Tinbaggermolen „Kalmoa
te water gelaten
GROTE VIER HEDEN IN
VERGADERING BIJEEN
Lord Killearn officiëel uitgenodigd 0111
de besprekingen te leiden
Evacuatie wordt 26 September hervat
De ramp van de Belgische skymaster
Italië vecht voor het behoud van
zijn koloniën
Rede van Bonomi
tl
Een zaak van eer
DE NOORDHOLLANDSCHE COURANT
DAGBLAD VOOR DEN HELDERK KOEtiiAS,TEXEL, W1ERINGEN EN ANNA PAULOWNA
99
Holland herleeft en bouwt weer
Deviezen uit modder en bagger
150000 sigaretten ontvreemd
De „Van Kinsbergen" op weg
naar Nederland
Valt het vonnis te Neurenberg
op 30 September?
Duitse kerken krijgen hun
klokken terug
Weerbericht.
Burgemeester d'Ailly
beëdigd
Op voorstel van
Bevin
Spelen de zonnevlekken ons
weer parten?
post voor varende
militairen
Plenaire zitting
vredesconferentie
oorbereidingen voor hoog bezoek
|VJl
Grepen uit het nieuws
BUHEAU:
Koningstraat 7B-W
Den Helder
Telefoon 2345
Giro 16066
Dir.: J. Bijlsma
DINSDAG 24 SEPTEMBER 1946
TOSTE JAARGANG no. 9879
Voortzetting van de
MELDER5CHE COURANT
TARIEVEN:
Advertenties: 14 cent per
millimeter. Familieberichten
17 cent per m.m. Kleine ad
vertenties („Juttertjes") tot
15 woorden 75 cent, elk woord
meer 5 cent
Abonnementen: per kwartaal
3.per post f S.65
H ofdredacteur: M. H. E. Uyldert, Rayonredacteuren C. A. Dekkers en W. Kok.
De TINBAGGERMOLEN
Zaterdagmiddag werd In tegenwoordigheid van tal van autoriteiten van het
ministerie van overzeese gebiedsdelen, leden der directie van het Billitoncon-
cern en vertegenwoordigers van de British Tinproducers Association op één
der hellingen van J. en K. Smit's Scheepswerven te Kinderdijk, de zeetin-
baggermolen „Kalmoa", genaamd naar een eilandje ten Westen van BillHon,
te water gelaten.
Precoes half twee gaf de werfsirene
een signaal. Onmiddellijk weerklonken
doffe, dreunende slagen: de schuinstaan
de schutten .waarop het gevaarte rustte,
werden weggeslagen. Na enkele ogen
blikken kwam er langzaam beweging in
de baggermolen, die door den tijdelijk in
Nederland vertoevenden directeur van
Verkeer en waterstaat in Indië, kolonel
lr. C. J. Warners met de traditionele
fles champagne werd gedoopt. Begeleid
door oorverdovende sirenegeloei van
omliggende werven en schepen gleed het
gevaarte naar zijn toekomstig «element,
meesterlijk opgevangen ondanks de
straffe wind door een aantal sleep
boten. Hier was „Hollands Glorie" op
gijn best. met deze te wajerlatingt kreeg
men wederom een bewijs van het „Hol
land leeft en bouwt weer".
Deze tinbaggermolen is de eerste van
'de zes tinmolens die in Nederland voor
het Billitonconcern in aanbouw zijn.
Type „Karimata".
De ..Kalmoa" Ik van het welbekende
fype ..Karimata". en heeft de volgende
hoofdafmetingen: lengte op spanten «6
meter breedte op spanten 20 meter, hol
te in de zijden 4.20 meter. De grootste
baggerdiepte is 30 meter. Per jaar be
draagt het grondverzet 3 millioen ku
bieke meter Op grond van de ervarin
gen die men bij de bouw van de „Kari
mata" had opgedaan, kon de nieuwe
molen aanzienlijk lichter worden ge
bouwd.
