Ze venhonderd vijftig doden...
oedselvoorziening
van één
Hors d'Oeuvre
veroorzaakte tekort
milliard
RCHANTAGE'T
De moord
in de Warmoesstraat
DE NOORDHOLLANDSCHE COURANT
DAGBLAD VOOR DEN HELDER, KOEGRAS, TEXEL, WIERINGEN EN ANNA PAULOWNA
Naweeën van de oorlog
„Staakt het vuren!"
Komt de totalisator weer?
J. van Oldenbarnevelt
te Priok
FEUILLETON
Van nabij en verre
Stadsnieuws
VEILIG VERKEER t
Verdachte meldde
zich zelt aan
Burgerlijke Stand
Hebt U het glas
al klaar gezet?
Herman Gorter en Henriëtte
Roland Holst
Uit het politierapport.
Tijdelijke portefeuille
voor min. Beel
Wij gedenken
De Marvo-tentoonstelling
Weerbericht
BUREAU:
Koningstraat 75-50
Den Helder
Telefoon 2345
Giro 449041
Dlr.: J. Bijlsma
DINSDAG 5 NOVEMBER 1946
Voortzetting oan de
79e JAARGANG No Mlt
HELDERSCHE COURANT
TARIEVEN:
Advertenties: 14 cent per
millimeter. Familieberichten
1T cent per m.m. Kleine ad
vertenties (..Juttertjes") tot
15 woorden 75 cent, elk woord
meer 3 cent
Abonnementen: per kwartaa;
f 5.—, per post f 1.65
H' ofdredacteur: M. H. E. Uyldert, Rayonredacteuren C. A. Dekker* en W. Kok.
c?
Terwijl vele Tweede-Kamerleden
hun voldoening uitten over minister
Mansholt als hoofd van het departe
ment van Landbouw, achtten verschei-
denen hunner aldus het voorlopig
verslag over de begroting het nog
te vroeg óe loftrompet te steken.
Al erkennen de laatsten, dat de
voedselvoorsiening bewredHgend ls,
zij zien niet over het hoofd, dat deze
op zichzelf reeds over de jaren 1945,
1946 en een klein gedeelte van 1947
een schuld van 1 milliard gulden
heeft doen ontstaan, hetgeen, gezien
de prijzen, gevolgen van inflationis-
tische aard kan hebben.
Andere leden achtten de veelvuldl-
de afwezigheid van den bewindsman
riet Juist; zijn eerste taak is zijn depar
tement te beheren, zoo zeggen zij,
waarbij zij pleitten voor betere voor
ziening van schoenen, rijwielbanden
e.d. voor de agrarische bedrijven
Opgemerkt werd voorts, dat werkge
vers- en werknemersloon in de land
bouw nog 6teeds ten achter staat bij
andere vergelijkbare bevolkingsgroe
pen, zodat dit zeker niet voor verla
ging in aanmerking komt. Over het al
gemeen werd geoordeeld, dat aanpas
sing van de Ned'. kostprijs aan die
van de grote productiegebieden slechts
geleidelijk kan geschieden. Deze le
den vrezen, dat bij aanvaarding der
voorstellen van de delegatie der Ver.
Staten op de conferentie, in zake han
del en werkgelegenheid in Amerika
gehouden, een aanzienlijke beperking
zal worden opgelegd in de middel eii
waarmede de Ned. land- en tuinbouw
bij nieuwe depressies zal kunnen wor
den beschermd. Deze leden waren van
mening, dat aan de FAO, de interna
tionale voedselorganisatie, krachtig
dient te worden medegewerkt.
Men vroeg of de minister meent, dat
er een mogelij'-held van kostprijsver
laging, vooral voor granen, bestaat, zij
het dan met toepassing van rationali
satie, ruilverkaveling e.d.
