Grieven tegen de
werfdirectie
Hoe Sam en Slokkie op reis gingen
Nederlandse Vliegtuig-industrie in
Den Helder of Vlissingen
Rondom de Werfzuivering
Do Duitsers in de kaart
gespeeld, of... tact?
Stadsnieuws
„Alles voor anderen,
niets voor zichzelf".
Plechtige herdenking
in Den Helder
Van slag in Java-zee
De Noodkerk
Kapitein Romijn gehuldigd
Bij Fokker werkte 3000 man
V)
We hebben in ons laatste artikel
gewezen op de moeilijke positie,
waarin in het bizonder de leiding
van de Rijkswerf verkeerde Zij
moest dagelijks met de Duitsers
omgaan en kon daardoor op zich
laden het odium, dat de verhouding
tussen directie en Moffen niet slecht
was.
De Duitse directeur, Ahlers, had
de gewoonte, verschillende dienst
zaken thuis af te doen. En zo kwam
het enige malen voor, dat hij den
waarn. directeur en andere inge
nieurs bij zich in zijn dienstwoning
uitnodigde, om verschillende zaken
te bespreken.
Men had geen gegrond motief om deze
bezoeken te weigeren. Het waren
dienstbezoeken en dienstbesprekingen
en een weigering zou als een dienst
weigering opgevat worden, of als een
belediging. Men ging dos en besprak
de te behandelen zaken. Het onderhond
trachtte men steeds strikt zakelijk te
honden en zo kort mogelijk te laten
dnren.
Ahlers als gastheer.
Ahlers had, als behoorlijk gastheer,
de gewoonte zijn bezoekers thee aan te
bieden of soms een borrel. Men be-
grijpe hoe moeilijk het was dit te wei
geren. Dit zou immers zonder meer als
een belediging zijn opgevat en daarmee
Zou men zeer zeker veel verknoeid
hebben. Altijd weer moest de directie
het doel van haar aanblijven voor ogen
Staan. Dit aanblijven immers was aller
eerst de wens van onze eigen regering
en het betekende voor de directie zo
veel mogelijk saboteren en zoveel mo
gelijk van het bedrijf voor de toekomst
redden.
Wij herhalen: daarvoor moest men
Voor alles tact gebruiken.
Een zeer pijnlijk geval voor de di
rectie is geweest, toen Ahlers op een
keer met de mededeling kwam, dat bij
jarig was en verwachtte, dat de direc
tie 's middags bij hem zou komen. Ook
hier weer moest de keuze gemaakt
worden tussen weigc -en en beledigen
of gaan en zo kort mogelijk blijven. Het
tot een vormelijk bezoek maken. Het
laatste was tenslotte het meest verstan
dige en niet langer dan een kwartier is
de directie bij den Duitsen directeur ge
weest. Dit geval heeft zich eens voor
gedaan. Ahlers zelf heeft waarschijn
lijk begrepen, dat hij op deze wijze
toch niet de sympathie van die Hollan
ders kon winnen en nodigde niet meer
uit.
Deze gevallen waren voor de di-
ueA apftz op uba piaqpuatuojftaouiaS
-ai atorS 3} uaa Suipnoq azap ui uag
-TUiaM uaqqav; qaox '^Citiaou! aijoaj
de directie gezien. Men wist wat
men aan de directie had, men wist,
dat men voor honderd' procent op
zijn leiders kon vertrouwen en men
begreep intuïtief, dat wel eens con
cessies gedaan moesten worden om
iets goeds te bereiken.
Waarom in Anna Paulowna?
De waarn. directeur, de heer de
Klerk heeft de grootste tijd van de
bezetting in Anna Paulowna doorge
bracht. Dit is hem wel eens verweten.
Hij zou daardoor immers te weinig con
tact hebben gehad met personeel en
leiding van de werf. Maar het was
juist door het verblijf van den waarn.
Directeur in Anna Paulowna, dat hij
veel dingen kon regelen, zonder toe-
Zicht van de Duitsers. De correspon
dentie, die op de werf altijd door Duitse
vingers ging, kwam hier direct in han
den van den waarn. directeur.
Liep er iets verkeerd op de werf, dan
werd ogenblikkelijk Anna Paulowna
opgebeld en kon de directeur de zaken
overwegen, alvorens te beslissen. In het
begin had de heer de Klerk dagelijks
Het vierde artikel werd opgenomen
in ons nummer van Dinsdag 6 Februari.
contact met de werf, later werd dat
tweemaal per week en toen de brand-
stoffenschaarste groter werd, moest dit
bezoek worden teruggebracht tot een
maal per week.
