HELDERSCHE COURANT HET HANDVEST VAN SAN FRANCISCO Tweede bijeenkomst te Batavia teleurstellend Wordt Thores hoofd van de regering? Joseph Kramer c.s. veroordeeld tot de galg NIEUWSBLAD VOOR DEN HELDER, KOEGRAS, TEXEL, WIERINGEN EN ANNA PAULOWNA Men zie de nieuwe organisatie met gematigd optimisme tegemoet Uitzendinq van de Troonrede Gerechtelijk apparaat in België draait sneTer Binnen 5 dagen nieuwe besprekingen? Bijzonderheden over de besorekinq MAANDAG 1» NOVEMBER 1M5. U Jaargang Na. ML VERSCHIJNT DAGELIJKS Advertenties 11 cent per millimeter HOOFDREDACTEUR J. BIJLSMA ABONNEMENT PER KWARTAAL: Stad en omgeving 2.60Postabonnementen 1 3.00 In zijn Vrijdagavond gehouden radio causerie over „Het Handvest van San FTancisco" sprak minister mr. m N. KI effens ais volgt: In de afgelopen weken hebben de Kamers zich bezig gehouden met de nieuwe Volkenbond en zij hebben het grondverdrag van die nieuwe Volken bond, dat in het begin van deze zomer in San Francisco is getekend, goedge keurd. Over die nieuwe organisatie zou ik u het een en ander willen vertellen. Laten wij eerst zien waarom de oude Volkenbond de oorlog niet heeft voor komen. In de grond: omdat men hem niet heeft willen gebruiken. Want bedenk wel, zo'n bond is niet meer dan een machine. En zoals elke machine is de bond een dood ding als men hem niet gebruikt. Nu wil ik volstrekt niet zeggen, dat alles in orde is, of komt, als mer. de Volkenbond maar aan het werk zet. Abes- synië heeft dat tien jaar geleden onder vond Als er ln een gezelschap één is die oepaald ruzie wil, en alle anderer. met elkaar houden hem niet tegen, dan komt er ruzie. Dat geldt in het inter nationale even goed ais in ons gewone leve. En zo komen wg aan de tweede con clusie: de Volkenbond moet niet alleen gebruikt worden, maar hij moet goed gebruikt worden. De Staten, ook de grote, moeten zich voegen naai onpartijdige uitspraken en door de meerderheid juist geachte oplossingen. Misschien is de uit vinding van de atoombom geschikt om hun dat besef btf te brengen. Ta elk geval, luisteraars: bij de nieuwe bond, net zo goed ais bij de oude, komt het vooral aan op de gezind cie<d van de leden, en eerst daarna op de inrichting Van de bond zelf. Zoals u weet, was er voor de nieuwe bond een voorontwerp gemaakt door de grote mogendheden, behalve Frankrijk, en wel op een landgoed bij Washington, Dumbarton Oaks genaamd. Pat ontwerp bevatte, zoals te verwachten vlei, veel goeds. Maar er zat ook heel wat In wat ons, Nederlanders, minder aanstond. Waar het om ging. Het eerste was, dat de grote mogend heden zeiden: elke oplossing is goed als er maar geen oorlog komt. Dat stond er natuurlijk niet in die woorden, maar hei kwam er op neer. En dat vonden wij wel een beetje al te eenzijdig. U her innert zich München wel, toen Tsjecho- Slowakije op vreedzame wijze aan de Duitsers als het ware op een blaadje werd aangeboden. Zoiets behoort niet geoor loofd te zijn. Daar is onze regering met klem voor opgekomen. En daarmede heeft zij. met de hulp van anderen, succes gehad. Er staat nu tenminste in het Grondverdrag (of „Handvest", zoals het genoemd pleegt te worden) dat beslissin gen genomen moeten worden op de grondslag van recht en rechtvaardigheid, En daarop kan een ieder zich dus voort aan beroepen. De tweede grote hinderpaal in het voorontwerp was, dat de grote mogend heden elk voor zich het recht wilden voorbehouden om te beletten dat een bepaalde beslissing zou worden genomen Dat was (en is. want op dat punt hebben wij en anderen die er evenzo over den ken ais wij geen gelijk gekregen) een bedenkelijke zaak. Want, terwijl de mid delmatige landen, zoals bijv. Nederland, België of Canada en de kleine landen beloven zich te zullen voegen naar de inzichten van een meerderheid, doen de grote landen dat niet. Die behouden zich volle vrijheid voor, om zich al of niet te voegen. Dat is nu het recht van veto. waar zoveel over te doen is geweest, zowel op de conferentie van San Fran cisco als daarvóór en er na. Tweeslachtig. Dat heeft tengevolge dat de nieuwe bond een tweeslachtig karakter heeft ge kregen. Voor de middelmatige- en