Tweede Kamer vóór Linggadjati
STAD EN OMGEVING
Uitgeputte vrouwen levend verbrand
ADIEU NEW-YORK..
Hors cl' Oeuvre
DE NOORDHOLLANDSCHE COURANT
DAGBLAD VOOR DEN HELDER, KOEGRAS, TEXEL, W1ERINGEN EN ANNA PAULOWNA
Motie-Romme met 65-30 stemmen aanvaard
Van nabij en verre
Er komt weer zeep!
ELFSTEDENTOCHT
OP 28 DECEMBER
Elfmerentocht gaat door!
De dorpentocht
Wist U
Inlegvellen bewaren!
RAADSEL BOMAANSLAG
IE DEN HAAG OPGELOST
De waarheid over Ravensbrück
Weerbericht
Van „Luctor Et Emergo" tot Hr. Ms. „O 27"
Veertig jaren gele
denDe „Luctor
et Emergo", de
latere Hr. Ms onder-
zeetorpedoboot no.
1 in 't dok.
Wordt Van Mook vervangen
BUREAU:
Koningstraat 78-80
Den Helder
Telefoon 045
Giro 449041
Dir.: J. Bijlsma
ZATERDAG 21 DECEMBEB 1»4«
Voortzetting van de
7»e JAASOANG Jfo. MM
HELDERSCHE COURANT
TARIEVEN:
Advertenties: 14 cent per
millimeter. Familieberichten
lt cent pee mm. Kleine ad
vertenties („Juttertjes") tot
11 voorden 15 cent, elk «oord
meer 5 cent
Abonnement' per kwartet
II-.' <t I S.M
B> ofdredacteur: M. H. K. Dyldert, Rayonredactenren C. A. Dekkers en W. Kok,
In de Tweede Kamer ia gistermiddag gestemd over de motie-Romme, «elke
zich verenigt met het door de regering voorgenomen beleid, tav het ontwerp-
accoord van Linggadjati, met het resultaat, dat deze motie met 65 stemmen vóór
en 30 tegen werd aangenomen Vóór stemden de rk fractie (behalve de heer
Ruys de Beerenbrouck), de Bar tij van de Arbeid en de communistische fractie
Tegen stemden de fracties der AR, CR, ST O, P vd V en de heer Ruys de
Beerenbrouck,
Hieraan was reeds voorafgegaan een stemming over de eerste motie-Romme,
betreffende de vrijheid en de veiligheid van de slachtoffers der gebeurtenissen in
Indonesië en van de geïnterneerden
Deze werd met 83 tegen tien stemmen aangenomen De communisten stemden
tegen
De motie-Schouten, welke vervolgens in stemming werd gebracht en welke de
regering uitnodigt ten spoedigste over te gaan tot de bijeenroeping van de
Rijksconferentie, werd verworpen met 65 tegen 9 Vóór de fracties der AR, CH,
St O en P vd V Tegen waren de RK fractie, de P vd A en de Comm fractie
De heer Ruys de Beerenbrouck had tevoren verklaard zich van stemming
te zullen onthouden
Gemaskerde inbrekers die gewapend
waren met automatische geweren, hebben
uit de Maria kapel van de Kathedraal te
Milaan alle voorwerpen van waarde ge
roofd.
Donderdagmiddag is de 20-Jarlge D
Westland uit Huizen bij het schaatsenrij
den door het ijs gezakt en verdronken
Er zullen vijf-en-twintig jaar nodig
zijn om het door oorlogshandelingen
te Berlijn veroorzaakte puin te rui
men De kosten worden op 27,000 mlllioen
mark geraamd.
Churchill wil een motie van wan
trouwen indienen tegen de regering,
waarin hij deze o.m zal beschuldigen van
tyrannie, willekeur en onbekwaamheid
De kunstschilder Han van Meegeren,
die enige tijd geleden in een Amster
dams ziekenhuis werd opgenomen, is thans
uit de verpleging ontslagen en vertoeft
weer in zijn woning
Honderden Duitse families te Ham
burg, die hun huis hadden moeten ontrui
men om plaats te maken voor Britse fa
milies, mogen wegens een „kerstmis-
amnestie" in hun wonigen blijven
Het Arnhemse gerechtshof heeft den
29-Jarigen kruideniersbediende J Aan
stoot, die uit roofzucht drie mensen met
een bijl heeft gedood, levenslang opge
legd.
