haar plannen bekend De regering maakt pla De volksgezondheid ernstig geleden Financiële voorzieningen met betrekking tot oorlogsschade Nota aan de Tweede Kamer Overzicht van de ont wikkeling der gebeur* tenissen in Ned.'Indië. Nationaal welvaartsplan 600 vermisten. De toestand in de buiten gewesten. Weer onder Nederlands gezag. De houding van Dr. Van Mook. De militaire maatregelen. De vlootsterkte. Vóór Februari 50.000 personen geëvacueerd. Tuberculose met 70 5 pet. gestegen Prachtig gebaar van Zwitserland De schade moei collectief gedragen worden Zoals wfj gisteren reeds meedeelden, heeft de regering bü de Tweede Kamer een nota ingediend omtrent een aantal punten van het regeringsbeleid, t Ten aanzien van de totstandkoming van 't huidige kabinet, waarmee de no ta aanvangt, wordt o.m. de voor de samenstelling van 'n kabinet misschien ongewone opmerking geplaatst, dat behalve op de noodzakelgke instem ming van het programma de formateurs er in bgna even sterke mate de indruk op hebben gelegd, dat de moeilijke taak, die dit kabinet wachtte, slechts kon worden aanvaard door een groep van mensen, die ook als persoonlijk heden aan elkaar hun vertrouwen konden schenken. In de moeilijke om standigheden, waaronder verantwoordelijkheid moet worden gedragen, kan deze menseiyke zijde, die de samenwerking beheerst, van het grootste belang zgn. a Het tweede punt van de rege ringsnota betrof de behandeling van het probleem, dat momenteel het meest de gemoederen van alle Rijks onderdanen bezig houdt* het tra gisch gebeuren in Indonesië. geen ernstige moeilijkheden onder vonden. Ten aanzien van Sumatra is bekend, dat de Westkust en de Bataklanden in vrij sterke mate, de Oostkust en Palem- bang minder door soortgelijke nationa listische stromingen als op Java zijn aangetast, terwijl de situatie in Atjeh eveneens politiek onbevredigend is. Daartegenover staat, dat het Adat-gezag zich over het algemeen vrij goed heeft kunnen handhaven, zodat er geen anar chie is ontstaan. Ten einde te geraken tot een juiste aanwending van' alle productieve krachten des lands en van de ter be schikking komende buitenlandse cre- dieten, acht de regering de opstel ling van een nationaal welvaartsplan noodzakelijk. Dit plan, dat zoveel mogelijk een harmonische samenvat ting zal moeten zijn van de voor de afzonderlijke sectoren door de daar voor verantwoordelijke ministeries ontworpen plannen, zal als richtsnoer moeten dienen bij de bepaling van het regeringsbeleid ten aanzien van de invoer, de uitvoer en de toewijzing van grondstoffen aan de afzonderlij ke takken van bedrijf, het financiee- le beleid, de sociale maatregelen en een aantal verdere punten van eco nomische politiek in de ruimste zin des woords. Het zal dienen te worden opgesteld door een centraal planbureau, dat een interdepartemen taal karakter zal moeten bezitten. Een ontwerp van wet, strekkende tot de instelling van het centraal planbureau, wordt bij de Tweede Ka mer der Staten-Generaal ingediend. De toestand op Java heeft zich thans zo ontwikkeld, dat achter de intellec- tuële leiders van de republiek Indonesia de door de Japanners indeologisch be werkte en gemilitariseerde jeugdbewe ging in handen is gevallen van de meest extreme groepen en deze, gedreven door radicale, sociale en raciale instincten, een toestand van anarchie heeft ge schapen, die tot dusverre telkens aan de contrdle van het regime is ontsnapt. De Japanse wapenvoorraden zijn voor al in Midden- en Oost-Java practisch volledig aan de Indonesiërs overge dragen en voor het merendeel in handen van extremisten en rampokkers ge raakt. Zeer ernstig is, dat de stuurloosheid der jeugd en de wanhoop der armoede niet alleen in nationalistische excessen zich ontlaadt, maar ook In religieuze. In Bantam en Cheribon met name heeft de revolutie een fel Moslims karakter. Christenvervolgingen komen over het gehele land voor. Het bestuursapparaat, reeds door de Japanners van zijn beste elementen be roofd, viel in vele streken b.v. Ban tam en Java's Noordkust zo goed als weg. Elders mist het alle gezag over de extremistische vrijscharen. De Britse