machten hebben geworsteld om
de overwinning en eindelijk, na onnoe
melijke offers van bloed en tranen, die
overwinning behaald. De wereld heeft
gejuicht. We hebben de Canadezen be
groet en toegejubeld, we hebben de En
gelsen, de Amerikanen en Russen ge
dankt voor hun aandeel in de eindbeslis
sing.
En nu zitten de heren overwinnaars
aan de conferentietafel en het kan niet
anders of we moeten telkens denken
aan het woord, eens door Roosevelt ge
sproken, dat het winnen van de vrede
zwaarder zou zijn dan het winnen van
de oorlog.
In Londen zitten ze bij elkaar, socia
listische ministers, ministers, die het
goed menen met de arbeiders, die vrij
zijn van kapitalistische smetten. Helaas
echter is het beeld, dat de conferentie
in Londen geeft te zien, zo weinig ver
heffend, dat we geneigd zijn te menen,
dat ook de staatslieden in deze oorlog
niets geleerd hebben.
Er is geen vertrouwen in eikaars be
doelingen, er is een zoeken van het
eigen belang, zoals men dat in de zo be-
critiseerde kapitalistische wereld ver
wacht zou mogen hebben,1 maar zoals
het in de socialistische maatschappij niet
meer zou mogen voorkomen.
In het Hbld. van Maandag vonden we
een uittreksel uit de „Daily Herald", het
orgaan van de Engelse arbeiderspartij,
gewijd aan deze conferentie. Wij nemen
er hier een en ander uit over. „De ge
wone mens," zo schrijft het blad, kan
bij het schouwspel van deze conferentie
slechts uitroepen: „Mijn God!" „Bij het
einde van een oorlog, die uiteindelijk
de waanzin van het wedijverend na
tionalisme aan de kaak stelde, verliest
't staatsmansschap zich wederom in ge
krakeel over nationalistische strevin
genHonger en pestilentie bedreigen
Europa. Verarming bedreigt de gehele
wereld, juist als gevolg van dat gebrek
aan coöperatieve geest, de geest waar
mede de Verenigde Naties de vijanden
der democratie bevochten; juist als ge
volg van gebrek aan dat rijpere inzicht,
dat de volken hadden moeten verwerven
bit de bloedige en afschrikwekkende er
varing van de laatste zes jaren". „Wij
Beloven gaat de „Daily Herald" voort
dat wij spreken uit naam van het
Britse volk wanneer wij tot de Britse
legering zeggen: Gebruik uw invloed tot
't uiterste om het staatsmansschap der
wereld samen te bundelen ten aanzien
van zaken van wereldbelang.- Eis een
Politiek van: noodzakelijke dingen eerst!
Oeef met de grootste openhartigheid
uiting aan uw ongeduld over de natio
nalistische, zelfzuchtige, kortzichtige
Pogingen, die thans de loop van de
menselijke vooruitgang beiemmeren en
bem weldra geheel tot stilstand zouden
kunnen brengen".
Tot zover het blad. Is het niet om er
de moed bij te verliezen? Hebben de
arbeiders daarvoor hun leven gegeven?
Is daarvoor deze zee van ellende over
de wereld gevloeid, om Europa nu weer
te zien verdelen in twee kampen, in
'wee machten, die wantrouwend tegen
over elkaar staan, die altijd voor elkaar
°P hun qui vive zullen zijn, omdat de
een benauwd is, dat de ander een
Kraantje meer zal pikken uit de voe-
derruif van Buropa? Is er dan alleen
eenheid mogelijk -in tijd van oorlog en
niet van vrede1
Is misschien maar goed, dat Europa
op apegapen ligt, anders zouden ze el-
uur nu al in de haren vliegen, wellicht
99
Een Australische correspondent, die een bezoek heeft gebracht aan Java, meldde
dat hij daar een onderhoud heeft gehad met den „leider der Indonesische Nationa
listische Beweging", dr. ir. Soekarno.