Xe parijs is vernomen dat Donder-,
dag bij Hanoi in Frans Indo China een
algemene veldslag is ontketend. De Franse
commissaris te Tonkin, Sainteny, zou ern
stig gewond zijn
De radio-spreker J. A. van
Kersbergen, die o.m. de rubriek
verzorgde „De NSB antwoord is
veroordeeld tot 21/2 jaar internering
met verbeurdverklaring van tien
duizend gulden.
Met betrekking tot de distributie
van zeep deelt het ministerie van
Economische Zaken mede, dat de
zeep-industrie momenteel nog grote
moeilijkheden ondervindt bij de
grondstoffen voorziening.
Alle krachten worden echter in
gespannen, om zo spoedig mogelijk
wederom huishoudzeep en/of toi
letzeep in distributie te brengen.
Bij de eerstvolgende bonaanwij
zing zal, behalve het normale rant
soen (225 gram huishoudzeep of 90
gram toiletzeep) een extra rantsoen
worden verstrekt (90 gram toilet
zeep) op de e-kaarten.
De datum van de Friese Elfsteden
tocht en wedstrijd is thans vastgesteld
op 28 December a.s. De organisatoren
zijn over het algemene zeer tevreden
over de toestand van het traject
Slechts op enkele plaatsen moet het
ijs nog wat sterker worden en wat dat
betreft zijn de onmiddellijke vooruit
zichten niet ongunstig want het vroor
gisteravond in Friesland acht graden
Maar er kan in acht dagen nog veel
gebeuren.
Nadere bijzonderheden.
Ten aanzien van de Elfstedentocht ver
neemt ANP-Sport nog de volgende bij
zonderheden.
Kaarten voor deelnemers worden der
dag tevoren (Vrijdag) tegen betaling be
schikbaar gesteld aan een der loketten
van een nader bekend te maken bureau.
Niemand zende dus geld vooruit
Er wordt de aandacht op gevestigd, dat
de lengte van het traject 200 km bedraagt,
dit ls ongeveer de afstand Leeuwarden-
Den Haag.
Medische keuring ls niet vereist, doch
ieder moet er van doordrongen zijn, dat
een dergelijke tocht in de winter, voor
een groot deel met tegenwind, alleen kan
worden volbracht door lichamelijk sterke
rijders. Ook al ln verband hiermede is
het besluit genomen, geen deelnemers
beneden 18 Jaar tot de wedstrijd of tocht
toe te laten.
Voorts wordt vernomen, dat de da
tum van de elfmerentocht en wedstrijd,
die volgens een vroeger bericht voor
lopig afgelast was, nader bepaald ls
op 23 December.
Voor deelnemers etc aan de Dorpentocht
op a.s Zondag zal 's morgens vanaf 8 uur
van het Station te Alkmaar een bus
rijden naar Stompetoren.
's Middags vanaf 4 uur rijdt de bus dan
weer van Stompetoren naar bet Station
te Alkmaar
dat een Constellation voor elke
vlucht naar New-York aan voedsel
enz. meeneemt: 50 eieren, 36 liter
vruchtensap, 5 rollen beschuit, 6
broden, 5 koeken, 20 pond worst,
IX pond ham, 2 pond leverworst,
1 pond rookvlees, 3 pond kaas,
2 pond boter, 5 blikjes en 6 flessen
melk, 8 pond meelspijs, flakes, 120
stuks fruit, 12 liter soep, 50 maal
tijden (met na of voorgerecht), een
flesch Boldoot, 50 pakjes hopjes,
50 tabletten chocolade, 100 pakjes
kauwgum, 2 flessen jenever, 1 fles
dry Martini, 1 fles sherry, 400
sigaretten, 24 flessen bier, 24 fles
sen Coca Cola, 5 -flessen ginger-
ale, 12 flessen cassis, pond thee,
2 pond koffte, 3 pond suiker, 3
blikken biscuit, 2 blikken toast,
50 petit-fours en 3 pond cakes.
Het Centraal Distributiekantoor
deelt mede, dat de inlegvellen GA
605, GB 605, GC 605, GD 605, GE
605, hoewel deze niet meer gebr.iikt
zullen worden voor de uitreiking
van bonkaarten voor voedingsmid
delen, toch zeer zorgvuldig be
waard moeten worden.
