DE KORTE GOLF
Laatste lezing over atomen en atoomsplitsing
Pietje Pluis en Jantje Joppe be'even
nieuwe avonturen
Stadsnieuws
Reünie van
oud-HandelsschooIIeerlin?en
Een viervoudig jubileum
„Au Gastronome"
Schoenen in «loterij
Gen. Kruis treedt in het
huwelijk
Wandeling door het
mysterieuze veld der
natuurwetenschap
Voor een aandachtig gehoor hield
Vrijdag dr. J. Houtgast zijn derde
en laatste cursus-avond Atomen en
Atoomsplitsing voor de Helderse
V olksuniversiteit.
Deze avond was vanzelfsprekend
de belangrijkste, omdat men nu was
gekomen tot de kern van de zaak:
De toepassingen van de kernreacties,
deels te weeg gebracht door oor-
- zaken in de natuur, deels door men
senhanden.
De zon
Een vraag door alle eeuwen heen
is wel geweest: Waar haalt de zon
haar energie, welke vrijwel onuit
puttelijk blijkt te zijn, gedurende
haar bestaan van reeds millioenen
jaren, toch vandaan? Tot voor kort
een groot raadsel voor de wetèn
schappelijke wereld, die zich ver
diepte in alle mogelijke hypotheses
als b.v. te doen te hebben met een
samentrekking van nevelmassa's,
verbranding op de zon, welke echter
stuk voor. stuk; rekening houdend
met het tijdsverloop van eeuwen en
eeuwen, onhoudbaar bleken te zijn.
Totdat: het enkele tientallen jaren
geleden begon te dagen en men tot
de ontdekking kwam dat omzetting
van massa in energie mogelijk bleek
Er hadden op de zon en ook op an
dere sterren kernreacties plaats,
waarbij grote hoeveelheden energie
vrijkwamen. De zon bleek te be
staan uit ruw genomen 99 pet. wa
terstof en 1 pet. koolstof en stikstof.
Aan de hand van vele formules
toonde dr. Houtgast vervolgens de
hierbij vrijkomende energie aan en
kwam tot verbluffende cijfers,
zoails b.v. dat de zon, in de 2 mil"
lioen jaren welke achter ons lig
gen slechts 1 pet. van deze water
stof had verbruikt, zodat haar
energieproductie welke wij waar
nemen in de vorm van licht- en
warmtestralen, vrijwel constant is
gebleven. Wanneer in de verre
toekomst over milliarden jaren de
zon 55 pet. van die waterstof heeft
verbruikt, zal door de hierbij ont
stane temperatuursverhoging, alle
leven op aarde onhoudbaar zijn.
Natuurlijk zal het leven zich in de
loop der eeuwen aanpassen aan deze
temperatuursverhoging, hetgeen ech
ter niet uitsluit dat uiteindelijk een
totale vernietiging van alles /wat
leeft zal plaats hebben. Het tijdstip,
dat alle 99 pet. waterstof verbruikt
zal zijn, ligt globaal gerekend 10
milliard jaren verder. Dank zij de
kennis der kern-reacties kwam men
tot een dergelijke kennis van zaken.
Naast deze toepassing van kern
reactie in de natuur heeft de weten
schap zich verstout tot een weten,
schappelijke toepassing met als
resultaat: de atoombom en de atoom
motor, en wel in een betrekkelijk
gering aantal jaren.
Atoombom en Atoommotor,
Bij het begin van de orlog was het
iri de wetenschap algemeen be
kend, dat Uranium-atomen te split
sen waren door beschieting met an
dere atoomdelen, de z.g. neutronen,
waarbij verschillende reacties optra
den: le. langzame neutronen split
sen Uranium van een speciaal soort;
2e. Splitsingsneutronen komen hier
bij vrij, welke een grote snelheid
bezitten; 3e snelle neutronen split
sen eveneens dit speciale soort Ura
nium; 4e. middelmatig snelle neutro
nen splitsen een ander soort. Ura
nium, welke beide genoemde soorten
in het zo begeerde Uranium-erts
aanwezig zijn.
Weer nam dr. Houtgas^ ons mede
in een ingewikkeld, door zijn voor
dracht echter begrijpelijk gemaakt,
chemisch proces en besprak o.a. uit
voerig de z.g. kettingreacties, de on
afgebroken reeks van splitsingen
van atomen, welke zich als een lava
stroom uitbreidde, met als gevolg:
de Atoombom, ter vernietiging;
heeft men echter de explosie-krach
ten in bedwang: de atoom-motor,
een zegen der mensheid: zodat men
hiernaar begrijpelijkerwijs naarstig
zocht.
Puntsgewijze volgde hierna een
uiteenzetting van het principe der
atoombom.