Vele leden betreuren het, dat de mi
nister bij allerlei gelegenheden buiten
de Kamer om zeer radicale denkbeel-
Het ministerie van buitenlandse za
ken heeft de Nederlandse militaire
missie te Berlijn geïnstrueerd zich in
verbinding te stellen met de Britse
autoriteiten aldaar met het doel een
einde te maken aan de zware schade
die in de grensgebieden van Z O Ne
derland wordt veroorzaakt als gevolg
van het opblazen van munitie aan de
Duitse zijde van de grens.
Het ministerie handelt op verzoek
van burgemeesters uit deze gebieden,
die verklaren, dat door de kracht van
de explosiess bijna dagelijks zoljjgr
ringen en muren van de toch reeds
zoo zwaar beschadigde hulzen in
storten.
INITIATIEF GEVRAAGD.
„De Nationale Rotterdamsche
Courant" heeft zich dezer dagen
in een hoofdartikel boos gemaakt
op prof. Schermerhorn en op den
heer Van Poll, omdat deze heren
niet slechts hyn egade's naar
Batavia hebben laten komen
naar het heet om receptionele
plichten te vervullen maar
omdat ook de dochter van het
echtpaar Van Poll per Skymas-
ter naar Batavia vliegen mocht
en de jongeheer Schermerhorn
deze belangwekkende trip even
eens heeft mogen maken. En dit,
terwijl talloze Nederlandse vrou
wen, die soms al jaren van hun
mannen gescheiden zijn, er naar
hunkeren om zich bij haar man
nen te voegen. „Het is nu een
maal zo gelegen in de wereld"
aldus de terechtwijzing in dit
hoofdartikel „dat de hoogge-
plaatsten in den lande nog meer
zelfbeperkingen in acht hebben
te nemen dan anderen. Zelfs de
schijn te vermijden van bevoor
rechting is een plicht van den
staatsman."
Mij heeft het bericht geenszins
boos gemaakt. Al draaiende in
de mallemolen, die de Neder
landse samenleving sinds de be
vrijding geworden is, word ik
soms wel draaierig, maar nooit
boos. Ik tracht uit hetgeen er
rondom mij gebeurd slechts le
ring te trekken. En ik zie in
dat uitstapje van jongeheer
Schermerhorn alleen een bewijs
van kinderlijke gehechtheid aan
het gezinsleven, een ouderwetse
Hollandse karaktertrek, die he
laas, vooral bij de jeugd, zeld
zaam geworden is.
En waarom zou men het voor
beeld van onzen gemoedelijken
ex-premier niet op ruime schaal
volgen? Waarom zouden onze
soldaten, die toch zeker óók niet
voor hun genoegen naar Indië
gaan, hun vrouwen en kinderen
niet laten overkomen, of, wan
neer zij nog ongehuwd zijn, hun
broertjes en zusjes, eventueel
opa en omoe. opdat zij het daar,
in het onherbergzame Indië tus
sen al die gluiperige tijgers, ra
telende slangen en slurf-slinge
rende olifanten wat gezelliger
hebben?
Wie neemt nu eens het initia
tief om dit te bevorderen?
KREEFT.
den verkondigd heeft over het toe
komstig grondgebruik.
Er werd op aangedrongen met kracht
te streven naar een zoo spoedig moge
lijk herstel van het economische ver
keer met Duitsland.
Het grote nadelige saldo van het
Landbouw Crsisifonds geeft, aldus sne
den zeer vele ledan dit onderwerp
aan. bij het grote publiek wel eans
aanleiding tot de mening, dat er ook
nu weer voor millioenen guldens steun
aan het land- en tuinbouwbedrijf
wordt verstrekt. Het is echter goed
te doen uitkomen, dat dit nadelig sal
do voor verreweg het grootste deel
ontstaat door toeslagen op levensmid
delen. Ook in dit opzicht spraken ver
schelóen leden van een inflationistische
politiek, omdat zgn. verteringsuitga
ven ongedekt worden gelaten.
