De ondergang van de Schamhorst
Door Commandant Kenneth Edwards, R.N.
Een middel tegen tuberculose?
VOOR DE VROUW
KABELJAUW- EN
HEILBOTLEVER
Een uitstekend voedsel
EEN BABY-PELLERINE
HET KINDERHOEKJE
Een nieuw kinderverhaal
i.
De Schamhorst bleef de grootste be
dreiging voor onze Noord-Russische
convooien en in enigszins mindere mate
ook voor onze Noord-Atlantische han
delsroutes. In geen geval kon deze
laatste bedreiging worden ontkend.
Steeds weer gaf admiraal Fraser zijn
vloot ter ondersteuning van de Noord-
Russische convooien in de hoop de
„Schamhorst" te pakken te krijgen,
maar de Duitse slagkruiser gaf er
de voorkeur aan, liever haar bedrei
ging dan haar kracht uit tè oefenen
tot de laatste week van Dec, 1943.
Daar zij zo lang schuw geweest was, leek
het eigenaardig, dat de „Schamhorst1
dit bijzonder convooi zou hebben geko
zen om te proberen het aan te vallen.
Het kan wel zijn, dat het besluit van den
Duitsen admiraal Bey voorwaarts aan te
vallen, werd beïnvloed door inzicht van
een andere beweging van admiraal Sir
Bruce Fraser, op zijn vlaggeschip H.M.S.
„Duke of York". Op 17 December 1943
stoomde de „Duke of York" in de grijze
duisternis van een Poolmorgen tussen
met sneeuwbedekte heuvels naar een an
kerplaats in de Kola Inlet, de Russische
Marine-Poolbasis. Het was de eerste keer
dat een Engels slagschip een Sovjet-
Russische haven bezocht.
In een Russische haven.
Het was een vriendschappelijk bezoek
en spoedig nadat de „Duke of York" haar
anker had laten vallen werd Vice-admi-
raal het hele Engelse vlaggeschip en
Russische Noord Vloot, vergezeld door
zijn verbindingsofficier, kapitein Riger-
nan, aan het einde van de Duke of
York's loopbrug verwelkomd door Sir
Bruce Fraser, terwijl de erewacht van de
Koninklijke Marine in aanslag stond en
de band het „Soviet National Anthem"
speelde.
Die dag bezichtigde de Russische admi
raal het hele Engelse Vlaggeschip en
's avonds ging een Russisch concertgezel
schap aan boord, speelde gitaar en ac
cordeon en zong nationale liederen in de
grote kajuit van de „Duke of York". De
volgende morgen bezocht admiraal Fraser
met generaal Andneyev een Russisch
vliegveld en enkele Russische duikbom
menwerpers en torpedobommenwerpers
om hun bemanningen te zien. Daarna gin
gen ze terug naar de marina-basis en in
specteerden een Russische torpedoboot,
aan boord waarvan hen een erewacht
ontmoette, terwijl de Russische marine
band „God Save The King" speelde. Een
bezoek aan de marinegebouwen werd ge
volgd door een lunch in het Sovjet-
marinehoofdkwartier waar toasts werden
uitgebracht op koning George VI, presi
dent Kalinin, maarschalk Stalin en het
volk van Groot-Brittannië en de Britse
marine, nauw verbonden met de naam
van admiraal Fraser de laatste toast
werd voorgesteld door adm. Golovko.
Na de lunch nam admiraal Golovko ad
miraal Fraser mee naar een concert in
de Rode Club, die bezocht werd door
Russische en Britse officieren en
Ondertussen werden andere Russische
officieren onthaald aan boord van de
„Duke of York".
De volgende morgen, na het wisselen
van vriendschapssignalen, verliet het
Britse vlaggeschip Kola Inlet.
