Een ideaal voorbeeld van democratisch denken
Briise vrouwen helpen Duitse krijgsgevangenen
Haring: gezond en goed voor ieder mens
Voor onze schaakliefhebbers
„Ik zal het Leger vleugels geven..."
De nieuwe Japanse Grondwet
„Oorlogvoering voor altijd verworpen"
CULTUREEL
WERELDNIEUWS
Shaw over Neurenberg
Praehistorische
dodenstad ontdekt
Toneelprijsvraag
Schade aan Franse
bibliotheken
Aardmeetkundig onderzoek
Praag:
bet Slavische Hollywood
Hun dertigste
Met ontslag
Ontsnapping aan de orde
van de dag
Nieuw stuk bij het
Rotterdams Toneel
Litterair week-end
Concurrentie-verordening
slagersbedrijf
Uitkering voor op wachtgeld
gestelde rijksambtenaren
Varia
Hitier was
geen frontsoldaat!
Een tweede „Neurenberg"
Onveilig New-York
„Democratische"
verkiezingen
3
O
<L
Botwinnik
n
Christoffel ***1
f
imyslof Rusland
<t
'i
1'
1
4
4
A
4
A.
A
'4
i2'A
SteJner
0
0
'A
'A
4
A,
t'
0
4
A
4
0
ff
0
A
Botwjnnik Rusland
1
A
1'
1
4
'A
1
A
0
ff
1
1
1
4
Denker *s,
4
tl
'4
0
i
0
4
'Ai
ff
Ai
'A
'4
A
4
i
A
9<A
Boleslavsky Rusund
1'
0
l
4
0
i
A
4
'A
A
0
4
A
0'kelly Balg..
0
ff
i
ff
ff
'A
ff
A
4
4
'A
ff
0
A
s'4
B ernstein Franke
h
4
0
'A
ff
0
ff
'A
4
1
•4
0
ff
'A
'4
A
4
4
7
Eu we Nsdarl.
1
4
1
1'
1
4
'A
4
'A
ff
1
4
1
1
'A
'A
i
14
S tolz 2w.dsn
'A
4
0
1
0
4
A
'4
A
1
4
4
0
4
A
4
4
'A
A
o
4
4
'A
4
'A
A
T ar takowerrrmnkr
A.
4
0
4
0
4
A
4
A
4
'A
4
1
4
4
•A
ff
4
94
KotOV Rusland
4
0
4
i
1
0
t
4
1
W
A
0
4
A
ff
A
4
Yanofsky canada
t*
t
4
'4
4
ff
'A
ff
'A
4
4
(4
ff
4
B'/z
Kottnauer t»j si
'A
ff
1
4
0
0
ff
'A.
0
1
1
ff
4
Chnstoffel *w»ts.
4
0
4
0
t
ff
0
ff
Aj
A,
ff
0
ff
Guimard
4
A
A
4
'A
4
0
ff
0
ff
0
0
'A
ff
'A
Na idorf
'h
1
4
i
4
A.
4
4
'A
4
1
'4
t
ff
4
Szabo
'Ai
1
0
4
1
4
0
r
'A
4
1
0
4
L undin zw.<j™
h
1'
0
4
0
4
4
r
4
ff
4
Vidmar j«.g si
0
4
4
4
4
4
ff
r
4
0
'A
A
0
0
A
A
A
6'/2
Wordt Duitsland een gevaar voor de rust in Europa?
I WASHINGTON (USIS).
De onlangs door het Lager Huis
Tan de Japanse Landdag, met
aanbrenging van minhnale wijzi
gingen, goedgekeurde herziene
Grondwet, die door het Kabinet,
onder geallieerd toezicht, m het
voorjaar is opgesteld, wordt in
Amerika eenstemmig als ideaal
democralsch beoordeeld, doch men
is van mening, dat het *11 cc es voor
het vestigen van democralie in
Japan zoals dit 1* verkregen
door ratificatie van de Amerikaan
se grondwet in 1789 aal afhan
kelijk zijn van heit volk en de te
volgen politiek van de toekomsti-
ge leiders van het land,
In vergelijking met de oude Ja
panse grondwet waarin de Keizer als
Goddelijk werd beschouwd en het
volk enkel plichten had is de nieu
we grondwet een voorbeeld van de
mocratisch denken.