Gisteravond is op een bijeenkomst
van de gemengde bestandscommissie
besloten om onmiddellijk na de bij
eenkomst aan alle commandanten
te velde het bevel tot het staken van
het vuren te geven, terwijl de resp.
posities gehandhaafd zullen worden.
Men kan aannemen, dat in bepaalde
gebieden de vijandelijkheden sedert
de afkondiging van het bestand op
14 October reeds gestaakt zijn.
Instructies met nadere toelichting
aangaande het nakomen van het bevel
zullen door de technische subcommis
sie uiterlijk op 10 November worden
uitgegeven. Wanneer de plaatselijke
commandanten deze zullen hebben
ontvangen, zullen zij niet later dan 20
November de onderhandelingen ter
plaatse openen over de problemen, die
met het staken der vijandelijkheden sa
menhangen.
Er wordt hierbij op het volgende de
nadruk gelegd:
Het feit, dat de plaatselijke onder
handelingen niet eerder zullen wor
den gevoerd dan dat de instructies van
de technische subcommissie zijn ont
vangen, impliceert niet. dat de vijan
delijkheden niet in alle gebieden ge
staakt zouden worden.
Waar geconstateerd wordt, dat er op
de bevelen inbreuk wordt gemaakt, zal
dit aan de bestandscommissie worden
gerapporteerd. V()or dit doel zijn spe
ciale organisatorische maatregelen ge
troffen.
Naar ANP-Sport verneemt, bestaat
de mogelijkheid, dat op korte ter-
mljn een beslissing zal vallen inzake
het eventueel invoeren van de to
talisator voor de paardensport. Het
ligt in de bedoeling van de regering
om over de wederinvoering een be
slissing van de Staten-Generaal uit
te lokken.
Maandagochtend is de „Johan van
Oldenbarnevelt" met 1500 man troepen
in de haven van Tandjong Priok uit
Nederland gearriveerd. De soldaten be
horen allen tot de 7 December-divisie en
tot een detachement van het KNIL.
Tevens zijn er 80 onderofficieren mee
gekomen, onder commando van luite
nant J. Swart.
door J. S FLETCHER
23)
„Doet er niets aan af'„ ging Parrwhite
voort. „Hij had een soort vermoeden,
anders zou hij daar niet heen gegaan
zijn bijna onmiddellijk na zijn aankomst
in Barford. Zelfs al is een vermoeden
voor een poosje ingeslapen, kan het
heel gemakkelijk weer wakker worden
Dus.geld: Wij moeten er dadelijk van
profiteren, voordat er een of andere
nieuwe moeilijkheid opdaagt. Wat voor
condities dacht jij?"
„Om levenslang als rentmeester te
worden aangesteld op de landgoederen',,
bromde Pratt somber.
„En de kans te lopen om elk ogen
blik ontdekt te worden?" spotte Parra
white „Waar zit je verstand, kerel? Die
oude vent. Mallathorpe heeft natuurlijk
een klad, misschien wel een af
schrift van het testament gemaakt,
voordat hij het in het net overschreef.
En die copieën kunnen tussen zijn pa
pieren zwerven".
„Als dat zo was, moest mevrouw
Mallathorpe ze vinden", wierp Pratt
tegen. „Ik geloof werkelijk niet, dat er
de minste risico is. Ik heb alles nage
plozen. Het is zo goed als onmogelijk,
dat er gevaar dreigt van de kant van
Collingwood, of van iemand anders En
Pieter Drent te Donderen (Dr.),
die o,m, deelnam aan een executie-
pleton, waardoor elf Nederlanders wer
den gefusilleerd, is door het Bijz. Ge
rechtshof te Groningen ter dood ver
oordeeld
TJoor het einde van 1950 zullen in
de Sovjet-Unie 165 nieuwe theaters
worden bijgebouwd.
Zondagavond werden door de
Seismograaf te Boekarest en die te
Bombay hevige aardbevingen gere
gistreerd. Bijzonderheden ontbraken
nog
Een 25-tal Belgische journalisten
zal deze week gedurende drie dagen
op bezoek komen om kennis te maken
met de opleiding van ona leger.