Deze inlegvellen zullen nl. t.z.t
nog voor andere verstrekkingen ge
bruikt worden.
„Illegallteitskolder"
De bomaanslag te Den Haag is
thans tot oplossing gebracht. De
daders zijn A F de Boer en Bak
ker, die 4 „Molotof-cocktalla" had
den klaargemaakt, teneinde wraak
te nemen op twee superieuren van
Kapitein van Heemstda, den heer
Boer, die waarschijnlijk tijdens de
oorlog verraad pleegde en een
vierde nog onbekend persoon.
Eerst Donderdag heeft van Heem
stra een volledige bekentenis afge
legd. Het motief van deze mon
sterlijke aanslag moet gezocht wor
den in een soort „illegalite'tskol-
der" die de drie schuldigen, uitste
kende oud-illegalen, te pakken had.
NACHTMIS UIT MAASTRICHT IN
GEHELE WERELD TE HOREN
De Nachtmis, die ln de Kerstnacht
wordt gecelebreerd in de St. Servaas te
Maastricht, wordt door de Wereldomroep
PCJ uitgezonden Om kwart vóór vijf be
gint de klok van de kerk te luiden,als
plechtige achtergrond van een door een
Maastrichts meisje, dat een Amerikaans
graf heeft geadopteerd, te spreken Kerst
groet. Om 5 uur volgt dan de uitzending
van de Mis. Deze is ook ln ons land t-
horen op 49 meter en wordt heruitgezon
den door de Regionale Omroep Zuid od
211 meter.
Gisterochtend vroor het in
Twente 13 graden, terwijl de tem
peratuur in Leningrad één graad
boven nul was.
Gisterochtend zijn 300 Am
sterdamse meisjes verblijd met pak
ketten, welke waren afgezonden
door hun Amerikaanse vriendjes.
In Hamburg» waar bet proces inzake
't vrouwenkamp-Ravensbrück wordt
voortgezet, veroorzaakte de beklaagde
Mory enige opschudding, omdat zü last
kreeg van haar zenuwen, die volgens
haar verdedigster na acht Jaren kamp
leven „niet meer zo sterk" zjjn.
De waarheid over de toestanden ln
Ravensbrück is inderdaad hard om aan
te horen.
„Zij vertelt duizenden leugens, zij lie^t
van het begin tot het einde!" schreeuwde
Fiau Mory plotseling in het Engels, na
net verhoor van de Franse getuige Vio
lette le Crocq, die als „Nacht- und Nebel-
gevangene" in Ravensbrück geweest was
Een „Nacht- und Nebel" gevangene was
Iemand, die was voorbestemd om tegen
het morgengrauwen de dood te worden
Ingezonden.
Violette getuigde, dat Frau Mory In
Block 10 de van ellende en narigheid
Krankzinnig geworden vrouwen met een
Koppelriem afranselde en voorts had zij
gezien, dat deze vrouwelijke arts dode
lijke injecties toediende.
Ook tegen dr. Treite uitte getuige zware
beschuldigingen Zij stelde hem aanspra
kelijk voor de vreselijke toestanden in
Block 10, speciaal in de kamer, waar de
krankzinnigen waren, die op zijn last
geen dekens kregen en ook niet verbon
den mochten worden en die slechts ge
kleed waren in 'n hemd. Ook zou dr.
Treite volgens getuige, behalye zigeuner
innen, een meisje van 9 jaar gesteriliseerd
hebben. Hierbij was Oberschwester Mar-
schall tegenwoordig, die over het alge
meen zeer hard tegen de patiënten was.
Vijf vrouwen waren bij een transport
colonne uitgevallen. Zij waren opgehaald
en door mestwagens in het kamp ge-
Dracht. Twee van haar waren al gestor
ven. Drie leefden echter nog. Door de
„Oberschwester" werd aan getuige ver
boden enige hulp te verlenen. Ook be
schuldigde zij Dorothea Blnz, die met
haar fiets op gevangenen inreed en ze
dan sloeg, omdat zij haar in de weg ge
staan hadden. Deze had een grote her
ciershond die zij tegen de gevangenen
ophitste, zodat het dier de gevangenen
hevig beet.
