HELDERSCHE COURANT
Triomphale incomste van de
„Nieuw Amsterdam"
Duizenden verwelkomen het schip
langs de kaden
NIEUWSBLAD VQOR DEN HELDER, KQEGRAS, TEXEL. WIERINGEN EN ANNA PAULOWNA
5000 passagiers aan
boord; slechts 75 zieken
I
Weerbericht
Duitse bezetting kostte ons
9V2 milliard!
Fokker kan niet in
Amsterdam blijven
Min. Spaak naar Nederland
Monetaire overeenkomst
- met Frankrijk
Prof. Mr. P. S. Gerbrandy over zijn Witboek
Publicotie kort na Pasen
FRANKLtN ROOSEVELT
DONDERDAG 11 APRIL, 1946.
70e Jaargang N«. 9711.
VERSCHIJNT DAGELIJKS
Advertenties 11 cent per millimeter
Telefoon 2345, Den Helder.
Directeur: S. KONING.
Hoofdredacteur: J. BIJLSMA.
Uitgave: N.V. Ui tg. MU. Holl. Noorderkwartier.
ABONNEMENT PER KWARTAAL; Stad en
omgeving f 2.60. Postabonnementen f 3.00
Gironummer 16066, N.V. DrukkerU v.h. C. de Boer Jr.
Even feestelijk als eens de
„Nieuw-Amsterdain" bij zijn eer
ste tocht naar New-York de Hud-
son opvoer, is Woensdagmorgen
om 10 minuten voor zeven het
vlaggeschip van onze Nederlandse
vloot de pieren van de Nieuwe
Waterweg binnengevaren en op-
gestoomd naar Rotterdam.
De gehele tocht doör de Nieuwe
Waterweg naar Rotterdam was een
triomf.
Van Rotterdam en de plaatsen
langs de rivier waren er reeds vroeg
tientallen bootjes en schepen met
belangstellenden het trotse zeekas
teel tegemoet gevaren, feestelijk met
vlaggen versierd en volgepropt met
geestdriftige mensen. Drie uur lang
hebben deze vaartuigjes als een
bijenzwerm rondom het schip ge
krioeld.
Overal waar de „Nieuw-Amster-
dam" passeerde, Maassluis, Vlaar-
dingen, Pernis, Schiedam, overal
zag het langs de kade zwart van
de mensen. Er waren spandoeken
met welkomstwoorden er op en de
schepen in de havens en de fabrie
ken langs de kant lieten de stoom
fluiten en sirenes loeien. Het
schouwspel was zo groots, dat
menigeen van-- ontroering zijn tra
nen niet kon bedwingen.
In Rotterdam.
Popelend van ongeduld Jachtten
duizenden en nog eens duizenden
tot het schip in zicht zou komen. Dit
gebeurde kort na negen uur. Het was
een fantastische aanblik en een mo
ment om nooit te vergeten. Juist op
dat ogenblik kwam de prille voor
jaarszon, die een ogenblik achter
grauwe wolkenmassa's schuil was
gegaan, te voorschijn en overgoot de
binnenkomende vloot van minia
tuurscheepjes, waartussen het gi
gantische vlaggeschip, met hare stra
len.
De „Nieuw-Amsterdam" zelf was
met haar kleurige pavoisering op
haar feestelijkst uitgedost. De romp
was nog in de grijze oorlogskleur en
had kennelijk een verfje nodig, maar
de twee machtige schoorstenen zijn
weer in de maatschappij tinten ge
schilderd. Het zou toen nog een
half uur duren, eer het goed en wel
kon meren. Op het dak van de ont
vangsthall hadden zich enige mu
ziekcorpsen opgesteld, waaronder de
marinierskapel van de Koninklijke
Marine, die de „Nieuw-Amsterdam"
met het Wilhelmus begroette.
VRIJ KOUD.
Overdag meest zwaar bewolkt met
later kans op regen of motregen.
Wind tussen Noord en Noordwest.
Aanvankelijk aan de kust nog vrij
krachtig, later tijdelijk afnemend.
12 April: Hoog water: 5.14—17.06
Laag water: 10.45—23.49
Piet Hein.
_En weer klonk er muziek van het
dak: het lied van Piet Hein. Nau
welijks herkende de menigte de
klanken of zowel op het schip als
langs de wal maakte men zich op tot
community singing.
De eersten, die van boord stapten
waren de commodore van het schip,
de heer A. Dekema en kapitein R.
Brands, die gedurende de gehele
oorlog het schip gevaren heeft.
Er waren in totaal 5000 mensen
aan boord. Naar wij vernemen was
het aantal zieken minder dan ver
wacht werd, n.1. slechts 75.
Naar globale berekening heeft de
Duitse bezetting de Nederlandse schat
kist het enorme bedrag van 9% mil
liard gulden gekost, afgezien nog van
de vordering ad 4 54 miliard gulden
van de Nederlandse Bank op de Duitse
Rijksbank.