De hoofdstedelijke derby. Blauw
witVolewijckers, eindigde in een
30 overwinning voor de stadion
club. Daan de Jong van Vole
wijckers in duel met Alting van
BÏauw-Wit. A.N.P. P.
Nader vernemen wij nog, dat de in
middels ter beschikking van de justi
tie gestelde Van der Helm, verdacht
van de moord in de Warmoestraat,
volgens zijn zeggen, omstreeks de tijd
waarop de moord is gepleegd een tik
op zijn hoofd heeft gekregen, waar
door hij volkomen buiten kennis zou
zijn geraakt. Hij herinnert zich alleen
nog, dat hij hedenmorgen ietwat ver
suft bij Rotterdam uit een auto werd
gezet.
Hierop is Van der Helm naar Den
Haag gaan liften, waar hij op het sta
tionsplein de krantenverkopers de
moord hoorde melden, waarbij zijn
naam eveneens uitgeroepen werd.
Verwonderd, zoo vertellen ook de
courantenventers, stapte Van der
Helm naar de Iectuurverkopers en
liet zich bet hele moordverhaal op
dissen. Aan het slot daarvan riep hU
uit: „Die Van der Helm, wel, dat ben
ik, zoeken ze mij?". Hierop is hU
naar het politiebureau Huijgenspark
gewandeld, argwanend gevolgd door
de venters en heeft zich daar ge
meld.
De Amsterdamse politie heeft Van
der Helm nog gisteravond van haar
Haagse collega's in ontvangst genomen.
Veilig verkeer. We kunnen deze twee
woorden in alle mogelijke toonaarden
zingen; spottend, alsof we zeggen wil
len: graat me daar niet van, want ieder
die zich op straat waagt, speelt met zijn
leven. Je kunt het ook op treurige toon
slaken, als een zucht, met de gedachte
aan de zevenhonderdvijftig mensen
levens, die het „veilige verkeer" in Ne
derland gedurende de eerste acht maan
den van dit jaar heeft gekost.
Maar we kunnen het ook met een op
timistische klank in onze stem zeggen,
alsof we denken aan een schone toe
komst, die nog voor weggebruikend Ne-
oerland is weggelegd, wanneer we alle
maal met overtuiging de verkeersregels
in acht nemen. Dat geldt heus niet al
leen voor de automobilisten en de
„motorduivels", voor de bakfietsbe
stuurders en handkarduwers, voor de
wielrijders en paardenmenners, maar net
even goed voor heren-met-wandelstok-
ken, moeders-met-kinderwagens, voor
heren zonder wandelstokken en dames
zonder kinderwagens.
We noemen de kinderwagens met op
zet even afzonderlijk, omdat we nog
herhaaldelijk constateren dat vele moe
ders hun kinderwagens met het snel
verkeer gelijkschakelen, en er lustig mee
over de rijweg manoeuvreren.
Deze week is het de Veilig Verkeer-
week. Op zes plaatsen in de gemeente
komen borden met pakkende opschrif
ten, door de politie worden verkeers-
couranten uitgereikt en er zal ook op
andere wijze aan het welslagen van deze
verkeersweek worden meegewerkt.
Dit zijn de hoofdregels voor het ver
keer:
Voetgangers: Loopt op de voetpaden.
Steekt recht de rijweg over en kijkt uit.
Steekt bij kruispunten haaks over. Maakt
gebruik van oversteekplaatsen en ver
keersheuvels. Loopt niet onnodig op de
rijweg.
Wielrijders: Houdt op de rijweg uiterst
rechts. Maakt gebruik van rijwielpaden.
<28 October t/m 2 November)
B e v a 1 1 e n: A. Noor—Moolj, z.
A. D. ZuidemaLepelaar, d. M Fa-
renhorst—van Dijk, z. C. A van Dam—
Rijk, d. p. c. van LeeuwenJonge-
pier, d J. M. WittenbergBieren-
bioodspot, z. J. de Graaf—Tukke, z.