„Wij, het Japanse volk," aldus
luidt de inleiding," ....proclameren
de souvereiniteit van de wil van het
volk, verordenen en grondvesten
dez» grondwet, berustend op het uni
versele principe, dat de regering een
gewijd pand is, welker gezag wordt
ontleend aan het volk, welker be
voegdheden worden uitgeoefend
door de vertegenwoordigers van het
volk en welker voordelen worden
genoten door het volk."
De keizer.
In he eerste artikel van de grond
wet wordt de Keizer verklaard tot
het symbool van de Staat", die zijn
positie ontleent aan de souvereine
wil van het volk, bij wie de souve
reine macht blijft berusten.
De privileges van den Keizer zijn
in de nieuwe grondwet drastisch
ingekort. Niet langer bevoegd tot 't
doen van oorlogsverklaringen, over
vrede te onderhandelen, verdragen te
sluiten, het Kabinet en het Lager
Huis te ontbinden en de gehele wet
geving te beheersen, zijn den Kei
zer thans slechts minimale rechten
toegestaan, zoals het doen van voor
stellen voor wijzigingen in de grond
wet, de bijeenroeping van de Land
dag, de ontbinding van het Lager
Huis, het proclameren van algemene
verkiezingen, het fiatteren van be
noemingen of ontslagen van zekere
functionarissen, het verlenen van
onderscheidingen, het ontvangen van
buitenlandse ambassadeurs en ge
zanten en de uitoefening van alge
meen ceremoniëlè functies.
De oorlog.
„....Heit Japanse volk verwerpt
voor altijd oorlogvoering als het
souvereine recht van een natie,"
aldus staat In het tweede hoofd
stuk vasn de grondwet, gevolgd
door „voor het bovengenoemde
doel zullen nimmer land-, zee- en
luchtstrijdkrachten, alsmede ander
oorlogspotentieel worden aange
houden."
De herziene grondwet waarborgt
gelijkheid voor de wet, vrijheid van
gedachte en geweten, Godsdienst,
vergadering, vereniging, woord en
pers. Zij luidt dat ,,het huwelijk moet
berusten op wederzijdse toestemming
van de beide seksen...."; dat geen
persoon zal worden aangehouden
zonder geautoriseerd bevelschrift,
dat zonder geautoriseerd bevelschrift
geen huiszoeking en beslagneming
mag gschieden en voorrechten van
de adelstand niet worden erkend.
Krachtens de nieuwe grondwet
wordt de Landdag de hoogste staats-
instantie en de enige wetgevende
autoriteit. Beide Huizen het Huis
van Afgevaardigden (Lager Huis) en
het Huis van Raadsheren (Hoger
Huis) moeten zijn samengesteld
uit gekozen leden, representatief
yoor het gehele volk. De uitvoerende
macht berust bij het kabinet.
De herziene grondwet, die is goed
gekeurd door het Lager Huis en
thans aanhangig is in 't Hoger Huis,
luidt grotendeels hetzelfde als de
gene, die dit jaar door het Kabinet,
onder toezicht van het Geallieerd
Hoofdkwartier werd ontworpen. Of
schoon het Lager Huis enige wijzi
gingen heeft aangebracht, berusten
de meesten dezer op verandering in
de terminologie.
Zoals zjj thans luidt, betekent zij
een compromis tussen de theorie van
een democratische regering in Ame
rika en in West-Europa.
Nu de verwezenlijking.
De New-York Herald Tribune
wees er echter in een redactioneel
artikel op, dat de weg tussen de ra
tificatie van de grondwet en de ver
wezenlijking van de democratie in
Japan lang en moeilijk zal zijn.
