Diphterie en kanker in den Helder
Hoe Sam en Slokkie op reis gingen
Stadsnieuws
Van elke acht sterfgevallen één aan kanker
DE DOMINICANESSEN
VERLATEN ONZE STAD
Hoe lang werkt de vrouw?
Waar gaan wij heen?
De leeszaal in December.
Waar zijn de Indië-vliegers
Wat brengt de Radio?
(Van een specialen verslaggever).
In de oorlogsjaren is de publieke be
langstelling voor de „gewone" ziekten
slechts matig geweest. Hoezeer zij onze
individuële gezondheid en ons leven en
daarmee de totale volkskracht belaag
den, de oorlogshandelingen eerst, de
luchtaanvallen en V-wapens daarna, het
honger-oedeem en de uitputting ten
slotte, spraken meer en krachtiger tot
de verbeelding.
Al deze laatste doodsoorzaken zijn nu
gelukkig uitgeschakeld en de aandacht
keert niet alleen terug tot de meest
verbreide ziekten als bedreigers van ons
leven, maar wij realiseren ons tevens,
dat deze als doodsoorzaak belangrijker
zijn dan de oorlog. Immers, zij zijn niet
tijdelijk maar blijvend en maken dus op
de duur veel meer slachtoffers.
In welk een bedenkelijke mate de
t. b. c.-sterfte in ons land en in onze
provincie sedert 1939 is toegenomen,
hebben wij kort geleden belicht. Hoe
staat het nu met diphtherie? En hoe
met kanker? Ook voor deze beide ziek
ten zijn de sterftecijfers tijdens de oor
log aanmerkeMjk gestegen.
Dinththerie is één van de aller
oudste besmettelijke ziekten. De
laatste tijd voor de oorlog stond de
medische wetenschap er volstrekt
niet meer machteloos tegenover.
Door een tijdige inspuiting kon heel
veel onheil voorkomen worden.
Bijna steeds gaf deze behandeling
afdoende onvatbaarheid en in ieder
geval ontnam zij de ziekte, ind'en
deze toch ootrad, haar gevaarlijk
karakter. Tijdens de oorlog echter
steeg de sterfte aan diohtherie od
ontstellende wijze. Het volgende
staatje maakt dit duidelijk:
Sterfgeval1 en aan dihptherle:
1939 75
1940 103
1941 213
1942 873
1943 2515
en in 1944 alleen reeds in het eerste
kwartaal 1031!
Voor Noord-Holland tonen de cijfers
een overeenkomstig beeld. Vóór de
oorlog kwamen in onze provincie sterf
gevallen aan diphtherie slechts spora
disch voor; tijdens de oorlog werd dat
ge!eidelijk anders: in 1943 stierven hier
ruim zeshonderd mensen aan deze
ziekte en in het eerste kwartaal van 1944
opnieuw ruim tweehonderd. Latere ver
gelijkende cijfers zijn nog niet beschik
baar.
In tegenstelling met biina overal elders
In het land heeft in de besproken periode
diphtherie in Den Helder heel weinig
slachtoffers gemaakt. Nadat vele jaren
lang geen enkel sterfgeval aan deze
ziekte genoteerd behoefde te worden,
kwamen in 1943 enkele gevallen voor.
Van véél ingrijpender betekenis is
echter de kanker-sterfte. Ondanks de
onvermoeide arbeid van talloze onder
zoekers over de gehele wereld is het
wezen dezer ziekte nog goeddeels een
geslopen boek en neemt de kankersterfte
in omvang toe Het staat niet geheel
vast, dat dit een gevolg is van een uit
gebreider of heftiger worden van deze
ziekte. Het kan n.1. ook zijn, dat het
steeds meer onderdrukken van andere
ziekten als doodsoorzaak een relatieve
vermeerdering van kankersterfte ver
oorzaakt. Ook voor den leek is het be
grijpelijk. dat naar mate meer andere
ziekten met succes voorkomen of be
streden kunnen worden, de overblijven
de in dit geval de kanker een
groter aantal slachtoffers zal eisen.
Hoe dit zjj, jaarlijks bezwijken in
ons land meer dan dertienduizend
mensen aan kanker en niettegen
staande door chirurgisch ingrijpen
en door bestraling in tal van geval
len goede resultaten bereikt worden,
is het sterftecijfer voor deze ziekte
ln de laatste tientallen jaren voort
durend gestegen. Onderstaand staat
je brengt dit tot uitdrukking:
Kankersterfte per tienduizend inw.:
(Ie kwartaal)
1930 1940 1942 1944
Nederland
N.-Holland
Den Helder
1920
10,9
11,9
12,4 14,3 14,4 14,6
14.- 16.- 16,4 16,5
14.- 15,3 17,4
Wij zien hieruit allereerst, dat de stij
ging van de kankersterfte in Nederland
zich ook in de oorlogsjaren heeft voort
gezet.
De Noordhollandse cijfers liggen boven
het rijksgemiddelde maar tonen evenzeer
een voortdurende stijging.
