kleine vrouw
„Canac/a, my land, my country!"
5
hoogspanning
DAMRUBRIEK
IK W/,.y
DE PAMPLS-PIRAAT door J. D. VAN EXTER
Mackenzie King
Milliardenschenking
van Amerika?
veroorzaakte grote oorlog
„De Negerhut" werd een fantastisch
Onsterfelijk boek
succes
Voor het Europese
herstel
Duizend Hollanders over de Oceaan
Nog een
slaapwandelaarsier
Joseph, joups la boum!
9 WÊ W;
Geen premies.
Feuilleton
maanden
Een eerste stap.
recordhouder
Twintig jaar premier
van Canada
Wij luisieren morgen
naar
Franse smokkelaars in
staking.
J
(Slot)
In Januari 1851 nam zij deel aan
j,et Avondmaal in de kerk te
grunswick. waar haar man tot pro
fessor was benoemd. Eensklaps, als
of het toneel voor haar ogen werd
afgebeeld, zag zij de scène van Oom
Tom's sterven. Onmiddellijk na
haar thuiskomst greep zij pen en
papier en schreef op, wat als een
machtig visioen tot haar was ge
komen.
In April had zg het eerste hoofd
stuk van haar boek gereed en zij
zond dit naar de redactie van de
„National Era" te Washington. Het
verhaal, dat zij op 5 Juni 1851 in
dit blad begon, werd in April 1852
voltooid. De intense belangstelling,
die het wekte, de vragen, die tot
de auteur werden gericht, om meer
feiten en details, de ontelbare aan
moedigingen om voort te gaan met
haar zo prachtig aangevangen werk
en bovenal de groeiende overtui
ging. dat zij een hoge en heilige
roeping te vervullen had, deden
haar arbeid uitgroeien tot een over
weldigende aanklacht.
Voor .de publicatie in de ..Era" ont
ving de schrijfster een honorarium van
300 dollar. Het verhaal had ondertus
sen de attentie getrokken van John
Jewett. een Bostons uitgever, die on
middellijk een bod deed om het in
boekvorm te doen verschijnen. Hij
bood mevr. Stowe de helft van de
winst, indien zij ook de helft van de
onkosten wilde dragen. Deze offerte
werd door prof. Stowe geweigerd, die
zei, dat hij te arm was om enige risico
fe kunnen lopen; en tenslotte werd
overeengekomen, dat de auteur 10
zou ontvangen van elk verkocht exem
plaar.
Er was geen reclame gemaakt voor
het boek; de critiek zweeg het dood,
maar op de dag van verschijning was
alles in rep en roer op de uitgeverij.
Op die 20ste Maart 1852 was de eer
ste druk van 6000 exemplaren reeds
aanstonds uitverkocht. Binnen een
week drukten drie grote persen 24
uur per dag aan Harriet's boek; er
waren 100 binders mee bezig; drie
papierfabrieken werkten alleen maar
voor Jewett. Het honorarium, dat
Harriet kreeg voor de verkoop in de
eerste drie maanden was 10.300 dol
lar. Een jaar na de verschijning wa
ren er 305.000 exemplaren verkocht
en het boek werd nog even hard
gevraagd als in de eerste tijd.
DE WERELD VEROVERD.
De Negerhut werd spoedig in een
tiental landen zonder dat er toe
stemming voor was gegeven nage
drukt; het werd in evenveel talen ver
taald. De onderdrukte volkeren in
Europa beschouwden het ook als het
hunne; zij zagen er een schildering in
van hun eigen nood.
Op 15 April werd het zwijgen der
critiek verbroken. Op die dag wijdde
het op een na belangrijkste blad van
Isew York, „Independent", een bespre
king van anderhalve kolom aan de
Negerhut. De lezers werden opgewekt
het boek over de gehele wereld te ver
spreiden. De rest van de pers sloot zich
hierbij aan. Longfellow oordeelde: „De
Negerhut is een van de grote triom-
phen in de annalen der literatuurge
schiedenis; veel groter nog is de
triomph van zijn morele uitwerking."'
Wittier schreef: „Tienduizendmaal be
dankt voor uw onsterfelijk boek."