De E.V.C. heeft gisteren om
2 uur een staking geproclameerd in
de havens van Amsterdam onder de
bij hen aangesloten zeelieden. Oor
zaak: loon- en arbeidsvoorwaarden.
Op 20 schepen is de staking een feit
geworden.
In antwoord op de vraag van het
raadslid- dr. M. de Harfogh, of de
Fokkerfabrieken in, of in de on
middellijke nabijheid van Amster
dam kan blijven, heefl de loco-bur
gemeester positief neen geantwoord.
Het is niet mogelijk, zo hebben des
kundigen uitgemaakt, om in de om
geving van de wereldluchthaven
Schiphol, proefvluchten te houden
met grote machines.
Naar dr. De Hartogh had meege
deeld, zou in de nieuwe fabriek v_an
Fokker een kapitaal van 10 ir.illioi-n
gulden worden geïnvesteerd
Brussel. De heer. Spaak, Minister
van Buitenlandse Zaken, zal de
volgende week naar Den Haag ke
rnen. Op 18 April zal hij als voor
zitter van de vergadering der V.N.
een toespraak houden voor het In
ternationaal Gerechtshof, ter gele
genheid van de plechtige openings
zitting van dit hof.
Het mini trrie van financiën heeft
thans uit Parjjs bericht ontvangen, dat
op 9 April een monetaire overeen
komst tussen Nederland en Frankrjjk
is getekend.
Deze overeenkomst geldt voor onbe
paalde tijd en kan steeds met een ter
mijn van drie maanden worden opge
zegd. De koers van de Franse franc
is vastgesteld op f 2.2273 per 100 Fran
se francs. Deze koers kan slechts wor
den gewijzigd na voorafgaand overleg
tussen beide partijen.
Prof. mr. Gerbrandy vervulde
Woensdagavond zijn tweede spreek
beurt na de bevrijding met als on
derwerp: „Herinneringen aan de
Londense periode".
Vanaf de 9e Mei '40 tot aan de be
vrijding schilderde hij ons het wel en
wee van de Nederlandse regering in
ballingschap. Daarbij stelde hij op de
voorgrond de figuur van H. M. de Ko
ningin, die van geen versagen wist en
te allen tijde een voorbeeldige en be
zielende leiding gaf. Winston Churchill
noemde hij een genie. De manier
waarop deze in de tijd van 20 minuten
een volkomen beeld van de stand van
de oorlogvoering met alle moeilijkhe
den en mogelijke oplossingen gaf, is om
nooit te vergeten.
Onze oorlogsvloot was klein, tè
klein, maar onze mensen toonden de
betekenis van traditie te kennen en
volbrachten hun taak als in de dagen
van de Ruyter. Onze koopvaardijvloot
mët die van Noorwegen hebben Groot-
Brittannië gered.
Na afloop namen wij onze kans waar
en stelden den ex-minister-president
enkele vragen.
„Excellentie,
Onlangs werd in de Tweede Kamer
gevraagd naar het verschijnen van uw
Witboek, de z.g. Nota-Gerbrandy.
Wanneer zal dit gepubliceerd worr
den?"
Als alles vlot was verlopen, zou het
nog vóór Pasen zijn gepubliceerd, d.
w. z. via de regering zjjn voorgelegd
aan de Volksvertegenwoordiging. Thans
zijn de laatste drukproeven nog in mijn
bezit. A.s. Vrüdas wordt met het druk
ken begonnen. Publicatie er van ver
wacht ik dan kort na Pasen".
Over de inhoud kon prof. Gerbrandy
ons niets mededelen. Wel vertelde hij,
ciat de kwestieDe Geer uitvoerig
wordt behandeld en ook de verschillende
kabinetscrises onder ogen zijn gezien.
Het lange uitblijven van dit Witboek
vindt zijn oorzaak in het feit, dat 22
ministers- de redactie vormen, waarvan
dan Gerbrandy de eindredactie voert.
Bovendien speelt de verregaande ver
spreiding der documenten een vertra
gende rol. Met het oog op het Witboek
dient nog gezegd, dat het niet een te
lijvig document is. 't Wil een verant
woording zijn; aan de loop der geschie
denis het oordeel. -
De raraio-kwestie.
„Excellentie, ge zijt thans voorzitter
van de Radioraad, vindt u niet dat de
huidige stand van zaken bij de instel
ling van Radio Nederland in overgangs
tijd het radioprobleem weer ingewik
keld heeft gemaakt? De omroepvereni
gingen zitten nu allen weer in eigen
huis en daarmede is voor een groot
deel de vooroorlogse toestand hersteld".
