over de regerings-verklaring
Oost-Indonesisch Kabinet
samengesteld
Prof. GERBRANDY
Hors cl' Oeuvre
Ernstige botsing op de Afsluitdijk
DE CIGARET
DE NOORDHOLLA NDSCHECOURANT
DAGBLAD VOOR DEN HELDER, KOEGRAS, TEXEL, WIERINGEN EN ANNA PAULOWNA
„Woorden van H.M. de Koningin
worden als dekmantel gebruikt..."
Voetbal afgelast!
Kind te Alkmaar
doodgevallen
Financiering Particuliere
Woningbouw
Van nabij en verre
Dorpentocht afgelast.
Alles moet nog worden opgebouwd"
De installatie
Wolven in Griekenland
Een toevallige geschiedenis
Bespreking handelsverkeer
met Duitsland
Zijwand van autobus opengereten
Drie zwaar en drie
ichtgewonden
De gewonden
Noodlottig wantrouwen
HET aftreden van Byrnes, enkele
maanden vóór met de vredes
besprekingen betreffende Duitsland te
Moskou een aanvang gemaakt moet
worden, mag dan al een wereldschok
kend feit zijn of op zijn minst een ge
beurtenis, die de gehele wereld onaan
genaam heeft verrast, de radio-rede
voeringen, die de republikeinse minister
va» defensie Sjarifoedin en de opper
bevelhebber der republikeinse troepen
te Djokjakarta hebben uitgesproken, ra
ken de belangen van Nederland meer
onmiddellijk. In deze redevoeringen toch
wordt Nederland beschuldigd van de
stelselmatige schending van de wapen
stilstands-overeenkomst en heeft laatst,
genoemde spreker gewaagd van Neder
landse agressiviteit en van geduld aan
Indonesische zijde, dat uitgeput raakt.
Hij heeft zelfs tot voortzetting van de
strijd aangezet. En dit geschiedde terwijl
de Commissie-Generaal op weg was
naar Indië zij is Donderdagochtend te
Batavia aangekomen om het door de
Nederlandse regering aanvaarde accoord
te tekenen.
Weerbericht
BUREAU:
Koningstraat 78-80
Den Helder
Telefoon 3345
Olro 449041
Dlz.: J. BI]lama
ZATERDAG tl JANUARI W47.
Voortzetting van de
70e JAARGANG No. 9469.
HELDE RSCHE COURANT
TARIBVEWi
Advertenties: 14 cent per
millimeter. Familieberichten
1T cent per m.m. Kleine ad
vertenties Juttertjea") tot
II woorden 75 cent, elk woord
meer I cent
Abonnementen: per kwarten
t 3—per poet f 155
H' ofdred acteur: M. H. E. Cyldert, Rayon redacteuren C. A Dekkers en W. Kok.
Donderdagavond om 9,45 uur heeft
prof Gerbrandy de volgende rede
uitgesproken voor de zenders Hllver
..aura I en n
Op Vrijdag 3 Januari werd van „of
ficiële" zijde een verklaring per radio
openbaar gemaakt naar aanleiding
van mijn rado-rede, de dag tevoren
uitgezonden over belde zijders Ik
wens thans in verband met deze re
geringsverklaring iets te zeggen
De regeringsverklaring treft niet
de zakelijke inhoud van het door mij
gesprokene, zij treft niet het machti
ge probleem, dat ons allen beroert.
Zij is, wat men noenit, er naast
Bet is daarom niet aangenaam over
haar te handelen vooral niet waar
er een persoonlijke kant aan zit. Toch
wil ik niet zwijgen, nu van officiële
zijde is gereageerd.
Ik had eerder moeten komen met mijn
toelichting op de koninklijke verklaring
Iran 7 December 1942, zoo luidt het ver
Wijt.
De koninklijke radiorede van 7 Decem
ber 1942 is helder als kristal Zij had
heus aan toelichting geen behoefte
Dr Van Mook
Nu kom ik tot de eigenlijke kwestie Ik
Zou wel de laatste mogen zijn om Dr Van
Mook op het punt van overschrijding der
grenzen van de Grondwet te kritiseren,
want ik zou zelf hebben bevorderd dat hij
met ongekende macht werd bekleed
Het lijkt mij gewenst de feiten te laten
«preken.