Sabotage!
Dat de directie daadwerkelijk sabo
teerde bleek o.m. uit een verklaring
van den Duitsen directeur Pelleter, die
na de wegzending van Ir. 't Hooft, in
September 1944, verklaarde, dat het
werk vlotter verliep. De directie werk
te mee aan het wegwerken van grote
hoeveelheden materialen, aan de ca
mouflage van een groot aantal zieken
en door het oogluikend toestaan van
vele verzuimen, het vernietigen vsn
productieve uren.
Menigmaal werden plannen van
de Duitsers door de Nederlandse
leiding tijdig doorzien en konden
maatregelen worden genomen. Zo
konden ook de Duitse vernielings
plannen niet geheim blijven voor
de Hollandse leiding, zodat ook
hiertegen kon worden opgetreden,
in samenwerking met Waterstaat.
De sluizen, gebouwen en electrische
centrale bleven gespaard voor ver
nieling.
Het inrichten en bouwen van
nieuwe werkplaatsen, zoals scheep
makerswerkplaats en torpedo-ate
lier, konden worden voorkomen.
Slechts een onbetekenend deel van
de groots opgezette Duitse plannen
kon door hen worden verwezenlijkt,
zonder dat resultaten werden ver
kregen.
Het beschikbaar stellen van mate
riaal en personeel tot ondergrondse
arbeid werd door de directie mede
geleid.
Voor personeel, dat in moeilijk
heden was geraakt, kon, dank zij
de goede samenwerking met het
commissariaat ter behartiging van
de belangen van de voorm. Neder
landse weermacht, worden geholpen
en bijgestaan.
Wie twijfelt?
Wie twijfelt aan de goede Nederland
se houding van deze werfdirectie? Deze
directie waarvan twee leden door de
Duitsers werden weggestuurd en waar
van de waarn. directeur werd gearres
teerd en beschuldigd van sabotage, van
het afgeven van valse Werfausweisen,
van het klaarmaken en afdrukken van
persoonsbewijzen en Nachtausweisen,
van het teruggeven van verlofbonnen
aan werklieden, van het verbergen van
voorraden van de Duitse oorlogsmarine
(benzine, banden, dekens en draagba
ren), van het leveren van stroom aan
de ondergrondse en het clandestien heb
ben van een electrische aansluiting
61. Toen eindelijk de nacht viel, legde
het reisgezelschap zich tegen de bomen
te slapen. Het dreunende gesnork van
Dr. Dikpoot weerklonk door het hele
bos: de bladeren trilden er van. Ja, zo
vast sliepen ze, dat geen hunner be
merkte, hoe een reusachtige gorilla
achter de bomen op hen loerde
thuis, van correspondentie met het de
partement, waarin het departement °P
de hoogte werd gehouden met geheime
feiten, die op de Marinewerf hebben
plaats gehad.
Voor al deze besehuldigingen had voor
ieder afzonderlijk de doodstraf geëist
kunnen worden; het mag dan ook een
wonder heten, dat ir. de Klerk nog
levend uit de Duitse handen vandaan
gekomen is.
En uit dank voor haar houding heeft
de Minister van Marine, op advies van
de adviescommissie voor de zuivering,
de heren een trap nagegeven en ge
schorst op grond van het zuiverings
besluit 1945, waarbij tot schorsing kan
worden overgegaan bij personen, die
a) van ontrouw aan de zaak van
Ons Koninkrijk of aan Ons hebben
doen blijken, of
b) door gedragingen of uitlatingen
blijk hebben gegeven van een na
tionaal-socialistische geestesgesteld
heid.
Welnu, dit is een grove belediging
en ieder objectief beoordelaar kan zon
der schroom zeggen, dat de directie, ze
mag dan waarschijnlijk fouten gemaakt
hebben, zeker niet beticht kan worden
van ontrouw aan de zaak van Ons Ko
ninkrijk of blijk heeft gegeven van Na-
tionaal-socialistische gezindheid.
Wij komen daar nog nader op terug.
B.
(Grafspreuk van Pestalozzi).
ffr Eén hunner zou echteT spoedig on
dervinden, wat er aan de hand was:
Slokkie! Toen namelijk de anderen bij
het krieken van de dag ontwaakten,
was Slokkie spoorloos verdwenen, en
hoe ze riepen, hij gaf geen antwoord
Dodelijk verschrikt keken ze elkaar
aan: wat had dat te beteekenen? Dr.