Tot ieders verrassing kwam de eer
ste aanval tegen het boek uit het Noor
den. Harriet had begrepen, dat zij de
zonde der slavernij niet alleen op re
kening der Zuidelijke staten kon schrij
ven, want de katoenplantages leefden
door de slaven en hierin zat zeer veel
geld uit het Noorden.
IN HET ZUIDEN VERBODEN.
Tot op dat ogenblik was de Neger
hut alleen maar 'n polemisch boek ge
weest. dat zowel in het Noorden als
in het Zuiden vrij circuleerde en over
al aanhangers kreeg.
Maar ineens werd het boek in de
Zuidelijke staten verboden. Het werd
gevaarlijk een exemplaar te bezitten.
Moeders in die staten begonnen hun
kinderen te vertellen, dat Harriet een
boze heks was. De schrijfster kreeg
anonieme dreigbrieven, waarin zij
werd uitgemaakt voor de aanstichtster
van een slavenopstand.
Beide partijen begrepen thans, dat
De Negerhut niet zo maar een boek
was, maar de lont, die een van de
pijlers der republiek in de lucht kon
laten vliegen. De propaganda van Har
riet had de haat tussen de partijen aan
gewakkerd. de uitbarsting kon niet
achterwege blijven.
Veertig jaar later schreef Kirk
Monroe over de plaats van De Ne
gerhut in- de geschiedenis het vol
gende: „De afschaffing der slavernij
kon niet door een mens worden be
werkstelligd en dat werd zij ook
niet. Zij was het- gevolg van de sa
menwerking van allerlei factoren
de grootste en verststrekkende in
vloed had echter De Negerhut van
Oom Tom, het boek dat op drie na
de grootste oplage ter wereld be
reikte.
Toen Harriet Beecher Stowe op 1 Ju
li 1896 stierf, rouwden duizenden ne
gers. En ook dit jaar maken zij hun
traditionele pelgrimstocht naar het
graf van hun beminde voorvechtster.
Naar vernomen wordt, overwegen
regeringskringen op het ogenblik
de Amerikaanse deelneming aan
het Europese herstel over de ge
hele linie waarbij Europa eco
nomisch als een geheel wordt be
schouwd en wel tot een bedrag
van 15 tot 25 milliard dollar. Naar
wordt verklaard, zal het program
ma geheel het karakter dragen van
schenkingen en niet van leningen.
Men wil dit doen, daar de onder
vinding met de lend lease-overeen
komsten tijdens de oorlog heeft ge
leerd, dat de mogelijkheid bestaat,
dat een gevoel van verbittering zal
ontstaan, wanneer de V.S. hulp
verlenen en terugbetaling verlan
gen.
Hoge ambteiaren verklaarden, dat
men het programma ziet als eén over
brugging tussen het na-oorlogse reliëf
werk en de credietverlening door de
wereldbank. Men wijst er in dit ver
band op, dat de wereldbank in tegen
stelling met de vroegere verwachtin
gen op zijn best een bijkomstige rol
zal kunnen spelen in de periode on
middellijk na de oorlog.
De schenkingen, die op het ogen
blik worden overwogen, zullen hoofd
zakelijk werkkapitaal betreffen, nood
zakelijk voor de aanschaffing van nieu
we uitrustingen, materialen en andere
goederen van essentieel belang voor
het herstel der Europese economische
productie. Het ontbreken daarvan ziet
men als het voornaamst economische
probleem, niet alleen voor Europa,
maar voor de gehele wereld. Naar Ver
nomen wordt, verkeren de plannen in
zulk een staat van voorbereiding, dat
het ministerie van buitenlandse zaken
op het ogenblik overweegt, een specia
le afdeling in te stellen voor de uit
voering van dit programma, met be
trekking tot de grondstoffen enz. De
mogelijkheid bestaat, dat een derge
lijke afdeling niet slechts voor Europa,
doch voor de gehele wereld zal func
tionneren. In zeer goed ingelichte krin
gen acht men het vrijwel onvermij
delijk, dat een speciale zitting van het
congres bijeengeroepen zal moeten
worden ter behandeling van dit pro
gramma.