De Duitser op zijn hoede. I
Men kan redelijkerwijs aannemen, dat
admiraal Bey het eerste verkennings-
bericht van de nadering van een Noord-
Russisch convooi op 24 December ont
ving. Had hij, door luchtverkenning of
uit een andere bron, gehoord van een
bezoek van den Engelsen hoofdcomman
dant met zijn vlaggeschip aan Kola Inlet
en het vertrek van de „Duke of York"
van daar op de morgen van 19 Dec., dan
zou hij hebben berekend, dat, wanneer zij
was doorgegaan zoals waarschijnlijk was, zij
zoveel mogelijk in Noordelijke richting
op deze tijd beginnen zou in de een of
andere Britse basis te bunkeren. Had hij
het bezoek aan de Kola Inlet geweten, en
aldus gerekend, dan zou Bey hebben ge
concludeerd dat hij het convooi zonder
vrees voor de tussenkomst van zware
schepen kon aanvallen. De Duitse lucht
verkenning boven de Noordelijke basis,
met veelvuldige tussenpozen in de afgelo
pen weken, zou hem hebben doen geloven,
dat er geen enkel ander Britse zware
eenheid op zee kon zijn.
Laat het zijn zoals het is, admiraal Bey
wist op Kerstmorgen van de nadering
van het Noord-Russische convooi naar
het Bear Island—Noordkaapkanaal en die
middag ging hij in zee met de „Scham
horst". Van dat ogenblik af, totdat hij
onder vuur kwam van de kanonnen van
de „Duke of York", laat ln de volgende
middag, handelde hij alsof hij geen on
gerustheid voelde bij het overwegen van
de mogelijke aanwezigheid van enige
Britse zware eenheid in de omtrek.
Voor een niet gering deel is het
aan de inspanning van de geallieerde
oorlogsvloten te danken, dat een zo
volslagen overwinning op de As-
mogendheden werd behaald. Beroemd
waren de convooitochten over de
grote wereldzeeën. Tijdens een con-
vooivaart naar Moermansk ontstaat
er een gevecht met de Duitse slag
kruiser Schamhorst. De „British
Digest" gaf een verslag, dat ons heel
interessant voorkwam. In enkele
vervolgen geven wij U hiervan een
bewerking.
Grote scheepsacties, zonder de tus
senkomst van de Marine luchtmacht,
zijn zeldzaam geweest in deze oorlog.
De samenwerking, die tot de onder
gang van de Duitse slagkruiser,
Schamhorst, leidde, was er één van.
Commandant Edwards, een uitste
kend schrijver van marine zaken, be
schrijft hoe in December 1943, in de
bittere kou van de Poolzee, drie En
gelse kruisers, aanvallen van de
Schamhorst op een convooi bestemd
voor Rusland afsloegen, hoe zij haar
de route van de Duke of York deden
kruisen en hoe het Engelse slagschip,
geholpen door een schitterende tor
pedoboot aanval, een einde maakte
aan het bestaan van een schip, dat
gedurende lange tijd de geallieerde
toevoerwegen had bedreigd. Gedu
rende deze actie, voerde H.M.S. Duke
of York de vlag van Admiraal Sir
Bruce Fraser.
Op (fe morgen van de 2e Kerstdag be
vond het Noord-Russische convooi, een
zeer groot, zich op ongeveer 150 mijl ten
Noorden van de Noordkaap en koerste
gestadig oostwaarts. Het werd natuurlijk
omringd door een dicht escorte torpedo-
boten en korvetten voor bewaking tegen
U-boot-aanvallen en als bescherming te
gen oppervlakte-aanvallen was het voor
zien van een dichte macht kruisers. Dit
waren de „Norfolk", bevattende acht 8-
duimskanonnen en de „Belfast" en „Shef-
field", elk met twaalf zesduims kanon
nen. Deze kruisers stonden onder com
mando van vice-admiraal R. L. Burnett,
wiens vlag de Belfast voer.
Hij wist waarschijnlijk méér van Rus
sisch convooiwerk en toestanden in de
Poolzee af dan enige andere Engelse ad
miraal. Hij was het geweest die het be
ruchte convooi van September 1942 al
vechtende naar Rusland had gebracht en
hij was het geweest, die juist op tijd was
gekomen voor de redding van Sherbrook's
zwaar in noodverkerende torpedoboten
ln December van dat jaar.
Contact....
Burnett had zijn kruisers aan de stuur
boordboeg van het convooi geplaatst,
dat is tussen het convooi en de basis,
van waar de vijandelijke oppervlakte
macht zou kunnen komen.
Het was nog steeds donker, maar voor
een keer helder en met een goed uit
zicht, toen Burnett's kruisers de „Scham
horst" om 9.30 op de morgen van de 2e
Kerstdag ln zicht kregen.