In October 1941 was er in mijn kabine
een vacature voor koloniën Na beraad
in mijn kabinet wenste ik de oorlog
met Japan kwam dreigend aanzetten
overleg te plegen met den gouverneur
generaal van Ned.-Indië, de heer TJarda
van Starkenborgh Stachouwer. Dit over
leg leidde tot de beslissing om den heer
Van Mook te polsen voor koloniën Ik kon
hem met goed gevolg ter benoeming voor
dragen aan H M de koningin Kort daar-
zi& brak de oorlog met Japan los In
overleg met den gouverneur-generaal
verzocht de heer Van Mook mij toen
hem van zijn belofte te ontslaan.
Nadat prof Gerbrandy erop gewezen
had, dat dr van Mook op verzoek van
G-G TJarda van Starkenborgh luitenant
gouverneur-generaal geworden was, me
moreerde hij dat ook de G-G Dr v Mook
tiaar Londen stuurde
Alle hens aan dek
Hoewel daarover toen niet dadelijk is
beslist, was het natuurlijke vooruitzicht
dit, dat te zijner tijd Dr Van Mook als
luitenant-gouverneur-generaal zou terug
keren naar Nederlands-Indië
Ik veroorloof mij over het opnemen In
ons midden van Dr Van Mook, die door
den gouverneur-generaal naar ons was
toegezonden, het volgende: In deze voor
het koninkrijk benarde jaren gold slechts
één devies: Alle hens aan dek, allen sa
menwerken, van welke politieke opvat
ting, van welke ligging tegenover allerlei
problemen ook, samenwerken in de meest
doelmatige vorm tot het ene doel: de
oorlog winnen
Ik kende dr van Mook tevoren niet,
omgekeerd hij mij niet Wij leerden el
kaar kennen Ik heb een ernstig voorval
dat bijna tot een crisis leidde, in mijn
radio-rede van 2 Januari vermeld Maar
in dien tijd prevaleerde boven alles: wat
eist 't belang van het Koninkrijk, en wat
eist de oorlogvoering Zo was het ook bij
onze Brltsche bondgenoten, daar zwegen
richtingen, daar sprak alleen het vader
land, het imperium
Machts-opeenhoping?
Is er toen in werkelijkheid een machts
opeenhoping geschapen, die allerbedenke-
lljkst is? Daar is geen sprake van Wat
is nl geschiedt In het najaar 1944, ln
September-October van dat Jaar, hoopten
wij op een snelle bevrijding van Neder
land
De tijd is aangebroken dat dr Van Mook
als lultenant-gouverneur-generaal terug
keert naar het Verre Oosten, laat hij voor
die korte tijd lid van ons kabinet blij
ven, gebonden aan samenwerking met
ons
Aldus Is geschied Dit is juridisch In
derdaad een monstrum, maar een prak
tische noodmaatregel ln oorlogstijd in
tussen Nederlands bevrijding kwam
niet Toen dit duidelijk werd, Is den
heer Van Mook medegedeeld, dat de
samenkoppellngg van functies beëin
digd moest worden En ze ts beëindigd
Dat vertelt de regeringsverklaring er
niet bij Is dan misschien de macht, ge
geven aan den lultenant-gouverneur-ge
neraal, te groot geweest T Natuurlijk
moest de luitenant-gouverneur-generaal
bijzondere bevoegdheden hebben Die ver
langde hij ook Hij kreeg wat het kabinet
na langdurige beraadslaging voor korte
overgangstijd beslist onvermijdelijk en
nuttig vond Ik heb ln mijn memorandum
de besluiten, waarop de bevoegdheden
rusten, vermeld
Ik moet hieraan nog een hoogst be
langrijk punt toevoegen
De herbenoeming van dr Van Mook In
1944 geschiedde met een alles beslissende
beperking, welke beperking ik aan hem
persoonlijk namens Kroon en kabinet
heb overgebracht
(Zie vervolg pagina 2).
Naar wij van de zijde van de KNVB
vernemen, ztjn alle KNVB-wedstrijden
voor Zondag a.s. afgelast, 6ók die van
de afdeling Noord-Holland en de Zater
dagmiddag-competitie,
Het (reeds tot 13 Januari uitgestelde)
programma van 5 Januari wordt in zQr.
geheel opnieuw verschoven naar Zondag
19 Januari a.s.
Het twee-Jarig zoontje van den heer J
Imming, aan de Langestraat te Alkmaar,
viel van de tweede verdieping van de
ouderlijke woning, doordat een dubbele
deur, waartegen het kind aanleunde,
plotseling open ging Het kind was op
slag dood
Binnen enkele dagen zal van Rege
ringswege de regeling voor de finan
ciering der particuliere woningbouw wor
den bekendgemaakt.