In het Engelse plaatsje Middlesex
zagen enige arbeiders, die vroeg in de
morgen naar hun werk gingen, een
vrouw lopen die niets anders dan een
nachtjapon aan had. Ze dachten eerst
dat de juffrouw wat luchtig gekleed
was wegens de warmte, maar de poli
tie ontdekte dat ze met een slaapwan
delaarster te doen had. Ze had zo bij-
na 2 kilometer gelopen zonder dat ze
wakker was geworden.
Foto
van de huwelijksplechtigheid van Josephine Baker en den bekenden
dirigent Jo Bouillon.
Oplossing probleem 36.
Stand. Zw. 12 sch. op: 7, 9, 10, 12,
13, 18, 21, 23, 24, 25, .26, 35.
Wit 13 sch. op: 16, 22, 27, 32, 33, 34,
36, 38, 41, 42, 43, 44, 45.
Oplossing 1. 4440 (35x44), 2. 3631
(26x46 sl. 6 sch.), 3. 16—11 (21x43). 4.
11x2 (18x27). 5. 2x5 sl. 8 sch. en nu is
het werkwaardige dat zwart verloren
taat. De enige zet is 4628 omdat op
25—30 volgt 5x37, zw. 46x40 en wit 45x
25! Na 4628 is de volgende stand ont
staan: Zw. 23 25 en dam op 28. Wit 34,
45 en dan op 5. Wit is nu aan zet en
speelt 34—29 (zw. 23x34) en 5x32!! Nu
s een klassiek eindspel ontstaan waar-»
van men de winst moet weten. Ver
schillende goede spelers kenden de
winst niet. Zwart is gedw. tot 3439,
wit 32—27!! zw. 35—30 wit 27—32,
zwart 3035 wit 3227, zw. 3944 en
wit 2722!! wint. Men spele dit vooral
na!
De match om het wereldkampioen
schap tussen Ghestem en Keiler wordt
weer een remise geschiedenis. Na de
eerste 4 partijen, die remise werden,
won Ghestem de 5e partij, waarna de
volgende 5 opnieuw remise werden.
Na de 10e partij was de stand 11—9
voor Ghestem.
Él.iüf WNk... Wm. WM.
Ter oplossing voor deze week:
Probleem 37 van J. Dlenske,
Haarlem.
(Zie diagram)
Zw. 11 sch. op: 7, 8, 9, 10, 12,
18, 22, 24, 26, 29, 36.
Wit 11 sch. op: 21, 27, 32, 35,
37, 38. 40, 44, 47, 49, 50.
Wit speelt en wint!
www.
(Van onze Haagse redacteur)
„Canada, my land, my country!"
Aldus lazen wij reeds kort na de
vorige oorlog op een lokkende re
clameplaat en al twintig jaren ge
leden trokken Nederlandse boeren
derwaarts en zij bleken prima
mensen en prima vaklui, zodat Ca
nada na Engelse emigranten het
liefst Nederlanders als nieuwe
landgenoten begroette. Na de nu
voorbije oorlog hunkerde Canada
weer naar goede landbouwkrach-
ten en was het verwonderlijk, dat
het alras dacht aan de Nederlan
ders? Aldus opende het royaal zijn
poorten en in samenwerking met
de Stichting Landverhuizing Ne-
derland zal nu het eerste grote
contingent per „Waterman" op 17
dezer naar Canada vertrekken.
Met deze circa duizend mensen zal
als begeleider meegaan ir. B. Bolder,
een landbouwkundig ingenieur, ver
bonden aan de Stichting Landverhui
zing Nederland. Deze was zo vriende
lijk ons. temidden van de hem bestor
mende drukte, even te woord te staan.
„Ja", zei hij, „dit is de eerste grote
groep na de bevrijding! Er zijn intus
sen misschien wel een paar honderd
emigranten vertrokken; iedere boot
der Holland-Amerikalijn geeft name
lijk recht op passage van vijftig land
verhuizers. Thans hebben wij mensen
uit schier alle windstreken, doch op
merkelijk veel uit Maassluis, Andijk
en de provincie Friesland."
