HELDERSCHE COURANT
Indonesië gemenebest - Partner Koninkrijk
GEEN POLITIEKE EENHEID DAN DOOR
VRIJWILLIGE AANVAARDING
Eerste besluiten van Batavia
NIEUWSBLAD VOOR DEN HELDER, KOEGRAS, TEXEL, WIERINGEN EN ANNA PAULOWNA
Totdat een vrije beslissing genomen is:
Daarna toelating tot U.N.O.
Verplaatsing
Fokkerfabrieken
Indonesië
Regeringsbeleid op basis
Koninklijke belofte
Sjahrir volledig gemachtigd
om te onderhandelen
Voorlichting geregeld te
'Batavia.
Mgr. J. P. Huibers tien jaar
bisschop van Haarlem
ER IS IETS NIEUWS
GEBOREN!
OPROEPINGEN TE
VERWACHTEN!
Tot 45 jaar.
Weerbericht
MAANDAG 11 FEBRUARI 1946.
70e Jaargang No. 9660.
Oon Holdtr
VERSCHIJNT DAGELIJKS
Advertenties 11 cent per millimeter
Directeur: S. koning.
Hoofdredacteur: j. bijlsma.
Uitgave: N.V. Uitg. M(J. Holl. Noorderkwartier.
ABONNEMENT PER KWARTAAL: Stad en
omgeving £.60Postabonnementen i 3.00
Aan de Staten-Generaal in Den Haag, aan de Indonesische vertegenwoor
digers te Batavia, en in Londen en Washington heeft de Nederlandse regering
de volgende voorstellen omtrent haar beleid ten aanzien van Indonesië bekend
gemaakt:
Er zal zijn een gemenebest Indonesië, deelgenoot in het Koninkrijk,
samengesteld uit landen met uiteenlopende graden van zelfregering.
B Er zal ingesteld worden een Indonesisch burgerschap voor allen, die in
Indonesië geboren zijn. Nederlandse en Indonesische burgers zullen
bevoegd zijn tot het uitoefenen van alle burgerschapsrechten in alle delen van
het Koninkrijk.
De inwendige aangelegenheden van het gemenebest Indonesië zullen
door de eigen organen van dat gemenebest zelfstandig worden geregeld,
waarbij voor het gemenebest als geheel wordt gedacht aan een op democratische
wijze samengestelde Volksvertegenwoordiging, derhalve met een substantiële
Indonesische meerderheid, een ministerie, samengesteld in politieke harmonie
met de volksvertegenwoordiging, en een vertegenwoordiger van de Kroon als
hoofd van de regering.
d. Ten einde in staat te zijn om de
plichten na te komen, die art. 73 van
het Handvest der Verenigde Volken op
het Koninkrijk legt, zal de vertegen
woordiger van de Kroon onder verant
woordelijkheid van de regering van het
Koninkrijk met enkele bijzondere be
voegdheden bekleed zijn ter waarbor
ging van fundamentele rechten, van goed
bestuur en gezonde financiën. Hij
oefent deze bijzondere bevoegdheden
alleen uit, indien deze rechten en be
langen worden aungetast.
e. De constitutie, waarin de voren
bedoelde structuur zal zijn vervat, zal
waarborgen bevatten ten aanzien van
fundamentele rechten als godsdienst
vrijheid, rechtsgelijkheid, ongeacht ge
loof en ras, bescherming van persoon
en goed, onafhankelijkheid der recht
spraak, bescherming van de rechten
van minderheden, vrijheid van onder
wijs, vrijheid van mening en menings
uiting.
f. De centrale organen, die functies
uitoefenen voor het gehele Koninkrijk,
zullen worden samengesteld uit ver
tegenwoordigers van de rijksdelen. Ge
dacht is aan een rijkskabinet, samen
gesteld uit ministers uit alle rijksdelen
en aan rijkswetgeving, die de instem
ming behoeft van de volksvertegen
woordigingen der onderscheiden rijks
delen.
g. Na de inwerkingtreding van de
bovengenoemde constitutie zal de Ne
derlandse regering de spoedige toelating
bevorderen van het gemenebest Indo
nesië ais lid van de C. N. O.
Het Amsterd. raadslid dr. M. de
Hartogh heeft de volgende vragen
aan B. en W. gesteld:
1. Kunnen B. en W. mededelen of
de berichten in de pers juist zijn,
dat het gevaar bestaat dat de Fok
ker-fabrieken uit Amsterdam zullen
worden verplaatst?
