i
DE NEDERLANDSE EISEN TEN
AANZIEN VAN DUITSLAND
Roofoverval te Schagerbrug
Mij nconcessies en grenscorrecties
Hors d'Oeuvre
l„CHANTAGE
Den Helder krijgt nieuwe huizen
DE NOORDHOLLANDSCHE COURANT
DAGBLAD VOOR DEN HELDER, KOEGRAS, TEXEL, WIERINGEN EN ANNA PAULOWNA
nconcessies
Drie handelspolitieke wensen
Ook grenscorrecties
Het eiland Borkum
Wijziging in de Sowjet-
Russische houding?
Slecht begin van veilig-
verkeersweek
Stuurt onze krant
nu door de lucht
naar Indië
Bejaard echtpaar voor
oldaien op weg
naar de Oost
groot bedrag bestolen
FEUILLETON
Van nabij en verre
Franco-regiem voor de U.N.0.
Radiorede van min. Beel
Wederopbouw
Weerbericht
BUREAU:
Koningstraat 76-60
Den Helder
Telefoon 2345
Giro 449041
Dir.: J. Btjlsma
WOENSDAG 6 NOVEMBER 1946
Voortzetting van de
79e JAARGANG No 9415
HELDERSCHE COURANT
TARIEVEN
Advertenties14 cent per
millimeter. Familieberichten
1T cent per m.m. Kleine ad
verten tles („Juttertjes") *>t
15 woorden 75 cent. elk woord
meer I cent
Abonnementen: per kwartaa,
1 1—per port I 99
H ofdredscteor: M. H. E. Cyldert, Rayonredaeteuren C. A Dekken en W. Kok.
Gebleken is, dat bet letsel, aan de
natianale economie toegebracht, derge
lijke afmetingen heeft aangenomen, dat
een herstel in de vorm van toewijzing
van Duits gebied, tengevolge van de
omvang, die deze annexaties zouden
aannemen, practisch niet te verwezen
lijken zou zijn.
Hr. Ms. Regering beoogt derhalve
hare territoriale eisen te beperken tot
de nader te noemen grenscorrecties en
zou overigens de vergoeding van het
toegebrachte nadeel in hoofdzaak op het
economisch terrein willen nastreven.
Als eerste specifieke eisch wenst
Nederland voor een tijdvak van voor
lopig 40 tot 50 jaren de beschikking
te verkrijgen over een aantal Duitse
mjjnconcessies in hoofdzaak op de
linker-Rjjnoever, zoveel mogelijk lig
gend tussen de oostgrens van de pro
vincie Limburg en de Rijn.
Op het gebied van steenkool wordt
hierdoor de mogelijkheid geschapen de
Nederlandse importbehoefte te dekken
en de Nederlandse koienbasis te ver
breden, hetgeen noodzakelijk is voor de
verdere indusrialisatie van het land,
mede in verband met de steeds toene
mende bevolking.
Van handelspolitieke aard zijn de drie
volgende wensen:
afdoende regelingen zullen moeten
Worden getroffen met betrekking tot de
tarieven van vervoer op de Duitse
spoorwegen, wegen en kanalen, alsmede
betreffende de haven- en opslagtarieven,
zodat deze geen oneerlijke concurrentie
meer zullen kunnen inhouden tegenover
de Nederlandse havens.
In het kader van bovenstaande past
een verbod aan Duitsland tot het aan
leggen van nieuwe kanalen, die het ver
voer van de Rijn op onnatuurlijke wijze
zouden kunnen aftappen.
Nederland maakt aanspraak op waar
borgen, dat de Duitse monetaire poli
tiek zodanig zal worden gevoerd, dat
Gisteravond 6 uur Is aan de regeringen van Frankrijk, de Unie van Socialis
tische Sowjet-Republieken, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Sta
ten van Amerika, aangeboden het memorandum betreffende de Nederlandse
territoriale en economische eisen ten aanzien van Duitsland.
De regering verwijst in haar memorandum allereerst naar de verklaring die
op 28 October 1944 door haar werd afgelegd, en ter kennis van de regeringen
der bondgenoten werd gebracht.
