HELDERSCHE COURANT
Teleurstellende verklaring over
Spanje
Sjahrir volledig bevoegd om te onderhandelen
Het vertrouwen van Engeland
zeer geschokt
NIEUWSBLAD VOOR DEN HELDER, rfOEGRAS, TEXEL, WIERINGEN EN ANNA PAULOWNA
Programma van hei nieuwe kabinet
Mannerheim afgetreden
Meer kolen voor bevrijd
Europa
Onrustige dag te Caïro
Atoomspionnage onder
instructie van Moskou
De a.s. verkiezingen
.Weerbericht,
Men wacht op Spaans initiatief
Frankrijk stélt
viermogendhedenconferentie
voor.
Een vrome wens
Perzische kwestie
brengt onrust
DINSDAG 5 MAART 1946.
79e Jaargang Ne. 9679.
VERSCHIJNT DAGELIJKS
Advertenties II cent per millimeter
Uitgave:
Directeur: S. KONING.
Hoofdredacteur: J. BIJLSMA.
N.V. Uitg. Mi). Holl. Noorderkwartier.
ABONNEMENT PER KWARTAAL: Stad en
omgeving 2.60, Postabonnementen i 3.00
Den Helde*
Bg zgn terugkeer in Batavia heeft Sjahrir het volgende verklaard: „Ik ben
teruggekomen in een veel sterker positie dan toen ik vertrok. Ik heb volledige
bevoegdheid om met de Nederlanders onderhandelingen te voeren welke on
derhandelingen nu kunnen beginnen zonder steeds met Djokjakarta rugge
spraak behoeven te houden".
Verder heeft Sjahrir verklaard: „Zes of zeven partijen zullen vertegenwoor
digd worden in mijn nieutv kabinet, hetwelk nog niet gereed is, doch waarvan
de samenstelling binnen enige dagen zal kunnen worden bekend gemaakt".
Sjahrir's commentaar op de motie dat Japanse steun aan extremisten
„de onderhandelingen zouden beginnen °P Sumatra.
op de basis van honderd procent onaf- BATAVIA (Reuter). uit Medan wordt
dat in Noord-Sumatra de Ja-
hankelijkheid", verwijst naar het 5
punten-programma, dat in de slotzit
ting van het Centraal Nationale Comité
als het beginsel-programma voor het
politieke beleid van het nieuwe kabinet
is aangenomen.
De overige 4 punten hebben betrek
king op sociale en economische verbe
teringen, die dringend noodzakelijk zijn:
de instelling van de defhocratische re
gering, een voedsel- en kledingprogram-
ma voor het Indonesische volk en de
overneming en exploitatie van enkele
der belangrijke plantages en industrieën.
Naar aanleiding van de door het Cen
traal Nationaal Comité met een aanzien-
lijke meerderheid aangenomen motie,
volgens welke „onderhandelingen moes
ten uitgaan van de grondslag van 100
vrijheid en onafhankelijkheid", gaf
Sjahrir enig vaag commentaar, waarbij
hij "verklaarde: „Dit is in hoge mate
een kwestie van formulering".
vernomen,
panners extremisten opleiden en van wa
pens voorzien.
De Grote Oost.
MAKASSAR. Uit Morotaï zijn nog
meer Nederlandse troepen vertrokken
naar Galela, welk district onder militaire
contröle is geplaatst.
Men beschouwt in Makassar aangetrof
fen pamfletten, in welke de extremisten
de met de Nica samenwerkende koelies
bedreigen, als de oorsprong van de sta
king van Vrijdag. Zaterdag hebben de koe
lies het werk weder hervat.
HELSINKI. Maarschalk Gustaf Man
nerheim, president van de Finse repu
bliek, is Maandag afgetreden. Dit werd
medegedeeld in een communiqué, dat na
een buitengewone Kabinetszitting van de
regering werd uitgegeven. Verwacht
wordt, dat de tegenwoordige minister-
De steenkoolverschepingen naar
bevrijd Europa waren in Februari
bijna 15 ®/o voor op het programma.