2. Indien deze berichten juist zijn,
willen B. en W. dan maatregelen
nemen, dat deze verplaatsing voor
komen wordt en kunnen zij daar
voor steun vinden bij de regering,
die immers onlangs bij monde van
den minister van Handel en Nijver
heid verklaard heeft, dat het vesti
gen van industrieën in Amsterdam
juist bevorderd diende te worden?
De Ned. regering gaat bij haar beleid
ten aanzien van Indonesië uit van de
overtuiging, uitgedrukt in de rede van
de Koningin van 6 December 1943, met
de woorden: „Ik weet, dat geen politie
ke eenheid en verbondenheid op de
duur kunnen blijven bestaan, die niet
door de vrijwillige aanvaarding en
trouw van de overgrote meerderheid
der burgerij worden gedragen."
Zij plaatst zich, daarop voortbouwend,
op het standpunt, dat de bevolking van
Indonesië na een begrensde periode
van voorbereiding in vrijheid over haar
staatkundig lot zal moeten beslissen.
Mitsdien acht zij het haar plicht, al
les in het werk te stellen om zo spoe
dig mogelijk de voorwaarden in het
leven te roepen of tot vervulling te
brengen, die zulk een vrije beslissing
mogelijk zullen maken en haar inter
nationale erkenning zullen verzekeren,
daarmede tevens uitvoering gevende
aan het bepaalde in artikel 73 van het
Handvest der Verenigde Volken.
Zij is daarbij, zonder iets aan het In
Naar bekend is geworden, heeft
Sjahrir van Soekarno en het repu
blikeins kabinet in Djokjakarta
Volledige bevoegdheid gekregen
om te onderhandelen met Dr. van
Mook en Sir Clark Kerr.
Lt.-gouverneur-generaal dr. Van
Mook, de bijzondere Britse gezant,
Sir Archibald Clarck Kerr en de
minister-president van de Indonesi
sche regering, Soetan Sjahrir, zijn
Zondagmiddag te Batavia bijeenge-
komen voor officiële bespreking van
de voorstellen, welke dr. Van Mook
van de Nederlandse regering heeft
meegebracht.
Het eerste onderwerp van discus
sie vormde de coördinatie van de
voorlichting gedurende de voortgang
der besprekingen. Men is ten aan
zien van de volgende punten tot
overeenstemming gekomen:
1. De ofifciële instanties voor
voorlichting van elke partij moeten
de officiële verklaringen van de
andere partij in haar geheel publi
ceren.
2. Er zullen door geen der par
tijen enige moeilijkheden in de weg
gelegd worden aan de circulatie van
zuiver en rechtstreeks nieuws en
commentaar.
3. De drie partijen zuljfcn hun best
doen iedere toespeling van provoca
tieve en opruiende publiciteit tegen
te gaan.
de aanvang genoemde beginsel te kort
te doen. harerzijds eneens overtuigd,
dat ook daarna het heil van het land en
van de onderscheiden volken van Indo
nesië zijn beste waarborg zal kunnen
blijven vinden in de vrijwillige besten
diging naar de woorden van de Konin
gin: „Een rijksverband waarin Neder
land, Indonesië, Suriname en Curagao
te zamen deel zullen hebben, terwijl zij
ieder op zichzelf de eigen inwendige
aangelegenheden in zelfstandigheid en
steunend op eigen kracht, doch met de
wil van elkander bij te staan, zullen
behartigen.
Op grond van het vorenstaande stelt
de Nederlandse regering zich voor om
in overleg met veelzijdig gekozen, ge
zaghebbende vertegenwoordigers van
Indonesië, een structuur te ontwerpen
voor het Koninkrijk en voor Indonesië,
gebaseerd op een deelgenootschappelij-
ke democratische grondslag. Deze struc
tuur zal gelden voor een begrensde
tijdsduur, binnen welke het mogelijk
wordt geacht, dat de voorwaarden voor
de hierboven bedoelde vrije beslissing
zullen zijn vervuld. Aan het einde van
die tijdsduur zullen de deelgenoten
zelfstandig beslissen omtrent de voort
zetting hunner betrekkingen op de
grondslag van een alsdan volledig en
vrijwillig deelgenootschap.
Verschil van mening over de vraag,
of die tijdsduur alsnog behoort te wor
den verlengd voordat een vrije beslis
sing mogelijk is. zal worden onderwor
pen aan een verzoeningsprocédure of,
zo nodig, aan arbitrage.