In de periode, die sindsdien verlopen is, ls het mogelijk geweest een overzicht
samen te stellen van de totale verliezen, die de nationale economie heeft ge
leden. Daarbij is gebleken, dat, wil N ederland In staat zjjn om zijn nationale
welvaart enigermate te herstellen, een onontbeerlijk vereiste ls, dat de be
schikking verkregen worde over zekere compensaties van Duitse zijde. Tevens
zal het nodig zijn waarborgen te scheppen, die de Nederlandse economie zul
len vrijwaren tegen discriminatoire Duitse maatregelen, die In het verleden
ten detrimente van Nederland werden genomen.
zijn vitale belangen zullen worden ont
zien.
De Nederlandse regering heeft het
zwaartepunt van het herstel gelegd op
economische wensen, hetgeen niet weg
neemt, dat zij daarnaast moet overgaan
tot het verlangen van enkele correcties
van de Nederlands-Duitse grens.
De grilligheid van de Nederlands-
Duitse grens heeft in het verleden her
haaldelijk tot moeilijkheden aanleiding
gegeven. Thans dient de situatie af
doende te worden gevijzigd.
Bij de bepaling van haar standpunt ten
opzichte van deze grenscorrecties, heeft
de Nederlandse regering zich laten lei
den door de volgende overwegingen:
1 verkorting van de grens;
2 verbetering van de locale verkeers-
mogelijkheden;.
3 plaatselijke verbetering van de wa
terstaatkundige toestand;
4 verbeteringen van de sociaal-eco
nomische toestand;
5 opheffing van plaatselijke misstan
den.
De verlangde grensrectificaties zullen
o.a. ten gevolge hebben, dat de grens
lijn tussen Nederland en Duitsland van
525 km tot 340 km zal worden terug
gebracht. Dit resultaat wordt bereikt
door een oppervlakte van slechts 1750
km2 bij Nederland te voegen.
Ten aanzien van de Duitse bevolking,
woonachtig in de streken, die van Duits
land zullen worden afgescheiden, heeft
de Nederlandse regering ernaar ge
streefd, dat een zo gering mogelijk aan
tal Duitsers binnen het Nederlandse
staatsverband zal worden gebracht. Zulks
vindt oa. zijn practische toepassing in
het gebied beoosten Dinxperlo en Nij
megen, waar met een geringere grens
correctie genoegen wordt genomen dan
logischerwijze in aanmerking zou ko
men, een en ander op grond van de
dichtbevolktheid van die streek.
Volgens statistische gegevens van '39
wonen ongeveer 119.000 personen in het
te cederen gebied.
Deze bevolking is merendeels Duits.
Naast Nederlanders bevinden zich ech
ter, in het bijzonder bij Zuid-Limburg,
vreemdelingen, niet-Duitsers, onder de
bevolking.
De Nederlandse regering stelt zich op
het standpunt, dat de autochthone be
volking in bedoeld gebied die kan aan
tonen, dat zij op 10 Mei 1940 ter plaatse
was gevestigd, daar zal kunnen blijven
wonen. In dit verband dient te worden
opgemerkt, dat de „vrijheden van de
mens" door de Nederlandse grondwet ten
volle worden gewaarborgd. Slechts per
sonen, wier houding tijdens 't nationaal-
socialistische regime opneming in het
Nederlandse staatsverband onmogelijk
WIJ WOEDEN GEWAARSCHUWD
Dat de plannen der Nederlandse
regering om aar} haar bondgeno
ten voorstellen te doen tot an
nexatie van Duits grondgebied
zeer bescheidenlijk geformuleerd
als grenscorrecties voor onze
Oostelijke buren geen geheim
zouden blijven, ligt voor de
hand. Tot dusverre werd daarop
echter van die zijde niet gerea
geerd. En terecht.
Maar nu heeft een der Duitse
persorganen. „Der Morgen", de
stoute schoenen aangetrokken
wij kennen ze maar al te goed,
deze hard bespijkerde schoenen
en ons eens gewaarschuwd, „dat
het slecht voor de toekomstige
betrekkingen tussen Duitsland en
Nederland zou zijn", indien Ne
derland Duits gebied zou willen
inlijven.
Nóg ligt Duitsland machteloos
in de greep van den overwinnaar
en reeds vernemen wij weer bet
bekende geluid, de dreigende stem
van den Pruisischen „Schutz-
mann": „Man sei gewarrrrnt!**
Meent men werkelijk, daar ach
ter onze Oostelijke grens, dat de
Nederlands-Duitse betrekkingen,
na alles wat Duitsland jegens ons
misdreven heeft, nog slechter kun
nen worden dan zij, door Duits-
lands schuld, geworden zijn, en
alleen door het inlijven van een
klem stuk Duits gebied? En
meent men werkelijk dat men
ons nu nog met zulk een waar
schuwing intimideren kan?