De steenkoolverladingen in Februari
voor export naar Frankrijk, Noor
wegen, Italië, Nederland, Grie
kenland, Denemarken en België be
liepen totaal 1.654.000 ton.
Hier ter stede zijn botsingen voorge
vallen, waarbij 14 mensen de dood heb
ben gevonden, onder wie twee Engelse
soldaten. Drie Engelse soldaten werden
ernstig gewond. Het totaal aantal ge
wonden zou 300 bedragen. Men hoorde
in de namiddag nog hier en daar
schieten.
Alexandrië is de enige stad waar
zich onlusten hebben voorgedaan op
deze „rouwdag", die in alle Egyptische
steden is gehouden ter herdenking van
hen die in de anti-Britsche betogingen
van Februari zijn gevallen.
Men betreurt het te Caïro, dat de on
lusten in Alexandrië een smet hebben
geworpen op een overigens rustig ver
lopen dag.
MILITAIR
OPLEIDINGSCENTRUM TE BATAVIA.
1 Maart is te Batavia een opleidings
centrum voor luchtlandingstroepen ge
vormd onder leiding van luitenant
C. Sisselaar.
Nader wordt gemeld, dat ia de
verklaring van de Canadese rege
ring over de verstrekking van ver
trouwelijke en geheime inlichtingen
aan vertegenwoordigers van de Sow-
jet-Unie door een viertal Canadese
ambtenaren nog wordt gezegd, dat
de nasporingen hebben uitgewezen,
dat de spionnagehandelingen „door
zekere leden van de staf van de
Sowjet-ambassade te Ottawa waren
uitgevoerd, volgens directe instruc
ties uit Moskou".
In de verklaring werd o.a. ge
noemd capt. Gordon Lunann, lid
van de Canadese inlichtingendienst,
als „hoofd van een groep agenten,
die onder de persoonlijke leiding
van een Sowjet-Russisch assistent
militair-attaché te Ottawa, werkten".
Een andere der in de verklaring
bij name genoemde ambtenaren,
mevr Emma Weikin, heeft bekend.
Naar de „Volkskrant" verneemt, zal
de verkiezingsdatum voor de Tweede
Kamer 17 Mei zijn.
LICHTE DOOL
Langs de Waddenkust krachtige,
overigens matige O. wind. Zwaar
bewolkt, geen neerslag van beteke
nis. Overdag lichte dool.
6 Maart:
Zon op: 7.16 uur. Onder: 18.27 uur.
Maan op: 8.49 uur. Onder: 22.07 uur.
De regeringen van Frankrijk, de V. S. en Engeland hebben, naar in een giste
ren te Londen gepubliceerde gemeenschappelijke verklaring wordt gezegd, van
gedachten gewisseld met betrekking tot de huidige toestand in Spanje.
Men is het er over eens, dat zolang generaal Franco de controle over Spanje
blijft behouden, het Spaanse volk geen volledig en hartelijk samengaan kan ver
wachten met die naties, die met gezamenlijke krachtsinspanning de nederlaag
hebben toegebracht om het Duitse nationaal-socialisme en het Italiaanse fas
cisme, welke het huidige Spaanse régime hulp hebben geboden bij het in handen
nemen van de macht en naar welker voorbeeld dit régime is opgezet. Er bestaat
geen plan om in de binnenlandse aangelegenheden van Spanje tussenbeide te
komen.
Voor de onderzoekingen naar het in
wendige van atomen (de z.g. kern-
physica) werden reeds jaren voor de
oorlog in het Natuurkundig Laborato
rium van de Philips Fabrieken te Eind
hoven apparaten opgesteld, zoals men
op deze foto zien kan. Deze ingewik
kelde apparaten hebben de naam van
atoom-kanon gekregen. Met gebruik
making van enorme hoge electrische
spanningen worden in de rechtopstaan
de buizen de „dentonen", die de atoom
kernen moeten bombarderen, versneld.