H. Stolk—Plugge, z. P. J Kuil
man—Farenhorst, d. A. M Bosch—
Vermeulen. z. F._ C. Boonstv-
v d Berg, d A. A. Wullens—Vc«
burgt, z J. E. Bok—Rieuwerts, z. -
N. Plas—Landman, d. E. Koning—
Wagemaker, z. A. M S. van Offen-
beek—Kerkhoven, d.. A. M. P Tigge-
IersArtz, z. W. C, BehrensWam-
steker, d. E. Schenk—Poel, z. T.
Hoexum—Koning, d. E. van der
Laan—Zuiderveen, z J. j, van Balle-
gooij—Schenkius, z. H. A. P Aber-
son—Visser, d.
Ondertrouw d:G. de Beurs en
W Bakker. A Kaptein en K. Sand-
brink. W. A. Alkemade en N. Grande
Overleden: M. Gouwenberg, m
47 jaar. C. H. Wllner, v. 67 jaar.
G Geus, v. 64 Jaar. J. H. Flerie, m.
6 mnd. J. H. M. Jacobs, m. 8 weken
G. W. Hutjes, v. 55 Jaar.
G e h u w d: W. M. Melis en T. H.
Witmer. H Meijers en J. de Leeuw
M. Hlemstra en D. Papo. P van
Straten en H C. Vermaas. J. van Bre
derode en A. W. Groen. J. Timmer en
A. Cornegoor
als we nu geld accepteren, verkopen we
voor een prikje, wat later schatten
waard is".
„De toekomst is lang niet zo belang
rijk als het heden, vriendje", weersprak
Parrawhite. „Voor mij in elk geval niet
Nu dan, dit is mijn voorstel. Ik zal ook
op jouw kamer, zijn, als die dame mor
genavond komt Wij zullen haar het
testament voor een ton aanbieden. Dat
kan ze vlug genoeg bij elkaar krijgen
Als ze dan betaalt, en dat doet ze na
tuurlijk, dan delen we eerlijk Dan kan
jij voor mijn part naar den duivel
lopen. Ik ga., ergens anders heen. Dus
dat is afgesproken".
„Neen", zei Pratt
Parrawhite keerde zich met een ruk
om, en Pratt zag een kwaadaarig licht
in zijn ogen.
.Wat zeg je?" beet hij hem toe.
Ik zeg neen", snauwde Pratt terug,
„Ik ga niet vijftig duizend gulden aan
nemen, voor een kans, die het tiendub
bele waard is. Loop naar de
Als jij geen lelijke geniepige spion
geweest was, zou ik de hele zaak alleen
in handen gehad hebben. En ik geloof
niet. dat ik voor jou uit de weg zal
gaan. Als puntje bij paaltje komt, is
mijn woord evenveel waard als het
jouwe. Eldrick zou mij eer geloven
dan jou, Pascoe zeker. Jij hebt een
verleden, je hebt ook wel eens in de
nor gezeten, zou ik denken. Doe jij
maar, wat je niet laten kunt. Klets
wat je wil morgenochtend. Ik zal ze
vertellen, wat je bent.... een schoft".
Daarmede keerde hij zich om en
Parrawhite, dit ziende stootte een
kreet uit als van een dier, dat zich
zijn prooi ziet ontschieten. Woedend
sloeg hij naar Pratt met zijn dikke
stok. De 6lag miste Pratt's hoofd,
raakte slechts even de rand van zijn
oor, en viel schuin op zijn linker
schouder. Toen barstte al de woede,
die in Pratt's binnenste gekookt had.
sinds hij die hand op zijn schouder
had gevoeld los. Hij viel op zijn tegen
stander aan, en greep hem bij de keel
voor Parrawhite iets kon doen. Hij
schudde hem. tot zijn tanden klapper
den. Toen smeet hij hem tegen de
steenmassa, waarbij zij hadden staan
praten.