Nadat de bagger.nolen door de sleep
boten was vastgelegd begaf het gezel
schap zich naar het ontspanningslokaal
van de Smit's scheepswerven. Door den
directeur der werf, ir. F. C. Rauwenhoff,
werd een korte toespraak gehouden.
De directeur van de NV. Billiton M(J.
de heer F. J. Houwert, wees op het gro
te belang van de indienstneming der
r.leuwe molens. Met de twee molens die
•p het ogenblik in Indië werken zal het
straks mogelijk zijn per jaar 12.000 ton
te produceren, waarvan de opbrengst op
48 millioen gulden kan worden geta
xeerd. Voor de versteviging der natio
nale devlezenposltie ls de tinproductie
der halve van eminent belang. Spreker
wenste de vier samenwerkende bedrij
ven gluk met de bouw der molens, waar
ons land trots op mag zijn.
Kol. Warners gaf namens de Indische
regering uiting aan de grote bewonde
ring voor de spoedige bouw van de
nieuwe molen. De „Kalmoa" is een sym
bool voor het vertrouwen in de naaste
toekomst. Uit modder en bagger komt
het fijne erts te voorschijn. In dit ver
band drukte spreker zijn hoop uit dat
Indië straks een zelfde beeld te zien
moge geven.
INBRAAK IN OOST-INDISCH
HUIS TE AMSTERDAM.
In de nacht vafn Zaterdag op Zondag
is een diefstal met braak gepleegd in
het Oost-Indisch huis aan de Oude
Hoogstraat te Amsterdam. De wiit
was zèer aanzienlijk en omvatte "-et
minder dan 150.000 sigaretten van de
merken Camel, Player en Chesterfield,
12 fietsbuitenbanden (8 van het m^rk
„Dulop") en een hoeveelheid sterke
drank. Het betreft hier door de prijs-
beheersing in beslag genomen artike
len, die dus wel zeer snel weer in de
circulatie gijn gebracht.
NOG OP DE BOUWHELLING
BATAVIA. Een officiële verklaring, welke gisteravond door het bureau
van Lord Killearn is uitgegeven, deelt mede: „Lord Killearn heeft zowel van
de Nederlanders als 'an de Indonesiërs formele uitnodigingen ontvangen om
zijn diensten te willen verlenen bij de komende besprekingen, en om de ee~-
ste bijeenkomst zo spoedig mogelijk te willen bijeenroepen en te presideren."
Vrijdag is het artillerie-instructie-
schip de „Van Kinsbergen" na een
verblijf van bijna een jaar in de In
donesische wateren naar Nederland
vertrokken. Vice-admiraal Pinke heeft
het schip geïnspecteerd en een af
scheidswoord gesproken.
De Van Kinsbergen heeft sedert haar
vertrek uit Nederland ruim 40,000 zee
mijlen afgelegd.
Evacuatie zal worden hervat."
Uit betrouwbare bron wordt verno
men, dat de evacuatie van geïnterneer
den uit het binnenland op 26 September
zal worden hervat.
Ontmoeting Sjahrir en Moham
med Hatta.
Sjahrir heeft gisteren een ontmoeting
gehad met Mohammed Hatta, den vice-
president van de Indonesische repu
bliek, ten einde het nieuwe kabinet te
bespreken. Daana is Sjahrir naar Ma-
lang vertrokken om een bezoek aan
Soekarno te brengen.
Japanse oorlogsmisdadiger wordt
uitgeleverd.
Op verzoek van de Nederlandse auto
riteiten te Makassar is de' Japanse oor
logsmisdadiger, kapitein Manioroe Ota,
te Singapore gearresteerd.
Kapitein Ota was vóór de oorlog Ja
pans marine-attaché te Batavia. Hij zal
naar Makassar worden overgebracht ten
einde daar te worden verhoord i.v.m. de
onthoofding van 6 gealliëerde krijgsge
vangenen.
PANDIT NEHROE GEEN
PRESIDENT VAN CONGRES-,
PARTIJ MEER.
0
New-Delhi, (Reuter). - Pandit Nehroe
heeft voor het comité van de Brits-
Indische congrespartij verklaard, dat
hij zijn functe van president van de
congrespartij zal neerleggen.