De particuliere bouwer zal door deze
♦egeling een deel van de hoge bouw
kosten kunnen bestrijden uit de huur
opbrengst. Voor het financieren van het
niet-rendabele deel der bouwkosten Zal
op de particuliere kapitaalmarkt een be
drag moeten vinden. Voor dit bedrag
zal de Staat gedurende tien jaren de
rente betalen voor dit bedrag Na deze
periode zal het bouwen waarschijnlijk
weer rendabel zijn, zodat dus dan weer
stabiliteit zal zijn bereikt
TELLEN
De regering heeft voor dit Jaar
een volkstelling aangekondigd
Daar dit mij wel een leuk
werkje lijkt, zal ik mij dezer
dagen eens als teller aanmelden
bij den directeur van het Cen
traal Bureau voor Statistiek. Ik
heb hem n.1. een mooi systeem
voor te stellen Het is heel een
voudig. Als hij mij benoemt, er,
dat dóet hij natuurlijk, is de
gang van zaken aldus:
Ik bel ergens aan en zeg tegen
het meisje-voor-dag-en-nacht, of
het dag-hitje, of de werkvrouw,
of mevrouw zelf, wie er dan ook
opendoet: „Dag dame. mag ik er
even in? Ik kom u tellen." En
dan laat ik mij voorstellen aan
de leden van het gezin, accepteer
een kopje koffie in de ochtend,
een kop thee in de middag en
's avonds tegen tien uur een kop
chocola een warme cognac
grog is óók goed ik vertel het
een en ander en tel: Pa, Moe.
Zus, Boy, enz. en dan de keu
kenprinses, éls zij er is „Ziezo
zeg tk dan, „dat is dat. Bedankt"
en ik bel bij de buren aan Na
tuurlijk houd men mij, als lk
tegen etenstijd kom, te eten. Zo
behoort het Ik ben een net per
soon, dat ziet men dadelijk.
In begin op 1 Mei van dit Jaar
Ons land heeft ongeveer 9'/t miV
lioen inwoners; tk hoop er een
50 per dag af te werken en op
te tellen, d.wz, 300 per week
Ik heb dus werk voor 31.666 we
ken of 633 jaar Nee, dat kan
niet Maar als de directeur mij
nu 632 assistenten geeft zijn wij
Juist binnen één Jaar (2 weken
vacantie meegerekend) klaar.
De moeilijkheid is, dat wij dan
weer van voren af aan moeten
beginnen, om hier en daar de
wiegenklndjes te tellen Mis
schien is er aan mijn systeem
toch nog wel wat te verbeteren
Het zou jammer zijn als het niet
werd toegepast, want het kost ln
deze tijd van papierschaarste
haast geen papier Nu, We zul
len wel eens zien. Maar het
baantje trekt mij aan
KREEFT.
B en W van 's-Gravenhage hebben
de ontwerp-gemeentebegroting 1947 aange
boden met een tekort van niet minder
dan 24 millloen
Ter opening van de wekelijkse Ame
rikaanse luchtvaartdienst van Washington
naar Bombay heeft de skymaster „Taj
Mahal" de afstand van 10,468 km ln 45 uur
en 48 minuten afgelegd
Een personentrein is op de lijn van
Toulouse naar Marsellle op een goederen
trein ingereden, die was ontspoord Vijf
tig personen werden gewond
De stroomlevering van Duitsland naar
Holland zal waarschijnlijk tijdelijk wor
den stopgezet ten gevolge van de crltieke
situatie waarin de electriciteisvoorziening
van West-Duitsland door de vorst is ko
men te verkeren
In een perceel aan de Uiterwaarden
straat te Amsterdam is de 47-jarige be
woonster door gasverstlkking om het le
ven gekomen
Te Rotterdam is een goederentrein
In botsing gekomen met een gemeentelijke
pekel- en zandauto Locomotief en auto
werden zwaar beschadigd, doch persoon
lijke ongelukken deden zich niet voor
Gisteren heeft tengevolge van de
zware mist het luchtvaartverkeer op
Schiphol de gehele dag stilgelegen
Wegens onbetrouwbaarheid van het tjs
heeft de Dorpentochtcommlssle voor
Noord-Holland de Dorpentocht van a s
Zondag definitief afgelast
77
Naar een bijzonderen correspondent
van het ANJ. verneemt, is Nad
Jamoeddin Daeng Malewa geslaagd
ln het formeren van een Oostindone-
sisch kabinet De samenstelling van
dit kabinet is als volgt:
Minister-president en minister van
economische zaken, Nadjomoeddin
Daeng Malewa.