De Tribune zeide o m De voorge
stelde grondwet 3chijnt een utste-
kend document te zijn hetgeen
niet betekent, dat Japan in de toe
komst hetzij een uitstekende hetzij
een democratische regering zal heb
ben, om niet te spreken van beide.
Er kan geen twijfel over bestaan,
afgaande op hun recente gedragin
gen, dat de conservatieve functio
narissen, die nog steeds dominerend
zijn in Japan, zullen trachten de
grondwet dusdanig te interpreteren,
waardoor het mogelijk wordt, dat de
natie zal worden geregeerd door
personen, zoals zü zelf zijn. Hun suc
ces of falen bij dit pogen zal waar
schijnlijk afhankelijk zijn van de
wijze waarop Generaal MacArthur
en zijn opvolgers de verordeningen
ten uitvoer leggen voor de vernieti
ging van de grote familiemonopo
lies, het militarisme en de macht
van de groot grondbezitters, die eco
nomisch en politiek meer macht heb
ben dan de helft van het Japanse
volk."
De Daily Express publiceert een
brief var Bernhard Shaw over de
berechting der oorlogsmisdadigers te
Neurenberg, waarin wordt opge
merkt: „Na zonder waarschuwing
gebruik gemaakt te hebben van de
atoombom en dit onnodig herhaald
te hebben, kunnen wij er, moreel
bezien, nauwelijks aan denken
iemand op te hangen, ofschoon het
wel logisch zou zijh. Et ben het eens
met dr. Inge (die er onlangs voor
pleitte om slechts enkele oorlogsmis
dadigers terecht te stellen en de
overigen, gemerkt met het „Kaïns-
teken" vrij te laten (Red. ANP),
doch ik kan hiet garanderen, dat
het Kaïnsteken barmhartiger zal zijn
dan de strop. Tolstoj heeft ons op
dit punt wakker geschud",
In een grot gelegeh aan de grels
Van de Lot en de Aveyron hebben
de Abbe Glory, belast met college
geven aan de universiteit van
Straatsburg, Roma'ri Robert, voor
zitter van de praehistorische vereni
ging van Ariege en Alexis Cabrol,
oud-president van de Franse prae
historische vereniging, een prae
historische dodenstad ontdekt, welke
skeletten bevat van byna 4000 jaar
geleden. Vele scherven van aarde
werk, waarop tekeningen waren
aangebracht, stelden de geleerden
iD staat, de tijd van afkomst te be
palen.
Deze grot, welke volgens de legen
de, in deze streek, het laatste bol
werk vormde van de weerstand der
Cadurken tegen de Romeinen en
van den graaf van Weisser tegen
Pepijn den Korten, diende ook de
maquisards (leden der verzetsbewe
ging) als schuilplaats voor de nazi's.
De Centrale Rederijkers Studie Bi
bliotheek, gevestigd te Groningen,
schrijft een nationale prijsvraag uit voor
3 bedrijven stukken, geschikt voor het
dilettantentoneel le prijs 750.2e pr.
500.3e prij$ f 250-Inzendingen
worden ingewacb* tot 1 Januari 1947 aan
het adres van het bibliothecariaat Hoen-
diepkade 9, Groningen, waar eveneens
de gewenste inlichtingen zijn te verkrij
gen.
De samenstelling van de jury zal over
enkel dagen bekend gemaakt worden.
De in te zenden stukken mogen nog n'et
op enige wijze in het openbaar zijn ver
schenen.
De Franse bibliotheken hebben gedu
rende de oorlogsjaren meer dan 2.000.000
exemplaren verloren, waaronder vele
werken, welke niet meer te vervangen
zijn. Bovendien zijn duizenden manus
cripten verloren gegaan, waarvan het
oudste uit de zevende eeuw dateert.
Het wetenschappelijke werk, dat
professor Vening Meinesz destijds
aan boord van Hr. Ms. onderzee
boten, o.m. de K 18, verrichtte, zal
worden voortgezet.