(Wordt vervolgd)
Eenige tijd geleden werd door pro
fessor Hollande van de Medische Fa
culteit te Montpellier, aangekondigd,
dat een middel was gevonden om
tuberculose te genezen. Dit middel
werd bereid uit Champignons en
droeg de naam van „Clitocybine".
Een inschrijving werd geopend om
tot een instituut voor Clitocybine te
komen en de gelden begonnen te
vloeien. De ontdekking maakte zulk
een indruk, dat talloze tuberculose
patiënten om een behandeling met
Clitocybine begonnen te vragen.
Het nationale centrum voor we
tenschappelijk onderzoek, geleid door
professor Joliot-Curie heeft echter
een publicatie het licht doen zien,
waarbij de werkelijke stand van het
onderzoek wordt weergegeven. Vol
gens dit rapport verkeert deze zaak
nog in het stadium van het eerste
experiment op dieren en de ver
kregen resultaten betreffen enige
microscopische cultures. Nog jaren
van onderzoek zullen nodig zijn,
voor een therapeutische toepassing te
verwachten i"
Daar kabeljauw- en heilbotlever een
grote hoeveelheid vitaminen A en D be
vatten, behoren zij tot de buitengewoon
gezonde spijzen, waarvan men over het
algemeen een groter gebruik moet ma
ken. Daarbij diene men in het oog te
houden, dat heilbotlever nog belangrijk
meer vitaminen bevat dan kabeljauw-
lever. Enige druppels heilbottraan hebben
over het algemeen dezelfde uitwerking
als een gehele lepel vol kabeljauwlever
traan. Toch moet men bij het in
nemen van deze zware olie nogal tactisch
te werk gaan.
Het zijn over het algemeen niet de
grote hoeveelheden, die het hem doen.
De olie moet immers in het organisme
worden opgenomen en grotere hoeveel
heden veroorzaken tamelijk gauw stoor
nissen in de spijsvertering. Men houde
zich dan ook vooral bij kinderen aan
zeer kleine hoeveelheden.
Voor dit snoezige babypellerinetje heeft
men 50 gram witte, blauwe of rose 4-
draads wol nodig en naalden nr. 2Vt- Wc
beginnen aan de achterkant in de taille
en zetten 18 cm. steken op. Daarop
breien wij 4»/t cm .recht heen en weer
Men meerdert vervolgens regelmatig aan
iedere zijde en breit:
(A) 4 toeren recht heen en averecht
terug, 1 gaatjes toer (1 lus om de naald
slaan, 2 samenbreien), 1 toer averecht,
4 toeren recht heen en averecht terug.
4 toeren recht heen en terug. (B) Herha
len van A naar B. Bij een totale hoogte
van 13 V* cm. moet men een breedte
hebben van 34 cm.
Om de rand van de halsopening te
maken breit men 11 cm. steken van het
midden recht heen en weer. terwijl de
beide zijkanten in patroon gelrreld wor
den. Men breit zo 3Vt cm. en laat de
middenrand langzaam breder worden,
zodat deze bij een totale hoogte var
37 cm. een breedte heeft van 15 cm. Dan
kant men 7 cm. in het midden af terwijl
iedere kant apart verder gebreid wordt.
De rand wordt nog 31/* cm. verder ge
breid. Wanneer men zo 10 cm. gebreid
heeft, heeft men een breedte over op
de naald van ongeveer 19 cm.
Men houdt nu op met meerderen aan
de buitenrand en men gaat door met
minderen aan de zijde van de halsope
ning tot men nog slechts 5 cm. steken
overgehouden heeft. Dan breit men nog
een poosje aan de rand door, minderend
aan de éne en meerderend aan de andere
zijde. Als men deze rand 4 cm. lang ge
breid heeft, maakt men een knoopsgat
en minder dan aan beide zijden om de
puntvorm te verkrijgen.
Vervolgens breit men de andere schou
der precies hetzelfde.
Men omhaakt het gehele werk met
een zijden pico'tje. Tegenover het knoops
gat wordt een knoop genaaid.
Hallo meisjes en jongens!
Dit is dan de eerste keer dat ik jullie
schrijf. Vorige keer heeft Kindervriend
gevraagd of jullie mij allemaal een
briefje wilden schrijven. Nu, dat heb
ben verscheidene gedaan. Allemaal
hartelijk bedankt hoor!
