HELDERSCHE COURANT
„Het wordt mij bang om het hart
Het gepeupel heerst op Java
NIEUWSBLAD VOOR DEN HELDER, KOEGRAS, TEXEL, WIERINGEN EN ANNA PAULOWNA
Min. Schermerhorn:
„Kortenaer'' in Nederland
Tweede Kamer
Over vier of vijf weken
noodparlement
Motie van den heer Schouten
Weer 2000 Ned. soldaten
naar Indië
Schiphol wordt wereldluchthaven
Postcheque- en girodienst
hervat
Verplichte arbeid in Berlijn
Wat doen we met
de N.S.B.ers?
Het weerbericht
VRIJDAG li OCTOBER 1941
3e Jur;ui{ No. 559.
VERSCHIJNT DAGELIJKS
Advertenties 11 cent per millimeter
HOOFDREDACTEUR J. BIJLSMA
ABONNEMENT PER KWARTAAL: Stad en
omgeving 1 2.60Postabonnementen t 3.00
II
„Wanneer ik denk aan hetgeen er op het ogenblik in het verre Oosten gebeurt
tengevolge van de onverwacht snelle capitulatie van Japan en het gezagsvacuüm
op Java, dan wordt het mij bang om het hart, zo zeide de Minister-President
Prof. Ir. W. Schermerhorn gisterenavond in een vergadering te Eindhoven. „We
staan helaas niet meer alleen voor dit eerste vacuum, doch een tweede vacuuna
is bezig te ontstaan. Als alle tekenen niet bedriegen, dan ontwikkelt zich hier
geen politieke beweging, maar een wanstaltige anarchie met alle gevaren die
daaraan vastzitten voor tienduizenden mensen, blank en bruin.
De Nederlandse regering heeft slechts
bescheiden mogelijkheden en steun van
andere zijde wordt met angst in het
hart verbeid. Ik vertrouw, dat in dit
opzicht een wending ten goede zal op
treden, want het gaat thans niet meer
om een politieke strijd doch om de be
scherming van het leven van blank en
bruin.
Afgezien van de huidige gebeurtenis
sen, die ik zie als een incident, blijft
het feit bestaan, dat zich in Indië, in
Indo-China, in Ned.-Indië en ook in
China bezig is een ontwikkeling te vol
trokken, die een enormen Invloed voor
de gehele wereld zal hebben."
Tussen twee grootmachten.
Sprekende over de grote verschuivin
gen op internationaal gebied zeide
Prof. Schermerhorn, dat West-Europa
thans ligt ingeklemd tussen de twee
werkelijke grootmachten van deze tijd.
Amerika enerzijds en de Sovjet-Unie
anderzijds. Amerika zag hij met een
sneltreinvaart terug gaan naar zijn oude
^liberaal-kapitalistische politiek. Mis
schien is deze tendenz door de dood
van Roosevelt nog versneld. Rusland zag
spreker als de drager van het collec
tivisme met minstens voorlopig een
overwaardering van de gemeenschap, zij
"et dan dat ook daarvan het einddoel
den mens tot gelding te brengen.
Moeten wjj nu kiezen tussen deze
twee? zo vroeg spreker zich af. De
tji-V.B. meent van niet, doch is van oor-
cci, dat wg in West-Europa ecu eigen
waarde eu een eigen roeping hebben,
ik heb de stellige overtuiging, dat
cst-Europa en Nederland in dit op
dicht een eigen kleur hebben. In Neder
land gaat het slechts om de keuze tus
sen twee vormen van socialisme: een
t.an ^et type van het Russische collec-
^visme of een socialisme, waar in laat-
li-t lnstantie de waarde van de mense-
e Persoonlijkheid de laatste richt-
'Uh is.
Sprekende over het sociale terrein
prof. Schermerhorn, dat de N.V.B.
h rechtsorde in het arbeidsleven eist.
n:i. arl>eidsbemiddelaars moesten eigen-
liilr «""vimuaeiaarg moesien eigen-
ove arbeidsre<lhters zijn. „Ik heb de
k r i'iging, dat dit proces bezig Is zich
stat relclt:en ondanks het rumoer van
-(len e.d. Wat dit laatste betreft
„,ee ''c u reggen: het valt mij nog zeer
uat het op het gebied van onze
denenHvrZef daSen arriveerde te IJmui-
Het «oh rpedojager „Kortenaer".
