Grootscheepse militaire actie
bij Soerabaja
r
Nederland weer op de
Britse markt
J
Jongeman door
trein gegrepen
DE NOORDHOLLANDSCHE COURANT
DAGBLAD VOOR DEN HELDERKOEGRAS, TEXEL, WIERINGEN EN ANNA PAULOWNA
Bezetting van geïnundeerde gebieden het doel
„Catastrophale situatie'
Parijse politie
arresteert
15 geestelijken
Hors d'Oeuvre
BRIEF van
Commissie-generaal
aan Sjahrir
Een interessante wedstrijd
DEMOCRATIE!
V..
Tragisch ongeval bij Oudesluis
De Belgische regeringscrisis
Prins Bernhard in Zwitserland
De lading van de „Martin
Behrman"
Schip vrijgegeven?
Van nabij en verre
Zebra's, kamelen en bisons te
koop
Handelsovereenkomst met Engeland
Export van 16.000.000
pond sterling aan
agrarische producten
H. M. de Koningin verleent
gratie
De kleine
Grote Vier
lüeet&ecicftt
BURXAU:
Koningstraat 78-80
Den Helder
Telefoon 2343
Giro 448041
Dlr.: J. Btjlsma
DINBDAG 18 MAART 1947,
Voortzetting uan de
7#e JAARGANG No. 9525.
HELDERSCHE COURANT
TAHHVHfj
Advertentie»: 14 cent per
millimeter. Familieberichten
1T cent per m.m. Kleine ad
verten ti es (..Juttertjes") tot
li woorden 73 cent elk woord
meer I cent
Abonnementen: per kwartaa
t S.per post f S .06
H» o/dred*ct«mr: M. H. E. Uyldert, Kiroartdiettirtn C. A. Dekken en W. Kok.
Nederlandse troepen zijn 18 KM. opgerukt bfl een aanval op de stad
Modjokerto, ruim 60 KM. te zuiden van Soerabala.
Dit bericht is afkomstig van welingelichte kringen te Batavia. Soetan
Sjahrlr, de Indonesische premier, is er van op de hoogte gesteld, dat de
reden voor deze actie is het mislukken van de poging van het republi
keinse leger Om de Nederlandse stellingen te Modjokerto voor onder
lopen te vrijwaren door het omleggen van de rivier de Porong. Enige
tijd zijn onderhandelingen gevoerd over de inundaties.
Een Nederlandse militaire woordvoerder bevestigde, dat militaire ope
raties aan de gang waren, maar kon niet mededelen of Modjokerto was
bezet.
Een Nederlandse .militaire woord
voerder heeft verklaard: „Met het
oog op de catastrophale situatie, wei-
ke zich geleidelijk in de Brantas del
ta heeft ontwikkeld, moesten Neder
landse troepen overgaan tot bezet
ting van de geïnundeerde gebieden
teneinde gelegenheid te scheppen de
vernielde dijken en andere irrigatie-
werken te herstellen. Bijzonderheden
rfln nog niet bekend."
Een woordvoerder van de Commis
sie-Generaal deelde mede dat men
deze actie eerst na onderhandelingen
met de Indonesiërs begonnen was en
dat de actie bedoeld was om 2000
ton rijst, die volgende maand geoogst
moest worden, te redden en de De-
volking van dit gebied voor hon
gerdood te behoeden.
Niet van invloed op Llnggadjati.
In een uiteenzetting over de militai
re actie bij Soerabaja heeft de woord
voerder van de Commissie-Generaai
voorts nog verklaard, dat deze acue
geen invloed zal hebben op de onder
tekening van het accoord van Llng
gadjati.
De Parijse politie heeft een dertig
tal personen gearresteerd, onder wie
een tiental monniken en vijf pries
ters. Deze worden er van beschul
digd onderdak en hulp te hebben
verleend aan personen, die gezocht
worden wegens activiteit ten gunste
van de voormalige regering van
Vichy.
Deze monniken en. priesters verborgen
collaborateurs en verschaften hun valse
papieren om naar Spanje en Portugal te
komen. Een drukkerij en laboratorium
voor de vervaardiging van dergelijke
papleren werden in een bibliotheek ge
vonden. Voorts wordt opgemerkt, dat
het merendeel der gezochte en gearres
teerde personen tot een geheime anti
communistische organisatie behoorde.