Mgr. J. P. Huibers, bisschop van
Haarlem, viert thans zijn tienjarig
pontificiaat. Ter gelegenheid daar
van celebreerde de bisschop in de
vrijwel geheel bezette kathedraal
een pontificaal lof.
Onder het lof hield de bisschop
een predicatie op tekst „Onder uw
bescherming".
Het zangkoor zong o a. het „Magni
ficat" van Philips Delmonte, het
„Ave Vera Virginitas" van Josquin
du Pré en het „Tantum ergo" van
Bruckner.
We zijn zo licht geneigd om te beweren,
dat we door de oorlog niets hebben ge
leerd en dat er niets veranderd is. Wie
echter kennis genomen heeft van de op
richting van de Partij van de Arbeid zal
toch moeten erkennen, dat er toch wel
iets in de volksgeest heeft plaats gegAl
pen. Daar is in de eerste plaats de ophef
fing van de Sociaal Democratische Ar
beiderspartij, na een bestaan van vijftig
jaar. Koos Vorrink heefteer op gewezen,
dat de SDAP daarmee haar historisch
materialisme prijs gaf en dat dit over
gaan in een nieuwe partij een erkenning
was van de geestelijke waarden, die_ zich
in Christendom en Humanisme manifes
teren.
Van grote betekenis is, dat alle afge
vaardigden op het Congres van de SDAP
spontaan hun fiat op deze overgang naar
de nieuwe partij hebben gegeven. De Ar
beiderspartij is daardoor gekomen op
veel bredere basis en de duizenden Ne
derlanders, die wel sympathie hadden voor
het so^iale-programma van de SDAP,
maar huiverig waren voor haar eenzijdig
heid, zuilen nu weinig bezwaren hebben
om achter de rode vlag mede te strijden
voor een sociaal betere wereld.
Reeds waren verschillende predikanten,
die in de maatschappelijke idealen van de
SDAP niet anders zagen dan de onbe
taalde rekening van de Kerk, tot de partij
toegetreden. Anderen stonden nog afwij
zend, omdat zij zich niet konden verenigen
met het zuiver materialistische standpunt
van de Arbeiderspartij. Voor hen zijn dr.ze
bezwaren nu weggevallen en in de Par i ij
van de Arbeid zullen, in kerkelijk op
zicht, van uiterst rechts tot uiterst links
naast elkaar zitting nemen, die elkaar
gevonden hebben op een en dezelfde poli
tieke basis, in het streven naar een en
hetzelfde maatschappelijke ideaal, dat zijn
grond vindt in de beginselen, zoals die
door Christus zijn uitgedragen, maar zo
als die door de Christenen helaas niet zijn
beleefd.
Deze nieuwe Partij van de Arbeid zal
ongetwijfeld van grote betekenis worden.
De Christen Democratische Unie besloot
in haar congres op te gaan in de Partij
van de Arbeid. De Vrijzinnig Democrati
sche Partij zal daarin eveneens haar poli
tieke huis vinden. Veel Christelijk Histo-
rischen zullen zich bij haar aansluiten en
de Katholieken zal niet worden verboden
van deze partij lid te worden.
Er is dus waarlijk iets nieuws geboren
in ons land, dat politiek en kerkelijk ver
splinterd werd door vaak kleine en onbe
tekenende verschillen.
Wij mogen ons daarover verheugen, want
kracht ligt niet in verdeeldheid, maar in
eenheid en zo kan deze eenheidsopen
baring, waarbij de verschillen, die waar
lijk niet weggewist zullen worden, tot
zegen van ons volk zijn.
Binnen korte tijd. zo meldt het Hbl.,
is, voorzover niet re ts ten uitvoer ge
bracht de oproeping te verwachten van
alle dienstplichtige onderofficieren van
de lichtingen 1939 tot en met 1930 en
van reserve-officieren, vaandrigs en
kornets tot en met de leeftijd van 45
jaar.
Betrokkenen moeten er rekening m°-
de houden, dat de oproeping op korte
termijn zal moeten geschieden. Hun
wordt derhalve aangeraden reeds nu
maatregelen te treffei voor het regelen
van hun zaken.
LICHTE BUITJES.
Gedeeltelijk bewolkt, plaatselijk
een enkel buitje. Zelfde tempera
tuur.. Matige, aan de kust tijdelijk
krachtige wind tussen W. en N.W.
12 Februari:
Zon op:8.02 uur. Onder: 17.47 uur.
Maan op: 13.24 uur. Onder: 5.40 uur.