bevelhebber had de be voegdheid om ter bescherming der ge ïnterneerden en krijgsgevangenen en om redenen van menselijkheid zijn strijd krachten zo nodig ook buiten de „peri meters" der kustplaatsen aan te wen den. Van medio October af is zulks geschied. De onveiligheid manifesteert zich in één van haar schadelijkste gedaanten, haar meest tragische uitdrukking vindt zij echter in de verdwijningen van ruim C00 personen, die gemeld zijn. Het is begonnen met het wegvoeren van een aantal Indonesiërs, later werden Euro peanen het slachtoffer, zowel kinderen als ouderen, en ook een groot aantal Japanners. Dientengevolge moesten de interne ringskampen ook te Batavia in stand blijven, omdat op deze wijze de levens van de inwonenden afdoende konden worden beschermd. Een groot aantal kampbewoners heeft er toch de voor keur aan gegeven zich in de stad te vestigen, doch hieronder zijn dan ook slachtoffers gevallen. Van de toestanden op de buitengewes ten kan nog geen aaneengesloten beeld worden gegeven, doch wel kan in alge mene zin worden vastgesteld, dat de situatie niet dermate ontwricht is ge raakt, als zij op Java is geworden en dat met name ernstige ongeregeldheden, zoals in de afgelopen weken op Java hebben plaats gehad, daar niet zijn voor gekomen. In de grote Oost, op Borneo, Billiton, Banka en Riouw werden tot dusverre De eilanden Riouw, Lingga en Kari- moen zijn weer onder het gezag van de Nederlands-Indische rege ring. Op het eiland Billiton heeft het herstel van geregelde toestanden op 21 October en volgende dagen plaats gehad, toen Hr. Ms. kruiser Tromp aldaar troepen aan land had gezet. De productie van tin zal spoedig, zg het op bescheiden schaal, kunnen worden hervat. Te Pontianak en omgeving (West- Borneo) is de orde door de Austra liërs hersteld. Bij de voorbereiding van het contact met de voornaamste nationalistische lei ders had de luitenant gouverneur gene raal uitdrukkelijk doen weten aan ir. Scekarno, dat hij voor ons onaanvaard baar was en dus overleg met hem on vruchtbaar. Een verdere toespitsing van ons standpunt leek over het doel heen te schieten en bovendien onder de om standigheden van het ogenblik men zat midden in de zeer ernstige moeilijk heden te Soerabaja onaanvaardbaar voor den militairen bevelhebber. Daar om heeft dr. van Mook, toen ir. Soe- karno op 31 October onaangekondigd toch ter conferentie verscheen, zich niet gerechtigd geacht hem terug te wijzen en daarmede het contact te doen af springen. Hij heeft echter geen actief aandeel aan de besprekingen genomen. Omtrent de militaire vooruitzichten meent de regering zich op dit ogen blik niet te mogen uitlaten. Wel moge de Kamer zich realiseren, dat het militaire probleem zwaar is. Toen de zaken een geheel onvermoed verloop namen, zijn onmiddellijk maat regelen genomen om zo veel mogelijk troepen paraat te hebben voor Indië. Uit de gezamenlijk beschikbare mankracht worden thans naast de mariniersbri gade, die uit Amerika onderweg is, 27 bataljons uitgezonden en de nodige bulpwapens geformeerd. De lichting 1945 wordt met het kader, dat voor de expeditionnaire macht wordt opgeleid, geëncadreerd en komt na oefe ning beschikbaar. Voor de vloot zgn in Ned. Indië thans aanwezig 2 kruisers, 3 torpedojagers, 6 onderzeeboten, 1 kanonneerboot, I my- nenlegger, een viertal mynenvegers en enig verder hulpmateriaal en een aan tal vliegtuigen van de Marine luchtvaart dienst. Het evacuatievraagstuk groeit snel in afmetingen en urgentie. Gerekend wordt thans op de thuis- brenging van 50.000 personen tot einde Niet alleen vergoeding aan minvermogenden Dat in het algemeen en in het bij zonder voor de schade aan onroerend goed de bijdragenbepaling plaats vindt paar de waarde per 9 Mei 1940, verdient nadere motivering. De reden hiervoor moet niet alleen worden gezocht in de beslissing der regering om de bg- dragen-regeling van het verleden zoveel mogelijk te bestendigen, doorslaggevend voor de aanvaarding van voornoemd Februari 1946. De regering ziet de re patriëring als een regeringszaak, waar- by zij uiteraard volgaarne de meest mogelijke medewerking van particuliere