Robert Jackson, de voornaamste
Amerikaanse aanklager te Neuren
berg, is per vliegtuig uit Washington
in Neurenberg aangekomen. Men ver
wacht, dat het vonnis van het inter
nationale militaire tribunaal Maandag
a.s. zal worden uitgesproken.
Vele duizenden klokken, die thans
nabij Hamburg in de Britse zóne zijn
opgeslagen, zullen zo spoedig mogelijk
aan de kerken in Duitsland worden
teruggegeven. Ongeveer 6000 klokken
werden op bevel van de nazi-autori
teiten weggehaald en opgeslagen om
te worden omgesmolten. Vele zijn ver
dwenen, maar een groot aantal is
nog intact.
De Belgische regering heeft een ver
klaring afgelegd over de ramp van het
bij Gander op 18 September neergestor
te vliegtuig.
26 personen hebben de dood gevon
den terwijl de overige 18 in het zieken
huis te Gander zijn opgenomen
Het is voorals nog onmogelijk de oor
zaken van dit ongeluk definitief te be
palen. De oorzaak schijnt te liggen n
slecht weer, gebrek aan zicht en
plotselinge verbreking van radiocontact,
waarschijnlijk ten gevolge van Noorder
licht.
Toen de „Skymaster" de grond nader
de, baande het toestel zich een weg
door een bos van 190 meter, waarbij de
bomen letterlijk weggemaaid werden.
Het vliegtuig vloog in brand, toen het
tot stilstand kwam.
De Belgische regering betuigt haar
iDERLIJK
Weersverwachting geldig tot Dins
dagavond:
Gebroken bewolking met in het
Noorden des lands enkele lichte
buitjes.
Later weer toenemende bewolking,
matige wind tussen West en Zuid-
West, iets koeler dan gisteren.
innig leedwezen aan de nagelaten be
trekkingen der slachtoffers en brengt
hulde aan de Canadese en Amerikaanse
burgerlijke 'en militaire autoriteiten
voor de door hun betoonde hulp.
DE DERDE KLM-VLUCHT NAAR
ZUID-AMERIKA.
Gistermiddag, omstreeks half twee
startte de Pri-TCE (Edam) voor de der
de speciale KLM-vlucht naar Rio de
Janeiro en Buenos Aires. Er waren 43
pasagiers aan boord De heer H. Ch. E.
Ede van der Pais, directeur-generaal
van de Rijksluchtvaartdienst, zal van
Lissabon af de reis naar Zuid-Amerika
meemaken. Gezagvoerder is de heer P.
Both.
Boksen.
JAN KLEIN KAMPIOEN VAN
NEDERLAND ZWAARGEWICHT
In de Apollohal te Amsterdam heeft
gisteravond den Hagenaar Jan Klein een
kleine puntenoverwinning behaald na
een zwaar gevecht op' den titelhouder Do-
rus Elten en heeft hiermede het kam
pioenschap voor Nederland in de zwaar
gewichtklasse behaald.
Uitgave en Druk: Dagblad voor Noord-
Holland N.V. Dir. J. Bijlsma
Gisterenmiddag is de nieuw benoem
de burgemeester van Amsterdam, mr.
Am. J. d'Ailly, door den commissaris
der Koningin voor de prov. Noord-
Holland, dr. J. C. Baron de Vos van
Steenwijk in een besloten bijeenkomst
ter prov. griffie te Haarlem beëdigd
als burgemeester.
„NIEUW HOLLAND" DEBARKF.ERT
VANDAAG.
Het motorschip „Nieuw Holland"
met ruim duizend repatriërenden aan
boord, is Maandagmiddag om 4 uur in
IJmuiden aangekomen. Met de debar-
kering is vanmargeu om 8 uur een o€-
gin gemaakt.
Te Parijs werd gisteravond bevestigd,
dat de Grote Vier hedenmiddag bijeen
zullen komen. De vergadering ls door
het Franse staatshoofd, Bidault, bijeen
geroepen, op voorstel van den Britsen
minister van Buitenlandse Zaken, Bevin.