Binnenlandse Zaken, Anak Agoeng
Gde Agoeng, zelfbestuurder van Gian-
jar (Bali).
Financiën, Mr. M. Hameling, direc
teur Java-Bank, Makassar,
Onderwijs, E. Katoppo, inspecteur
van het L. O, Minahassa-
Gezondheid, Dr. S. J. Larrouw.
Sociale Zaken, kapitein J. Tahjja.
Justitie, mr, Tjia Kok Tjiang, hoofd
juridische zaken residentiekantoor
Makassar-
Verkeer en Waterstaat, E. D. Den-
gah, lid adviesraad alg. regeringscom
missariaat voor Borneo en Grote Oost.
Voorlichting, Dr. G. R, Pantouw,
lid college dagelijks bestuur Zuid-
Ceiebesraad,
De installatie van het nieuwe Oost-
Indonesische kabinet zal Maandag 13
Februari in het gebouw van de voor
malige Raad van Ned-Indië te Batavia
plaats vinden. Hier zullen de nieuw
benoemde ministers de eed afleggen in
handen van het tijdelijk staatshoofd,
Tjokorde Gde Rake Soekawati, zulks in
tegenwoordigheid van den lt.-gouver-
neur-generaal Dr, H. I. van Mook, de
overige leden van de commissie-gene
raal; den legercommandant lt.-generaal
S. H. Spoor, vice-admiraal A. S. Pinke,
den directeur-generaal Dr. P. J. A.
Idenburg en vele andere hoge autori
teiten.
De ministerpresident Nadjamoeddin
heeft in een korte verklaring gezegd,
dat dit kabinet een „constructiekabi-
net"kan worden genoemd
Men pleegt een dergelijk kabinet in
West-Europa een zakenkabinet te noe
men, doch hier, aldus Nadjamoeddin,
Is deze term minder toepasselijk we
gens het ontbreken van een volgroeid
partijenstelsel Tevens duidt de naam
van dit kabinet een bijzondere taak
aan en wel deze, dat het alles nog
moet opbouwen, van een grondwet af
tot een departementale organisatie toe,
waarbij zakelijke motieven de doorslag
zuilen geven
De aangekongidde reis vvan den gene
raal Spoor naar Nederland is in ver-
tand met de installatie enkele dagen
uitgesteld.
Nadat er vier dagen lang een sneeuw
storm ii» Griekenland heeft gewoed,
zijn er wolven, door honger gedreven,
uit de bergen naar de vlakten afge
daald en zijn gesignaleerd buiten de
militaire barakken ten Oosten van Sa-
loniki. De soldaten hebben ze ver
dreven.
In Koedijk wandelde «en man, die I
plotseling op straat neerstortte en
alle verschijnselen vertoonde van
een lijder aan vallende ziekte. De
patiënt met het toeval werd een
woning binnengedragen, zijn ho:fd
werd liefdèrijk ondersteund door
één van de bewoonsters en een
dokter werd erbij gehaald. Na
weer voldoende hersteld te zijn
was de patiënt in de gelegenheid,
zijn tocht te vervolgen, waarbij
bleek, dat hij naar Alkmaar moest.
Allerlei omstandigheden leidden
ertoe, dat er geld werd ingezameld
tot een vrij aanzienlijk bedrag, om
de man uit de ergste nood te hel
pen. Men spreekt van een bedrag
van 15 gulden. Opgetogen dankte
hij zijn weldoeners en vertrok.
Échter, enige dagen later kreeg
aan de Langedijk ook iemand een
toeval, waarbij dezelfde procedure
gevolgd werd. Hier kwam een be
drag van negen guldx bij elkaar.
En weer een paar dagen nadien
gebeurde precies hetzelfde in
Oudorp. In drie verschillende
plaatsen drie toevallen is natuur
lijk erg toevallig, maar als dan
blijkt dat het hr drie gevallen de
zelfde man is, en dat er drie maal
geld wordt ingezameld, na incasso
waarvan hij zijn weg kan vervol
gen, spreekt men niet meer van
toeval, dan heet dat opzet.