Van Duitse zijde wordt o,
heel welwillend erkend, dat
Nederland aanspraak maken niag
op schadevergoeding, wegens de
schade die door de Duitse legers
is aangericht Het is prettig dit
te horen. Maar men dringt erop
aan, dat die schadevergoeding op
andere wijze geregeld zal worden
en niet geschieden zal in de vorm
van grenscorrecties. Ook dat
klinkt veel-belovend. Doch ook
een beetje zonderling uit de mond
van een bankroetier. Al bewonen
wij een kikkerland en de Duitser
niet, toch zal hij evengoed we
ten als wij^dat men nu eenmaal
van een kikker geen veren plukt.
KREEFT.
DE ANNEXATIE-PLANNEN
IcaRTO-4627] 0 KM -5.0 'Alen
maakt, zomede de als zodanig geïdenti
ficeerde oorlogsmisdadigers, zullen moe
ten worden uitgewezen.
De Nederlandse regering wenst er de
nadruk op te leggen, dat de beide aan
gelegenheden in een enkel verband
dienen te worden gezien, met dien ver
stande, dat, mochten hare economische
desiderata in het bijzonder diegene,
die op mijnconcessies betrekking heb
ben onverhoopt niet die mate van
bijval vinden, die de regering verwacht,
zij zich het recht uitdrukkelijk voor
behoudt verder strekkende eisen van
territoriale aard te stellen.
De regering spreekt echter de hoop en
de verwachting uit, dat de redelijkheid
van haar wensen te bevoegder plaatse
zal worden erkend en begrepen, en ver
trouwt, dat door de inwilliging van deze
verlangens het Nederlandse volk in staat
zal worden gesteld zijn positie in de we-
reldecononre opnieuw op te bouwen.
IJlt de bylagen tekenen wy nog aan,
dat het logisch wordt geacht het eiland
Borkum, dat de monding van de Eems
beheerst, by Nederland te voegen.
Wilson Broadbent, diplomatiek cor
respondent van de Daily Mail, bericht
uit New York, dat „volgens een betrouw
bare diplomatieke bron die in contact
staat met de Sowjet-Russische regering",
Sowjet-Rusland bereid zou zijn zijn
standpunt ten aanzien van de vredes
verdragen met Italië en de Balkanlanden
zonder veel verder verwijl te herzien.
Broadbent haalt verklaringen van zijn
bron aan, volgens welke Molotof bij zijn
vertrek uit Parijs tijdens een particulier
onderhoud gezegd zou hebben, dat de
vredesverdragen zo snel mogeiyk vol
tooid zouden worden, dat de Sowjet-Unie
bereid zou zijn tot een compromis te ko
men met andere standpunten ten einde
dit te bereiken en dat alles vóór 1 Dec.
aanstaande geregeld zou zijn.
De veilig-verkeersweek in de hoofd
stad ls wel zeer ongelukkig begonnen
Twee treeplank passagiers werden op
de Weteringschans door een passerende
auto van een tram gesleurd. Met sny-
wonden zyn zy naar het Wtlhelmina
gasthuis vervoerd en na verbonden te
zyn naar hun woning overgebracht.
In de vooravond reed een motorrijder
de 32-jarige café-houder A, Inthout uit
Amsterdam, die vermoedeiyk onder de
invloed van sterke drank verkeerde, met
zijn motor met zyspan op het Damrak
r.aby de Oudebrugsteeg tegen een tram
de motor sloeg om waardoor de motor
rijder onder de tram kwam en aan de
bekomen verwondingen overleed De zy-
spanpassagier is na in het binnengast
huis te zyn verbonden naar huis ver
voerd. Op het Leldseplein reed omstreeks
half elf een auto een fietser aan, die
met een schedelbasisfractuur in het
Wilbelminagasthuis werd opgenomen.
PUZZLE
Willen de puzzelaars er even de aan
dacht aan schenken dat tn de opgegeven
lettergrepen het woordje ren ontbreek'
en dat aa moet ztjn sap. Inzendingen
tot en met Donderdag.