TAALHERSTEL
De Nederlandse taal is een las
tige taal. Toen een Amsterdam
mer het een bevriend vreemde
ling trachtte uit te leggen deed
hij het aldus:
„Kijk, je zegt: „lk staan of
„ik sting". Nou zou je denken
dat je ook zeggen moet: „ik
gaan" of „ik ging", maar nu is
het juist weer: „ik gaan" of „ik
gong","
Ja, het Nederlands i s moeilijk
en de Nederlander is hardleers
Jaar op jaar heeft Charivarius in
de voormalige „Groene", die des
tijds, hoewel jonger, minder groen
was dan nu, als een waakhond
gebromd tegen de verbasteraars
van onze taal. Het heeft niet of
weinig gebaat. Nog altijd bezon
digt de Nederlandse schrijver en
redenaar zich aan het smakeloze
woord „beslist" (spreek uit:
besjlisjt), inplaats van „stellig
Telkens weer struikelt de lezer
over „vanaf" en „vanuit", waar
aan de fnaffer en de fnuitei
trouw willen blijven tot hun lite
raire dood, en over het germa
nisme „meerdere" wanneer ver-
scheidenen of velen wordt be
doeld. De „gaatommers" gaan no?
altijd om. Het gaat nog steeds
om dit of dat.
Het bijvoegelijk naamwoord
„reuze" (spreekt uit: ruise) is
gelukkig ln onbruik geraakt, en
dit is een reuze-geluk, maar meer
geluk dan wijsheid. Het woord
was versleten.
Gelukkig dat d i t geluk ons be
schoren blijft: dat niets beklijft
dat alles verslijt, ook het mis
bruik van de taal. De taal geef
daarmee blijk een levend orga
nisme te zijn dat zich regene
reert. Zoals het levend lichaair
ziekte-kiemen uitstoot en zich
van infecties herstelt, juist zo
herstelt zich de taal telkens weer
Charivarius kan rustig slaper
ln zijn graf ln het stille duin
De taal heeft hem niet meer no
dig Zij herstelt en heelt zichzel
als zij wordt verminkt of ver
wond. KREEFT.
De woordvoerder gaf voorts een
beschrijving van de inundaties, welke
hij het gevolg noemde van extremis
tische actie en van kwaadwilligheid
van locale militaire commandanten,
die zich niet hebben onderworpen aan
de autoriteit van het hoogste mili
taire gezag. Hij wees er op, dat deze
actie uitsluitend is ondernomen voor
het herstel van sluizen en dijken en
dat het niet in de politieke gedrags
lijn der regering ligt haar gebied uit
te breiden voor politieke doeleinden.
Nader wordt gemeld, dat bU de ac
ties ln de sector Soerabala Modjoker
to door de Nederlandse troepen is be
zet.
wij
in
ge
en
De commissie-generaal heeft, naar
aanleiding van de militaire acties in
het gebied van Soerabaja, het volgende
schrijven aan Sjahrir gericht: „Hierbij
zien wij ons genoodzaakt Uwe Excellen
tie mede te delen, dat heden een begin
vai» uitvoering is gegeven aan het
voornemen om met eigen Nederlandse
middelen de noodtoestand op te heffen,
die als gevolg van de inundaties van de
delta van Sidoardjo is ontstaan. Als
eerste stap daartoe is hedenmorgen
overgegaan tot de militaire bezetting
van de sluizen bij Lengkong en Mlirip.
Door de Inundaties in het deltagebied
zelf, dat dientengevolge bijna geheel on
begaanbaar is geworden, heeft de mi
litaire operatie zich over een wijder ge
bied dan de eigenlijke delta moeten uit
strekken en is de bezetting van Modjo
kerto noodzakelijk geworden.
Het behoeft geen betoog, dat
betreuren, dat het overleg, daf
deze aangelegenheid gaande Is
weest, niet op tijd tot afdoende
zichtbare resultaten heeft geleid.
