„Uitschot der aarde"
Het contact verbroken
ARTHUR KOESTLER'S
De economische fusie tussen
de Engelse en Amerikaanse zones
Kort verhaal
door MAURITS UYLDERT
Gebroken illusie
EEN AUTO-DRAMA
Prijzen v. kerstboomartikelen
Van de trouwzaal naar
de gevangenis
FEUILLETON
Gebrek aan predikanten in
Indië
100.000 vaten haring naar
Rusland
Regeringsvliegtuig
aangeschaft
Maaltijd voor elke dag
Wij luisteren morgen naar
De naam van den Hongaarsen journalist
en romanschrijver Koestier wordt ten on-
rent sinds de bevrijding met bewonde
ring genoemd. En daartoe is alle aanlei
ding. Deze auteur bezit een zeer sugges
tieve en visionaire schrijftrant die de
menigte boeien moet.
Toen de oorlog uitbrak vertoefde Koest-
Ier in Frankrijk; hij werd, als vreemde
ling, geïnterneerd en wist na de capitu
latie der Republiek slechts door list aan
de greep der Nazi's te ontsnappen. Te
Londen heeft hij toen, nog tijdens _de
oorlog, het relaas van zijn sinister avón
tuur te boek gesteld onder de titel
Scum of the Earth" Uitschot der
Aarde in het licht gegeven.
Zijn boek ls geen roman; het ls een
reportage. Maar tevens een aanklacht
Want het ls een schildering van de he!
der bureaucratische domheidsmacht,
waarin alle, destijds in Frankrijk vertoe
vende vreemdelingen, voorzover zij niet
kwamen uit een land dat met Duitsland
in oorlog was, werden ondergedompeld,
tot de Gestapo zijn worgende klauw om
hun uitgemergelde halzen sloeg. Duit
sers, socialisten en joden, Italianen, Hon
garen, zelfs Polen, door ras of politieke
overtuigig tot vluchten gedoemd en die
ln het vrije Frankrijk een wijkplaats had
den gevonden werden, als misdadigers
veroordeeld tot dwangarbeid ln honger
kampen.
Arthur Koestier was Hongaars onder
daan. Hij was geen vluchteling uit een
vijandelijk land en geen communist. Hij
vertoefde voor zijn beroep in Frankrijk
en beschikte over onschatbare relaties.
Zelfs de toen invloedrijke Léon Bluir.
behoorde daartoe. Maar toen hij, als
vreemdeling, eenmaal ln de greep van
de Franse Veiligheidsdienst was geraakt
kon niemand meer de versperring ver
breken ener bureaucratie, die hem als een
kleverig, ondoordringbaar weefsel om
ving, die hem als drijfzand opzoog en
zou hebben verstikt als een gelukkige
Inval hem niet op het allerlaatst redding
had gebracht.
Koestiers reportage ls te aangrijpender
omdat deze journalist tevens kunstenaar
Is. Hij begint zijn verhaal met een schets
van een idyllisch dorpje aan de Franse
Rivièra, een klein Paradijs van zonnige
vreedzaamheid. Dan breekt de oorlog uit
en hij keert terug naar Parijs. En daar
begint weldra zijn lijdensweg, die hem
van de gevangenis naar het concentratie
kamp voeren zal. Het contrast tussen
deze landelijke Paradijs-toestand en de
martelingen daarna vormt ln zijn verhaal
een inslag van ongemeen dramatische
kracht Hij schildert de verschrikkingen
van Frankrijks dèbftcle in het voorjaar
'40; de wanhoop der vluchtelingen, de des
organisatie van de legermacht, de alge.
hele ineenstorting die onvermijdelijk vol
gen moest. Maar vooral het Innerlijk lij
den van de tot machteloosheid gedoem-
den, mannen als hij, die gereed stonden
om de wapens op te nemen tegen de vij
and, die toch in de eerste plaats hun
vijand was, wordt suggestief uitgebeeld
„Zij heben de oorlog, die onze oorlog
was, van ons gestolen en zij hebben die
oorlogverloren", constateert hij met
smartelijke bitterheid. Ja, en zij hebben
mannen van betekenis die hun medestan
ders hadden kunnen zijn, gemaakt tot het
uitschot der aarde.