Bin'z had eveneens de krankzinnige ge
vengenen geslagen, naar wie zij voor haar
plezier ging kijken. Getuige had dr Win
kelmann selecties zien doen, die ten doel
hadden vrouwen uit te zoeken voor de
gaskamer. Het was echter niet alleen nu,
dat beklaagde Mory het te verantwoor
den kreeg. De vorige getuige, de Bel
gische mevrouw Van den Boom, die haar
een monster noemde, dat nog meer ge
vreesd was dan de S S, vertelde hoe Mory
voor de geringste aanleid, als straf voor
dysenterie- en andere patiënten in Block
10 haar voedsef inhield, zeggende, dat het
toch maar was voor monden van niet-
productieve krachten Ook zij noemde dr.
Treite verantwoordelijk voor de selectie-
en verweet hem gezegd te hebben, dat
patiënten, die te veel in het hospitaal
kwamen, niet behandeld mochten worden.
Enige dagen te voren had de bekende
Engelse mevrouw Odette Samson, die een
Bpeciale behandeling nodig had en door
den kampcommandant zelf in de Ameri
kaanse linies was gebracht, voor het
meerendeel bevestigd, wat de andere ge
tuigen reeds verklaard hadden.
Zij verklaarde bovendien nog, dat zij
levende vrouwen naar het crematorium
had zien brengen, dat dag en nacht
werkte.
VORST BEREIKT HAAR
HOOGTEPUNT.
Weersverwachting, geldig tot he
denavond:
Overdag geleidelijk wat meer be
wolking bij iets toenemende wind,
hoofdzakelijk tussen Oost en Zuid.
Nog geen neerslag van betekenis,
matige tot lichte vorst.
5)
Het is vier uur geweest op de „Zaan»
dam" en Kees van der Slot gaat naar
zijn wacht, 't Zit er weer op. Hij moet
terug naar de machinekamer. Hij slaat
een blik over het water. De zon staat
aan bakboord op ongeveer 20 graden
hoogte. Niets bijzonders. En Kees van
der Slot denkt dat het weliswaar jam»
mer is dat z'n vrije prik er weer opzit,
maar dat hij straks weer zoveel maal
17 mijl dichter bij New York zal zijn.
Hij gaat naar beneden.
Op dat ogenblik voelt hij iets. Er
gaat iets door het schip heen. Een zwa»
re, zuigendsdreunende slag. Hij slaat
tegen de grond, grijpt zich, al vallend,
nog vast, doch is versuft
Tegelijk staat hij al weer overeind
ook. Wat is dat? denkt hij verward.
Een torpedo, flitst het door hem heen.
Maar het was zo'n vreemde klap. Zou
er misschien iets in de machinekamer
gebeurd zijn? Een ontploffing? Ook dat
is mogelijk.
Het is een ogenblik stil geweest op
de „Zaandam", doch dan begint het te
rumoeren. Een vreemd rumoer. Er
wordt geschreeuwd en geroepen. Staal
slaat op staal, van der Slot hoort rep»
pende voeten over de dekken. Hij hoort
vloeken, hij lioort water kletteren en
hij hoort andere, vreemde geluiden.
Maar hij kan niets zien. Het is ineens
aardedonker om hem heen geworden.
Dat betekent dat de electrische ver»
lichting is uitgevallen. Kees van der
Slot is dan blij dat hij op gevoel de weg
weet in het lijf van de „Zaandam".
En hij kruipt naar boven, hoewel de
trap scheefgeslagen is en hij merkt dat
het schip niet meer rechtstandig in zee
ligt.
Hij weet nog steeds niet of het een
torpedotreffer is of een explosie in de
machinekamer, maar hij voelt instinc»
tief dat ze New York binnen de gestel»
de termijn niet zullen bereiken.
Snel en dodelijk heeft de torpedo haar
werk gedaan. Een felle steekvlam is
sissend uit de buik van de „Zaandam"
geflitst en daarna is de zee begonnen
naar binnen te stromen.
Het is een meesterlijke treffer ge»
weest, stellig meer dan alleen maar
Eikenloof en brillanteq waard. Precies
in het hart van het schip. Dit echter
gezien vanuit het standpunt van de
mannen in de duikboot die even weg»
gedoken is om daarna opnieuw positie
te kiezen.
Het schip trilt na. In alle verblijven
aan boord is het volk van de stoelen en
banken geslingerd. Overal komt bre»
kend glaswerk neer, overal slaan deu»
ren uit scharnieren, en komen met har»
de, doffe klappen neer. Het volk pro»
beert door de gangen aan dek te ko»
men, maar zo eenvoudig is dat niet.