Na afloop van de militaire bezetting
en na vaststelling van de maatrege
len, welke door onze waterstaat
deskundigen zullen moeten worden
genomen voor opheffing van de
noodtoestand, zjjn wij bereid in
overleg te treden over de wijze,
waarop in dit gebied ln samenwer
king met de organen van het repu
blikeinse bestuur regelmatige toe
standen kunnen worden hersteld.
„Deze bereidwilligheid is een uit
vloeisel van het 'e't, dat de Nederlandse
regering duidelijk heeft uitgesproken,
dat zij niet langs militaire weg invloed
wenst uit te oefenen op de ontwikke
ling van de politieke verhoudingen in
Indonesië.
Indien zij zich gedwongen ziet tot een
cok door haar betreurde actie als thans
tot uitvoering is gekomen, dan kan zulks
slechts ten doel hebben de opheffing
van de noodtoestand, waardoor het
leven van tallozen wordt bedreigd. Wij
zijn ons bewust van de bedenkelijke
zijden, die aan de toepassing van mili
tair geweld als uiterste middel, zelfs in
gevallen als het onderhavige, zijn ver
bonden doch een zeer ernstige overwe
ging van de gehele toestand heeft in dit
geval er toe geleid deze bezwaren te
aanvaarden". De commissie-generaal be
sluit met het vertrouwen uit te spre
ken, „dat de opheldering van de poli
tieke situatie, zoals die in de bedoeling
van onze beide delegaties ligt, ln een
nabije toekomst de samenwerking zoda
nig zal doen zijn, dat locale incidenten
als de onderhavige tot het verleden
zullen behoren".
De eeuwfeestcommissie van het stadje
Holland heeft een opstelwedstrijd uit
geschreven onder de leerlingen en stu
denten der middelbare scholen en uni
versiteiten in de gehele Verenigde
Staten over de invloed van de Neder
landse kolonisatie op de Amerikaanse
beschaving. Zes winnaars zullen een
reis naar Nederland mogen maken,
waar zij gedurende zes weken gast der
Nederlandse regering zullen zijn, ter
wijl zes andere winnaars een bezoek
aan de stad Holland in Michigan zullen
brengen als gasten der plaatselijke com
missie. De opstellen moeten voor de
eerste Mei worden Ingezonden.
Bö de Berkelstuw nabij Haarloo werd door het kruiende Us een breuk in de dijk
veroorzaakt. Anefo P.
„Wij geloven, dat de mens bepaal
de onvervreemdbare rechten heeft,
b.v. het recht om zijn geest en zijn
ziel naar eigen inzicht te ontwikke
len, vrij van vrees voor onderdruk
king, onder voorbehoud, dat hij
geen inbreuk maakt op het gelijke
recht van-anderen. Voor ons is een
gemeenschap niet democratisch, in
dien mensen, die de rechten van
hun medemensen eerbiedigen, niet
vrij zijn om hun eigen opvattin
gen en overtuigingen te uiten zon
der dat zij bevreesd behoeven te
zijn van huis en haard te kunnen
worden weggehaald. Voor ons is
een gemeenschap niet vrij, indien
de wet eerbiedigende burgers in
vrees leven, dat het recht op ar
beid hun wordt ontnomen of dat zij
van hun leven, vrijheid en jagen
naar geluk worden beroofd", aldus
gaf generaal Marshall te Moskou
de Amerikaanse opvatting over
democratie weer.
Zondagavond kwam de bijna 20-jarige
Jan Geerligs tezamen met zijn vriend
Ab. Tiel met de fiets aan de hand over
de spooroverweg nabij Oudesluis. Door
de harde wind hadden zij de trein niet
gehoord die uit de richting Schagen
kwam en het station Schagen om 21,57
uur had verlaten. De heer Tiel, die eni.
ge meters achter Geerligs liep, trachtte
zijn vriend nog te waarschuwen, toen hij
de trein zag naderen, maar blijkbaar
heeft Geerligs hem niet gehoord, met
het noodlottige gevolg, dat hij door de
trein werd gegrepen en op slag gedood.
Voor de familie Geerligs is het verliezen
van hun enige zoon een zware slag.
Spaak heeft medegedeeld, dat de
tussen socialisten en christen-socialisten
(de twee grootste partijen van België)
bereikte overeenkomst de volgende pun
ten omvat: zoeken naar een oplossing
van de koningskwestie en verlenen van
stemrecht aan vrouwen aan het eind
van dit of het begin van het volgend
jaar. Zowel de liberalen, als de com
munisten zullen niet aan de regering
deelnemen.