Wat den Helder betreft, was de kan
ker-sterfte in 1940 ten opzichte van het
rijksgemiddelde nog gunstig te noemen;
sedertdien trad echter een duidelijk
óngunstige ontwikkeling aan de dag,
waardoor het Helderse cijfer steeds
verder boven het rijksgemiddelde uit
stak. Het is nu zo hoog, dat van elke
acht sterfgevallen in Den Helder aan
alle ziekten, ongelukken en verdere
doodsoorzaken tezamen, er ten minste
één op rekening van kanker komt.
Enerzijds behoeven wij daarbij niet uit
het oog te verliezen, dat het in ver
schillende andere plaatsen nog erger
gesteld is (bijvoorbeeld Alkmaar en Am
sterdam met één op zes). Relatief be
hoeft de Helderse kankersterfte dus
geenszins alarmerend geacht te worden,
maar toch is de verhouding van één op
acht wel tekenend voor de grote be
tekenis, die ook in onze woonplaats aan
kanker als doodsoorzaak van de bevol
king gehecht moet worden.
Zeer binnenkort zal de Lidwina-
stichting haar oude bestemming weer
krijgen, en zal het dus weer als van
ouds R. K. ziekenhuis worden. Het
gemeente-ziekenhuis wordt dan weer
gevestigd in Huize Parkzicht.
De exploitatie van de Lidwina-stich-
ttng zal dan echter niet door de eerw.
zusters Dominicanessen worden voort
gezet, evenmin als die van de R. K.
Fröbelschool. Door besluit van het al
gemeen bestuur der orde zullen deze
zusters, die, natuurlijk over verschil
lende generaties, gedurende 75 jaar in
onze stad hebben gearbeid, Den Hel
der moeten verlaten. Er is namelijk
ter,gevoige van de oorlogsomstandighe
den elders een groot gebrek aan ge
schoold verplegend en onderwijzend
personeel.
De overname van ziekenhuis en Frö
belschool zal geschieden door de
eerw zusteres van de orde der Augus-
tinessen uit Delft. Ook de R. K. meis
jesschool zal op de oude voet worden
In de Heldersche Courant verscheen enige weken geleden een artikel:
Hoe weinig we maar werken", doch mag ik U er op attent maken, dat dit
niet juist is. Het had moeten zijn: „Hoe weinig de mannen werken"
Hier volgt een berekening voor het aantal werkdagen van de huisvrouw,
hetgeen ik gaarne in Uw blad zag opgenomen.
Een jaar heeft 365 dagen.
Per dag slapen de mannen 8 uur, wjj echter niet, U begrijpt wel, de baby
en zo laten we hiervoor nemen 2 uur, dat maakt per jaar 20 dagen.
De heren der schepping zijn per dag 8 uur vrij, wij echter nooit, dat is
122 dagen.
De Zondag geldt niet voor ons, d.i. 52 werkdagen.
Ook een vrije Zaterdagmiddag is voor ons een vrome wens, dan hebben
we het n.1. dubbel druk, boodschappen en de kinderen in het bad, dat kunnen
we dus ook dubbel tellen, is 52 werkdagen. Ook 14 vacantiedagen geven voor
ons dubbele drukte, dus 28 werkdagen, om van vrije Kerst-, Paas- en Pink
sterdagen maar niet eens te spreken, wederom 12 werkdagen, en vrij op
Koninginnedag, daar hebben we nog nooit van gehoord, weer één dag.
Wel geteld werkt een huisvrouw dus per jaar 287 dagen, terwijl onze
heer gemaal er geen enkele werkt.
HET SLOOFJE.
Dinsdag 15 Januari, 8 uur, vakschool
voor meisjes, Helderse volksuniversi
teit, lezing Caspar Höweler over Mau-
rice Ravel.
Woensdag 16 Jan.: Luth. kerk, Kerkcon-
cert, 8 uur.
Donderdag 17 Jan.: Casino, voorstelling
VariétéBouwmeester, 8 uur.
Vrjjdag 18 Januari, 8 uur, vakschool
voor meisjes Helderse volksuniversi
teit, lezing door den heer Evert Ver
meer over het Annexatie-probleem.
Zaterdag 19 Januari, 1921 uur, mu
seum Den Helder, Vroonstraat.
voortgezet, echter met leken-perso-
neel.
Door de komst van de zusters Augus-
tinessen is het behoud van een R. K.
ziekeninrichting voor Den Helder ver
zekerd.
MATJRICE RAVEL.
Vorige week Dinsdag hield voor de
Helderse Volksuniversiteit de heer
Caspar Höweler zijn eerste van drie
lezingen over de moderne Franse mu
ziek.
Vanavond zal hij deze interessante
serie voortzetten met een lezing, ge
wijd aan den beroemden Fransen com
ponist Maurice Ravel, den schepper
van het merkwaardige orkestwerk, de
Boléro.
De voordracht wordt wederom ge
houden in de vakschool voor meisjes,
aanvang 8 uur.