De Britse onderzeeboot „Tudor",
die van 12 tot 17 September een
vriendschappelijk bezoek aan Rot
terdam brengt, gaat vandaar een
Oceaanreis maken voor geodetische
(aardmeetkundig) onderzoek. Een
Nederlands team, onder leiding van
dr. W. Nieuwenkamp zol de reis
meemaken, terwijl ook het graad-
meettoestel van professor Vening
Meinesz zich aan boord bevindt.
PRAAG. - De Tsjechische filmindustrie
zal zeer belangrijk worden uitgebreid. Men
heeft plannen om Praag tot een Slavisch
Hollywood te maken
Een gezin in Kaapstad werd dezer
dagen verblijd met de geboorte van
het dertigste kind.
Toen de gelukkige vader gevraagd
werd hoe hij over de moderne kleine
gezinnen dacht, antwoordde hij al
leen maar, dat de ouders hun tijd
te veel „verdoen" in de bioscoop.
Bij beschikking van den minister
van Marine is, op grond van het
zuiveringsbesluit 1945 aan den ka
pitein ter zee J. A. Krijs ontslag uit
zijn functie als directéur van het
loodswezen, enz. verleend met in
gang van 3 Juli 1944, met bepaling,
dat betrokkene en zijn nagelaten
betrekkingen bij dit ontslag aan
praak behouden op alle rechten
krachtens wettelijk voorschrift,
De Prinsesjes Beatrix en Irene tijdens een fietstochtje In de omgeving van
het Paleis Het Loo. Anefo P.
Het ontsnappen van Duitse krijgsge
vangenen is tegenwoordig in Engeland
een kwestie van gewoonte en de auto
riteiten beginnen zich hierover thans
werkelijk ongerust te maken, omdat
gebleken is, dat Britse staatsburgers
en in het bijzonder jonge vrouwen aan
deze escapades niet vreemd zijn ge
weest, aldus lezen we ln „Het Binnen
hof".
In enkele weken zijn er op deze wij
ze uit krijgsgevangenkampen niet min
der dan 60 Duitsers verdwenen -en on
danks alle mogelijke moeite, heeft
men er 14 niet meer kunnen opspo
ren.
Het Engelse blad „Daily Mail"
vraagt zich dan ook af, hoe een aantal
met succes bekroonde uitbraakpo-
gingen vooral de laatste maand zoo
hoog is opgelopen en het komt dan tot
een drietal factoren die hierop hun
invloed kunnen hebben gehad.
In de eerste plaats scheppen vele
Duitsers thans moed uit de vele dag
bladartikelen, die er bij de regering
op aan dringen, ook de gewezen Nazi-
scldaten van wie er vele nimmer felle
partijgangers zijn geweest, weer naar
hun huizen terug te sturen. Men gaat
hierbij zowel uit van utiliteitsoverwe
gingen als van humane en sociale
gronden en het is een feit, dat deze
pleidooien ook op de krijgsgevangenen
zelf hun invloed hebben gehad.
Voorts is het aantal van deze door
de groots opgezette verschepingen uit
de Verenigde Staten groter dan ooit
tevoren en de 500 kampen, welke
Groot-Brittannië telt, bevatten thans
meer dan 400.000 mannen. Als laatste
factor komt daar dan nog bij, dat de
Duitsers, die uit Amerika arriveren,
over het algemeen soldaten zijn, die in
de eerste phase van de oorlog zijn ge
vangen genomen; derhalve mensen,
wier moreel meestal vuriger was dan
dat van de oorlogsmoede mannen van
de Europese invasie en de daarop vol
gende glorieuze veldtochten.
Battle-dress een dwaalspoor.