XXX
Waarom werden deze mensen uitge
schakeld? Laten wij aannemen dat dit
geschied ls omdat zij ln de ogen van de
Franse autoriteiten onbetrouwbaar wa
ren. Maar waarom werden zij getergd,
mishandeld? Het geeft te denken. Na
tuurlijk valt een vergelijking met de
Duitse moord-kampen, met Dachau en
Bergen-Belsen ten gunste van de Franse
kampen uit. „In Vernet was ranselen aan
de orde van de dag, In Dachau werd het
voortgezet tot de dood Intrad. In Vernet
stierven de mensen door het ontbreken
van medische hulp; in Dachau werden
zij met opzet vermoord. In Vernet moest
de helft van de gevangenen zonder de
kens slapen in een temperatuur van 20
graden beneden vriespunt; ln Dachau
werden zij in boelen geslagen en op
zettelijk blootgesteld aan de kou."
Maar wie van Koestiers reportage ken
nis neemt ontdekt dat de zucht tot ge
weldpleging ook de Franse bewakers niet
vreemd is geweest. En tenslotte waren
deze Franse kampen slechts het vagevuur
waarop de Duitse hel onontkoombaar vol
gen moest. De oorlog heeft in den mens
de bestialiteit ontketend, alom ter we
reld. Welke natie is er vrij van ge
bleven!
Koestier heeft zijn boek ogedragen, o.a.
aan de nagedachtenis van enige uit Duits
land gevluchte schrijvers, die de hand
aan zichzelf sloegen toen Frankrijk capi
tuleren moest: Walter Benjamin, Carl
Elnstein, Walter Hasenclever, Irmgard
Keun, Otto Pohl, Ernst Wetss. Maar hoe
groot Is het aantal van hen die, na in het
vrije Frankrijk asyl te hebben gezocht
docr de schuld der Franse bureaucratie,
aan de Duitse Gestapo uitgeleverd zijn
en door de zegevierende Nazi's zijn ver
moord!
Een Gelderse jongeman en een dito
meisje, beiden zo om en bij de 20
jaar, vonden hun- landstreek nat,
kaal en schriel. Zij verlangden naar
het zonnige Zuiden.
Ze wisten de nodige papieren te be
machtigen en trokken getweeën
liftende naar het lokkende land,
Zuid-Frankrijk. Zij zochten daar
vergeefs werk om aan de kost te
komen. Hun onvoldoende kennis
der Franse taal zat hen dwars. De
zon praalde er onvergelijkelijk
mooi en het bdlauw van de hemel
was er weergaloos schoon, maar
dat vulde hun magen niet.
Beide jonge mensen stonden zonder
een cént op zak in dit vreemde
land. De consul zei: „Ben
je hier liftende gekomen? Ga dan
ook maar liftende terug. Geld mag
ik je niet geven". Tenslotte kregen
ze acht gulden los. Maar wat doe
je daar mee in een land, waar alles
duur en schaars is.
Ze zijn tenslotte behouden ln het
vaderland teruggekeerd. Een koude
winterregen begroette hen. „Te
denken, dat we nog kortgeleden
heerlijk in de zon op een bankje in
Nice zaten", zei de jongeman spij
tig, toen hij dezer dagen zijn gezel
linnetje voorzichtig uit de laatste
liftauto hielp.
c~7ne&r
M, *AT tS fctM TRAGISCH GfcVAl
JOHfefc '.ÜN&T&CHIL&SR PHiTS
VT8tS tS AIS GA VI AA* BOOtp
Bu V1SSC.R t« Z'JM ZUSXfcq
JANNI& HU lAA' ZKW ACUTER OE
BOOT AAMSLCPtM AAH Et* TOUW.
EH IS OLOT.SE.UM& VERDWENEN.
MIEHAHD MEEPT U£T CH6ELU* Afc*
6EBEUREM fc* HOtWEi. DE POUTlt
BAbtl'Jir aan het DREG4E.N IV Gt
SlAéEN-MLEfT «EN 10T nu TOE
HIITS. BIlitiKT.
JAHWE HEI ET OE SCHRIK zo It
PAKKEHPAT Z'J ZICH MlEl MEE R
OP HEI WATER LAAI ZIEK.
HAAR ZUSTER RiKKI.OlE ftij OE
RECHERCHE werkzaam IS, DOCH
JIJIST VAGANTlE HEEET. PPO&ECRT
haar OVER. TE HAIEJI WEER MEE
TE &AAH Z"J WiHl ER HiETS MEE
DOOR IM HUIS TE BL'JVEH ZITTEH
IK 3EH nu TOW
MAAR 0L'J DAT
JE ME e>ENT
HOMEM HALEM.