Binnenkort zal het mogelijk ztjn de He.'-
derse Courant door ons per vliegtuig naar
onze militairen ln Indië te doen sturen,
zonder dat men de portokosten' daarvoor
behoeft te betalen. Door samenwerking
tussen verschillende Instanties ls daartoe
een regeling getroffen: U betaalt slechts
de normale abonnementsprijs, waarvan de
krant de helft afstaat als bijdrage ln de
verzendkosten-
Voor f 3,65 per kwartaal kunt D dus
de Helderse Courant aan Uw vriend of
verwant laten sturen, die in Indië ln de
Nederlandse krijgsmacht dient. De vraag
van onze mannen en Jongens om lectuur,
om nieuws kan zoo ten dele woorden be
vredigd.
Helaas ls het aantal beschikbare abonne
menton beperkt. Geeft U dus per omgaan
de op aan: Adminstratie Helderse Courant,
Konlngstr. 78, Den Helder, met een vol
ledige opgave van: naam, rang, onderdeel
legernummer en postadres van den mill
talr, voor wlen bet abonnement bestemd
ls
s
Nieuw Holland passeerde 3 Nov.
Gibraltar.
Indrapoera passeerde 2 Nov. 6
uur Perim.
Jehan van Oldenbarnevelt 3 Nov.
te Tandjok Priok.
Johan de Witt vertrok 2
van Suez naar Batavia.
Nov.
Vier gewapende mannen hebben zich
gisternacht in wild-west-styi toegang ver
schaft tot een boerderij onder Schager
brng. ZIJ drukten een ruit ln en dron
gen hierdoor bet buis binnen. Met het
lossen van een waarschuwlngsscbot Joe
gen zl) bet daar wonende bejaarde echt
paar van Schalk schrik aan. Als voor
wendsel voor hun aanwezigheid voerden
zi) aan, dat zy naar ondergedoken S9-
erz zochten. BU hun pogingen om de oui-
Jes te knevelen, verzette mevrouw
van Schalk zich hevig, waarop de on
verlaten zich niet ontzagen baar neer te
slaan.
De zoon kwam op het rumoer toesnel
len, doch werd overweldigd en eveneens
geboeid. Nadat de rovers zich tegoed
hadden gedaan aan de aanwezige levens
middelen en sigaren. Inspecteerden zl) de
kasten en braken de brandkast open.
Met een bult van gouden en zilveren
voorwerpen, een bedrag van ongeveer
f 3000.en twee rijwielen maakten ztj
zich nlt de voeten.
De politie stelt een uitgebreid onder
zoek ln.
Nadere bijzonderheden
Van andere zyde bereiken ons om
trent de roofoverval te Schagerbrug
nog de volgende bijzonderheden de
boerdery van de familie van Schaik
ligt eenigszins afgelegen. De indringers
wisten, nadat zy den boer, de.boerin en
hun zoon hadden gebonden, de sleutel
van de brandkast te bemachtigen. Zy
roofden de gehele inhoud. De zoon des
huizes kon, toen de Indringers ver
dwenen waren, uit 'n kast epn mes te
voorschyn halen en daarmede de
touwen door snyden. By de rovers
bevond zich een nog zeer jeugdig per
soon, gekleed in plusfour. Eenige da
gen te voren hadden dezelfde vier
personen een bezoek aan de boerdery
gebracht. Zy wilden eieren kopen, zy
deelden toen verder mede, dat het rij
wiel van een hunner was gestolen en
zy beweerden, dat de zoon van den
boer de dader was. Zij eisten het rij
wiel terug onder bedreiging, dat zy
anders den zoon het hoofd zouden in
slaan. zy verdwenen echter zonder dat
aan hun eis werd voldaan.
Nog meer bezoek.
Onze correspondent uit Schagen
schrijft nog:
Ook hebben de heren van het inbre
kersgilde vermoedelyk een bezoek ge
bracht aan de woning annex smederij
van den heer van Dyk. Deze was des
nacht» om 12 uur thuis gekomen; er
was op dat moment van onraad geen
sprake.
791
door J. S FLETCHER.
24)
„Sta op, idioot", gromde hy. „Dan zal
ik je er nog een paar geven Ik zal
je leren...."