de kleine landen betekent hij: overleg en desnoods dwang. Maar voor de groten: alleen overleg, geen kans om gedwongen te worden. Toen bleek dat de grote mogendheden op dit punt, ondanks de allersterkste aandrang, absoluut niet wilden toegeven, zaten de kleinere in een moeilijke posi tie. De groten zeiden: wij vertegenwoor digen met elkaar meer dan de helft van de bevolking der gehele wereld. En: wan neer de bond tegen een groot land ten strijde zou moeten trekken, dan bete kent dat per sé een wereldoorlog, en dan heeft de bond dus al gefaald. Nu behoeft men die argumenten, waarop heel wat afgedongen kan worden en ook en met name namens de Nederlandse regering afgedongen is, niet voor de volle 100 pet te aanvaarden, maar het was duidelijk dat de positie deze was: óf deze rege ling, óf in het geheel geen Volkenbond. En toen heeft men algemeen deze on volmaakte Volkenbond gekozen. Allereerst zil er zijn een algemene le denvergadering, waarin de Staten, die tot de organisatie toetreden, allen op de zelfde voet vertegenwoordigd zullen zijn. De veiligheidsraad. Daarnaast zal er bestaan de Veiligheids raad. Op cfit lichaam zal vooral de taak rusten, de vrede effectief te handhaven. Dit lichaam zal bestaan uit vertegen woordigers van de vijf grote mogendhe den en uit die van zes andere staten. De grote mogendheden zullen altijd in de Raad vertegenwoordigd zijn, terwijl de zes overige plaatsen door de vertegen woordigers van tèlkens wisselende staten van middelmatige grootte of kleine sta ten zullen worden bezet. Het mandaat van elk van die kleinere en middelmatige staten duurt twee jaar. Deze raad nu zal namens de gehele organisatie handelend optreden ln het belang van de beslechting van interna tionale geschillen. Indien twee twisten de landen uit zfchzelf niet overgaan tot minnelijke schikking of tot het inroepen van een rechterlijke uitspraak, zal de Raad hen daartoe in de eerste plaats aansporen. De Raad mag bovendien een onderzoek instellen naar elke kwestie of elke situatie die de vrede ln gevaar brengt. Hij mag in elk stadium van een geschil dat de partijen langs vredelie vende weg proberen op te lossen, een op lossing aan de hand doen. En de twisten de partijen zijn verplicht het ge schil aan de Veiligheidsraad voor te leg gen indien zij het op een andere wijze niet eens kunnen worden. (Zie vervolg pagina 3). Radio-„Herrijzend Nederland" zal morgen (Dinsdag) de troonrede van H. M. de Koningin uitzenden. Daaraan zal een korte reportage vooratgaan van het vertrek van de Vorstin uit het pa leis en de aankomst op het Binnenhof. Deze reportage begint om ongeveer 1 uur des middags. Des avonds om kwart over zeven zullen zowel de troonrede als de reportage herhaald worden. De Franse regeringscrisis De Franse socialistische en de com munistische partij zijn Zondagavond overeengekomen een regering te vormen onder een president, be noemd door de communistische par tij. De Mouvement Republicain Po pulaire behield zich haar beslissing voor. DE BEDOELING VAN DE GAULLE.. De correspondent van Reuter te Parijs merkt naar aanleiding van het schrijven van de Gaulle aan Felix Gouin op, dat het duidelijk is, dat de Gaulle weliswaar zijn man daat ter beschikking heeft gesteld, maar dat dit niet inhoudt, dat hij zich terugtrekt. De Gaulle heeft door zijn brief aan Gouin de Assemblée Consti tuante openlijk gevraagd zich vóór of tegen hem te verklaren. Dat schept een geheel andere situatie dan ontstaan zou zijn, indien het er slechts om ging een nieuwen candi- daat aan te wijzen, die de Gaulle zou moeten vervapgen. Iedere afgevaardigde zal thans openlijk moeten verklaren of hij de zijde van de Gaulle kiest of niet. Het zal vooral voor de socialisten moeilijk zijn openlijk de Gaulle te desavoueren. De vorige week heb ben zij met algemene stemmen zich voor hem verklaard en sindsdien hebben zij in tegenstelling tot de communisten in het geheel geen moeilijkheden met hem gehad. ZAL THOREZ ZICH TOCH CANDIDAAT STELLEN? Volgens de laatste berichten zou Maurice Thorez zich candidaat stel len, indien de drie grote partijen niet uiterlijk Maandag tot overeen