Over deviezen en deskundigen
Er wordt in Nederland over het
geheel genomen, zuinig met de de
viezen omgesprongen zie de
ti agi-comedie met de sigaretten.
Toch zijn er ook gevallen, die wel
eens een andere indruk wekken.
Ziet U maar zelf.
Nederland heeft in Amerika on
geveer 13000 vrachtauto's en 850
autobussen gekocht. Hieronder be
vinden zich 280 tien-ton-trucks, die
onder Leen- en Pacht-voorwaarden
werden verkregen. Deze heeft de
ATO grotendeels overgenomen voor
haar vrachtdienst op Tsjecho-Slo-
wakije. Tot zover is alles in orde.
Bij dit autopark zijn echter ook
578 zestonners, eveneens onder lend-
lease verworven. Hiermee hebben de
regermgsinkopers een minder ge
lukkige greep gedaan Deze wagens
worden nl. gedreven door een ben-
zine-motor; het gevolg is, dat ze
niet rendabel kunnen worden ge
maakt, zodat niemand ze wil heb
ben. Hetgeen zeer tot schade is van
ons toch al zo mager deviezen pot je.
Men heeft er toen maar 220 in be
drijf gesteld bij de Mijnopsporings-
dienst. Voor 276 wagens heeft
men nu nog geen emplooi. Deze
poogt men thans naar het buiten
land te verkopen.
Bovendien is men min of meer
bedot met 123 autobussen, die ver
schillende gebreken blijken te ver
tonen. Hiervoor wil de regering nu
trachten, schadevergoeding te krij
gen.
De voornemens zjjn goed. Maar
intussen zitten we met het zaakje.
En de vraag rijst, of de regerings
inkopers op het stuk van auto's wel
voldoende deskundig zijn geweest.
Verschillende glasblazerijen, die zich
voornamelijk bezighouden met de ver
vaardiging van sierglaswerk, hebben voor
de komende Kersttijd Keratboomversler-
selen in de handel gebracht.
Soort en kwaliteit lopen uiteen. De
prijzen, die ln de winkel mogen worden
berekend, zijn overzichtelijk. Een doo3
met een dozijn verzilverde ballen koat
naar gelang bewerking en doorsnee vsn
f 1,65f 3,30. Een verzilverde plek van 0
cm doorsnee van f 1,10—f 1,40 Grote ver
zilverde ballen met een aantal deuken
versierd kosten f 4,10 per doos van een
dozijn. Wanneer zij van gekleurd glas
zijn vervaardigd of zijn beschilderd ls di
prijs aanmerkelijk lager. Er zijn ook ver
sierselen ln de vorm van klokjes en
paddestoelen, doch deze worden meestal
in combinatie met andere ln een doos
verkocht. Tipn grote verzilverde ballen
en twee klokjes, met slerdeuken, ln één
doos kosten dan f 4,10. evenals zes klokjes
en zes paddestoelen ln één doos. Ook
andere combinaties zijn denkbaar ln ver
schillende uitvoeringen. Over het alge
meen kan men zeggen, dat de prijs voor
een doos met 12 versierselen zich tussen
f 1,63 en f 4,15 beweegt
BERTUS Dl HARDER GAAT WEER
SPELEN.
Bertus de Harder zal Zondag a.s weer
in de competitie-wedstrijd uitkomen en
wel als linksbuiten van VUC tegen
Herrules'. De Harder heeft van medische
zijde toestemming gekregen om bet
wedstrijdspel te hervatten.
Het gebeurde na afloop van een
huwelijksinzegening. Het jonge paar
was ln de echt verbonden en daar
aan hadden, zoals gebruikelijk, twee
getuigen hun medewerking verleend.