Pratt was een potige vent. Hij
speelde cricket en voetbal, en ging
driemaal in de week turnen. Hij had
een paar handen als een hoeftmid en
spieren als een bokskampioen. Door
zijn boosheid had hij den tengeren Par
rawhite heel wat steviger aangepakt,
dan hij wel wist, en hem veel harder
neergegooid dan "hij bedoelde. Toen de
man dan ook met zijn hoofd tegen de
stenen aankwakte, hoorde Pratt een
vreemd, knappend geluid, maar eerst
lette hij daar niet op. De pijn in zijn
schouder, waar Parrawhite hem ge
raakt had1, werd heftig. Hij begon de
plek met zijn vrije hand te wrijven en
te schelden op zijn aanvaller.
(Wordt vervolgd),
Maakt de bocht naar links groot, naar
rechts klein. Geeft bij verandering van
richting op tijd en duidelijk het ver
eiste teken. Rijdt met niet meer dan
twee personen naast elkaar. Wijkt wan
neer u wordt ingehaald naar rechts uit.
Rijdt aan de linkerkant voorbij. Geeft
voorrang aan gemotoriseerd verkeer.
Bestuurders van handwagens, bakfiet
sen en bespannen wagens: Houdt op de
rijweg uiterst rechts. Maakt de bocht
naar links groot, naar rechts klein.
Geeft bij verandering van richting op
tijd en duidelijk het vereiste teken.
Wijkt wanneer u wordt ingehaald naar
rechts uit. Rijdt aan de linkerkant voor
bij. Geeft voorrang aan gemotoriseerd
verkeer.
Automobilisten en motorrijders: Houdt
op de rijweg zoveel mogelijk rechts.
Maakt de bocht naar links groot, naar
rechts klein. Geeft bij verandering van
richting op tijd en duidelijk het ver
eiste teken. Wijkt wanneer u wordt in
gehaald naar rechts uit en vergroot uw
snelheid niet. Rijdt aan de linkerkant
voorbij. Gebruikt voor en tijdens het
rijden geen alcohol.
Voor allen: niet alleen meewerken
aan de glasactie, maar ook aan de Ver
keersweek!
De derde lezing, die de heer D. L.
universiteit heeft gehouden, handel
de over de figuren Herman Gorter
en Henriëtte Roland Holstvan der
Schalk. Meer nog dan in de beide
vorige lezingen, werd hier het ac
cent gelegd op de sociale betekenis
van beide auteurs.
Teneinde de geestelijke achter
grond van hun werk te verklaren,
behandelde de heeT Daalder in een
belangwekkend betoog de geschie
denis van de socialistische bewe
ging, en het streven om de grond
en de productiemiddelen in handen
der gemeenschap te brengen. Hij be
sprak in korte trekken de philosofie
van Hegel en de theorie van Karl
Marx, en kwam daarna op Domela
Nieuwenhuis en de stichting van de
Democratische Bond en later (1894)
van de SDAP.
In 1897 traden zowel Herman Gor
ter als Henriëtte van der Schalk toe
tot de SDAP. De heer Daalder zette
de motieven hiervan uiteen, en de
invloeden, die zij beiden daarbij
hebben ondergaan. Het waren strijd
bare, felle naturen, die geestelijk
niet spoedig rust vonden, wat in hun
poëzie in sterke mate tot uiting
komt.
Henriëtte Roland Holst en Her
man Gorter: beide filosofisch aan
gelegde, intellectuele en dichterlijke
naturen, die iedeT gevoel voor hu
mor misten. Bij Gorter was mis
schien sprake van een zeker reli
gieus gevoel, wanneer we in dit ge
val het woord religie beschouwen
als aanduidende een binding aan
een groter geheel. Bij Henriëtte
Roland Holst was het mystieke ele
ment veel sterker; het Christendom
gaat in toenemende mate iets voor
haar betekenen.