Hier is een gang versperd, daar is een
massa hout en ijzer naar beneden ge»
komen. Heel het schip ligt eigenlijk aan
gruizelementen.
Het moet wel een reusachtig gat zijn
want de machinekamer stroomt in min»
der dan geen tijd vol. De machines
lop«n uit,.maar er zit nog vaart in het
schip. Vele ogen gaan naar de redding»
boten. Dit ziet er niet zo mooi uit.
Twee zijn er totaal vernield en de derde
maakt een zwaar beschadigde indruk.
Honderden mannen rennen naar die
boten, doch kapitein Stamperius op de
brug schijnt het nog niet de tijd te
achten om er vandoor te gaan. Hij geeft
bevel de sloepen niet te vieren. Nog
even afwachten.
Even afwachten... het volk voelt er
niet veel voor. De „Zaandam" zinkt
snel als de weerlicht en er is tóch geen
redden meer aan.
Kapitein Stamperius is een goed ka»
pitein en daarenboven is hij een Ne»
derlandse kapitein. Dat verklaart zijn
laatste vleug hoop om het schip, dat
goede schip „Zaandam", te redden.
Maar de „Zaandam" i s niet meer te
redden. De „Zaandam" is een schip
waarover zich liet noodlot voltrokken
heeft en dat reddeloos verloren is.
Het instinct fluistert in de oren der
mannen: vlucht... vlucht... vlucht...
Eer het te laat is. Eer het schip in de
lucht vliegt. Ga overboord, red je le»
venvlucht.1
Een vreemde spanning ligt over de
„Zaandam". Wat is er in de machine»
kamer gebeurd? Welk drama heeft zich
op de stookplaat voor de vuren afge»
speeld? Hoeveel mannen zijn er bene»
dendeks doodgeslagen?
Kees van der Slot heeft het allang
bekeken. Hij begrijpt dat het weer mis
is en dat New York voorlopig komt op
de lijst der andere wensen die niet in
vervulling gaan Hij rent naar beneden,
wil zich aleer hjj overboord gaat. nog
even voldrinken. Een goede raad, die
hem al meer dan eens gegeven werd.
Hij draait de kraan om, opent z'n
mond, wil zich gulzig volzwelgen met
zoet water... maar hij proeft niets.
Geen yater meer, geen druk op de wa»
terleiding.
Hij richt zich op, zucht eens diep en
dan moet hij zich opnieuw vastgrijpen,
want het is alsof de wereld vergaat.
Hij pakt zich aan de eerste de beste
wand beet en wacht af. Een tweede
ontzaglijk zware explosie heeft de
„Zaandam" opgeheven en daarna neer»
gekwakt. Dit is een tweede torpedo. En
dit is het einde van het schip.
Met z'n kop naar voren vliegt olie»
man van der Slot naar de trap. Die
hangt er waarachtig nog, maar is niet
meer dan een gekronkeld stuk ijzer. Hij
loopt naar boven en wat hij ziet doet
hem wankelen.
Aan dek is de hel losgebarsten.
(Wordt vervolgd)
In het plantsoentje voor de Onderzee dienstkazerne aan de Helders* Bassin-
gracht, thans tUdelUk Marinekazerne, ligt een vijver, en in die vijver ontwaart
de vreemdeling een wonderlijk voorwerp dat hö misschien niet heel spoedig her
kent als de toren van een onderzeeboot Een meterslange mast steekt boven het
torentje nit: de periscoop Aan de weg kant voor de rijver staat een „gralaerk",
ln de wandeling so ook genoemd, en daarop staat te lezen dat de toren in de
vijver afkomstig ls van de eerste onderzeeboot der Koninklijke Marine de
„Lnctor et Emergo", die op 21 Dec 1906 ln dienst werd gesteld
Het ls dus vandaag veertig Jaar gele
den. dat de onderzeeboot haar Intrede
deed in de Koninklijke Marine, waarmei
feitelijk een nieuw hoofdstuk ln Neder
landse geschiedenis ter zee werd aange
vangen
Wij, die aan het begin staan van het
vijfde decennium, weten welk een be
langrijk hoofdstuk dat ls geworden En
dat vooral de laatste bladzijden daarvan
van een importantie zijn, dh? haar weer
ga In onze zeegeschiedenis nauwelijks
vindt
Niet de eersten....