„Hoe is het nu eigenlijk", vroegen
wij. „is de emigratie naar Canada vrij?"
„Nog wel. De emigratie is erg laat
op gang gekomen, allereerst omdat de
scheepsproblemen fantastisch moeilijk
zijn. Natuurlijk wachten na het ver
trek van de „Waterman" op 17 dezer
nog weer honderden op een nieuwe
gelegenheid. Vanzelfsprekend krijgt
maar niet iedereen de kans; in de eer
ste plaats bekwame Nederlandse land
bouwers (en hun gezinnen), die familie
in Canada bezitten. Maar de Stichting
Landverhuizing Nederland zoekt ook
plaatsingen en als de familie of de
werkgevers in Canada een aanvrage
indienen, kan na onderzoek een vi
sum worden verstrekt."
„Geeft de Canadese regering ook nog
geldelijke tegemoetkomingen?" infor
meerden wij verder.
„Nimmer! Als een land vreemdelin
gen gaat lokken met een soort premies
is het vaak mis, want niemand speelt
op dit gebied voor Sinterklaas! De emi
grant betaalt de overtocht (thans
slechts f 360, omdat de accomodatie
heel erg eenvoudig is) en mag ten
hoogste f 500 meenemen. Bijna al zijn
bezit zal hij dus achter moeten laten,
't zou anders te veel deviezen kosten.
Wel mag men een halve kub. meter
aan huisraad vrij vervoeren, zoals
huisversiering, beddegoed, pannen, eet
gerei, en vooral kleding! Het is jam
mer, dat sommigen hun hebben en
houwen al verkopen, voordat zij we
ten dat zij weg kunnen, want als zij
b.v. worden afgekeurd, zijn zij ontzet
tend gedupeerd. Daartegen mag wel
eens extra worden gewaarschuwd!"
„Werden er nogal veel afgekeurd?"
Xr. Bolder bleek over het resultaat
der keuringen buitengewoon enthou
siast. „Het zijn ditmaal kolossaal ge
zonde mensen!" riep hij uit, „Canada
Copyright R.D.F
door Tjecrd Adema
„Inderdaad," zei Hans, een beetje
geforceerd glimlachend.
Zij bleven even in geanimeerd ge
sprek en de muziek liet zich opnieuw
horen. Jonkheer Stinia geleidde Irma
naar de dansvloer en Hans boog voor
de jonge vrouw van een industrieel,
die een uitstekende partner bleek en
onder 't dansen lachend zijn welge
meende complimentjes afweerde.
Tegen elf uur kwam de heer Van
Neyenstein, met mevrouw Hoogvorst
aan de arm, naar Hans en Irma, die
juist van plan waren, door een der
openstaande deuren een kleine excur
sie in de tuin te ondernemen.
Irma keek naar haar moeder. Wat
was die nog jong en elegant en hoe
magnifiek kwam haar figuur uit in de
nieuwe avondjapon, welke zij expres-
selijk voor deze soiree had laten ma
ken.
„Moeder," zei ze en streelde even
onopvallend de blanke arm, die op
het zwart van de rakmouw naar haar
toegewend was.
Moeder en dochter keken elkaar aan
en in beider glinsterende ogen lagen
vraag en antwoord besloten. „Ben je
gelukkig? Zo gelukkig als ik ooit
dacht te zullen worden."
Glimlachend keek de heer Van Ney
enstein naar het verloofde paar.
„Kinderen," zei hij, „ik wil niet on
beleefd zjjn tegenover jullie introdu-
cé's. maar 't wil mij voorkomen, dat
jullie vriend Dirk langzamerhand naar
zijn slaapkamer moet gedirigeerd wor
den. Ik werd zo juist aangesproken
door kolonel Woelders. die een praat
je met hem gemaakt had. Hij vroeg
of die oude heer met die renstallen
werkelijk geparenteerd was aan gene
raal Karei van der Heyden, die com
mandant van het Invalidenhuis „Bron
beek" geweest is. Ik geloof, dat het
wel aanbeveling verdient als jullie
hem ik bedoel natuurlek jullie
vriend met een zoet lijntje naar
zijn bed loodst."