Het feest zou natuurlijk daarna pas
goed beginnen, doch één van de ge
tuigen bleef verstoken van zijn „loon
naar werken", want toen meneer zijn
handtekening ln ,,'t gro'-e boek" had
geplaatst, stond daar voor de par
ketwachters het overtuigende bewijs,
dat hun vermoeden juist was geweest
en men te doen bleek te hebben met
den man, die nog recht had op enige
weken gratis logies, doch daarop geen
prijs scheen te stellen. De parket
wachters ontfermden ilch over den
getuige, die in de gevangenis volop
gelegenheid kreeg, om de heerlijk
heden van een bruiloftsmaal en....
zijn zonden te overpeinzen!
door J. S FLETCHER
45)
En zoals ik al zei, ik vond haar onrus
tig en veel zieker en dat is nog het erg
ste niet"
„Wat is dan het ergste vroeg Col-
iinogwood „Zeg het mij maar; het is be
ter, dat ik het weet, ik kan u wellicht
van dienst zijn"
„Het ergste is", zeide zij, .dat moeder
mij niet wil zeggen wat die man kwam
doen Zij weigert pertinent iets los te la
ten Alleen beweert zij dat het haar eigen
zaken waren. Zij wil mij verder niets toe -
vertrouwen, mij niet, denkt u eens na,
haar eigen dochter Wat kan zij voor za
ken met hem hebben, of hij met haar?
Eldrick en Pascoe doen nooit zaken voor
ons. Er is een of ander groot geheim.."
„Wilt u mij eerst op een of twee vra
gen antwoorden?" vroeg Colilngwood Hij
had Nesta nog nooit ontstemd gezien en
het drong plotseling tot hem door, dat
et heel wat sluimerde in haar karakter
op het gebied van vastberadenheid en
vurigheid, wat werkelijk formidabel kon
worden als zij gërriteerd werd „Eerstens,
die kamenier, waar u over sprak, ls die
betrouwbaar?"
„Dat durf ik niet met zekerheid te zeg
gen, maar onvoorwaardelijk vertrouw ik
haar toch niet", antwoordde Nesta „Mijn
moeder heeft haar al twee jaar, zij komt
uit Barford Nu heb ik haar echter zulke
strikte bevelen gegeven, dat zij het niet
wagen zal, ooit nog iemand zonder mijn
voorkennis toe te laten"
„De tweede vraag is, heeft u enig ver
moeden, waarom Pratt uw moeder wilde
spreken?"
„Ik heb er geen flauw idee van, tenzij
het was over dat rentmeesterschap. Maar
hoe zou dat moeder nu kunnen doen
verschrikken? Bovendien, het ls hele
maal van de baan Normandale ia nu van
mij en als ik een rentmeester nodig heb,
zal ik er zelf we! voor zorgen Neen Ik
weet werkelijk niet, wat hij is komen
doen Er is ergens een geheim Het zon
derlinge van het geval ia
Wat?" vroeg hij, toen zij ophield met
spreken
„Nu, begon zij weer, „dat ik er zeker
van ben, dat moeder, tot voor korte tijd
niets van het bestaan van dien man,
Pratt, afwist Zij kende zijn naam niet
eens En ik weet ook, hoe zij hem voor
het eerst heeft leren kennen Dat was on
geveer omtrent de tijd, dat u hier ook
voor de eerste maal gekomen is Zo on
Het „Luthers Weekblad" neemt
uit een brochure van ds. H. H. van
Herwerden, dien voorzitter van het
bestuur <}er Protest Kerk in Indië,
het. volgende over:
Batavia. Drie predikanten staan
voor de geestelijke verz-orRiniR van
de Prat. jreimeenite van 60.000 leden
met een uitiRestrekthekl als Parijs.
Vele gemeenteleden verloren allps.
Soerabaja. Twee predikantep heb
ben ieder die jyeesteijke verzor^n#
van 20.000 personen. De ene predi
kant is tijdelijk afgestaan door de
Zending, de ander moet wegens ge
zondheidsredenen evacueren, doch
er is geen vervanger, en hij blijft
dus.
Bandoemg. Een gemeente met een
uitgestrektheid als Den Haag en
30.000 leden, wordt bearbeid door 3
predikanten.
Seimarang, zo uitgestrekt als Gro
ningen, bezit één predikant, die voor
enigs duizenden gemeenteleden
staat
Sumatra (18 x Nederland1) wordt
bearbeid dooréén (zegge 1) pre
dikant;, die door de lucht de ge
meenten Palembang, Medan, Pa-
dang, Sabang, Tandjong Pinang en
Singapore bezoekt
In Makassar, de komende groot
stad voor de Grote Oost, werkt één
predikant
AmTxm, het grootste predikante n-
reasort ter wereld, wanneer het bij
behorend gebied wordt medegere-
kend, is vacant
T)e Molukse Potestantse kerk mot
200.000 (twee honderd duizend) le
den, vraagt dringend om een predi
kant, die leiding kan geven. Er is
echter niemand beschikbaar.