Overigens werd het wel tijd, ln 1906,
dat de Nederlandse marine haar Onder
zeedienst kreeg, want andere landen wa
ren ons reeds ver voor: Engeland, Ame
rika, Rusland, Frankrijk, Itall en Japan
bezaten al onderzee-vloten, en dat kon
de Nederlandse marineleiding natuurlijk
niet op zich laten zitten
Men moet echter niet denken, dat on
ze toenmalige minister van marine zelf
het lnitatief tot de bouw van de eerste
onderzeeboot genomen heeft Het was de
werf „De Schelde", die geheel voor
eigen risico volgens plannen van de
Electric Boat Company een onderzeeboot
op stapel zette De minister had toege
zegd, de boot te zullen overnemen, wan
neer Ze aan bepaalde eisen bleek, te vol
doen
De eerste proeftocht
Nu, toen de boot gereed was, en een
speciale Amerikaanse bemanning aan
boord was gekomen om er de proeftoch
ten mee te maken, werd ze door een
sleepboot „binnendoor" naar Nieuwe-
diep gebracht Dat reisje nam door mist-
vertraging, kleine aanvaringen en derge
lijke perikelen, een dikke week ln be-
lagEn toen begonnen de eerste
werd een hopeloze
mislukking, en dat kwam hoofdzakelijk
doordat de Amerikaanse experts zich
niet bepaald als zeelieden ontpopten
Maar weer terug naar „De Schelde"
te Vlissingen En daar kwam weldra
een Nederlands marineofficier, de
luitenant ter zee P Koster, aan boord,
die had aanpeboden om onder zijn
leiding een Nederlandse bemanning
te oefenen en daarmede de proef
tochten te herhalen Weer ging na
enige tijd de „Luctor et Emergo"
naar Nleuwediep, ditmaal deftig
„buitenom", de proeven werden her
haald, en thans met succes! En toen
werd, op 21 December 1906, de „Luc
tor et Emergo" overgenomen door de
Staat der Nederlanden; de boot kwam
als Hr Ms „Onderzee-torpedoboot No
1" onder commando van den luitenant
ter zee der 2e klasse Jhr G L Scho-
rer, ln dienst van de Koninklijke
Marine
Er kwamen er meer!
Het ls bij die éne onderzeeboot niet ge
bleven Er kwamen er meer, en ze wer
den groter! De „O 1" had een lengte van
ruim twintig meter en een waterver
plaatsing onder water van 125 ton, maar
onze „O 27" die twee maanden gele
den haar eerste duik maakte nabij Den
Helder heeft een lengte van bijna 81
meter en een standaard-waterverplaat
sing van 967 ton De „O 1" maakte eind
Januari 1907 een pracht van een duik,
hangende in de takels van de mastbok op
de Rijkswerf te Den Helder; de „O 27"
presteerde het veertig Jaar later om ln
de Atlantische wateren een dulkdlepte
te bereiken van honderd meter....
Er zijn ln die veertig jaren dus wel
vorderingen gemaakt; de boten werden
tot 't uiterste geperfectlonneerd zodat ln
de tweede wereldoorlog de „Jachthonden
der zee" maandenlang buitengaats konden
blijven, geheel op zichzelf aangewezen.
Het onderzeebootwapen groeide uit tot
een uiterst belangrijk onderdeel van de
gewapende macht ter zee. In de afgelo
pen oorlog werden ook door onze onder
zeeboten honderdduizenden zeemijlen af
gelegd, en vele tienduizenden tonnen vij
andelijke scheepsruimte werden naar de
bodem van de zee gejaagd.
Veertig jaren!
De mannen van onze Onderzeedtenst
kunnen met trots terugzien op het
geen z(J ln de voorbijgegane veertig
jaar en vooral ln de laatste zes jaar
daarvan, hebben gepresteerd. De
strijd heeft offers gekost, natuurlijk,
en verscheidene van onze onderzee
boten znllen nimmer meer onze ha
vens binnenlopen, maar al deze offers
werden hopen wij niet tevergeefs
gebracht!
Maar ook ln vredestijd heeft de Onderzee-
dienst prachtig werk verricht. Ontelbare
reizen voor vlagvertoon werdén naar bui
tenlandse havens gemaakt, waar men
steeds met bewondering kennis nam van
wat varend Nederland presteerde, en
waar men respect kreeg voor de produc
ten van Nederlandse werven.