Veel meer nog vertelde de heer
Daalder over beide dichters, en hij
citeerde enige malen hun werk. In
derdaad heeft hij, in het bijzonder
wat betreft de laatste avond zo
als ook de heer Nijkamp in zijn
slotwoord zeide blijk gegeven van
een enorme belezenheid en van een
grote psychologische kennis.
„Een cursus, zoals U gegeven
hebt", zo zeide de heer Nijkamp",
beantwoordt volkomen aan 't doel,
dat wij met de Volksuniversiteits
cursussen beogen. Wij hopen U het
volgend jaar hier weer te zien!"
Een bewoner van de Diaconiestraat
heeft aangifte gedaan, dat men des
nachts gepoogd had, in zijn woning in te
breken, door het ruitje in de voordeur
te verbrijzelen. Een dergelijk feit is
meer voorgevallen, zodat we langza
merhand de voordeurraampjes als de
Achillespezen der huizen kunnen be
schouwen. Vergeet niet, ze te sluiten!
Het laatste nieuws van het lan-
taarnpalenfront: de glazen kap van een
lantaarnpaal aan de Buitenhaven werd
tengevolge van een aanrijding vernield.
In de nacht van Zondag op Maan
dag werden uit de étalage van een win
kel in de Wezenstraat twee verpleeg-
sterschorten ontvreemd; men had daar
toe het étalageraam opgeschoven.
Iemand uit de Kuiperstraat vergat
de achterdeur op slot te doen. Deze ver
geetachtigheid kost hem veertig gulden,
die uit zijn woning werden gestolen.
Tijdens de afwezigheid van mr. W
C G N baron van Boetzelaer van Oos
terhout, die, zoals gemeld, zich naar
de Verenigde Staten heeft begeven,
ter bijwoning der Assenmblees van de
V N ,zal de minister-president, dr L J
M Beel, optreden als minister van
buit^glaadse zaken.
ONZE minister van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen, dr. Joa J. Glelen,
wenst op waardige, ja wijdingrijke wijze
de mannen en vrouwen te herdenken, die
gedurende de jaren der bezetting zijn ge-
fusiileerd, en hij ia op het denkbeeld ge
komen, om, waar ter plaatse dit ls ge
schied, een gedenkteken op te richten, dat
overal gelijkvormig zal zijn.
HET is een prachtig denkbeeld, en geen
landgenoot die het niet dankbaar aan
vaarden, die er zich niet met hart en
ziel mee verenigen zal. Door het gehele
land, in dorp en stad, in het open land
en in plantsoen zal, door de oprichting
van zulk een monument de plek gronds,
die door het moedwillig gestorte bloed
van weerloze burgers werd gedrenkt, als
gewijde grond herkenbaar zijn. En als
teken, dat onze herinnering aan de rech
teloosheid en het wrede geweld levendig
houdt. Want al kunnen wij vergeven wat
ons ls misdaan, vergeten moeten wij het
daarom niet. En zeker moeten wij hen
niet vergeten, die, hetzij tengevolge van
strijdbaar verzet, hetzij volkomen arge
loos en als het ware bij toeval ln de greep
van den overweldiger geraakt, zonder
vorm van proces uit hun huls, uit hun
familiekring werden weggesleept en door
het vuurpeleton werden neergeveld. Er
zijn onder hen stille helden geweest, die
hun leven voor hun medeburgers en voor
de vrijheid van hun land veil hebben
gehad en die hun zogenaamd Illegaal
werk zeker niet hebben verricht met het
oog op een uiteindelijk loon, op een na
oorlogs profijt. Zij hebben de taak, dia
hun hand vond om te doen verricht, om
dat zij die daad voelden als een plicht
welke hun werd opgelegd, niet door een
gezaghebbende macht van uiterlijke aard,
maar door die meest-gezaghebbende macht
die Innerlijk werkzaam is, de macht van
het gewetensvol plichtsbesef en van de
offervaardige naastenliefde. Zij hebben
getracht gevangen geraakte makkers uit
hun cel te bevrijden en zijn daarbij zelf in
de greep van den vijand geraakt; zij heb
ben plannen uitgedacht en ondernomen
om onderduikers en vluchtelingen te red
den en zijn daarbij gestruikeld over, en
gevangen ln, de listig gelegde strikken
van het Verraad. Weer anderen hebben
nooit enig vermoeden gehad waarom zij,
bij nacht en ontijd, van hun bed zijn ge
licht en zonder berechting, zelfs zonder
verhopr, voor het vuurpeleton zijn ge
sleept, maar ook hen willen wij gedenken,
om hun weerloosheid, om het leed dat rij
bij fiun ouders, verwanten en vrienden
hebben achtergelaten en dat zwaar te
dragen blijft.