Men meent te weten, dat Bevin het
voorstel tot deze bijeenkoms deed in een
nota aan Ridault, als gastheer-voorzitter
der vredesconferentie, en afdrukken
naar de beide andere ministers verzond.
Het doel der bijeenkomst, zoals voor
gesteld door Bevin, is bespreking van
de agenda der conferentie. Men verwacht
dat de vergadering om vier uur begint.
ERN. BEVIN
Bij Reuter zijn berichten binnenge
komen over ontwrichting van radio
verbindingen over de gehele wereld,
welke, naar men vermoedt, te wijten is
aan zonnevlekken, die vele golflengten
„verduisterden" en waardoor gedurende
de afgelopen 48 uur enkele vliegtuig
diensten gestaakt moesten worden. De
correspondent van Reuter te Wellington
seint, dat de uitwerking van het Noor
derlicht de radioverbindingen op het
Noordelijk en Zuidelijk halfrond sinds
Zaterdagavond heeft onderbroken. Uit
New York wordt melding gemaakt van
veelvuldige atmospherische storingen,
waardoor radioverbindnigen wegzakken.
Storingen, die overeenkomst vertonen
met die, welke misschi enhet veronge
lukken van het Belgische vliegtuig na
bij Gander hebben veroorzaakt.
FRANS AMBASSADEUR TE DEN
HAAG BENOEMD,
De heer Jean Riviere ls benoemd
tot Frans ambassadeur te Den Haag,
in opvolging van den heer Guérin De-
veaux, die tot ambassadeur te Rio de
Janeiro is benoemd.
Alie correspondentie bestemd voor
militairen aan boord van troepensche
pen varende naar Indië wordt hier te-
lande verzameld en op een zodanig
tijdstip per vliegtuig verzonden, dat de
betrokken post tijdig in Port Said is
en op het schip kan worden uitge
reikt. De later binnenkomende post
gaat rechtstreeks per vliegtuig naar
Batavia en wordt bij aankomst der
6chep3n aldaar aan dtf militairen be
zorgd. Als adressering is te vermel
den: rang, naam. voorletters," leger-
nummer, onderdeel, veldpostkantoor
Batavia. Met dit adres wordt ook te
Port Said afgeleverd. Het gebruik van
de naam van het schip, waar de ge
adresseerde zich op bevindt is dus
niet nodig. Men lette er vooral op de
naam van het onderdeel juist te ver
melden.
PARIJS (AFP). Volgens besluit ln
overeenstemming tussen het Secretariaat
en de voorzitters van de commissies zal
de Vredesconferentie te Parijs in de loop
van deze week ln plenaire zitting bijeen
komen.
De oud-premier van Italtë,' Bonomi,
heeft In de vergadering van de poli
tieke en territoriale commissie voor
Italë het Italiaanse standpunt inzake
de Italiaanse koloniën uiteengezet. Hü
verzocht de commissie om tenminste
die delen van de Italiaanse koloniën,
waar zch geen uitgesproken territoria
le problemen voordeden en waar de
belangen van Italtaanse Immigranten
bet grootjt waren, hangende een uit
eindelijke beslissing over de toekomst
der Italiaanse koloniën weer onder
Italtaans bestuur te stellen. Hij ver
zocht voorts, dat Italië uiteindelijk
het beheer over zijn Afrikaanse ge
biedsdelen, die het vóór het fascisti
sche regiem verwierf, zou krijgen.