De Egyptische minister Mohamed
Alt Alloeb Pasja die een tegenstander Is
van de ontwerp-overeenkomst tussen
Groot-Brlttannlé en Egypte, heeft gewei
gerd zitting te nemen ln het nieuwe
Egyptische kabinet
Waarschijnlijk reeds dese week
zal een aanvang gemaakt worden
met de voor ons land zo belangrijke
export van 100 000 vaten gezouten
haring naar Rusland. Dinsdag Jl.
hebben twee Russische deskundigen
de haring gekeurd. Het Russische
vaartuig ..Budennl" is onderweg naar
Rotterdam, waar het de haring zal
inladen. Het schip kan elk ogenblik
in de haven worden verwacht.
Van Nederlandse zijde is de haring
gekeurd door controleurs van de
dienst van de Nederlandse haringcon
trole. Ook de verscheping van de gezou
ten haring naar de Russische zone van
Duitschland zal vermoedelijk reeds de
ze week beginnen. Bij de onderhandelin
gen over de levering is overeengeko
men, dat san Nederland kalizouten ge
leverd zullen worden.
De binnenlandse markt.
In verband met de blokkering van
de voorraden gezouten haring deelt
het ministerie van landbouw, visserij
en voedselvoorziening ons mede, dat
zeer binnenkort de handel zo veel
mogeljjk de vrijheid zal worden her
geven tot de normale afzet over te
gaan, indien gebleken ls, dat aan de
verplichtingen aan het buitenland
voldaan kan worden
Verwacht wordt, dat er voor 6$ bin
nenlandse behoefte voldoende haring
ter beschikking blijft, welke voorname
lijk als bokking of gemarineerde haring
ln consumptie gebracht zal worden.
Daarnaast zijn er nog de haringproduc
ten van de Nederlandse visconserven-
industrie.
Wij wonen in een prettige buurt. Niet
zo'n buurt waar iedereen weet, wat ieder
een dagelijks eet, neen, écht prettig. En
ik bedoel daarmee dat de bewoners van
onze buurt practisch niets van elkaar
weten. De reden daarvan is in hoofdzaak
dat zij ln standj intellect en levensopvat
ting, en niet te vergeten ln financiële
positie, zodanig van elkaar verschillen,
dat een blijvend contact niet mogelijk
zou zijn.
Maar ook bijna ieder heeft in deze
buurt een gelijke van geest en/of positie
ontdekt, waarmee dorps-, stads- en we
reldnieuws besproken en becritiseerd kan
worden, en waar af en toe, als het heel
noodzakelijk ls, een beroep gedaan kan
worden op de hulpvaardigheid.
De „Docters" is de verzamelnaam voor
de twee ongetrouwde zusters die met hun
goedhartig kindse grootvader en hun
hond een huis of tien van ons af wonen,
en zij zijn degenen bij wie ik contact
heb gevonden. Het contactpunt is echter
niet gelegen in onze financiële positie,
want de „Docters" zijn renteniers, en zo
ver hebben wij het nog niet gebracht.
Neen, het is een zuiver geestelijk contact;
het is nl onze wederzijdse dierenliefde,
die een stevige band heeft gelegd. En
Ten behoeve van de leden van het Ko
ninklijk Hul» en van de leden der rege
ring la overgegaan tot de aanschaffing
van een Dotiglas Dakotavliegtuig. Voor
aanschaffing en onderhoud van dit vlieg
tuig ls op de verkeersbegrotlng voor 1946
alsnog een post van f 95,000 uitgetrokken.
Dikke
jam toe.
ZATERDAG
groentensoep, flensjes met
Op 1 Januari 1947 wgrdt de economische eenheid van de Engelse
en Amerikaanse bezettingszones in Duitsland een feit. Het doel van
deze EngelsAmerikaanse overeenkomst is te geraken tot een eco
nomische zelf-voorziening van dit gebied, waarin 40.000.0000 mensen
wonen.
Een ander gevolg van deze een
wording is, dat de grote bezetitings-
kosten, welke Enigeland en Amerika
thans ieder afzonderlijk te dragen
hebben, belangrijk zuilen worden
verminderd. Uiteindelijk ligt het in
het voornemen om deze kosten te
bestrijden uit de opbrengst van de
Duitse exporten.