Prins Bernhard is gistermorgen met
twee der prinsesjes per vliegtuig aan
gekomen op het vliegveld Chateau Neuf
bij Sion, alwaar hij hartelijk verwel
komd is.
Prins Bernhard zou per trein door
reizen naar Zermatt.
Mr. J. E. van Hoogstraten, direc
teur van het Nederlands-Indisch De.
partement van economische zaken,
heeft bekend gemaakt, dat de lading
van het Amerikaanse 7.176 ton me
tende vrachtschip „Martin Behrman",
dat onlangs door een Nederlandse
torpedobootjager is aangehouden en
naar Batavia is opgebracht, door de
Nederlands-Indische regering is op
geëist voor den export.
Mr. van Hoogstraten zeide, dat door
experts reeds was vastgesteld, dat de
lading van genoemd schip afkomstig
was van ondernemingen en voorna
melijk eigendom was van Britse on
dernemers.
De lading bestond uit rubber, sui
ker, sisal en kina. De meeste produc
ten zullen waarschijr^ijk in Neder
landse en in andere Amerikaanse
schepen naar Nederland en de Ver
enigde Staten worden verscheept.
Uit gezaghebbende bron wordt ver
nomen, aldus meldt het Franse pers
bureau Agence France Presse, dat
de Martin Behrman toestemming zou
krijgen de haven van Batavia, met
zijn lading te verlaten. De corres
pondent van AFP bericht verder, dat
het bericht evenwel niet Is beves
tigd.
Willlam WelSs, te Dayton ln Ohio, die
bijna twee Jaar lang aan hik heeft ge
leden, is thans overleden aan longont
steking. De Amerikaanse minister
van financiën, John Snijder, voorziet een
sluitende begroting voor 1947 i
April zal het 175 Jaar geleden zijn dat
Brielle werd bevrijd. Dit feit zal fees
telijk worden herdacht. De burge
meester van Winterswijk heeft naar aan
leiding van klachten over incorrect dan
sen, het z.g. „swingen" en het spelen van
swingmuziek verboden. De consu
mentenprijs voor aardappels blijft on
veranderd 11 cent per kg voor zand- »n
12 cent voor kiel aardappelen. In
een dorp bij Stettin zijn twee Poolse
grenswachten vermoord. Men vermoedt,
dat een Duitse ondergrondse organisatie
evrantwoordelijk ls. In Febr. bedroeg
Nederlands uitvoer 177,5M ton (v. m. 184,395
ton) tegen 97 mlllloen eulden (v. m
108 millioen gulden). In Engeland
is thans definitief besloten tot de vijf
daagse werkweek ln de steenkolenmijnen
Deze regeling gaat 5 Mei ln. Mosle
Barazanl, lid van de groep Stern, is door
een militair gerechtshof te Jeruzalem
schuldig bevonden aan het ln bezit heb
ben van een handgranaat en ter dood
veroordeeld De Amsterdamse recher
cheur van politie W. Grootendorst, die
talrijke Joden aan de Duitsers heeft uit
geleverd, ls tot levenslange gevangenis
straf veroordeeld. De stad Keulen
zal uit een vllegtulghal van het voor
malige militaire vliegveld een theater
gaan bouwen. De kosten bedragen onge
veer 3.000.000 mark.
Burgemeester en
Den Haag stellen de
over te gaan tot
verschillende dieren
wethouders van
raad voor om
de verkoop van
uit de voorma
lige Haagse dierentuin aan de volgende
gegadigden:
Diergaarde „Blijdorp" 2 zebra's
voor 4800, 1 jonge kameel voor
950, 2 nandoe's voor 835 dieren
park Wassenaar" 1 zebu voor 1225
2 kamelen voor 3250, 2 nandoe's voor
830, 1 lama voor 800 Ouwehand's
Dierenpark te Rhenen 1 bison voor
660.
INTERNATIONAAL JEUGDTOUR-
NOOI GAAT NIET DOOR.