Dikpoot stond op.
H.M. de Koningin
tegenwoordig
Het Parool verneemt, dat er plan
nen bestaan, de zeeslag in de Java-
Zee op 27 Februari 1942 te herden
ken. Het algemeen comité „Onze
Marine", de vereniging „Onze Vloot"
en het „Nationale Jongerenverbond"
zullen nadere plannen uitwerken.
Het ligt in de bedoeling van H.M.
de Koningin dan een bezoek te bren
gen aan Den Helder, waar een plech
tige herdenking zal plaats vinden.
De eerste spoorwagen Biet onderdelen
van de noodkerk der Oud-Katholieke
gemeente alhier, is in de stad aange
komen. Er kan echter nog niet met het
maken van de funderingen worden be
gonnen, daar dit moet geschieden onder
leiding van een daarvoor aangewezen
ambtenaar, die nog niet is gearriveerd.
Waarschijnlijk zal deze komen, wanneer
ook de rest der onderdelen ter plaatse
zal zijn aangekomen.
PASSAGIERSLIJST.
Heden ontvingen wij de passagierslijs
ten van de Johan van Oldenbarneveldt;
die op ons kantoor ter inzage liggen.
Gisterenmorgen om hall twaalf heelt
aan boord van het motorschip „Oranje
fontein" de huldiging plaats gehad van
kapitein A. Romijn, die beschouwd wordt
als de dapperste kapitein van de Neder
landse koopvaardij.
De minister van scheepvaart zijne ex
cellentie J. M. de Booy, heelt hem daar
bij de zilveren beker doen uitreiken,
welke door den heer Groenenberg uit
Cardiff was beschikbaar gesteld voor den
Nederlandsen zeeman, van wien gezegd
kan worden, dat hij door zijn gedrag hti
moeilijke en gevaarvolle operaties d®
meest persoonlijke moed aan de dag had
gelegd. „Het was zeer moeilijk uit te
maken", aldus <*e minister in zijn toe
spraak, „wie voor het toekennen van de
beker in aanmerking zou komen. Daarom
is advies ingewonnen van de commissie-
de Vos van Steenwijk die tot taak heeft
voordrachten op te maken voor het toe
kennen van koninklijke onderscheidingen
en die kennis krijgt van alle wapenfei
ten. Deze commissie heelt met algemem*
stemmen de beker aan den heer Romy
toegekend.
Waar gaart we heen?
Woensdag 6 Pebr. Casino, Ned.
vereniging. Lezing met lichtbeelden
met bil na. 8 uur.
Vrijdag 8 Febr. MULO-Vereniging. ult"
voering. 8 uur.
door G. TH. ROTMAN. (Nadruk verboden).
Enige tijd geleden is er een regeringscommissie benoemd, die tot taak haJ
een onderzoek in te stellen naar de levensvatbaarheid van een vliegtuiginduitria
in ons land.
Men zal zich herinneren, dat er voor de oorlog een drietal vliegtuigfabrieken
in ons land waren, Fokker in Amsterdam, Aviolanda in Papendrecht en De
Schelde in Vlissingen. De laatste was van geringe betekenis.
Deze commissie is met haar rapport gereed gekomen en heeft het naar de
regering gezonden. Naar wij vernemen zegt zij in haar rapport, dat Amsterdam
niet meer in aanmerking komt. Men heeft in dit verband reeds gelezen, dat de
vliegtuigfabriek van Fokker verplaatst zal worden.
De commissie adviseert een eventuële vliegtuigindustrie in Den Helder of
Vlissingen te vestigen. In beide plaatsen vindt men oefenterreinen en heeft men
een vliegveld.
Wij menen te weten, dat het vliegveld de Kooy heel wat groter was dan het
vliegveld bij Vlissingen en wij geloven ook, dat de terreinen in de omgeving
van Den Helder geschikt zijn voor het vestigen van een industrie en dat de ge
meente, en eventueel particulieren, al hun medewerking zullen verlenen om deze
industrie van betekenis, deze industrie van de toekomst, in de omgeving van
onze stad te doen vestigen.
Dat dit van grote betekenis voor Den Helder zou zijn, behoeft geen betoog
als men weet, dat de Fokkerfabrieken voor de oorlog 3000 arbeiders werk ver
schaften.