Deze uiteenzetting was zo klaar en
duidelijk, ook van wetenschappelijk
standpunt bezien, dat zeer terecht
de vraag werd gesteld: Wat is dan
het beruchte geheim; wat valt er te
spionneren? Vermoedelijk zal dit
zijn, de doorslaggevende efficiente
toepassing van deze splitsing. De
fabricatie levert slechts een zeer ge
ringe hoeveelheid explosieve stof op
bij de bewerking van het Uranium,
zodat al is de kennis van het procss
wetenschappelijk wereldbezit, de
verwezenlijking hangt af van de effi
ciente toepassing
Dr. Houtgast besloot zijn leerzame
cursus met een wens uit te spreken,
een Wens, waarmede wij het van
harte eens zijn, n.1. dat deze atoom -
kennis in de toekomst uitsluitend
voor slechts goede doeleinden ge
bruikt zal worden, de wetenschap
en de mensheid waardig.
Enkele oud-leerlingen van de Helderse
Handelsschool hebben het initiatief ge
nomen om in het voorjaar van 1946 in
Den Helder een réunie te organiseren
van oud-leerlingen dezer onderwijs
instelling. Alvorens zij overgaan tot het
opstellen van concrete plannen, is het
noodzakelijk dat zij contact opnemen
met een zo groot mogelijk aantal col
lega's, die uiteraard overal' in Nede--
land verspreid zijn.
Men heeft gemeend het eerste contact
niet beter te kunnen leggen dan via ée
Helderse Courant, daar dit blad steeds
door het merendeel van hen gelezen
wordt.
Oud-leerlingen, en daaronder worden
verstaan zij, die van de oprichting der
schee, af tot de jaargang 1936 de scaool
bezochten, wordt hierbij verzocht een
adhaesie-betuiging te zenden aan onder
staand adres. De bedoeling is dat tij
schriftelijk hun instemming met het
P'an kenbaar maken en verklaren na
der met de te maken plannen op de
hoogte gehouden te willen"" worden.
Voorts zal het voorlopig comité het ten
zeerste op prijs stellen indien oud
leerlingen, die van dit bericht kennis
nemen, bereid zijn het ook kenbaar te
maken, event. door te zenden, aan an-
Een prent uit een prachtig boek
bracht mij aan het mijmeren. Wijd
en golvend ziet men de geribbelde
.stuifduinen der' woestijn, waardoor
een kleine karavaan trekt. Het tafe
reel is als een schilderij van Marius
Bauer, een bijbelse verbeelding. Ik
kan mij voorstellen, hoe de lucht
hier overdag blauw en brandend
boven het glazig geschitter dezer
zandsteppe staat gekoepeld, en des
nachts de majesteit van een betove
rende sterrenhemel het hart van
den reiziger met diepe devotie ver
vult. De tuin van Allah.... Waar de
nomade een hovenier schijnt te zijn
in een wereld van gloeiend stof. En
toch zal hij de vrijdom zijner ar
moede niet willen ruilen voor het
bestaan van den gezeten burger. Hoe
schraal de weidegronden ook vaak
zijn, en hoe verlammend de ontbe
ringen, nochtans voelt hij in zich de
trots en fierheid van een herders-
vorst. Zijn tent is dikwijls een oord
der gastvrijheid voor den vreemde
ling. Al is zijn wezen geenszins wars
van roof, en koestert hij zijp wapens
als een beminde. En dan zijn daar
de dieren, in wier hooggeheven kop
pen en tijdeloze pelgrimsgang de ge
schiedenis van eeuwen is gesymboli
seerd. Kamelen zijn behangen met
de romantiek van oude reisverhalen
Zoals de blik van den woestijnier
gewend is verre horizonnen te om
spannen, zo is ook de dromedaris een
verschijning, die men «moeilijk kan
losdenken van de ruimte, waar veel
al een doodse kloosterstilte heerst en
een verstorven eenzaamheid, welke
bijna nergens zó intens wordt er
varen. De ongebaande wegen, waar
langs zij gingen, beladen met fraaie,
Oosterse stoffen, struisveren of el
penbeen en andere handelswaar,
werden tevens de verkeersaderen,
waardoor het geestesleven van vroe
ger dagen pulseerde. Het melancho
liek getjingel van hun klokjes, als
de schemering komt neergedaald, en
hun contouren zich afschetsen tegen
een avondhemel, die praalt in lucide
tinten, moet voor ieder ontvankelijk
gemoed van een suggestieve beko
ring zijn. En men begrijpt, hoe
slechts in zulk een omgeving, waar
men zijn afhankelijkheid van kos-
misch. machten zozeer beseft, de
Korén kon ontstaan, waarvan de
soura's vele dorstigen naar kennis en
geloof hebben verkwikt als een
koele dronk in de oase.
F a b u 1 i s t.
dere oud-leerlingen, die mogelijk de
He'derse Courant niet ontvangen.