zijde aanvaardt. De verzorging der gerepatriëerden valt onder de taak van het Centraal Bureau voor de verzorging van oorlogs slachtoffers' (C.B.V.O.) beginsel voor de schadevergoedingen was veeleer, dat verstandig financieel beleid slechts de verlening ener tege moetkoming in de geleden schade ge doogde. Een algehele schadeloosstelling, die op de vervangingskosten zou moeten zijn ingesteld, moest onaanvaardbaar worden geacht, zowel wegens de on overzienbare financiële consequenties daarvan voor 's lands financiën, als wegens de gevreesde inflatorische wer king. indien loon- en prijsbeheersing zou worden bloot gesteld aan de onuit puttelijke koopkracht, die zou ontstaan, indien van overheidswege eenmaal een volledige vergoeding van de herstel- kosten in uitzicht zou zijn gesteld. De bedragen in huisraadschade zul len worden betaalbaar gesteld op z g, huisraadschadeboekjes, die geadminis treerd worden door de Nederlandse Mid- denstandsbank, ten laste daarvan kun nen de benodigde bedragen worden uit gekeerd al naar gelang huisraadgoederen kunnen worden aangekocht. Bijdragen in schade aan bedrijfsuit- rusting, alsmede aan bedrijfs- en han delsvoorraden, zullen worden uitge keerd door creditering van de recht hebbenden bij de sinds kort opgerichte Maatschappij tot financiering van het Nationaal Herstel N V. Voor de eigenlijke wederopbouw zul len financiële maatregelen kunnen wor den tegemoet gezien ter financiering van het verschil tussen rijksbijdrage en bouwkosten. Zulks zal kunnen geschie den in de vorm van rentedragende en desnoods renteloze credieten. Tot slot wordt nog een korte opmer king gemaakt over het financiële plan tot dekking van de uitgaven, waarvoor 's rijks schatkist zich ziet gesteld, ter zake van de vergoeding van oorlogs schade. (Zie vervo'g pag, 5). De gezondheidstoestand van de bevolking, die tot voor 1940 buitengewoon gunstig te noemen was, zo wordt in de regeringsnota gezegd, heeft tengevolge van de oorlog en de bezetting ernstig geleden. Nederland verkeerde voor de oorlog, wat de tuberculose betreft, in een bijzonder gunstige positie. Deze is, evenals in de vorige oorlog, het geval is geweest, totaal gewijzigd. Terwijl in 1939 per 10.000 inwoners de totale sterfte aan tuberculose 4.10 bedroeg is deze in 1943, het laatste jaar, waarover vol ledige gegevens beschikbaar zijn, gestegen tot 6.99. Een stijging van 70.5 pet. Ingrijpende maatregelen zullen moeten worden genomen om aan de tuber culose paal en perk te stellen. Daarvoor zal het nodig zijn, dat de organen der tuberculosebestrijding versterkt worden. Uit de cijfers blijkt, dat ongeveer een verdubbeling van de opname van het aantal tuberculosepatiënten noodzakelgk is. Getracht wordt in deze be hoefte te voorzien, oun. door het uitzenden van tuberculose patiënten naar het buitenland. In dit verband wordt dankbaar melding gemaakt van de hulp, die geboden is door de Don Suisse, die gelden beschikbaar heeft gesteld om in totaal een 500 Nederlandse patiënten in Zwitserland te doen verplegen, zoveel mogelijk in het Nederlandse sanatorium te Da vos. Ten aanzien van de financiële voorzieningen met betrekking tot oorlogsschade zegt de regeringsnota o.m.: Het algemene uitgangspunt, van waaruit in het besluit op de materiële oor logsschaden 1945 het vraagstuk van de tegemoetkoming wegens materiële oor logsschade wordt bezien, is de overtuiging, die in brede kringen leeft, dat de schade, welke aan de economische goederen van een deel van het Nederlandse volk door de oorlog is toegebracht, door de getroffenen ten behoeve van het gehele volk is geleden. Het Nederlandse volk heeft, door verzet te bieden, col lectief have en goed in de waagschaal gesteld. Het besef, dat men de schade, die daaruit voortvloeit, ook collectief moet dragen, verdient in een daad van het gehele volk te worden omgezet. Uit laatstbedoelde overweging vloeit tevens voort, dat algemeen een bgdrage in oorlogsschade niet is beperkt tot de gevallen, waarin de noodzaak daartoe, in verband met financieel onvermogen, biykt.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1945 | | pagina 5