Dit alles zou nog niet zoo erg zijn,
wanneer de houding van het publiek,
vaak niet zoo dubbelzinnig was. Ve
len helpen de Duitsers met kleren en
geld om het vasteland te bereiken van
waaruit ze dan door een goed georga
niseerde ondergrondse beweging naar
die Heimat worden georganiseerd. De
Engelse politie ondervindt bovendien
bij haar speurtochten naar ontsnapte
gevangenen veel hinder door het feit,
dat vele Rigelse gedemobiliseerden
hun battle-dress, ontdaan van al'e
militaire distincties, zijn blijven dra
gen, en aldus een nog al sterke gelij
kenis vertonen met de Duitsers achter
het prikkeldraad. Een kampcomman
dant verklaarde in dit verband, dat hij
herhaaldelijk door mensen in de om
trek werd opgebeld, dat er weer ont
snapte krijgsgevangenen waren ge
signaleerd; wanneer men dan met een
complete overvalwagen op de plaats
van bestemming was aangekomen,
bleek het meestal een eerzame ex-
Tommy te zijn, die ln zijn gewezen
uniform een volkstuintje aan het be
werken was.
Het Rotterdams Toneel (dir. Johan
Steenbergen Jr.) zal vanaf 30 Septem
ber een tournee door ons land gaan ma
ken met „The years between", een
nieuw stuk van Daphne du Maurier, de
schrijfster van „Rebecca". Dit stuk, dat
in het Nederlands de titel draagt van
„De jaren, die hen sheiden", heeft in
Londen grote opgang gemaakt. Voor de
regie is geëngageerd de heer I. Verkade,
regisseur aan het Royal Theatre te Bir-
mingham en zoon van Eduard Verkade.
Tijdens het litteraire week-end van
het Vermeylen-fonds, te Deurne aan de
Leye, dat door ruim 100 personen mee
gemaakt werd, sprak Mia Mees-Verwey
over de betrekkingen tussen haar vader,
Albert Verwey, en August Vermeylen.
Vervolgens hield Emmy van Lokhorst
een redevoering over „De tijdsstructuur
van de roman".
In de namiddag hield Fernand Tous-
saint van Boelaere, voorzitter van de
Vlaamse Pen-club een referaat over „De
grens tussen roman en kort verhaal",
gevolgd door Karei Jonkheere, die een
en ander vertelde over de Zuidameri-
kac-.se letterkunde.
Blijkens het voedselvoorzieningblad
van Zaterdag 7 Sept. 1946 heeft de vak
groep slagerij een „concurrentieveror-
dening slagersbedrijf" uitgevaardigd.
Deze verordening verbiedt slagers aan
afnemers aanbiedingen te doen, die zij
niet kunnen nakomen, indien zij over
eenkomstig de voorschriften voor de
verdeling van vee en vleeswaren han
delen.
's -GRAVENHAGE. - Staatsblad G 221
bevat een Kon. besluit van 28 Aug., waar
bij bepaald is, dat aan op wachtgeld
gestelde burgerlijke rijksambtenaren, wier
wachtgeld op het bedrag van hun uitge
steld pensioen is vastgesteld, over 1945 'n
uitkering van 25 pet van dit bedrag tot
een maximum van f 500 zal worden uitge
keerd.
Als de korenoogst wordt binnengehaald. De werkzaamheden op het land zijn
in vollen gang. De Haas P.
Haring is gezond. Zij ls
een eiwitbron bij uitne
mendheid, bevat veel vet,
waardevolle zouten, zoals
kalk, phosphor en ijzer en
niet te vergeten de vita
minen A en D, die res
pectievelijk tegen infectie
ziekten en Engelse ziekte
beschermen.
Bij al deze klinkende
voordelen komt dan nog
de prijs.
Thans komt er vrij veel
verse haring (haring, die
niet gekaakt en niet gezou
ten is) in de handel die.
op de juiste wijze bereid,
een heerlijk gerecht op
levert.
De onderstaande recep
ten kunt u vooral bij de
warme maaltijd geven. Ze
zullen zeker vele tongen
strelen.
Gekookte verse haring.