De correspondent zeide: „Sokarno wenste zqn machtsaanvaarding te proclame
ren, doch de Japanners waarschuwden hem en spoorden hem aan hiervan af te
zien. Soekarno heeft een „kabinet" gevormd, bestaande uit 1? ministers en heeft
zich gevestigd In het statige oude gebouw met witte pilaren, waarin vroeger het
Departement van Financiën was gevestigd. Japanse en Javaanse nationalistische
wachten staan buiten het gebouw. Soekarno beweert, dat de nationalisten 95 pro
cent vertegenwoordigen der bevolking van 11 millioen zielen in Nederiands-Oost-
Indië.
Hij vertelde mij. dat een volledige breuk met Holland wordt gewenst, doch dat
het den Nederlanders vrij zou staan, zjj -aan zij met de Indonesiërs te leven. Hjj
verklaarde voorts, dat In de eerste tijden van zijn voorgesteld regime andere po
litieke partijen niet zouden worden aangemoedigd. Alle Indonesiërs hebben de
zelfde aspiraties en er zouden geen partijen kunnen bestaan in de gebruikelijke
zin des woords.
Soekarno zeide. dat een verzoek om erkenning der onafhankelijkheid wordt
voorbereid, hetwelk zal worden ingediend bij de verenigde volkeren. Het verzoek
zal worden overgebracht aan Lord Louis Moantbatten, wanneer hij het Militair
Gezag over Indië aanvaardt".
Toen hem werd gevraagd, wat hij zich voorstelt te doen met de buitenlandse
investeringen, bijzonderlijk met de bestaande Nederlandse Investeringen, ant
woordde Soekarno: „Wij stellen ons een staatscontrole voor op de economische
hulpbronnen."
weging In Netferlands-Oost-Indlë, die
geleid werd door een man, die leider is
van een marionettenregering, door de
Japanners In het leven geroepen.
Na op de aanspraken van Rusland ge
wezen te hebben, verklaarde Menzies,
dat er thans een ..revolutie"
bezig is zich te ontwikkelen In
Nederlands-Oost-Indiê met het doel
zich van het Nederlandse bestuur te
ontdoen.
Dit was. aldus Menzies. van vitaal
belang voor Australië, dat niet wenst,
dat de Nederlanders uit Indië verdre
ven worden.
De staking der vakbonden wat betreft
bet laden van Nederlandse schepen be
stemd voor Nederlands-lndië, in Aus
tralië, heeft zich uitgebreid tot Brisbane
De „Sydney Sun" schrijft: De Javaan
se nationalisten-leider Soekarno, die zich
verzet tegen de terugkeer der Neder
landers naar Java, houdt direct contact
rnet Australië en blijft in voeling met
de Indonesische communisten hier. De
laatsten worden op hun beurt gesteund
door de Australische communistische
partij, wier nieuwsblad openlijk ver
klaart: „De Australische arbeidersbewe
ging zal solidair achter deze Indone
siërs staan".
De „Sydney Sun" meldt voorts, dat de
bond van Indonesische ballingen in
Australië aan de raad van de ministers
van buitenlandse zaken te Londen een
telegram heeft gestuurd, waarin steun
wordt verzocht voor de Indonesische de
mocratie, onafhankelijkheid en volledige
politieke, burgerlijke en godsdienstige
vechten. De uitvoerende raad van de
vakvereniging van havenwerkers be-
sioot het geschil te verwijzen naar de
Australische raad van vakverenigingen,
met de suggestie, dat deze aan het
wereldvakverenigingscongres in Parijs
zou vragen de kwestie te bespreken.
Menzies over Soekarno's „ma
rionettenregering".
De leider der oppositie Menzies heeft
in het Australische Huis van Afge
vaardigden verklaard, dat het een „ern
stig schandaal" was, dat communisten
niet alleen de buitenlandse betrekkingen
in eigen handen namen, doch ook steun
verleenden aan een revolutionnaire be-
dat er in de komende tijd nog zoveel
gezond verstand komt. dat men zal be
seffen. dat alleen in onderling vertrou
wen en gemeenschappelijke samenwer
king wat groots bereikt kan worden.
Daarvan hebBën de afgelopen vijf jaar
toch ook een sprekend getuigenis afge
legd. 3.
De stemming in Batavia.
Een Australische correspondent, die
een bezoek aan Java heeft gebracht, ver
klaarde, dat hij in Hotel Des Indes te
Batavia heeft vertoefd. Hij zeide: „We
zagen trams met ruw geschilderde op
schriften in Engels: „Beter naar de hél
dan weer gekoloniseerd te worden".