„Inderdaad, de zaak is thans meer gec
compliceerd dan ooit te voren. Met de
hand op mijn hart kan ik zeggen, dat
ik op het ogenblik nog geen oplossing
weet. Mijn 16 medeleden en ik zull;n
straks echter de regering naar beste
weten adviseren. Maar wanneer zal dat
zijn
Daarmedfe eindigde ons gesprek en
namen wij afscheid van prof. Gerbran
dy, den man, die de teugels van het re
geringsbeleid in Londen vier jaar lang
strak in handen had en ook nu nog zijn
vaderland met zijn gehele persoon ten
dienste staat. W. K.
Morgen zal het een jaar geleden zfjn,
dat Franklin Delano Roosevelt, de pre
sident van Amerika, door een beroerte
werd getroffen en voor goed de ogen
sloot^ Nog geen maand vóór het einde
van de oorlog, werd de man, aan wien
Europa zUn herkregen vrijheid te danken
heeft, uit het leven weggeroepen. Roo
sevelt heeft het beloofde land van de
vrijheid van dichtbij mogen aanschou-
wen maar is het niet binnengegaan.
Amerika zal morgen dezen groten zoon,
dezen vrijheidsheld, dezen wilskrachtigen
en genialen mens, In eerbied herden
ken. PresidentTruman zal een grote
redevoering uitspreken, terwijl ook de
weduwe van den president, mevrouw
Franklin D. Roosevelt, het woord zal
voeren en het huis van den overledene
in Hyde Park, aan de natie zal worden
overgedragen.
Europa zal morgen eveneens dezen
winna^ van de vrede eren. Het is Roo
sevelt geweest, die in 1940, bij het uit
breken van de tweede wereldoorlog het
grote gevaar heeft onderkend, dat voor
de democratische staten bestond in een
overwinning van de*asmogendheden. Ame
rika was vrij onverschillig voor de gang
van zaken in Europa. De politiek van
het isolement vierde nog hoogtij en men
voelde er niets voor zi^h in te laten met
de strijd in Europa. „Laat Europa zijn
eigen boontjes maar doppen", dat was
de opvatting van den gemiddelden Ame
rikaanself staatsburger.
Toen Roosevelt wees op het gevaar,
Ook voor Amerika, lachte men hem uit.
Toen hij aandrong op hulp aan Engeland,
vond hij felle tegenstanders en werd zelfs
de mening geponeerd, dat een overwin
ning van Duitsland minder erg zou zijn,
dan het deelnemen van Amerika aan de
oorlog. Maar Roosevelt waarschuwde tel
kens opnieuw en toen het voorstel tot
hulpverlening aan Engeland, de z.g. leen-
en pachtwet in de Senaat kwam, behaal
de Roosevelt een glansrijke overwinning.
Van die tijd af schakelde de Ameri
kaanse industrie steeds meer over op de
oorlogsproductie. Men moest Europa hel
pen tegen Duitsland en Italië. En men
hielp. Vooral toen de laffe en verrader
lijke overval van Japan op de Ameri
kaanse vloot bij Pearl Harbour kwam, is
Amerika volledig wakker geschud en
heeft men op Amerikaanse wijze sche
pen, vliegtuigen, tanks en ander oorlogs-
materieel gebouwd én daarmee Rusland
en Engeland geholpen, zodat Duitsland
na korte tijd de kracht van de dolkstoten
van Amerika begon te voelen en van een
aanvankelijk cynisch lachen om de Ame
rikaanse hulp, in angst de nieuwe ont
wikkeling van de strijd zag.
In 1942 produceerde Amerika o.m.
48000 vliegtuigen en in 1943 werd die pro
ductie opgevoerd tot 120.000 vliegtuigen
en 100.000 tanks. In 7 dagen tijds werd
een schip gebouwd. In een maand liep
een millioen ton scheepsruimte te water.
Wat had Europa zonder deze hulp kun
nen doen tegen het^ toenmaals machtige
Duitse rijk?
Als we morgen in gedachten zullen stil
staan bij den groten staatsman Franklin
Delano Roosevelt, dan zullen ook wij hem
eerbiedig gedenken als den overwinnaar
van het Nationaal socialistische gevaar,
waaronder Europa op dit ogenblik ge
bukt zou gaan, als de president van
Amerika het niet tijdig had onderkend en
als hij niet door zijn krachtige persoon
lijkheid het Amerikaanse volk had op
gewekt om deze geesel van Europa af
te wenden.
B.
EDUARD VAN BEINUÏ"
ONDERSCHEIDEN.
Z. M. de koning van Denemarken
heeft Eduard van Beinum benoemd tot
Ridder in de Dannebrogorde.
Zweedse onderscheiding.
Naar wij vernemen, is Eduard van
Beinum door de Zweedse koning be
noemd tot Ridder in de Noordster, 'a
orde, ingesteld tot waardering van
prestaties op gebied van kunsten en
wetenschappen. Zij wordt aan buiten»
landers zelden verleend.