Van de zijde van Engeland en
Amerika is die wens geuit, deze uni
ficatie uit te breiden tot de Russi
sche en Franse zó nes van DudtsliamL
Frankrijk heeft imimiddels echter
verklaard, voorlopig geen plannen
te hebben deze eenwording te on
dersteunen.
Voor de verenigde zones is een
geheel nieuw programma opgesteld,
voor het gebruik van de steenkool
en de industrie, waarbij als doel is
gesteld, dat de zelfvoorziening van
het betrokken gebied binnen 3 jaar
bereikt moet zijn.
De begrotiingscij fers voor '47, '48 en
1949 illustreren deze plannen zeer
duidelijk. Men gaat hierbij van de
veronderstelling uit, dat de kosten,
benodigd voor de bestrijding van
ziekte en onrust verminderd kunnen
worden, terwijl de export in deze 3-
jarige periode met ongeveer 50%
zal moeten stijgen. (Zie hiervoor de
in de kaart getekende grafiek.)
Vabr de nabuurlanden, waaronder
ook Nederland, is echter als eerste
gevolg van deze plannen een ver
laging van de kolenexport noodzake
lijk geacht, teneinde de eigen be
hoeften te kunnen voldoen. De ver
laging van de export zal zich aan
vankelijk kunnen uitstrekken tot 'n
derde deel van het huidig kwantum.
Men hoopt echter door opvoering
van de productie binnen afzienbare
tijd deze verlaging weer op te van
gen. De productie is reeds gestegen
van een da.egemiddelde van 150.000
ton tot 190.000 ton. Voor het Ruhr-
gebied wordt in 1947 een stijging
verwacht van 50%.
Ook zullen de thans nog gelden
de belemmeringen voor de handel
niet dit Duitse gebied zo spoedig mo
gelijk worden opgeheven. Naast de
noodzakelijke financiële regelingen
zullen ook aan belangrijke afne
mers van Duitse goederen verblijfs
vergunningen verstrekt worden.
Als toekomstige hoofdstad van dit
gebied wordt Frankfort genoemd.
bovendien xijn ilj degenen die op xeer be
reidwillige wijze mij hua stofzuiger ter
beschikking hebben gesteld, toen ik met
mijn handen in 't haar zat. oi liever met
het stof op de vloer, omdat mijn nieuwe
apparaat weigerde zijn plicht te vervul
len. Steevast moest lk echter ellenlange
verhalen over de belevenissen van Teddy,
de hond aanhoren, hetgeen mij nooit
heeft verveeld, want, zoals reeds geiegd,
is het punt van contact: de dierenllelile.
Nu is echter Opa Docter sinds een
paar dagen lijdende aan bronchitis, en
Teddy heeft van de weeromstuit ook steu
nend zijn mand opgezocht, terwijl de
zusters zich steeds verdiepen ln het
vraagstuk wat de oorzaak kan zijn van
Teddy'a plotselinge ongesteldheid.
Daarom zie ik er vandaag een beetja
tegen op om de stofzuiger te gaan halen,
want Henk en tk moeten vanavond vroeg
weg, en ik ben bang dat ik veel te lang
wordt opgehouden. Maar ja, gewoon ve
gen duurt minstens even lang, en dus be
sluit ik, toch maar even te gaan.
Vlug schiet lk mijn mantel aan en loop
op een drafje naar nummer 6?. Juist wil
ik mijn hand opheffen om een flinke ruk
aan de ouderwetse trekbel te geven, als
mij plotseling weer Opa's ziekte te bin
nen schiet, en ik zeg hardop tegeo mij
zelf: „Zachtjes, hoor!"
Het duurt lang voor lk iets hoor, doch
juist als ik voor de tweede maal wil bel
len, gaat de grote deur langzaam open.
Half verborgen achter de deur, om haar
behuild gezicht niet te vertonen, staat
Aafke, de oudste der zusters, haar ogen
bettend met een grote witte zakdoek.
Haar handen en haar lippen beven; °t
haar hangt In verwarde slierten om haar,
anders zo keurig gekapte hoofd.
Een schrik slaat door mij heen, en ge
luidloos vraag ik; „Opa....?"
Aafke stoot, onder hevig snikken er
uit: „Hijisdood!"
Stil sta ik en lk kan geen woorden van
troost vinden. Dit ls te onverwacht, en Ik
moet het eerst verwerken.
Dan echter word ik bevangen door
een diep medelijden, en lk neem Aafke
bij de hand, en samen gaan wij naar de
rommelige voorkamer.