Bonomi drong er op aan, dat, inge
val het voorstel der Groote Vier, om
een beslissing aangaande de Italiaan
se koloniën voor een jaar na tekening
van het Italiaanse vredesverdrag uit
te stellen, bevestigd werd, gedurende
die periode de huidige status een
internationaal erkende Italiaanse sou-
vereinitet met een militaire bezetting
door Groot-Brittannië en Frankrijk
gehandhaafd zou blijven. „Om van
ons, voordat een definitieve beslissing
is genomen, te verlangen, dat wij deze
souvereniteit en „al onze rechten" op
die gebieden laten varen is ntet alleen
onrechtvaardig jegens het Italiaanse
M
IS
3^ i* MMr
J KAn
DE ITAIIAANSCHE KOLONIËN
WAARVAN ITALIË AFSTAND ZAL MOETEN DOEN
volk, maar bovenal zinloos, aldus Bo
nomi. Hij ging verder: ,,A1 wat ik tot
dusverre heb gememoreerd met be
trekking tot de arbeid van Italianen
in Afrika is op zichzelf reeds een be
wijs, dat er een onrechtvaardigheid zou
worden begaan, indien, voordat zelfs
maar het lot van deze gebieden, die
alles aan ons te danken hebben, be
sproken wordt, wij verzocht worden
afstand te doen van hetgeen
rechtens toekomt".
pns
Egyptische eisen.
Na de rede van Bonomi, diende de
Egyptische afgevaardigde de volgende
eisen in:,
1) Italië moet de gebieden, die het
van Egypte heeft afgenomen, terugge
ven.
2) De Parijse conferentie moet de
onafhankelijkheid van Llbye erkennen
en uitroepen.
Vervolgens diende de afgevaardigde
van Abessynië een amendement op 't
ontwerp-verdrag in, waarbij de af
scheiding van Eritrea van Italië -en
toevoeging bij Abessynië geëist wordt.
In verband met het bezoek van de Engelse Koninklijke Familie aan Nederland
worden de paarden uit de Koninklijke stallen elke dag getraind. Tijder de dag >-
lijkse ochtendrit, Ned. Fotobur.
Volgens de Daily Telegraph kun
nen meisjes, uit het buitenland, die in
Engeland een huishoudelijke betrek
king hebben, indien zij "n ander soort
betrekking aannemen, voor het feit ge
steld worden, dat hun verblijfsvergun
ning wordt ingetrokken. (Anp-Aneta).
Uit Gorakphur (Britsch-ïndië)
wordt gemeld, dat door het deraille
ren van de expres-trein Kathiawar-
Luckrow in de vroege ochtend van 23
September 24 passagiers gedood en bij
na 70 gewand werden. (Reuter).
In een radiorede heeft luitenant-
generaal Kruis verleden week een
waarschuwend woord gesproken tot de
Nederlandse troepen, die naar Indië
gaan en wel naar aanleiding van het
feit. dat een aantal manschappen heeft
getracht zich aan de uitzending te ont
rekken. Deze waarschuwing, of liever
de aanleidng er toe, is belangrijk ge
noeg om er nog eens de aandacht op
te vestigen.
Dat zij nodig was is, in een tijd als
deze, beschamend en bewijst, dat er,
omtrent de bedoeling dezer uitzending
van troepen-delen, misverstand be
staat, dat door misleidende propagan
da aangewakkerd wordt.
„Laat u niet de gedachte opdringen,"
heeft generaal Kruis vermaand, „dat
gij naar Indië gaat om een koloniale
oorlog te ondernemen. Dit is in strijd
met de werkelijkheid en wordt u
slechts ingeblazen door hen, die op
onverantwoordelijke wijze misbruik
maken van hun mogelijkheden om u te
beïnvloeden."
.Inderdaad, zij die thans naar Indië
scheep gaan doen dit zeer zeker niet
als werktuigen ener imperialistische po
litiek, maar met een doel. dat zuiver
pacifistisch is.
Toen Japan verslagen werd en ca-
nituleren moest onder de depressie,
welke de verwoestingen, door de Ameri
kaanse atoombom aangericht, veroor
zaakt had. was ona land, nauwelijks
uit de druk der Duitse overheersing
bevrijd, 'zonder leger en zonder vloot.
Onze oorlogsmarine was voor het groot
ste deel roemrijk ten onder gegaan in
de Javazee en ons leger was door
Duitsland vernietigd. Wat ons restte
waren manschappen, wier opleiding op
de moderne oorlogvoering niet was be
rekend. Het ontbrak ons niet aan uni
formen, gedragen door officieren van
het z.g militair gezag, doch dit was
over het algemeen slechts valse
schijn. Het gezag werd allerminst ge
steund door militaire kracht. En toch"
heeft Nederland juist toen, meer dan
sinds lang het geval was geweest, goed
geoefende legertroepen nodig gehad.