Ziet men dus toevallig dit toeval,
dan zij men op zijn hoede.
Op 23 Januari a s zal een gemengde
Engels—Amerikaanse delegatie naar
den Haag komen voor £et voeren van
besprekingen met het directoraat voor
de buitenlandse economische betrek
kingen Het doel van deze besprekin
gen is een regeling te treffen voor het
handelsverkeer tussen Nederland en de
EngelsAmerikaanse zóne ln Duits
land
Gisterochtend omstreeks kwart voor
tien heeft op de Afsluitdijk, op pl.m.
4 KM. afstand van de Noordhollandse
kust, tengevolge van gladheid en
mist, een ernstig verkeersongeval
plaats gehad, waarbij drie personen
zwaar en drie licht werden gewond
Op het genoemde tijdstip wilde de Alk-
maarse chauffeur S B., die de autobus
dienst Alkmaar—Leeuwarden reed, een
vóór hem rijdende auto passeren, welks
manoeuvre echter noodlottig zou worden
Op het moment namelijk, dat de bus
op de linker weghelft reed, naderde van
de richting Friesland een grote trailer
van de firma Halbertsma uit Grouw
Daar het zicht door de zware mist uiter
mate was beperkt, merkte de buschauf
feur zijn tegenligger te laat op. Wel deed
hij nog alle moeite, naar rechts uit te.
wijken, doch hierdoor slipte de bus en
bleef het achtergedeelte op de linker
helft van het wegdek.
De trailer greep de autobus, waarin
vijftien passagiers waren gezeten, on
geveer in het midden en scheurde het
achtergedeelte van de zijwand er ge
heel uit. Na de botsing heerste er een
ogenblik een paniekstemming, doch
toen men even later ln de ravage de
balans van deze ernstige hotsing kon
opmaken, bleek dat er althans op
dit moment gelukkig geen doden
vielen te betreuren. Wel was een zes
tal personen gewond, van wie drie
ernstig.
Zodra mogelijk werd medische hulp
vanuit Wieringen gerequireerd en al
spoedig waren ziekenauto's ter plaatse,
waarmede de gewonden naar Den Hel
der werden vervoerd. De beide chauf
feurs kwamen de' schrik vrij.
Nader vernemen wij nog, dat de vol
gende personen naar het r.k. zieken
huis te Den Helder zijn overgebracht
M. C, Hommer van Beverwijk, mevr.
C de Jong—Dekker van Callantsoog,
mevr Heydanus van Sint Maartens
brug, mevr. A, de WildeTamboer van
Bergen, D. Visser van Alkmaar en W
Paap van Zandvoort De beide eerst
genoemden zijn bereids weer naar hun
woonplaats teruggekeerd en mevrouw
Heydanus werd naar een ziekenhuis te
Alkmaar overgebracht. De toestand
van de ,drie laatstgenoemden is nog
steeds ernstig.
20)
Door het dagenlang liggen op de har
de planken van het vlot ontstonden
putten en kerven in de gevoelige li
chamen van de vijf mannen. De zengen
de zon deed de rest. Die brandde de
tere plekken open, zodat het vel weg-
krulde en het bloed naar buiten drong.
Het beetje zonnebrandpoeder werd
angstvallig voor de ergste wonden ge
bruikt doch het was op eer ze het wis
ten.
De eerste weken masseerden ze el
kaar om de toenemende stijfheid tegen
te gaan en fit te blijven. Het duurde
echter niet lang of hun ontbrak de
kracht om te wrijven. Ze lagen maar het
liefst naast elkaar, te turen in de verte
of zo maar zonder doel ln het groene
water van de oceaan, die tergend een
tonig onder hen doortrok.
Soms kreeg van der Slot een hevige
behoefte aan een cigaret. Het leek hem
jaren geleden dat hij de laatste gerookt
had en hij vroeg zich af hoe het moge
lijk was dat hij in al die jaren zoveel
duizenden cigaretten gedachteloos in
rook had doen opgaan. Cigaretten wa
ren goedkoop. Voor een paar centen en
nog minder had je er al een. Wat zou
het hem nu niet waard zijn één cigaret
te hebben Hij zou hem in zijn mond
steken, hij zou vuur maken met de luci
fers en hij zou de rook inhalenlang
zaam, diep in zijn longen. Heel diep
zó diep, dat hij de rook zou kunnen
voelen in heel zijn lijf, in zijn hart en in
zijn longen. Hij zou zich wel eens een
keer helemaal vol met rook willen zui
gen aan een cigaret, totdat hij er dron
ken en duizelig van was. Maar er zijn
geen cigaretten op de South Atlantic.