„Over een kwartier ligt hij onder
de wol," beloofde Hans lachend. „Kom
Irma, we gaan hem naar zijn slaap
kamer brengen."
Ze liepen als twee gelukkige kinde
ren, hand aan hand, en de ouderen
keken hen glimlachend na en bedach
ten. dat deze verbintenis hen allen
tot zegen zou blijken.
Ouwe Dirk zat in de kleine salon
nog altijd op de canapé en had, op
het moment, dat Hans en Irma bin
nenkwamen, maar één toehoorder, den
jongen meneer Van der List, die met
belangstelling naar zijn explicaties
luisterde.
„Ik kan uwe opvattingen volkomen
delen," zei hij beleefd, „maar u zult
mij moeten toegeven, dat het toch
hoog tijd werd, dat er een halt werd
toegeroepen aan alle holle rhetoriek,
aan alle valse beeldspraak waaraan
zo vele acteurs zich in het laatst van
de negentiende eeuw hebben bezon
digd. U kunt zich toch volkomen de
gevoelens van de Mannen van Tach
tig indenken, nietwaar?"
„Natuurlijk," zei Dirk. „Als u na
gaat, dat ik bijna negen-en-zeventig
ben. dan begrijpt u wel, dat ik pre
cies weet wat 't te betekene heb."
„Ach," zei de heer Van der List, „u
badineert."
„Wat doe ik?" vroeg Dirk verbaasd.
„U maakt er maar een grapje van."
zei de heer Van der List.
„Mogen wij de heren even storen?"
vroeg Hans, die het tijd vond om,
tussenbeiden te komen. „De kwestie
is namelijk, dat wij onzen bejaarden
vriend hier voor een tocht naar zijn
slaapkamer kvmen afhalen, 't Is een
drukke dag voor hem geweest en om
deze tijd..."
„Natuurlijk, natuurlijk." zei de heer
Van der List opstaande. Hij boog voor
Irma, gaf beide heren een hand en
liet het drietal alleen.
„Hoe gaat 't, professor?" vroeg Hans
glimlachend.
„Hé, Driekus" riep Dirk tegen een
bediende, die met een blad vol glazen
voorbijging. „Geef mij nog zo'n gla
sie van dat suikerwater."
Hans wenkte den man dat hij maar
moest doorlopen.
„Hoor eens, Dirk", zei Hans, je hebt
minstens drie glazen gedronken en
die Franse brandewijn is helemaal
geen suikerwater. Vannacht zou jed'r
last van krijgen. Geef ons nou allebei
een arm, dan zullen we je naar je
slaapkamer brengen."
Dirk liet zich ophijsen en wandelde
langzaam tussen hun steunende armen.
„D'r was hier straks zo'n kerel,'
zei hij, „dat was een gepensionneerde
korporaal."
„Kolonel," verbeterde Hans.
„Kan ook wel wese," zei Dirk. „ie
heb z'n naam ook nog genoemd, maar
die ben ik vergete. Die docht, dat ik
een zoon was van een Indische Radja
of zo iets en ik heb maar gezegd van
yes, want je mot je hier een beetje
van de deftige kant late bekijke. Die
man zei. dat ie een stal had. Nou, ik
heb, zoals je weet. ook 'n stal gehad,
dus we raakten aan 't kletse. Weet je
wat ze hier zegge tegen een paard?"
(Slot volgt)
zal nog nooit zulk gezond volk heb
ben gezienGeen één percent der
bijna duizend gekeurden mannen,
vrouwen en kinderen werd niet
goed bevonden, is dat niet een prach
tig iets? Natuurlijk zijn de mensen
mede op vakbekwaamheid en morali
teit getest, dus -Nederland behoeft niet
te vrezen, dat zijn goede naam in Ca
nada afbreuk zal worden gedaan, in
tegendeel."
„Maar", vroegen wij tenslotte, „is op
deze wijze op de duur niet dè oplos
sing te verkrijgen voor het nijpende
landbouwprobleem ten onzent?"