„Hoe kan dat nu zo plotseling?" vraag
ik zacht.
„Ik.... begrijp het ook.... niet!" anlkt
Aafke, „gisteren leek hij wat beteren
nu.... vanmorgen.... was het ineens afge
lopen!" Het wil nog -niet goed tot mij
doordringen, en ik peins over de vergan
kelijkheid en over de onmacht van de
mens.
Piepend hoor ik dan de deur opengaan,
en, nog in gedachten, hef ik mijn hoofd
op' Daar, vóór mij, zie ik het genoeglijk
lachende gezicht van Opa, die in zijn on
vervalst Westfries dialect tot mij zegt:
„Zó, maid, ben Jai d'r 6k weer?"
Met grote vraag ogen kijk Ik eerst naar
Aafke, die nog steeds half in elkaar ge
doken, zit te huilen, en dan weer naar
Opa.
En Aafke, haar hoofd opheffend, zegt:
„Het lijkt wel of het Opa niets kan sche
len, dat die arme Teddy dood ls!"
En dan dringt de vergissing ten volle
tot mij door. en ik begin te lachen
Ik kan haast niet ophouden en omdat ik
voel dat mijn pret, en Aafke's verdriet
niet goed combineren, verdwijn lk maar
gauwzonder stofzuiger!
Nadien li de goede verhouding tussen
mij en de Docters wat verflauwd....
ELS
Hilversum I, 301 m.: 7, 8, 13, 18, 20 en 23
nieuws, 9.15 VARA, Werken van Saïnt-
Saëns; 10 VPRb, morgenwijding; 10.20
VARA Radiofeuilleton; 10.34 Voor de ar
beiders in de continu-bedrijven; 12
Vaudeville-orkest; 13.30 Nederlandse ca
rillonklanken; 14 30 sportpraatje; 15.45
Van boek tot boek; 16 accordeon-orkest;
17.40 Om en nabij de twintig; 19 Neder
lands Kamerkoor; 19.30 VPRO Voor de
jeugd; 20.08 VARA Dingen van de dng;
21.10 Brieven aan iedereen; 2215 The
Ramblers. 23.30 Nachtvoorstelling
Hilversum II, 415 m-; 7, 8, 13, 19, 20
en 23 nieuws, 7.15 KRO Ochtendgym
nastiek, 8.15 Pluk de dag; 9.50 Neder
lands programma; 10.30 Kamermuziek;
11 De Zonnebloem; 12 03 Zangrecital,
12.30 lunchconcert, 14.15 Engelse les; 15
KRO-kiosk; 16.15 „De Vliegende Hol
lander"; 17 De Wigwam; 18.35 Diner-
muziek; 20 05 De gewone man20 15
Wie weet hoe deze p!aat heet? 20.20
Lichtbaken; 23.20 cello; 23.30 Klaas van
Beek en zijn orkest.
geveer, toen uw grootvader stierf Onze
oude huisknecht heeft het me vanmorgen
pas verteld, dat Pratt toen op een avond
heel laat kwam en moeder te spreken
vroeg Ze waren een hele tijd samen ln
de bibliotheek O, waar gaat het toch al
lemaal over en waarom zegt ze het mij
niet?"
Zwijgend staarde Collingwood uit het
venster Zo omtrent de tijd van Bartle's
dood? Een late visite en klaarblijkelijk
nogal geheimzinnig En waarvoor had hij,
toen Juist, mevrouw Mallathorpe nodig
Ineens keerde hij zich tot Nesta
„Wat kan ik voor u doen?" vroeg hij
„Als u eens met mijnheer Eldrick ging
praten, stelde zij voor „Zeg hem, dat
zijn klerk niet meer moet proberen hier
te komen of mijn moeder moet trachten
te spreken te krijgen Ik wil het niet
hebben"
^Collingwood keerde terug naar Barford
en ging rechtstreeks naar het kantoor
van Eldrick Het viel hem op, toen hij het
klerkenkantoor doorliep, dat Pratt niet
op zijn gewone plaats bij het raam zat
Gewoonlijk was het niet mogelijk El
drick te spreken te krijgen of men moest
eerst met Pratt overleggen
„Hallo", zei Eldrick „Ben je terug uit
de grote stad Dat treft, ik heb een moei
lijk proces voor je"
„Ik ben gisterenavond teruggekomen".
zei Collingwood „Het eerste wat ik van
morgen gedaan heb, is, gaan naar Nor
mandale Grange. Daar ben ik zo Juist van
teruggekomen. Luister eens Eldrick, ik
moet je eens 'n beroerd zaakje vertellen",
en hij verhaalde zijn collega alles wat hij
van Nesta had vernomen, ook van Pratt's
bezoek vlak na Bartle's dood. „Wat net
ook is", eindigde hij met nadruk „Het
moet uit zijn. Als je nog iets over je
klerk te zeggen hebt...."