Plotseling viel Vet hem op, in wat een
vreemde, onbewegelyke houding
Poi ïwhite op de grond lag Toen er 'n
wolk voor de maan wegtrok, zag hü
ook, hoe akelig wit zyn gezicht was.
En even plotseling vergat Pratt - zyn
eigen kwetsuur en knielde by zyn
slachtoffer neer. Een ogenblik later
stond hy op, en wist. dat hy wéér in
tegenwoordigheid van de dood stond.
Want Parrawhite was dood, evenals
Antoon Bartle. De hevige slag van zyn
hoofd tegen de rots was te veel ge
weest. na Prat's vinnige greep. Het
leed geen twyfel er was geen ontken
nen aanPratt stond daar op die
verlaten plek, en staarde half versuft
naar een lyk.
Na enige tyd herstelde hy zich en
vervloekte Parrawhite met de woede
der wanhoop Over een paar uur werd
i het dag, en al was het een verlaten en
eenzame plek, het kon toqh zyn dat er
iemand langs kwam Pratt kende de
plaats goed. Die oude steengroeven
hadden een zekere schilderachtigheid.
Zy waren met dik, hard gras begroeid,
klimop, struiken, zelfs kleine boompjes
groeiden hier en daar in groepen De
mensen, die er niet ver vandaan in de
laatste huizen van de buurt woonden,
wandelden c- wel c.ns, de kinderen ge
bruikten het voor speelplaats. Pratt
zelf was er dikwijls in een rusig hoekje
gaan zitten lezen en een pyp roken.
Nu kwam in ziqn vlugge brein onmid
dellijk een plan óp, waar en hoe het
lichaam te verbergen. Vlak by was
een diepe kuil, die vroeger een grote,
diepe steengroeve was geweest. Zy
stond altyd vol water, en moest wel
erg diep zyn, want bet water was pik
zwart.
Bovendien was de toegang er heen
gedeeltelyk verborgen door een wirwar
van struiken doorweven met bramen.
Dan schoot hem nog iets te binnen.
Dichtbij was ook nog een hoop oud
roest, verbogen rails, onbruikbare hou
welen en stukken staaf, die daar waren
neergesmeten toen de laatste zandsteen
uit de groeven was gehaald. Weer
bofte hy Het scheen, alsof die rommel
daar neergegooid was, *dat hij ze nu
De auto waarmede de bandieten zyn
gekomen was vermoedelyk een luxe
of kleine vrachtwagen die geparkeerd
heeft gestaan op het straatje by de
benzinepomp vóór de smedery van de
heer van Dyk. Autobandensporen doen
denken dat de auto in de richting
Schagen is vertrokken. Achter de wo
ning en smedery werden nog voet
sporen aangetroffen met een indruk
van een hak waaronder een hoefyzer
heeft gezeten. Het spoor van hét la
ter teruggevonden rijwiel was nog
duideiyk te zien naast het spoor van
de auto. Niettegenstaande een uitge
breid onderzoek tast de politie nog vol
komen ln he duister.
Uit een depot van de RAF te
Yorkshire zyn 36 gasbommen gestolen.
Men vermoedt, dat de diefstal door
scholieren is gepleegd
Dezer dagen is in de bossen bij
Norg opgegraven het iijk van den
inspecteur van politie te Groningen
R. Pentinga, die op 4 December
1944 door de SD te Groningen werd
gearresteerd en enige dagen nadien
werd vermoord.
Uit Indië wordt gemeld, dat et
van de Smeroe op Oost-Java de 1ste
Nov. een uitbarsting heeft plaats ge
had, welke een zandregen van 13
uur veroorzaakte.
Het Amerikaanse ministerie
van Landbouw heeft medegedeeld,
dat in 1947 de wereld-voedselpro
ductie zeven procent groter zal zijn
dan het vorige jaar.
In de Ver. Staten is het aantal
mijnen, waarin gestaakt wordt, ge
stegen tot 56. Er zyn besprekingen
met de regering gaande.
De 22-jarige van der Helm, die
zich by de Haagse politie meldde in
verband met de moord in de War
moesstraat te Amsterdam, heeft nog
niet bekend; er blijft echer verden
king tegen hem bestaan.