Daar zijn eigenlijk maar drie dingen, die
je daar in overdaad toegediend krijgt,
zoveel als je wilt. Dat zijn water, lucht
en zon. Maar het water, de lucht en de
zon waren tegelijk hun vijanden en het
waren bittere vijanden.
Kees van der Slot dacht, soesde en
droomde maar over die cigaretten. Hij
zag de doosjes op zich af komen...
Player Lucky Strike Philip Mor
ris Capstan Mooie felgekleurde
pakjes, met glanzend cellofaan, dat
knisterend onder je nagel weggleed
dan de flavour van de cigaretten en de
smaak van de rook. Kees van der Slot
had weinig fantasie maar toch nog wel
zóveel, dat hij een onbeschrijflijk heim
wee naar de éne cigaret kreeg. En er
kwam een ogenblik, dat hij die heimwee
niet meer kon verstouwen en hij die ci
garet maakte. Hij had geen tabak, geen
rijstpapier. Hij had niets. Hij had al
leen maar wat stukjes papier, die om
de rolletjes verbandgaas gewikkeld wa
ren. Die papiertjes wikkelde hij er af,
rolde ze op, stijf in elkaar, en zie, het
kreeg de vorm van een cigaret. Hij be
keek die cigaret en z'n vingers beefden.
Wel.,, als er nu eens tabak in zatl Hij
wierp een blik om zich heen. De vier
anderen lagen met gesloten ogen naast
hem, twee van hen onder het zeil Hij
greep een doosje lucifers. Hij pakte er
een lucifer uit, haalde hem langs het
ruwe strijkvlak. Toen stak hij de ciga
ret op.
Hij zoog de rook naar. binnen en het
werd duizelig voor z'n ogen. Maar he
was een vuile, smerige smaak, het was
een stinkend stuk namaak-cigaret en
ineens wist Kees van der Slot, de olie
man van de „Zaandamdat hij met ro
ken moest wachten tot hij weer op een
schip zat.
Met een spijtig en wanhopig gebaar
wierp hij de cigaret buiten het vlot. Het
ding deinde even mee op de rug van de
brede golf om daarna te verdwijnen
Kees van der Slot sloot zijn ogen. Hij
zag uit een zwart niets met lichte spik
kels kleurige doosjes te voorschijn ko
men. Hij kon de letters erop lezen:
Philip Morris CapstanGold
Flake
Hij gromde van wanhoop.
Soms vroeg een van hen den anderen
of hij enig idee had waar ze zich be
vonden. Ieder had er zo zijn eigen ge
dachten over maar niemand wist in
welke richting ze gegaan waren, nie
mand van hen wist bij benadering hoe
ze gedreven waren en in welke richting
ze nu gingen. Dat stuurloos ding, dat
rondtollend vlot, dreef soms op een en
dezelfde dag in verschillende richtin
gen en er was voor hen geen touw aan
vast te knopen. Daarbij bezat niet een
van hen ook maar enige practische nau
tische kennis, een tekort dat ieder van
hen danig dwars zat.