„Zo moet u het ook weer niet dade
lijk zien. Wat nu gaat gebeuren is een
eerste stap, een zeer gedeeltelijke op
lossing. Sinds Januari kregen wij
20.000 brieven te beantwoorden en de
meesten deinzen ervoor terug om hun
bezit achter te laten en ginds te moe
ten beginnen als landarbeider (al heb
ben zij al wel dadelijk een woning en
zijn de verdiensten stellig niet slecht
ongehuwden 40 dollar per maand
en gehuwden 60 a 80 dollar, plus kost
en inwoning, terwijl de kans op het
bereiken van zekere zelfstandigheid
groot is. Maar Canada zal ongetwij
feld niet maar doorgaan met het on
gelimiteerd toelaten, dus moeten wij
onze hoop op een oplossing van het
landbouwvraagstuk zeker ook elders
vestigen.
Mackenzie King is twintig jaar pre
mier van Canada. Dit is voor het ge
menebest een record. King hoopt ech
ter het record van sir Robert Walpole,
de in de achttiende eeuw levende
Engelse premier, die twintig jaar, tien
maanden en negen dagen aan het be
wind was, te breken. De viering van
deze dag valt samen met het begin van
het driedaagse bezoek van presiden*
Truman.
HILVERSUM n (415 m.) geeft Nieuws
om 7, 8, 13, 19, 20 en 22,30 uur. KRO:
7,15 Ochtendgymnastiek. 8,15 Pluk de
dag 10,15 uit het boek der boeken
10,40 An American in Paris. 11,00 De
Zonnebloem 11,35 Als de ziele luistert
13,13 Welk boek? 13,50 Van man tot
man 15,40 Bont allerlei 16,30 Na
schooltijd 16,45 Omroeporkest 17,45
Wat het buitenland leest 18,00 Amuse
mentsorkest 19,15 Woninginrichting in
deze tijd 19,30 Planoduo 20,05 De ge
wone man 20,20 Kurhaus-concert
21,30 Belgisch vocaal-concert 22,45 Ka
tholiek nieuws 22,55 Vaders dagooek
23,00 Soirée Dansante 23,30 Midzomer
klanken.
HILVERSUM I (301 m.) geelt Nieuws om
7, 8, 13, 18, 20 en 23 uur. VARA: 7,1»
Ochtendgymnastiek —8,18 Operaprogram
ma 8,50 Voor de huisvrouw 9,00 Gra-
raofoonmuziek VPRO: 10,00 Morgenwij
ding VARA: 10,20 Regenboog 11,15
Voor de vrouw 11,45 Familieberichten
AVRO: 12,00 Pierre Palla 12,30 Sport
agenda 12,35 Skymasters 13,15 Reno-
va-Septet. 13,45 The Mills Brothers.
14,00 Kookkunst 14,20 Kamerorkest
VARA: Vaudeville-orkest. 16,30 Tus
sen 12 en 16 17,00 Orgelconcert 17,20
Muzikaal babbeltje 18,15 VARA felici
teert 18,30 Programma Ned. Strijd
krachten 19,15 Tommy Dorsey en zijn
orkest VPRO: 19,30 „De mens !n 1947
20,05 Duetten-voordacht 20,30 De ver
houding van Christendom en cultuur
VARA: 21,00 Men vraagt21,30 Bui
tenlands weekoverzicht 22,15 Swing and
Sweet Uit Hollywood VPRO: 10,40
Avond wij ding VARA: 23,15 Verslag we
reldkampioenschap dammen 23.20 Sym-
phonisch concert.
In het plaatsje Urrugne in het
Baskenland heeft de dorpsom
roeper het volgende bericht ter
kennis der inwoners gebracht:
„De bevolking wordt ervan in
kennis gesteld dat gezien de hui
dige omstandigheden de smokke
laars vandaag en morgen in sta
king zullen gaan" Deze staking
heeft uitsluitend betrekking op die
personen, die clandestien de grens
overschrijden voor het aankopen
van wijn, chocolade en andere
zaken voor huishoudelijk gebruik.
De smokkelaars van groter allure,
die zich bezig houden met de
export en import van auto's, ban
den of vee hebben een dergelijke
mededeling niet gedaan.