Vijf haringen. V* eetlepel
(6 gr.) zout, 1/4 1. water
De haring schubben, aan
de buikzijde opensnijden,
de ingewanden en het
zwarte vlies je eruit ne
men De kop verwijde
ren en de vis goed was
sen, evenals de bom en
de kuit. De haring opzet
ten, met water en zout en
circa 10 minuten laten ko
ken. Het vocht verdunnen
met eens zo veel water en
er een mosterd-, peterselie-
of zure saus van maken.
Hom en kuit meekoken
en met de haring opdie
nen.
een pan of vuurvaste
schaal leggen. Het water,
de azijn, de mosterd en
de kleingesneden ui en
de fijngehakte peterselie
toevoegen. De vis bo
venop" of in de oven
gaar stoven. Respectieve
lijk 10 en 15 minuten. Bij
het bereiden in de oven
kan men de vis met pa-
er peterselie-, tomaten- of
neermeel bestrooien. Maak
mosterdsaus bij.
Gestoofde verse haring.
Vijf haringen, V» kopje
(3/4 d.1.) water, 1 kleine
ui, peterselie. scheutje
azijn, 2 theelepels (ca. 4
gr.) zout, V* theelepel mos
terd.
De haringen schubben,
geheel opensnijden aan de
buikzijde, de ingewanden,
het zwarte vlies je en de
kop verwijderen. De graat
er uit halen en de vis
wassen, evenals de hom
en de kuit. De haring in
wrijven mei wat zouj en
dicht of opengeslagen in
Gebakken verse haring.
Vijf haringen, bloem of
paneermeel, boter of mar
garine, zout.
De haringen schubben,
geheel aan de buikzijde
openanij den en ingewan
den, vliesje en graat ver
wijderen. De haring van
de kop ontdoen, wassen
(ook hom en kuit) en
openvouwen. De vis in
wrijven met wat zout en
door bloem of paneermeel
wentelen. Boter of mar
garine smelten en hierin
de haring bruin en gaar
bakken (ca. 7 min.). Bij
voorkeur geven bij krop
sla, rode kool of appel-1
moes, 1
„Hitier is nooit in een loopgraaf
geweest. Hij was gedurende de ge
hele oorlog bij mij in de staf van
het regiment Hij verwierf het IJze
ren Kruis enkel en alleen voor zyr
uitstekend administratief beheer en
nog wel op voordracht van den chef
wan de staf, een jonge, Joodse offi
cier „Hugo Gutmann, uit Neuren
berg".
Deze onthullingen afkomstig van
een vroegeren regimentskameraad
van den „Führer", dr. Anton Christ,
plaatsen de zogenaamde wapenfei
ten van den soldaat le klasse,
Hitier, gedurende de eerste wereld
oorlog, in een geheel ander licht.
De geallieerde autoriteiten zijn
van plan, de Duitse groot-industrie
voor een internationaal Tribunaal
ter verantwoording te roepen.
De voorbereidende werkzaam
heden zijn zo ver gc/ orderd, dat het
nieuwe proces direct na beëindiging
van het proces tegen Göring c.s.
vermoedelijk begin October te Neu
renberg kan beginnen.
Tot de beklaagden behoren o.a.
twee directeuren van Kruop twee
directeuren van de I G.-Farben
een broer van Göring de vlieg
tuigconstructeur Willi Messer-
schmidt en de uitvinder van de
Volkswagen.
Er zijn wijken in New-York, waar
de politie bijna machteloos stjat
tegenover het geboefte. In deze
districten heeft men een uitgaans
verbod afgekondigd. Van twee uur
des nachts af patrouilleren gemoto
riseerde politiemannen door de stra
ten. Wie op de straat wordt aange
troffen, wordt voorlopig gearres
teerd of hy moet steekhoudende
redenen voor zijn verblijf op straat
hebben en daar van het bewijs kun
nen leveren.
Pondicherry in Frans-Indië is een
soort enclave in Brits Hindoestan.
By de verkiezingen is de invloed
van de alcohol zo groot, dat men er
de publicatie van de verkiezings
resultaten uit veiligheidsoverwegin
gen, een gehele week uitstelt.