Eldrick hief zijn hand op
„Hij is mijn klerk niet meer, wierp
hij ertussen in. ,,Een week zowat nadat
je naar Londen bent gegaan^ is hij van
hier vertrokken. Wij hadden hem bij de
week gehuurd en daar maakte hij ge
bruik van om ons met een week op te
zeggen. Nou vraag ik je, wat voor een
spelletje speelt de jonge heer Pratt? Hij
is knap. hij is ook stiekum. Hij
Hij werd onderbroken door den jong-
sten bediende, die mijnheer Robson aan
diende, de rechtskundig raadsman van
de familie Mallathorpe Dit was 'n druk
doend, enigszins ongegeneerd type die
binnen kwam met een gezicht dat niet
alleen boos, maar uiterst verbaasd was.
Hij viel neer op een stoel bij Eldrick's
bureau.
„Kijk eens hier, Eldrick," begon hij,
ademloos „Wat ter wereld heeft die
klerk van Jou die Pratt met mevrouw
Mallathorpe uit te staan? Weet je wat
mevrouw Mallathorpe gedaan heeft?
Beware, zij moet haar verstand verloren
hebben Of er zit iets achter waar ik
met de pet niet bij kan Zij heeft jouw
klerk Linford Pratt volmacht gegeven
om al haar zaken te beheren en al haar
eigendommen erbij O, ja, 't ls ln orde.
Pratt is bij mij op kantoor geweest en
heeft me het ding laten zien, met een
air of hij minister van financiën was.
Eldrick keek stom verbaasd Colling
wood aan, Collingwood staarde sprake
loos naar Eldrick, toen keerden beiden
zich naar Robson
HOOFDSTUK XIII
DE EERSTE TROEF
De familie-notaris der Mallathorpe's
schudde ongeduldig het hoofd bij die
vragende blikken.
„Jullie behoeven mij heus niet aan ie
staren alsof ik er meer van weet, riep
hij uit. „Ik heb je alles en alles verteld
Die vent stapt mijn kantoor binnen, ijs
koud, zowat een half uur geleden en
houdt mij die volmacht onder de neus,
heel correct, getekend en gezegeld door
mevrouw Mallathorpe. En zover ik weet
heeft mevrouw Mallathorpe ze nog alle
vijf op een rij, nou, daar zitten we."
„Wat is het voor een volmacht," vroeg
Eldrick. „Een algemene of een bijzon
dere?"
,0, algemeen, algemeen," zei Robson
gemelijk. „Geeft hem het recht alle za
ken voor haar af te doen Dat betekent
natuurlijk een enorme macht en de be
schikking over een bom geld. Het land
goed is natuurlijk van mejuffr. Malla
thorpe, daar kan hij niet aankomen,
maar mevrouw Mallathorpe deelt gelijk
op met haar dochter wat aangaat al t
roerend goed, Harold's aandeel in de
zaak, de fabriek en alles wat er zo al
over is.
Daar komt dan nog bij dat mevrouw
de gehele administratie van het roeren
de goed heeft en houdt. Zij heeft ge
woonweg een enorme macht in handen
van dien Pratt gesteld. En.... waarom?
Wie ter wereld is Pratt, wat voor titel,
of recht of qualificatie heeft hij, dat m
zo n enorme zaak toevertrouwd wordt?
Ik heb in mijn hele practijk nog nooit
zo iets meegemaakt."
„Ik ook niet," stamde Eldrick toe.
.Toch vergis je je op één punt, Robson.
Je vraagt me daar wat voor kwalificatie
Pratt heeft voor een dergelijk baantje?
Pratt is een hele knappe zakelijke vent."
„Natuurlijk, het is jouw klerk, snauw
de Robson ,Het spreekt vanzelf dat je
hoog opgeeft, van zijn kundigheden.
Even goed...."
ordt vervolgd