Een kotter van de Britse marine
is by het opruimen van wrakstukken
in de lucht gevlogen. Men vreest, dat
alle opvarenden zyn omgekomen
Door Duitse ondergrondse groe
pen van saboteurs en brandstichtera
zyn vier fabrieken in Saksen in de
Sovjet-zone in brand gestoken. Deze
zyn door het vuur verwoest
Eenstemmig besloot de Veiligheids
raad Maandag om de Spaanse kwestie
van de agende te schrappen, waardoor
de weg geopend wordt voor een be
handeling van het Franco-regiem door
de Algemene Vergadering van de UNO
De minister-president, dr. Beel, heeft
het voornemen waarschyniyk Woens
dagavond, wanneer de betreffende nota
aan de Grote Vier overhandigd zal zyn,
een radio-rede te houden over de in
houd der nota en de problemen, welke
vastzitten aan de gevraagde grenscor
recties met Duitsland en de Nederland
se belangen by het achterland Duits
land. 0
zou kunnen gebruiken om het lijk te
doen zinken Daar hb er zeker van
was, geheel alleen te zyn. zette hy
zich, handig en methodisch aan het
werk Hy haalde enige stukken van de
yzerhoop, bevestigde die aan de kle
ren van den dode. sleepte het lichaam
naar de put, en maakte zich gereed
het in het zwarte water te laten gly-
den. Toen kreeg hU een nieuw idee.
Al de tyd, dat hij bezig was geweest met
dit sombere werk, waren zyn hersens
koortsig in de weer geweest. Gedach
ten, hoe hy de vragen, die hy morgen
te beantwoorden zou krygen, .moest
voldoen, hadden hem bestormd. Nu
wist hy iets. Vlug keerde hy Parra-
white's zakken om, stak de inhoud,
geld, horloge met ketting, ook een ring,
waar de doode zoo trots op was ge
weest, in zbn eigen zakken. Dan liet
hy het styve lichaam in de diepte ver
zinken, wierp hem nog zbn zwaren
stok, waaraan hy een staaf bzer had
vast gemaakt, achter na. Enkele ogen
blikken later was de oppervlakte even
glad als ooit, geen rimpel verraadde dat
de rust verstoord was geweest En
Pratt keerde de wildernis de rug toe.
en zwoer by zich zelf, dat hy er nooit
een voeet meer zetten zou.
(Wordt vervolgd).
Op de terreinen, die de Prof P. J.
Blokstraat flankeren, zijn werklieden
bezig met het treffen van de voorberei
dingen voor de bouw van de daar gepro
jecteerde woningen. Het zullen de eer
ste woningen zijn, die na de bevrijding
in onze stad zullen verrijzen!
Naar aanleiding hiervan schrijft een
deskundige medewerker ons het volgen
de:
Eindelijk....
Eindelijk, na vele jaren zullen troffel
en hamer hun klank weer doen horen
eindelijk zal er weer worden gebouwd!
Er is wel nimmer een tijd geweest, waar-
In het woord „bouwen" meer op ieders
lippen was, dan thans. Nooit tevoren was
er een tijd waarin zovelen zich bezig hiel
den met het uitdenken van snelle doel
treffende methoden om te bouwen; en
wat erger is: nog nooit heeft men zich
zozeer het hoofd moeten breken om de
bezwaren, die door schaarste en gebrek
aan arbeidskrachten en materiaal aan 'n
snelle wederopbouw ln de weg worden
gelegd, te overwinnen.
Gerechtvaardigd optimisme ls nut
tig en nodig.
Nu eens lijkt het of het pad geëffend ls
en men er in geslaagd is om voldoende
hout of glas of wat er meer nodig is te
bemachtigen om aan de slag te gaan en
het aantal woningen te bouwen, dat men
zich heeft voorgesteld, maar dan weer
blijken de verwachtingen te hoog te zijn
gespannen, en dat men voorshands tevre
den zijn moet met wat minder; want
dat de import wat teleurgesteld heeft of
dat er niet voldoende deviezen beschik
baar zijn gekomen.
Er zijn ln ons land vele gebieden, die
geteisterd werden door de oorlog en die
elk voor zich de voor hun plannen be
nodigde materlaals-contingenten toege
wezen krijgen. Ze zijn in wezen één,
doch waar het er op aankomt hun
eigen „opbouw" vooruit te stuwen, zijn
het evenzoveel concurrenten.
Het gaat er dus om, elk voor zich de
fortuin bij de haren te grijpen, de kan
sen te benutten als zij zich voordoen en
niet ongebruikt voorbij te laten gaan.