Op de gehouden vergadering van be-
stuurderen van F A en Leaque is on
der meer besloten het internationaal
jeugdtournooi, waarvoor ook Neder
land had ingeschreven, niet te laten
doorgaan ln verband met hét verbod
van midweekse wedstrijden De wed-
stijd Engeland—Frankrijk is verplaatst
naar Zaterdag 3 Mei
Tussen Nederland en Engeland is
een handelsovereenkomst gesloten,
waarbij Nederland zodanige hoeveel
heden naar het Verenigd Koninkrijk
zal zenden, als kunnen worden ge
mist van de betrekkelijk kleine over
schotten aan kaas, gecondenseerde
melk, eieren en bacon, welke be
schikbaar zijn.
De handelsovereenkomst moet ge
zien worden als een nuttig begin
voor het herstel van Nederland's
positie op de Britse markt.
Een belangrijke uitbreiding van de te
exporteren artikelen ligt in de komende
jaren in het verschiet. De waarde van
de export naar Engeland bedroeg in
Onder zeer grote belangstelling oefende de Nederlandse elftalclub onder leiding
van haar trainer Jesse Carver te Ede, Ook werd een oefenwedstrijd gespeeld,
waaraan door alle 33 spelers werd deelgenomen. De jongens lopen hun „rondje".
Anefo P,
1946 ongeveer 8.000.000 pond sterling,
ö.w.z. 25 percent van de export van 1838.
Gehoopt wordt. dat dit percentage aan
merkelijk zal worden verhoogd. Het ex
port-program vertegenwoordigt een
waarde van totaal 21.000.000 pond ster
ling, t.w. agrarische producten, 16.000.000
Industriële producten, 5.000.000. Aan
zuivelproducten zou voor 2.500.000 pond
sterling geëxporteerd worden. De prij
zen der Nederlandse uitvoerartikelen
liggen niet boven de kostprijzen. De
Nederlanders moesten de prijzen ver
lagen om ze in overeenstemming te
brengen met het Britse prijspeil.
Tegenover de verkoop naar Engeland
staat een aankoop uit Engeland van
28.000.000 pond sterling, zodat de be-
tal:ngsbalans tot een bedrag van 7.000.000
pond sterling ongunstig zou blijven
voor Nederland.
De artikelen voor uitvoer naar Neder
land, welke in de besprekingen zijn ge
noemd, zijn textielgoederen, garens,
ijzer- en staalwaren, boeken en tijd
schriften, schoenen, chemische produc
ten, sisal. De artikelen voor invoer uit
Nederland: kaas, gecondenseerde melk,
bacon, eieren, groenten, fruitpulp, aard-
appelmeelproducten sierplanten, bollen,
heesters, zaden, visch en voorts: meu
belen karton, grafische producten,
schoenen en lederwaren, sigaren, phar-
maceutische artikelen, essences, zout,
verfstoffen, chemische producten, glas-
zand, aardewerk, bouwmaterialen, tex-
liel, landbouwmachines elecrische ar
tikelen, stroohoezen, manden, hoepels,
etc.
Namens den minister van Justitie
wordt bekend gemaakt, dat H.M. de Ko
ningin gratie heeft verleend aan A. C.
Manintveld, tot de doodstraf veroor
deeld bij sentent e van het bijzonder ge-
lechtshof te 's-Gravenhage, en aan A
Doorewaard tot de doodstraf veroor
deeld bij sententie van de Krijgsraad te
Velde.