De eerste brieven die ik kreeg, waren
van Corrie en Deetje Bijl en Cor Heyt.
Cor Heyt schrijft mij over de landing
van de Engelsen bij Arnhem. Hij is nog
niet helemaal gereed gekomen en schrijft
me dat hij de volgende week het ver
volg zal zenden. Ik zie met verlangen
naar je brief uit Cor! Wil je me dan ook
vertellen wanneer je jarig bent en hoe
oud je dan wordt? Volgende week zal ik
je brief dan beantwoorden.
Maar nu eerst een briefje voor Corrie
Bijl.
Wat heb jij ontzettend veel meege
maakt! Gelukkig is de tijd van bom
barderen nu voorbij en wonen jullie
weer in Den Helder. Het valt niet mee
op de grond te moeten slapen hè? Het Is
prettig voor je, dat je nu weer zo dicht
bij school woont, je zult nu wel nooit te
laat komen. Ik ben ook heel lang op de
Padvinderij geweest en heb het er altijd
erg fijn gevonden. Je moet me maar
eens schrijven wat jullie er allemaal
doen, dat is een leuke herinnering voor
mij.
Nu Corrie, tot de volgende brief dan.
Met hartelijke groeten.
Deetje Bijl,
Ik ben erg blij met je briefje Deetje.
Wat kan jij mooi schrijven voor een
meisje van 10 jaar. In welke klas zit je
al?
Jij vindt het dus ook fijn weer in Den
Helder te wonen. Gelukkig dan maar,
dat jullie de verhuisvergunning gekre
gen hebben. Ik kan het me voorstellen,
dat je graag op school zit met je oude
vriendinnetjes. Dat is altijd leuk hè?
Leer maar prettig en schrijf me van tijd
tot tijd nog eens. Zul je dat doen? Met
vele groeten.
Dan heb ik hier ook nog een briefje
van een meisje, dat graag onder een
schuilnaam wil schrijven. Weten jullie
wat een schuilnaam is? Wanneer je je
eigen naam niet wilt noemen en een
andere naam verzint, dan is dat een
schuilnaam.
Nu, J. als jij graag wilt, dat ik je in
het vervolg Doornroosje noem, dan heb
ik daar geen bezwaar tegen en zal dus
je briefjes onder die naam beantwoor
den. Hier komt dan de eerste.
Jij hebt dus in de Groetpolder ge
zeten in de oorlog? Ik ben er nog nooit
geweest, maar als jij zegt dat daar niet
veel te beleven valt, zal dat wel zo
zijn. Je hebt er in ieder geval geen
last van bommen gehad en bovendien
nog altijd je buikje rond kunnen eten.
Dat is toch heel belangrijk, vind je ook
niet? Het kost te veel ruimte om in 1
keer alles van mezelf te vertellen, maar
als je iedere Zaterdag alle briefjes leest,
zul je langzamerhand wel wat meer van
me te weten komen. Dat moet je dan
maar doen. Een stevige handdruk.
Gretha van der Wel,
Ik vind het reuze prettig, dat jij ook
een vriendinnetje van mij wilt worden.
Gelukkig maar dat je moeder voorlas,
dat er weer een kinderhoekje is. Wat
duurt het lang, voordat jullie weer
naar Den Helder terug gaan zeg? Het
is wel jammer, dat je de mooie schoon-
rijdschaatsen die je gekregen hebt. nu
r.iet kan gebruiken, maar het is toch ook
fijn gauw weer in Huisduinen te kunnen
zwemmen. Gretha, schrijf me nog maar
eens wanneer je jarig bent. Het beste
hoor.
Nu kan ik jullie nog iets prettigs
vertellen.
De avonturen van Sam en Slokkie
lopen teneinde. We beginnen daarom
met een ander verhaal.
De hoofdpersonen zijn Pietje Pluis
en Jantje Joppe, die de dolste avon
turen meemaken. Ik ben er zelf zo
vol van, dat ik jullie meteen wel
alles zou willen vertellen, maar dat
kan ik natuurlijk niet doen, anders
is er niets meer aan. Lezen jullie het
iedere avond zelf maar in de krant
en schrijf mij dan eens of Jullie het
leuk vinden. Ik hoop het maar!
TRIX. T