Gerechtvaardigd optimisme is nuttig en
nodig, om plannen voor de naaste toe
komst te beramen. Teveel er van kan
wel eens teleurstelling brengen en ver
wachtingen spannen waaraan niet vol
daan kan worden, Ja waardoor zelfs aan
het plaatselijk vertrouwen in de goede
zaak afbreuk kan worden gedaan.
Hoe worden onze huizen?
Dit alles, waarde lezer, ls slechts de
technische, de organisatorische zijde
van het probleem, om maar te zwijgen
van het financieel aspect van de We
deropbouw, waarvoor boven alles geldt
het immer actueele: „Gouverner c'est
prevoir".
Maar er ls meer, want als nu de plan
nen beraamd en de materialen beschik
baar zijn, de arbeiders gereed staan en
de financiering geregeld is, dan moeten
ook de ontwerpen en de tekeningen
voor dit alles gereed zijn. Hier hebben
dan de architecten een taak te vervul
len, een taak, die verreweg de belang-
rijkse is, omdat zij blijvend haar stem
pel drukken zal op de bouw De archi
tect Immers is de man, die het project
maken moet tot een goed bewoonbaar,
aangenaam huis, aangepast aan de ge
stelde eisen, goed en comfortabel om
ln te wonen en goed passend ln het
stadsbeeld; de architect heeft hier een
even schone als gecompliceerde taak.
Het ls Immers niet voldoende om 'n
plan te maken, alleen rekening hou*
dend met het benodigde aantal ver
trekken; evenmin als het voldoende ls
te weten hoeveel hout en steen, beton,
glas en geld zulk een project zal kos
ten.
Neen, méér dan dat ls het van belang
de vertrekken doelmatig te rangschik
ken, de materialen economisch en effi
ciënt te gebruiken, om daarmede ten
slotte het bouwwerk een voorkomen ta
geven, aangenaam om ln te wonen,
aangenaam ook om naar te zien, nu,
zowel als ln latere Jaren.
Denkt aan de toekomst!
Deze laatste eis ls heus niet minde»
belangrijk, want lezer, daarmede hebben
wij allen het meest van doen, U, zowel
als ik, want ln één huls kunt ge maar
wonen, doch dagelijks moet ge er vele
zien. Door alle eeuwen heen zijn er
bouwmeesters geweest, die hulzen heb
ben gebouwd en mensen, die er naar
hebben gekeken; het gaat er maar om,
of men het nu nog de moeite waard
vindt er voor te blijven stil staan.
Iedere cultuurperiode bracht haar eigen
stijl en haar eigen aard mee, en we
spreken van Klassiek en Gothlek en
van de Renaissance, die achtereenvol
gens opkwamen en weer ondergingen ora
plaats te maken voor een nieuwe Idee,
een nieuwe uiting van kunstzin, nieuw
ln vorm wellicht, doch wortelend ln
wezen in dezelfde rijke bodem, waar
aan zij allen waren ontsproten; en nu
gaat het er maar om of het zaad van
onze hedendaagse cultuur niet op de
rotsen zal zijn gevallen.
Nimmer tevoren stonden bouwmeester»
en architecten voor een groter taak dan
die welke thans voor ons ligt.
Nimmer tevoren werd er zoveel van
hen geëist, zoveel kennis, zoveel kunst
zin, zoveel vooruit-zien, als Juist heden,
want wat zij thans in korten tijd te doen
hebben, ls voor vele, vele jaren.
Een kleine fout. en onjuiste opvatting
zal zich uitbreiden als een olievlek op
en schoon tapijt en ons en onze nako
melingen een doorn in het oog zijn.
Hoezeer de tijd ook dringen moge, hoe
zeer het tempo ook worde opgevoerd,
steeds moge er plaats blijven voor wel
doordacht overleg en moge er tijd zijn
tot het maken van goede weldoordachte
plannen, opdat de resultaten daarvan
waardig zijn om door hen die na ons
komen te worden geacht en gewaar
deerd.
KOUDE NACHT
Koude nacht en ochtend met hier
en daar mist; overdag op vele plaat
sen tydelyk zonnig weer en ongeveer
dezelfde temperatuur als gisteren.
Droog. Meest matige wind tussen
Oost en Zuid.