Amster<i« 1 is spoedig doorgevaren naar
"aast "V. Waar het thans gemeerd ligt
Do d® "p'et Hein".
t°rDe<iöi;?,rtenaer'' 's één van de twee
"A® heof«erS' di® d® Koninklijke Ma-
"larine overgenomen van de Engelse
sehm1Uónrt<le d® oorl°gsjaren voer het
'n dienst d® naarn H.M. „Scorpion'-.
keeft au Van de Br'tse marine en het
r> zodan>e e®n roemrijke staat van
Plynvruth l„0ct°ber J.l is het schip te
^""linkiiii, 'lc>eel overgedragen aan de
De hl„ Marine,
ataat. 'ann|ng, die uit 237 koppen be-
u'*- voo>' tweederden samengesteld
«o5svr'JwiUigers. terwijl de overige
,r> dienst „e."de de oorlog in Engeland
?®doemdi> eken zijn. Van de laatst
er wecio„8roet> betraden velen na vijf
c,)rrloan,,..ot.n de vaderlandse bodem, Het
6 k'assej bij luitenant ter zee
K. Kempees.
sociale verhoudingen in deze tijd van
overgang nog zo betrekkelijk rustig is.
In het gevoel van het volk leeft thans
de overtuiging, dat arbeid geen koop
waar is doch iets, dat aan onze men
selijke persoonlijkheid vast zit en waar
op de begrippen recht en gerechtigheid
van toepassing zijn."
Minister Schermerhorn dupliceert.
Hij gaat op enkele punten nog nader
in. De heer Schouten heeft de regering
verweten, dat zij zich niet voldoende
distancieert ten opzichte van de anti-
parlementaire machten.
Spreker verzekert echter, dat de rege
ring deze krachten op geen enkele wijze
ruimte of voedsel zal geven. De regering
is er rotsvast van overtuigd, dat de weg,
die zij volgt, de beste is om te komen
tot normale democratische toestanden.
Wat de motie-Schouten betreft merkt
spreker op, dat de regering niet op een
star standpunt staat. ZU vertrouwt, dat
over 4 a 5 weken het noodparlement »ot
stand kan komen. Dan kan de norroale
arbeid der Staten-Generaal aanvangen.
In die tussenperiode zullen geen zaken
bij K- B. worden afgedaan welke kun
nen wachten tot de Staten-Generaal bij
een zijn. Zolang zal de regering uit
maken, welke onderwerpen in de tijde
lijke Staten-Generaal zullen worden be
handeld. Zij zal zich daarbij niet be
perken tot het uiterste minimum.
Tijdens het Tweede Kamer-debat over
het webontwerp, houdende regelen om
trent de voorlopige Staten-Generaal
heeft de heer Schouten een motie in
gediend, waarin de Kamer als haar oor
deel uitspreekt, dat aan de tijdelijke Sta
ten-Generaal dezelfde bevoegdheden die
nen te worden toegekend als aan de
voorlopige Staten-Generaal»
Ondanks de staking in de Engelse
havens is het Nederlandse schip de
„Alcantara" met tweeduizend man Ne
derlandse troepen aan boord, op tijd uit
Liverpool kunnen vertrekken met be
stemming naar Indonesië. De benodigde
uitrusting is n.1. door Nederlandse sol
daten ingeladen.
Naar wij vernemen heeft de Mi
nisterraad, na advies van de Rijks
commissie voor de luchtvaartterrei
nen besloten Schiphol te bestemmen
tot luchthaven voor het transoceani-
sche- en transcontinentale burger-
luchtverkeer.
Aan zekere bepalingen gebonden
Het ministerie van financiën deelt
mede, dat de postchèque- en giro
dienst met ingang van Donderdag 11
October wordt heropend voor de uit
voering van opdrachten tot over
schrijving en uitbetaling. Bij 't geven
van opdrachten zal men duidelijk
onderscheid moeten maken tussen
geblokkeerde en girale tegoeden. Al
leen overheidsinstellingen, leden van
de bedrijfsgroepen effectenhandel,
handelsbanken, landbouwcredietban-
ken en spaarbanken, alsmede enige
andere beschikken over vrije reke
ningen.
De geblokkeerde tegoeden zijn
van de betrokken postrekening af
gevoerd en worden ten name van de
rechthebbenden afzonderlijk gead
ministreerd. Van de afboeking werd
aan iederen belahghebbende afzon
derlijk kennis gegeven. Over deze
tegoeden kan slechts worden be
schikt voor de betaling van een aan
tal belastingen uiteraard alleen
door middel van overschrijving.
Over de girale tegoeden d.i. wat
na eventuele afboeking van het ge
blokkeerde gedeelte van het oor
spronkelijke tegoed is overgebleven
kan, althans door middel van
overschrijvingen, onbeperkt worden
beschikt. Contanten kan men er
slechts uit opnemen voor bijzondere
doeleinden.
Stortingen bij de kantoren der
posterijen zullen met ingang van 11
October eveneens weer mogelijk
zijn. De gestorte bedragen zullen
echter op girale rekeningen worden
geboekt, waarover dus alleen per
overschrijving mag worden beschikt,
behoudens de mogelijkheden tot op
neming van contant geld.
De geallieerde kommandantura, het
bestuurslichaam voor de Duitse hoofd
stad, heeft haar goedkeuring gehecht aan
een instructie bestemd voor den leider
van het Centrale Berlijnse Arbeidsbureau,
krachtens welke alle manlijke Berlijneis
tussen 14 en 65 jaar, en alle vrouwelijke
tussen 15 en 5# jaar moeten worden ge
registreerd en nuttig werk dienen te ver
richten.