De Openbare Leeszaal werd gedurende
de maand December bezocht door 340
mannen en 45 vrouwen, totaal 385 per
sonen
Uitgeleend werden: 2176 romans, 1493
studiewerken en 2934 jeugdboeken, totaal
6603 boeken.
door G. TH. ROTMAN.
(Nadruk verboden).
43 Hoe ze ook nadachten, er zat niets
anders op, dan dat Dr. Dikpoot moest
lopen. „Enfin", zei hij, „tenslotte kan ik
onderweg net zo dikwijls rusten, als ik
wil!" Een half uur later vertrok de
stoet; 't was preces een reclame-optocht
voor een circus: vóórop de dokter,
daarachter de drommedaris met z'n be
lijders, in een sierlijke telgang.
44. Uren trokken ze zo voort, door
zand en slik, en tegen de avond was de
aime dokter, ondanks alle rustpozen
onderweg, doodmoe. Hij kon zijn logge
benen haast niet meer vocrtslepen.
„Hè", zuchtte hij, „ik wou dat ik maar
een holletje had om in te kruipen en de
nacht rustig door te brengen!" Nu, dat
holletje was dichterbij dan hij ver
wachtte....
LIJST
VAN NIEUWE AANWINSTEN.
JANUARI 1946.
Romans: Brautlacht, E., Meester schure;
-Butter, FTrienke Boöd; Hemingway, E.,
Voor wien de klok luidt; Larsen, Karin,
Tussen de sterren; Lewis, S., Ouders in
opstand.
Buitenlandse romans: Doren Stern, P.
van, The pocket book of modern Ameri
can short stories; Paine, A. B., The ad-
ventures of Mark Twain; Speare, M. E.,
The pocket book of verse; Terhune, A.
P Lochinvar luck.
Studieboeken: Banning, W., De dag van
morgen; Clark, B., The fight at Pearl
Harbor; Filene, E. A., Leven en slagen
In deze eeuw der machine; Gelderen, J.
van, e.a., Nederland; erfdeel en taak;
Hill, M., Exchange ship; Kraemer, H.,
De roeping der kerk; Lorenz-Herzog,
Inga, Als U moeder wordt!; Modley, R.,
A history of the war; Moerkerk, J. J.,
Atoomkrachten; Piderit, T., Gelaatkunde;
V'enzmer, G., Kleinste Feinde der Mensch-
heit; Verzijl, J. H. W., De nieuwe bond
der verenigde naties; Vlis, J. A. van der
Tragedie op Texel.
Geschenken: Berger, H. H., Ons Kerk
boek; Barton, B., De man die niemand
kent; Besterman, T., Annie Besant's
geesteshouding; Boudier-Bakker, Ina,
Het hoogste recht; Idsari, Als door vuur;
Ihlenfeld, Jutta, Ontnuchterd; Istratt,
P Het licht aan de kim: Ivans, Het ha
viksnest; Jacques, J. J., Door mooi Euro
pa; Knibbs, H. H., Rooie Jack; Senior, J,
Simon Petrus.
P. T. T.
AMUSEMENTSVERENIGING.
Naar wij vernemen is onlangs hief
ter plaatse uit het personeel van de
Post, Telegraaf- en Telefoondienst een
amusementsvereniging opgericht onder
de naam „De Postiljon".
Vrijwel het gehele personeel met
inbegrip van dat der radiocentrale is
als lid toegetreden waardoor een be-
gin-ledental is bereikt van 82, waar
onder 24 actief werkende leden.
Met Pasen hoopt ,,de Postiljon"
haar eerste uitvoering in het open
baar te geven.
NI. - 310 (vlucht 15a) gezagvoerdef
Mol - vertrek Batavia 10 Jan.
14 Jan. 16.30 pl. t. vermoedelijke
aankomst Schiphol.
NI 301 (vlucht 19) gezagvoerder Dill
vertrek Schiphol 12 Januari. 13 Jan,
20.20 GMT aankomst Karachi.
VOOR DINSDAG 15 JANUARI.
15.— Voor de vrouw. 15.30 Gr.pl. 16.—
Bijbellezing. 16.45 Ons kort verhaal. 17.—
Het orkest van Ted Powder. 17.35 Gr.pl.
18.— „Het meisje van m'n dromen" (gr.)
10.30 Eng. les voor beginnelingen. 19.—
Nieuws. 19.15 Reportage. 20.Departe
menten spreken. 20.15 Omroeporkest o.l.v.
Benedict Silberman. 21.— Hoorspel. 21.30
Ensemble Jetty Cantor. 22.15 Mens en
Maatschappij. 22.30 De componist van de
week. 23.— Nieuws. 23.15 Avondwijding.
HILVERSUM 2: 18.— Nieuws. lf.SO Sa
lonorkest (gr.) 18.50 Voor Je slapen gaat
20— Cabaret Nelson. 20.30 De werkende
vrouw. 20.45 Kamermuziek (gr.) 21.45
Avondwijding. 22.— Nieuws. 22.20 Sam
Nijveen's Swing kwartet. 22.40 Om het
haardvuur (grj