Het waren ook maar eenvoudige jon
gens en ze misten de handigheid en de
vindingrijkheid die gewoonlijk de schip
breukelingen in romantische boeken be
zitten. Ze wisten niet dat het mogelijk
was een water-zandloper te maken, die
geijkt kan worden door twee opvolgen
de zonsondergangen. Maar ze bezaten
0E Nederlands-Indische regering
heeft de beschuldigingen over
schending van de wapenstilstand cate
gorisch van de hand gewezen en het
spreekt vanzelf, dat er, na de jongste
kamerdebatten en de rede van minister
Jonkman van opzettelijke en stelselma
tige agressiviteit van Nederlandse zijde
geen sprake kan zijn. Maar de sfeer
van wantrouwen waarin een gedeelte
van het Indonesische volk ademt is door
de besluiten we'ke in Den Haag geval
len zijn geenszins weggenomen, wan
trouwen, dat ongetwijfeld wordt gevoed
door de perscampagne van Nederlandse
groepen, die zich met de overeenkomst
van Linggadjati niet kunnen verenigen
ook de republikeinen houden zich na
tuurlijk op de hoogte van hetgeen hier
te lande over Indië geschreven wordt
Een zeker wantrouwen heerst wellicht
ook bij sommige Nederlandse, niet-
verantwoordelijke, elementen ten op
zichte van de oprechte vredelievend
heid der Indonesiërs; en wantrouwen is
in de politiek en in aangelegenheden van
militair belang altijd een bedenkelijke
en noodlottige factor geweest. Daarbij
komt, dat ook grote groepen republi
keinen, evenals grote groepen van het
Nederlandse volk, zich met het accoord
yan Linggadjati allerminst kunnen ver
enigen en geen vrede hebben met de
Unie zoals hun regeringsvertegenwoor
digers en de Commissie-Generaal die
hebben ontworpen. Zij eisen Indonesië
cp voor den Indonesiër, geheel los van
elk Europees gezag.
yoOR deze extremistische groepen
is reeds de aanwezigheid van
fewapende teenstanders een element,
dat gevoelens van vijandschap prikke
len moet en er behoeft dan niet veel te
gebeuren of deze gevoelens zetten zich
in daden om. Vandaar de voortdurende
schermutselingen hier en daar en een
voortzetten van de strijd ondanks het op
14 October afgekondigde bestand.
JQE voorlichtingsdienst van het Ne
derlandse leger heeft medege
deeld, dat dit bestand in de maanden
November en December 350 maal van
Indonesische zijde geschonden is; Sjari
foedin zijnerzijds beschuldigt de weer
partij van onophoudelijke provocatie en
Soedirman spreekt van een agressie, die
het geduld der Indonesiërs heeft uitge
put, zodat de strijd, wanneer deze een
maal is ontbrand, moet worden voort
gezet. Uit de redevoeringen, te Djok-
jakara uitgesproken, valt op te maken,
oat het waarschuwend woord, door dr.
van Mook in zijn Nieuwjaarsrede geuit,
niet de indruk heeft gemaakt welke hij
er ongetwijfeld van heeft verwacht. De
luitenant-gouverneur-generaal heeft
toen een krachtig optreden in uitzicht
gesteld tegen de onverantwoordelijke
elementen, die het tot stand brengen van
een vreedzame overeenkomst poogden te
saboteren. Maar het is, gezien de ver
warde toestand waarin de voorlopige
republikeinse regering nog verkeert, niet
gemakkelijk vast te stellen wat onver
antwoordelijke elementen zijn. Sjarifoe
din, die deel uitmaakt van deze rege
ring, kan daartoe moeilijk worden gere
kend en generaal Soedirman de op
perbevelhebber, evenmin. En ook aan
Nederlandse zijde is de toestand ge
zien de actie welke hier te lande nog
steeds tegen de overeenkomst van Ling
gadjati wordt gevoerd en die op de men
taliteit der Nederlandse troepen in In
dië van invloed kan zijn nog zeer
verward. Dit alles geeft voedsel aan we
derzijds wantrouwen, dat ijlings weg
genomen zal moeten worden om gevol.
gen te kunnen voorkomen, die noodlot
tig kunnen zijn. U.
leen horloge. 's-Nachts was het, bij hel
ler weer, eenvoudig geweest door mid
del van de zuidelijke hemelpool.
Soms hadden ze het gevoel dat ze de
ene dag in de tegenovergestelde rich
ting dreven als de dag ervóór. Ze zei
den het elkaar, maar niemand kon een
antwoord geven.
Ze wisten het niet. En ook de zee,
de enige die het wist, antwoordde niet.
Zo schoven de dagen achter elkaar
aan.
(wordt vervolgd)
NEVEL OF MIST.
Weersverwachting, geldig tot he
denavond:
In het overgrote deel van het land
mist, plaatselijk enige neerslag. In
het Noordoosten van het land tem
peratuur om het vriespunt tot
:ichte vorst. Overigens temperatuur
om het vriespunt. Aanvankelijk
nog weinig wind, later wat toe
nemend uit Zuid of Oost.
ZON EN MAAN.
12 Jan.: Zon op: 8,05. Onder: 16,12.
Maan op: 23,08. Onder: 11,08.