Want ons geliefd Indië, sinds zoveel
eeuwen nauw verbonden aan ons land,
bleef overgeleverd aan de barbaarse en
desorganiserende willekeur van den
Japanner, die. toen hij ten slotte ge
dwongen werd de zo heet begeerde
prooi prijs te geven, geen pogingen on
beproefd heeft gelaten om te verwoes
ten waar hij verwoesten kon en een
chaos te scheppen waar, onder beleid
vol Nederlands bestuur, orde en wel
vaart door orde had geheerst.
Zo kon het gebeuren, dat de taak om
den Japanner in Tnsulinde onschadelijk
te maken, overgelaten moest worden
aan een bondgenoot, die daarbij, be
grijpelijkerwijze. paar eigen Inzicht te
werk ging. eigen belangen in het oog
te houden had en niet altijd rekening
houden wilde of kon met onze wensen
en verwachtingen. Zo gebeurde het dan
dat onze zwaarbeproefde landgenoten
langer dan voor menigeen dragelijk
was. opgesloten bleven ln de kampen,
"welke, eerst door den Japanner en
daarna door den inlandsen terrorist, die
door den Japanner tegen Euroneanen
opgehitst was, tot een ware hel wer
den gemaakt en dat de evacuatie op
onduldbare wijze werd vertraagd. Zo
kon het gebeuren, dat de inlandse be
volking. die op een spoedige verlos
sing uit haar verdrukking had ge
hoopt. blootgesteld bleef aan een ter
reur van fanatieke extremisten, en dat
iedere poging van Nederlandse zijde om
veiligheid en zowel economisch als mo
reel herstel te bevorderen, verijdeld
werd.
Ons volk heeft, zo spoedig dit mo
gelijk bleek, alles op alles gezet ep het
heeft zich -enorme offers getroost, om
de achterstand, welke op militair gebied
was ontstaan, in te halen. Men heeft
nog dezer dagen uit de cijfers van de
Rijksbegroting 1947 kunnen opmaken,
hoe enorm het materiele offer is, dat,
ten behoeve van de „expeditie voor
herstel van orde en rust in Indië" van
het Nederlandse volk wordt gevergd.
Cijfers bedriegen niet en materieele
offers zijn met morele nauw vergroeijl.
Waar dit zo is doet het pijnlijk
aan wanneer blijkt, dat voor het bren
gen van deze offers en voor het doel,
waarvoor zij worden gebracht, onvol
doende begrip wordt getoond: Generaal
Kruis heeft o.a. tot <1® vertrekkende
manschappen gezegd: ,.Gii gaat als on
derdeel van de Nederlandse strijd
krachten. die in Indië vrede en veilig
heid gaan brengen, vrede en veiligheid,
die de mogelijkheden moeten Scheppen
om de volken van de Archipel weer
vrj) te kunnen laten leven, handel te
drijven, het land te bebouwen, kortom
alles te doen wat nodig is om op het
welvaartspeil te komen, dat voor hen
bereikbaar is."
Inderdaad, de Nederlandse soldaat,
die naar Indië trekt, heeft op het ogen
blik geen andere taak. Hij gaat niet
op verovering uit, niet ter onrecht
matige onderdrukking van een volk. dat
eigen rechten heeft. Hij trekt uit ter
beveiliging van een vreedzaam broe
dervolk. dat sinds lang op zijn steun
en bescherming heeft vertrouwd en dat
niets zozeer verlangt als zijn werk
zaamheid te hervatten in een ordelijk
bestuurde gemeenschap en gevrij
waard te zijn tegen de rampen van
werkeloosheid en daaruit onvermijde
lijk voortvloeiende hongersnood. Hij
trekt uit ook om te voldoen aan in
ternationale verplichtingen en zeker
(Zla vervolg pag. 2)