Het gepeupel heeft de controle gekregen over gedeelten van de spoorweg
BandoengBatavia", sein. een speci.ie correspondent van de Times uit Batavia.
Hü bevestigt da. twee Nederlanders, drie leden van de Indones.sche politie en
een Chinees zgn vermoord in de trein, die het station van Bandoeng op 4 October
verliet waar het gepeupet volkomen de vrge hand bad. Andere Chinezen in de
trein werden onder bedreiging van machinegewer n gedwongen trouw te zweren
aan de „Indonesische republiek".
Een Australische persfotograaf, die op October u.t Soerabaja v.a Baudoeng
in Bat via aankwam, beschreef zgn tocht aU een nachtmerrie, hoewel hg in het
bezit was van een pas. die door den „Minister van Binnenlandse Zaken" van
Soekarno getekend was.
ieder station werd de trein onderzocht door een aantal jonge mannen, die
met speren en messen gewapend waren en passagiers die geen pas hadden deden
uitstappen.
Onze lezers
aan het woord
ui
Onze abonné Frits Coltof schrijft ons:
Het is m.i. volkomen overbodig om aa»
lieden van NSB en soortgelijk allooi ge
voelsoverwegingen te besteden. Indien
wij hun geval slechts logisch beredene
ren, vinden wij gemakkelijk een maat
staf, geschikt tot beoordeling van hun
optreden; wij behoeven daartoe slechts
enkele van de talloze feiten te memore
ren. Niemand kan hebben vergeten, dat
op de eerste NSB bijeenkomst te Lun-
teren direct na de capitulatie onder het
zingen van „Deutschland über Alles" da
hakenkruisvlag werd gehesen en aan
Göring een klok werd aangeboden, om
dat hij Nederland zo goed tegen het
luchtgevaar had verdedigd. (R'dam!)
Wij weten ook, dat de NSB overging
tot de instelling van troepenformaties
van haar leden, die sedert 1941 vrijwil
lig zijn gaan strijden tegen de geallieer
den van Nederland. Tegelijkertijd hielp
de NSB hier te lande uit alle macht bij
het houden van Duitse razzia's tegen Ne
derlanders: zij recruteerde uit haar leden
de beruchte 'landwacht, welker daden
géén verdere vermelding behoeven;
NSB-leden brachten personen aan bij de
Duitse politie, die zich van een al te
vaderlandse zijde hadden laten zien; zij
hielpen de Duitsers bij hun sadistische
uitspattingen in gevangenissen en con
centratiekampen, en propageerden en
verdedigden in de NSB-pers de -wensen
van den vijand, tot de meest infame
toe.
Daar de NSB geheel was gebaseerd op
het z.g. „leidersbeginsel" had dus ieder
lid al deze hulp aan de Duitsers, door
de leiding bevolen, goed te keuren en
te ondersteunen. Nu hebben zij dit in
de practijk niet allen in even sterke mate
gedaan. Doch zij wisten wel, dat hun
aanblijven als NSB-lid de goedkeuring
b"'ek- ide van alles, wat door de NSB;
in dienst van de moffen, werd verricht.
Al deze verrichtingen nu dragen ia
wezen het karakter van landverraad, be
gaan in tijd van oorlog. Omtrent de
straf voor landverraad in een oorlogs-
si» atie bestaat géén twijfel: zij is de
doodstraf! Het is een straf, waarmede
een ieder der NSB-landverraders ook
vóór 10 Mei 1940 bekend kon zijn.
Wil men nochtans de landverraders
onderscheiden naar de mate. waarin zij
aan het verraad medewerkten, dan hou-
de men daarbij toch onder alle omstan
digheden in het oog, dat men in prin
cipe met landverraders te doen heeft.
Zij hebben ons volk verraden, toen de
Duitse bajonetten hen nog beschermen
konden tegen 't ongewapende volk, dat
zij in de rug aanvielen. Nu hun Duitse
hulp is weggevallen, dienen zij hun
rechtvaardige straf èn voor hun weerga
loos verraad, èn voor hun weerzinwek
kende lafheid, niet te ontgaan. Men ga
daarin enerzijds niet over de schreef,
maar men behandele anderzijds dit ge
spuis niet met fluwelen handschoenen.
Men late b.v. geen cassatie aantekenen
door lieden, die jarenlang willens en we
tens openlijk verraad hebben gepleegd.
En men kome niet met een reeks van
excuses voor personen, die in de oor1-
logsjaren ons vo'k onder Duitse leiding
hebben getyranniseerd.
RUSTIG WEER.
Zwakke wind, aanvankelijk nog
zwaar bewolkt, later brekende be
wolking, hier en daar ochtendmist
geen regen, van betekenis meer, iets
koeler.