Ook dan is die publicatie nog niet
ongevaarlijk. De gekozen candidaat
zorgt voor een grote lijfwacht, be
staande uit een aantal zwaar bewa
pende aanhangers. Zo mogelijk
gaat hij in het geheim per trein of
r.og beter per vliegtuig op reis. Het
is bijna een uitzondering, als er ver
kiezingen worden gehouden zonder
dodelijke „ongevallen".
De meeste kiezers zijn Franse
staatsburgers.
De Deense communistische par+tj
heeft de Deense regering verzocht de ba
trekkingen met Franco te verbreken.
i
2
4
5
6
7
e
9
10
li
>2
13
14
i:
IS
17
IS
19
20
2
H
Z
z
„EINDSTAND
SC
5TAUNTON
HAAKTOURNOO1
GRONINGEN.
1946
1 Smyslof 'ai
5
c.
<u
c
u
*-
<o
J
c.
O
4c
C
O
ca
e
X,
4C
co
X
W
V
V
Jc
O
9
C
<b
■v.
(O
f
3
CU
5
O
■v.
to
.8
c.
■c
O
c
0
1
I
■*-.
L
O
O
a
-5
o
c
5
a
Cl
3
m
c
V
2
tj
C.
1
3
co
B
v.
c
O
U
1"
o
o
OJ
<o
S
c
■s
c
O
-J
C
5
S
i
sj
7
7
7
7'
7
3
2
o'
0'
7'
01
6
IS
3
7
A
7'
(ff
7
14/,
I
4
f'
o'
12
5
0
7'
o1
11
7
6
01
o
o"
0
7
19
7
o'
<t>
15
6
o'
NJ
7'
2
9
7'
T
7
7'
0
IO/?
9
iO
Flohr Ruslanc
'4
'J
o
7
7
1 1
6
11
u
II
12
0'
R
o'
91i
10
13
'4
KJ
0
7
14
14
o'
i'
7
Oj
7
0'
7
9
13
15
0
0'
7'
o'
O
0
7'
5
2C
16
o'
7
7'
7
16
17
r'
7
t
M lé
4
(8
o'
7
7'
7
7'
o'
9.
11^
5
(9
0
o'
7
7
7
7
4
10 te
8
20
o'
0
17
QwiT ZWART VOLGENS SONNEBORN - BERGER. |4683[V Pélt
Leger des Hei Is Generaal vertelt
(Van onzen spedalen verslaggever).) 4
Ik zal m(jn leger vleugels geven, zeide Generaal Albert W. Th. Orsborn, hoofd
van het Internationale Leger des Heils, toen wij tijdens zijn bezoek aan Am
sterdam een onderhoud met hem hadden. Tijdens mijn reis in het Noorden, ver
telde hij, ben ik op het denkbeeld gekomen. Wij vlogen van Stockholm naar
Oslo, toen de piloot ons waarschuwde uit te kijken naar een vliegtuig, dat ons
aan stuurboordzijde inhaalde en voorbijvloog. „Scandinavische Zending" stond
erop. Als de zending dat kan dan kan het Leger des Heils dat ook, dacht ik.
En zult U daarmee weldra be
ginnen, Generaal? wilden wij we
ten.
Eerlijk gezegd zijn wy er al
mee begonnen. Of liever, het Austra
lische Leger des Heils heeft dat ge
daan. Het heeft een vliegtuig in ge
bruik om eenzame nederzettingen
te bezoeken, die verder het binnen
land in liggen dan de treinen rijden,
Die vliegende brigade daar ginds
houdt zich behalve rr.et het godsdien
stige ook met 't medische werk bezig,
hetgeen zeer op prijs wordt gesteld
Een begin is er dus al. Wij zullen
hierop voortbouwen en aan het vlie
gende werk aldus een sterke uit
breiding geven. En zover wy niet
kunnen vliegen de kosten zullen
ons natuurlyk enige beperkingen
opleggen gaan wij toch zoveel
mogelijk motoriseren.