Na binnenkomen der adhaesiebetui-
gingen zal nader met de reünisten
schriftelijk contact worden gezocht
Men gelieve te schrijven aan:
H. A. M. Nijpels Jr., Z. Amste'.laan
121 II, Amsterdam-Zuid.
Heden, Maandag 11 Maart, herdenken een
viertal leden van het ^personeel der N V.
Vroom Dreesmann te Den Helder de
dag, waarop zij 12«/j Jaar geleden bij deze
firma ln dienst traden. Het zijn mej. Ja
cobs en de heren Prins, Noordeloos en
Oosterwijk. Wij hopen, dat zij in goede
welstand de volgende mijlpaal mogen be
reiken!
ZWITSERSE MIJNWERKERS IN
LIMBURG?
Een delegatie van de Nederlandse
mijnen is naar België gegaan om daar
te onderzoeken de mogelijkheid van
tewerkstelling van Zwitserse mijnwer
kers in de Limburgse kolenindustrie.
Het is namelijk bekend, dat op het
ogenblik België een 1000-tal Zwitserse
Er zijn mensen, .die zo
lang van aeluk dromen,
tot zij het verslapen.
door G. Th. ROTMAN.
(Nadruk verboden).
37. Nog dikwijls lachten Pietje en
Jantje om die mislukte arrestatie; ge
lukkig had de agent hun namen niet
gevraagd en ze hoorden er dan ook nooit
meer iets van. Intussen was het Paas-
vacantie geworden. „Vader", zei Pietje
op zekere dag, „een paar vrindjes van
ons gaan een grote reis maken; mag ik
ook?" Maar Pa zei: „Wacht daar maar
mee, tot je zelf geld verdient!" En bij
Jantjes vader kregen ze 't zélfde ant
woord.
38. Mismoedig slenterden ze de vol
gen le morgen langs de kade. Daar lag
de boot, waar hun vriendjes mee op
reis gingenZouden we proberen,
er stilletjes op te komen?" zei Jantje;
„als we er eenmaal op zijn, en de boot
vaart, dan kunnen we den kapitein
vragen, of hij werk voor ons heeft om
onze reiskosten te verdienen!" Nu, dat
leek Pietje wel.
Zaterdagmiddag is een oude be
kende in de Held«rse Citv terugge
keerd. Wel niet op dezelfde plaats
als voorheen, maar de naam is de
zelfde gebleven: Brasserie Au
Gastronome. Wie voor de oorlog
naar Casino of naar de bioscoop ge-
weest was, kon alvorens huiswaarts
keren, eerst nog eens even opsteken
bij Au Gastronome, waar men uit
stekend en voor redelijke prijzen
terecht kon
Men kan er thans wederom te
recht. De zaak ziet er perfect uit,
zit fris in de verf. en werd dooT
Frans Neyts van beschaafde, stem
mige decoraties voorzien. Ook de
verlichting is iets aparts. De firma
Tydeman heeft rondom een aantal
hyper-moderne Philins-gasverlich-
tinvslamnen aangebracht, die een
zacht licht verspreiden, en het in bet
lichtgeschilderde interieur uitste
kend doen.
Er staan een tiental tafelties, ter
wijl een doziin barsto°lti?s lancs de
ba" het geheel voltooien
Zate'daemiddad om vijf uur. toen
de eerste klanten binnenkwamen,
werd hot interieur no* opgev-o1;;kt
"loor diverse bloemstukken, die ter
«eleTenheid van deze onemnc d°or
re!ati°s personeel ed. waren aan-
-0Vr,
De sriïsliist vermc1dt vele lekkere
hapjes, waaronder de Nassi-Goreng
niet ontbreekt. De kok beeft een
r-nrdiee lüfsoreuk. d'e luidt: „Heer
lijk duurt het langst" 3
Wij wensen d°n heer Snelten vel
succes ïn ziin h°wez°n za?h De
Brasserie is gevestigd: Spoor
straat 96.
Ingaande 1 April zal het C.D.K. vol
gens loting geregeld cijfers (van O—9'
publiceren, corresponderende op bet
laatste cijfer van de tweede stamkaart.
Personen, die houders zijn van de uit
gelote nummers kunnen dan een
schoenenbon aanvragen, die ook inder
daad zal worden toegewezen. De ont
vangen bon is niet persoonlijk en iMt
door elk lid van het gezin gebruikt
worden.
De regeling in de distributie van werk-
schoenen^ blijft gehandhaafd als voor
heen.
Binnenkort, vermoedelijk deze week, td
de chef van de Nederlandse Generale Staf,
luit-generaal mr. H. J. Kruis, in het hu
welijk treden met mevr. M. Rowland,
staf-kapiteine van het Nederlandse Vrou
wen-hulpcorps. Mrs. Rowland is weduwe
van een Brits lid van de R.A.F., die
Japanse krijgsgevangenschap is overleden.
Zij is een nicht van generaal Dijxhoorn-