De doodstraf is t.a.v. Manintveld ver
anderd in een levenslange gevangenis
straf en t.a.v. Doorewaard in een tijde
lijke gevangenisstraf van 20 jaren met
aftrek van de tijd in verzekerde bewa
ring doorgebracht
Terwijl heel de wereld in verwar
ring en verwording verkeert, rechte
loosheid en corruptie overal worden
waargenomen, millioenen mensen
aan de vreselijkste ontberingen prijs
gegeven zijn en reikhalzend uitzien
naar herstel van orde en vrede,
waardoor hun een bescheiden be
staan mogelijk kan worden gemaakt,
vergaderen de ministers van buiten
landse zaken der vier grote mogend
heden in de oude hoofdstad van het
Russische rijk, teneinde tot eensge
zindheid te geraken over de midde
len waarmee en de wijze waarop
zij de wankele wereld weder in
evenwicht kunnen brengen. Aller
ogen zijn op deze staatslieden geves
tigd, en met spanning ziet men uit
naar de berichten over het resultaat
van hun overleg. De wereld is uit
haar voegen geraakt, grenzen zijn
weggevaagd, millioenen nijvere men
sen van hun haardsteden verdreven,
van geld en goed beroofd, tot dak
loze en vaderlandloze zwervers ge
maakt ten laste van een gemeen
schap die welhaast geen nieuwe las
ten dragen kan; Centraal Europa
wordt door honger en epidemieën uit
geput en het fascisme steekt daar het
hoofd weer op; Aziatische volken
worden door bloedige burgeroorlogen
bedreigd sinds de Europeanen niet
meer bij machte zijn daar leiding te
geven; maarte Moskou verga
deren de Grote Vier en zij zullen
zich beraden over de middelen om
door krachtig en eendrachtig optre
den de orde in de wereld te herstel
len en de vrede te verzekeren. Zij
hebben daarbij immers zelf het
grootste belang! Zij hebben zo juist
ondervonden dat men met z.g, natio-
naal-socialistische methoden, met be
dreiging en afdreiging, met machts
vertoon en geweld meer te verkiezen
dan te winnen heeft en dat een oor
log geen winst meer opleveren kan,
ook niet als men hem wint. Groot-
Brittanië is daarvan een treffend
voorbeeld, het verarmde en uitgeput
te Frankrijk eveneens. ,,War does
not pay". Een oorlog levert voor nie
mand voordeel op. Bovendien, in
vroegere bijeenkomsten der leidende
staatslieden (het waren toen nog
slechts de Grote Drie) tijdens de
oorlog belegd. toen beraadslaagd
werd over doelmatige samenwerking
in de ttrijd egen de As, is men het
altijd spoedig en gemakkelijk eens
geworden over het gemeenschappelijk
belang. Zal men dan nu niet spoedig
tot overeenstemming kunnen komen,
nu het een minstens even groot be
lang betreft?
De eerste week van het Moskouse
congres heeft helaas een ander beeld
te zien gegeven. Niet als wijze, be
dachtzame mannen, die met één
groot doel voor ogen alle kleine veten
terzijde schuiven om dat éne grote
doel dat nood doet te verwezenlijken,
maar als wantrouwende, kleingeesti
ge, twistzieke, naijverige rivalen
hebben zij elkaar over en weer ver
wijten gemaakt, beschuldigingen naar
het hoofd geslingerd, verdachtma
kingen en dreigementen geuit, die
minder blijk geven van neiging tot
samenwerking dan van zucht tot te"
genwerking. waarbij de Oro'e Vier
zich als wel zeer kleine Vier hebben
ontpopt. Beschuldigingen over en
weer betreffende verplichtingen die
niet nagekomen ziin, beschuldigin
gen over troepen die ln de bezette
gebieden onder de wapenen worden
gehouden; over onvoldoende zuivering
dier gebieden; over het niet ontman
telen der wapen-industrie en het niet
vernietigen van de uitgeleverde vij
andelijke oorlogsvloot; over het we
derrechtelijk vasthouden en het on
geoorloofd te werk stellen van
krijgsgevangenen; ja, over wat niet
al!
En intussen broeit het in Azië en
wordt daar de geloofs- en rassens'riid
voorbereid; woeden honger en epide
mie in Centraal Europa; steekt het
nationaal-sorialisme het hoofd weer
in Duitsland op; stort het Britse we
reldrijk ineen; zijn volken als het
Oostenrijkse en het Hongaarse aan
de zwaarste rampen blootgesteld;
trachten de Griekse oostandellngen
veld te winnen; is het Joodse volk in
Palestina de wanhooo nabij; woekert
alom het economisch en moreel ver-
wordingsproces voort en wacht de
angstige en benarde wereld vergeefs
op herstel.
U.
MINDER WIND.
Weersverwachting, geldig tot
denavond:
he-
Geleidelijk weer toenemende be
wolking met later plaatselijk re
gen. Afnemende, doch later weer
toenemende wind, overwegend tus
sen Zuid en Oost. Overdag onge
veer zelfde temperatuur als gister.