Is dat nodig voor een leger als
het uwe?
Ongetwijfeld is dat nodig. Wij
sluiten ons niet in onze gebouwen
op in de hoop, dat de mensen tot
ons komen. Wij trekken er op uit,
zoals wij steeds gedaan hebben. Een
kerkelijke beweging, die zich baar
roeping bewust is, moet steeds de
neiging hebben buiten haar eigen
kring te treden En ik verzeker U,
dat wij ons onze roeping terdege be
wust zijn.
En wie denkt U dan te berei
ken?
De jeugd in de eerste plaats
En daarmee bedoel ik niet zo zeer
de kinderen dan wel de jonge men
sen tussen 20 en 30 jaar. Wij zijn
er ons wel van bewust, dat de jeugd
over het algemeen geen belaogstel-
l.rg heeft voor de godsdienst; zy
ipreekt er over als over een fossiel
overblijfsel uit de verleden tijd. Die
gedachten willen wij bestrijden met
alle middelen, die ons ten dienste
staan.
De jeugd
En hoe denkt U die belang
stelling van de jeugd te kunnen
wekken?
Door mede te werken aan de
sociale ontwikkeling van de bevol
king parallel aan de regeringsmaat
regelen in de onderscheidene lan
den. En dan moet U niet vergeten,
dat het Leger des Heils tevens een
vrijheidsbeweging is. T°en bet werd
ongericht streed Garibaldi zyn vrij
heidsstrijd in Italië, werd te Genève
b£t internationale Rode Kruis op
gericht, begonnen in Engeland de
veldtochten voor hun vrouwenkies
recht en tegen de slechte levensom
standigheden der mijnwerkers,
schafte Amerika de slavernij af.
Onze beweging liep op godsdienstig
gebied parallel met hetgeen zich op
politiek en sociaal terrein afspeelde.
Dat doet zij nog.
De jeugd wil vrolljk zijn. Geen be
zwaar. Zij zoekt ontspanning. Wij
moedigen dat aan. Zij is critisch; wij
treden gaarne in discussie. Wij zullen
heus niet gaan schoolmeesteren
over de jeugd. Wel ben Ik voorne-
netnens een internationaal departe
ment te stich'en, dat zich met de
jeugd intensief, zal bezig houden.
Een andere vraag, generaal.
Werkt het Leger des Heils alweer in
Duitsland?
Het heeft er nooit opgehouden
te werken. Alleen heeft men er ons
indertijd verboden geld in te zame
len. Ik ben er pas geweest. Wij
hebben o.a. te Essen een keuken in
gericht in de voormalige kanonnen-
fabriek van Krupp, waar dagelijks
23.000 kinderen gevoed worden. Het
gebouw is dunkt mij, wel eens voor
slechtere doeleinden gebruikt.
Welke indrukken heeft U, in 't
algemeen gesproken, in Duitsland
opgedaan?
Ik heb er geweend. Niet om
dat ik last heb van sentimentaltieit,
maar om wat er kapot is, materieel,
geestelijk en moreel. Zeker, er steekt
een element van harde rechtvaar
digheid in het lot van Duitsland,
maar hoever moet het zijn gekomen
met een volk, dat niet meer kan glim
lachen en dat hulpeloos schuifelt
van- puinhoop tot puinhoop op zoek
naar voedsel en brandstof. Het ge
vaar is niet denkbeeldig, dat Duits
land afzakt tot een peil, waarop het
een voortdurend gevaar vormt voor
de rust van Europa. Er is een be
paalde veiligheidsgrens. De omrin
gende landen moeten daar rekening
mee houden.
Aldus sprak de 58 jarige gene
raal, die er tien jaar jonger uitziet
dan hij is en die in zijn eigen kring in
de loop van zijn 40 dienstjaren voor
al bekendheid heeft verworven als
dichter. Ruim 250 heilsliederen zijn
van zijn hand verschenen; zij wor
den in vele talen over de gehele we
reld gezongen.