.Vrijheid, het erfdeel aller naties".
..Denk aan het Atlantic charter, dat
zelfbeschikking belooft aan alle naties"
De Nederlanders in Batavia vertonen
weinig neiging de politieke situatie te
bespreken. Zij nemen geen risico's van
botsingen, terwijl er nog slechts zo wei
nig gewapende geallieerde strijdkrachten
in het land zijn.
De raad der vijf ministers van bui
tenlandse zaken is gistermorgen bij
eengekomen in een naar het schijnt
betrekkelijk rustige atmosfeer
Voorzitter was de Franse minister
George Bidault. De besprekingen had
den betrekking op andere zaken dan
het pijnlijke probleem der Zuid-Oost-
Europese vredesverdragen.
De geruchten, als zou de raad waar
schijnlijk meteen uiteengaan, zijn door
geen aanwijzingen verstrekt.
Het bijzonder gerechtshof te 's-Gra-
venhage deed gisteren uitspraak in de
zaak tegen Ma* Blokzijl. Veertien
dagen geleden had de procureur-fis
caal, mr. J. Zaayer. de doodstraf ge
ëist. Het Hof, onder presidium van mr.
A. L. M. van Berckel, veroordeeLde
Blokzijl tot de doodstraf met ontzet
ting uit het actieve en passieve kies
recht en ontzegging van het recht als
journalist of radiospreker werkzaam
te zijn. Dit voor de tijd van het leven-
De overweging daarbij was dat Blok
zijl getracht heeft de weerstand van
het Nedertandse volk te breken In
oorlogstijd en op hoogst perfide wijze
de vijand hulp heeft verleend. De ge
meenschap behoort een. zo verderfelijk
lid uit te stoten.
Blokzijl verkreeg het recht om bin
nen acht dagen beroep in cassatie aan
te tekenen.
Levenslang voor de Blocq van
Scheltinga.
In het proces tegen jkhr. de Blocq
van Scheltinga. oud-burgemeester van
Wassenaar, tegïn wie eveneens de dood
straf geëist was, veroordeelde het Hof
den verdachte tot m levenslange ge
vangenisstraf, gepaard gaande met
ontzetting utf het passieve en 'actieve
kiesrecht, terwijl hem tevens het recht
van het bekleden van ambten ont
nomen werd. Het Hof overwoog bij
deze straf dat de Blocq van Scheltinga
hoge functies bij de N, S. B bekleed
heeft, en daardoor den vijand des lands
heeft geholpen Ook hij kreeg het
recht om binnen 8 dagen beroep in
cassatie aan te tekenen
De Nederlandse Spoorwegen hebben
grote plannen, zo schrijft „Het Parool"»
Men werkt in Utrecht ontwerpen uit,
die niet alleen betrekking hebben op
herstel van datgene wat vernield,
werd, doch men ziet verder dan da
naaste toekomst! Zo staat o.m. een ge
heel nieuwe lijn op het programma,
die wel ls waar in 1939 reeds is ont
worpen. doch die tot nog toe niet kon
worden aangelegd Het is de lijn over
de Afsluitdijk, die over enkele jaren
Amsterdam een nieuwe, zeer snelle,
verbinding zal verschaffen met Leeu
warden en Groningen. Deze spoorlijn
zal geheel geëlectrificeerd worden.
Men weet van de grote plannen. die
men in Utrecht op het ogenblik uit
werkt. Niet alleen moet hersteld wor
den wat er vernield is, de achterstand
moet ook worden ingehaald en met
een gezonde concurrentie met autobus-
en (vooral!) luchtverkeer moet reke
ning worden gehouden. Snelheid en
comfort (benevens veiligheid) blijven
dus de deviezen der Spoorwegen.
Daarom zullen geleidelijk alle
voornaamste lijnen geëlectrificeerd
worden, waarbij er tevens rekening
mee wordt gehouden, dat de snelheid
der treinen belangrijk verhoogd «al
word en
Kom over een jaar of drie nog
eens kijken". verzekerde ons een
hoofdingenieur belast met de
ring van deze werken. ..en er zal heel
wat zijn bereikt
Druk. Dagblad voor Nrd.-Holiand N V.