stemming zouden zijn gekomen over een anderen candidaat. Op l November 1945 bedroeg het aantal door de krijgsraden uitgesproken dood vonnissen 2.105 bij verstel en 727 con tradictoir. Het aantal ten uitvoer gelegde dood vonnissen bedroeg 68. Op dezelfde datum was het aantal levenslange straffen, die reeds uitgesproken werden, als volgt verdeeld: 232 veróoKlelingen bij verstek en 680 contradictoir. De bijeenkomst van Nederlandse, Britse en Indonesische afgevaardigden heeft Zaterdagmorgen te acht uur pre cies (Batavia-tijd), plaats gehad. Er werd aan deelgenomen door de volgende personen: Dr. H. van Mook, dr. C. H. van der Plas, prof. F. M. baron van Asbeck (Nederland). Sjarir, Sjarifoedin, Poetoehena, Abdoel r lm (namens de „republiek Indonesië"). Behalve deze waren nog tegenwoordig van Britse zijde: generaal Christison, Maberley Deining, Nery Walsh, nu de adviseur van het departement van bui tenlandse zaken zij generaal Christi- son's hoofdkwartier, brigadier N. D. Wingrove. en brigadier Maclean. De heer J. Morsink was tegenwoor dig als tolk, terwijl ook de secreta resse van Van Mook, mevr. R. Stok- dijk, alsmede een aantal Indonesische tolken en secretarissen aanwezig waren. Bij K. B. is met ingang van 1 Decem ber 1945 benoemd tot commissaris der koningin in de provincie Friesland mr. H P. Linthorst Homan. Weerbericht WEINIG VERANDERING. Vrijwel geea verandering in de heersende weerstoestand. Zaterdag zijn de vonnissen geveld in het proces Belgen. Veroordeeld tot de dood door ophanging zgn: Kramer, Dr, Klein, Peter Weingartner, Fr. Höszler, Irma Grese, Elizabeth Volkenrath. Juana Bormann, Wilhelm Dor, Ansgar Pichen, Karl Frankisch en Franz Stertel. Voor Dor, Pichen en Frankisch luidde de uitspraak doodvonnis, zonder de toevoeging door ophanging). Veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf:: Erich Zodel, veroordeeld tot 15 jaar gevangenisstraf: Otto Kulessa, Heinrich Schreirer, Wladisiaw Ostrowski, Herta Ehlert en Helena Kopper. Tot tien jaren gevange nisstraf zijn veroordeeld: Anton Aurdziej, Herta Bothe. Ilse Forster, Gertrude Sauer, Stanislawa Staroska, Juana Roth, Irene Haschke. Hannah Hampei en Hilde Lobauer. Tot vijf jaren gevangenisstraf veroordeeld: Medislaw Burguf en Gertrude Feist, tot drie jaren gevangenisstrafFrieda Wal ter en utS een jaar gevangenistraf: Hilde Lisiewitz. Als voorzitter fungeerde generaal Christison. Over 5 dagen weer besprekingen. De besprekingen te Batavia hebben drie uur en drie kwartier geduurd. Zij werden door zeer betrouwbare Britse zegslieden beschreven als „zeer teleurstellend". De Indonesiërs verme den het, directe antwoorden op de vra gen te geven. Nadat de discussie drie uur geduurd had. trokken de Indone sische „ministers" zich terug om in een naastgelegen kamer te confereren. Toen zij teruggekeerd waren werd het volgende communiqué uitgegeven: „Na voortgezette discussie werden geen re sultaten bereikt door het feit dat de Indonesische leiders op het ogenblik niet in de gelegenheid zijn verant woordelijkheid te aanvaarden voor het geven van definitieve antwoorden op de besproken vraagstukken. Verdere bijeenkomsten kunnen binnen vijf da gen tegemoet gezien worden". Het teleurstellende communiqué dat na de bijeenkomst is uitgegeven wijt men algemeen aan de moeilijkheden die het Indonesische „kabinet" in eigen kring ondervindt. Er is veel oppositie en kritiek gerezen tegen het „kabinet" en niet alleen uit extremistische kringen. Hadji Salim is een van de genen die zich het duidelijkste tegen de gang van zaken hebben uitgespro ken. Hij heeft verklaard dat Soekarno een psychologische blunder heeft ge maakt door Sjarir dit kabinet te laten vormen waarbij hij (Soekarno) zelf op de achtergrond is geraakt. Er is nog steeds hoop op een rege ling van de kwestie door samenwer king tussen Nederlanders en Indone siërs. maar het schijnt, dat de ju'st® basis voor die samenwerking niet bin nen korten tijd gevonden zal kunnen worden. Misschien duurt dit langer dan de mamUphe toestand op Java wel /al kunnen verdragen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1945 | | pagina 1