EEN gedenkteken, zoals overal in ona
land verrijzen zal, eenvormig of althans
overeenkomstig van gedaante, zal inder
daad <&n teken zijn dat het gedenken
wekt en wakker houdt. Men zal het kun
nen aantreffen op vele plaatsen in onza
steden en dorpen en aan open landwegen
helaas op zéér vele plaatsen! en het
zal als een kreet zijn uit een andere we
reld, die smart ooroept en herinnering
■vekt. Maar het zal goed zijn dat wij ons
herinneren, het zal goed zijn dat de smart
in ons leven blijft. Want het ls een
smart die ons strijdbaar en waakzaam
houdt en die onze ernst en onze kracht
versterken kan.
DAT het niet eenvoudig zal zijn de
vorm voor zulk een gedenkteken te vin
den heeft minister Gielen zich niet ont
veinsd. Hij heeft daarom een prijsvraag
uitgeschreven waarvoor overigens, en
terecht, geen prijs wordt uitgeloofd
waarbij ten eerste een ontwerp of een
idee voor het gedenkteken zelf wordt
gevraagd en voorts een symbool of een
spreuk, welke daarop moeten worden
aangebracht. Inlichtingen verstrekt de
heer K. E Schuurman, Paulus Potter
straat 24, Amsterdam. U.
De mobiele Marvo-tentoonstelling,
die tot volgende week Dinsdag haar
tenten in Den Helder heeft opgesla
gen, is gistermiddag 4 uur in het Ma
rine-clubgebouw aan de Hoofdgracht
door den commandant Marine, kapitein
ter Zee J C d' Engelbronner, geopend,
in tegenwoordigheid van een aantal
aanwezigen. Onder hen bevonden zich
o.m burgemeester en mevrouw Rit
meester, de Commandant van het Ko
ninklijk Instituut, kapitein ter Eee F T
Burghart en zijn echtgenote, benevens
verschillende gemeentelijke autoritei
ten
Het hoofd van de Marinevoorlich
tingsdienst, de heer Bezemer, sprak
een Inleidend woord, waarin hij iets
vertelde over ontstaan en doel van
deze tentoonstelling, waarna deze door
kolonel d'Engelbronner officiéél werd
geopend.
Wij komen hierop nader terug.
GESLAAGD.
Onlangs slaagden voor het diploma
machineschrijven bij het instituut
„Mercurius" alhier: mejuffrouw C H
de Bont; mejuffrouw J van Brederode
en de heren J Korstman; J Dreef; J
Kersloot en J Looy.
i
DE GAS- EN ELECTRICITEITS-
VOORZIENING.
's-Gravenhage, 4 Nov. - Hedenavond
te 19,45 uur zal ir. G J Th Bakker over
de zender Hilversum I, golflengte 301,5
meter, spieken over „de gas en electri-
citeitsvoorziening in Nederland".
UITGEBREIDE MISTVELDEN.
Weerbericht, geldig tot hedenavond:
Op vele plaatsen nevel of mist, over
dag hier en daar tijdelijk doorbre
kende zon. Plaatselijk nog enige
lichte neerslag. Weinig wind. Minder
zacht.