En dan de waardevolle bijdragen, die
de Onderzeedienst aan de wetenschap
leverde Honderdduizend zeemijl legde
professor Venlng Meinesz met Neder
landse onderzeeboten af, om belang
rijke onderzoekingen te 'doen over de
vorm van onze aardbol en over de
wetten der zwaartekracht; dat waren
reizen, die in het middelpunt van de
belangstelling stonden van het gehele
Nederlandse volk.
Dit veertigjarig jubileum ls een mijlpaal,
en het ls goed dan een ogenblik terug te
zien op hetgeen voorbijging, maar we
wenden weer spoedig de blik op de toe
komst, waarin zeker voor de Onderzee-
dienst van de Koninklijke Marine nog be
langrijk werk te wachten staat. Moge het
uitsluitend het uitvoeren van een vredes
taak zijn, en moge nog ontelbare keren
het commando „Periscoop op!" weerklin
ken, maar dan niet om door het met zilt
water bespatte glas vijandelijke schepen
te pellen.
Al is dan op deze herdenkingsdag de
Onderzeedienstkazerne niet als zodanig in
gebruik, en al slaat bijna niemand meer
het oog op het eenvoudige monument
voor het gebouw, wij menen toch dat een
kleine bloemenhulde bij de „grafzerk" op
haar plaats ls, alleen reeds om de nage
dachtenis te eren van hen, die in de afge
lopen veertig jaren aan boord van Ne
derlandse onderzeeboten hun leven ga
ven, CAD
(Van onzen parlementairen redacteur)
„Het Dagblad" in Den Haag doet in
een Indische correspondentie de perti
nente mededeling, dat de luitenant-gou
verneur-generaal, dr H J v Mook, zeer
binnenkort vervangen zal worden door
een zijner naaste medewerkers, dr Ph J
Ictenburg, die dan niet luitenant-G G zou
worden, maar volledig gouverneur-gene
raal Vervolgens geeft bedoelde corres
pondentie weinig opwekkende beelden
van de gedragingen van dr Van Mook,
wiens humeur ondragelijk zou zijn ge
worden.
In een ander bericht meldt genoemd
blad, dat er groot ongenoegen heeft be
staan tussen den luit G-G Van Mook en
de leden der Commissie-Generaal, die
dan ook niet zouden willen terugkeren
als dr Van Mook niet vervangen wordt.
DE MORTUIS NIL NISI BENSE
Van de doden niets dan goeds,
luidt het spreekwoord en nu we
het verscheiden herdenken van
de stoomtrein, die tot het ver
leden behoort en plaats heeft
moeten maken voor zijn electri-
schen broer, doen wij ook ons
uiterste best, mild te zijn in ons
oordeel.
De „meester" ls vervangen door
den wagenvoerder, voor de slak
kengang kwam snelheid in do
plaats, voor „beestenwagentjes"
modern materieel.
En toch, met hoeveel genoegen
zaten wij soms in die ouwe ver
trouwde stoomtrein, vertrouwd na
toch maar luttele maanden diensti
Welke onverwachte surprises bo
den de gammele wagens niet, als
je in het donker reisde en niet
wist wie er naast je zat. Pas op
de verlichte perrons ontdekte
welk een „schat" je ontgaan
wasEn is het U ook nooit
overkomen, dat in het avondlijk
duister iemand zich neerzette,
juist op de plaats, waar U al zat7
Hebt U ook nooit eens geprobeerd
een raampje open te trekken,
waarbij U de riem in Uw handen
hield, of wat voor een riem door
ging, en het venster in een ge
heimzinnige sleuf verdween,
waar het van zijn leven nooit
weer uit te voorschijn wilde ko
men? Hebt U zich, bij daglicht
althans, nooit eens verdiept in de
talloze opschriften, die de wan
den „sierden"? Sommige deden U
blozen en beschaamd het hoofd
afwenden, andere vermaakten U
in hoge mate, vooral de commen
taren. die onder de voorschriften
prijkten inzake het „opstaan,
plaatsje vergaan"
Onze stoomtrein zijn we kwijt,
glanzende electrische wagens
snellen onder de rij draden Am
sterdam is een half uur dichter
bij, maar toch, Engelse locomo
tief en Duitse wagens en stoom
en stank, wij zuilen je missen, al
künnen we Je ook missen, maar
dan als kiespijn!
KREEFT