Op de achtergrond ziet men de hoog
spanningsgenerator voor 1.000.000 volt.
Vooraan in het midden de z.g. versnel
lingsbuis.
Anefo/Philips Centraal Foto-Archief.
DE FRANSE REGERING HEEFT
AAN DE REGERINGEN TE WAS
HINGTON, LONDEN EN MOSKOU
HET HOUDEN ENER VIERMO
GENDHEDENCONFERENTIE VOOR
GESTELD TER BESTUDERING
VAN ALLE PROBLEMEN DIE
DUITSLAND BETREFFEN.
Van officiële zijde verneemt het
A. N. P., dat de door de Nederlandse
bank genoteerde koers van de Indische
gulden op pari gesteld is.
Het Spaanse volk, aldus gaat de ver
klaring verder, behoort zelf op de duur
zjjn eigen bestemming te kiezen. Men
hoopt, dat de leidende patriottische en
ruim denkende Spanjaarden spoedig de
middelen vinden om een vreedzame ver
wijdering van Franco te bevorderen en
de vorming van een overgangs- of
waarnemende regering te bewerkstelli
gen, onder welker bestuur het Spaanse
volk wellicht de gelegenheid zal krij
gen om in vrijheid te beslissen over de
regeringsvormen, welke het wenst en
om zijn leiders te kiezen.
Een dergelijke overgangsregering zou
de erkenning en ondersteuning van alle
vrijheidslievende volkeren verkrijgen.
De kwestie van de handhaving of ver
breking van diplomatieke betrekkingen
door de regeringen van Frankrijk, het
Ver. Koninkrijk en de Ver. Staten met
het huidige Spaanse régime, zou beslist
moeten worden in het licht van de ge
beurtenissen.
Tegelijk met het uitgeven van deze
3-mogendhedenverklaring zijn door het
departement van Buitenlandse Zaken te
Washington documenten over Franco
gepubliceerd, uit welke blijkt, dat Span
je geheel aan de zijde der Asm ogen dhc-
den stond.
(Vervolg op pag. 3.)
LONDEN. - In officiële Perzische krin
gen alhier wordt vernomen, dat de Per
zische min.-president Sultaneh bü de
Sovjet-regering te Moskou een officiëel
protest heeft ingediend toen hij gehoord
had van de bedoelingen der Sovjet-Unie
om in een deel van Perzië haar troepen
te handhaven, aldus meldt Reuters diplo
matieke correspondent.
Sovjet-regering wordt gepolst
inzake Perzië.
De diplomatieke correspondent van
Reuter verneemt uit gezaghebbende krin
gen, dat Frank Roberts, de Britse zaak
gelastigde te Moskou, opdracht heeft ge
kregen de regering der Sovjet-Unie te
polsen nopens de berichten inzake het
plan dier regering strijdkrachten ln
Perzië te handhaven.
De reactie te Londen.
Reuters correspondent seint uit Londen,
dat aldaar het vertrouwen in de toe
komst van de eenheid der grote mogend
heden door het achterblijven van de
Sovjet-Russische troepen in Perzië zeer
geschokt is.
Volgens politieke waarnemers staat En
geland voor de moeilijkheid, de samen
werking met Sovjet-Rusland, welke al
gemeen als voorwaarde voor het hand
haven van de wereldvrede wordt be
schouwd, te bewaren, zonder de inbreuk
op het Verdrag, waarvan Engeland mede
ondertekenaar is, ten koste van een
klein en bevriend land, over het hoofd
te zien, of te kort te schieten in het
waarborgen van de Britse strategische
belangen in het Midden-Oosten.
RIJKSMUSEUM GESLOTEN.
Het rijksmuseum te Amsterdam is
tot nadere aankondiging voor het pu
bliek gesloten.
Dammen.
DE MATCH KELLER—ROOZENBURG.
De 7e partij tussen Keiler en Roozen-
burg, die gisterenavond te Amsterdam
gespeeld werd, eindigde in remise.
K