MILITAIRE ACTIES OP JAVA BEGONNEN Aan het Nederlandse geduld is een einde gekomen Nederland herneemt het recht van handelen N.V.V. doet beroep op de arbeiders K.V.P. achter de regering Engeland biedt Zes Birmese ministers vermoord Weee&eticfU goede diensten aan Linggadjati blijft echter gehandhaafd DE NOORDHOLLANDSCHE COURANT DAGBLAD VOOR DEN HELDER, KOECRAS, TEXEL, WIERINGEN EN ANNA PAULOWNA Radio-rede van Dr. Beel Alle republikeinse gebouwen in Batavia bezet Dr. Van Mooit Brief aan de Indonesische regering prekende poorwegcijfers Tweede Kamer Woensdag bijeen Razzia's en gevechten in Rangoon BUREAU: Koningstraat 78-80 Deo Helder Telefoon 2845 Oiro 449041 Dlf.: J. Bijlsma MAANDAG 21 JULI 1947. Voortzetting van de We JAARGANG No. 9ÓJ3. HELDERSCHE COURANT TARIEVEN: Advertenties: 14 cent per millimeter. Familieberichten 17 cent per m.m. Kleine ad vertenties Jutter tj es") tot 15 woorden 75 cent, elk woord meer 5 cent Abonnementen: per kwartaa. f 8.—, per post f 3.85 H' ofdred acteur: M. H. E. Uyldert, Rayonredacteuren C. A. Dekkers en W. Kok. Gisteravond om aeht uur heeft de Minister-President, dr. L. J. M. Beel, zich over de beide radiozen ders tot het Nederlandse volk ge richt met een rede, waarin hij o.m. zeide: De gebeurtenissen in Indonesië nemen een zo ernstige loop, dat ik meen U geen ogenblik langer dan strikt noodzakelijk is, in het onze kere te mogen laten. In dit onzekere immers hebben wij nu lang genoeg verkeerd. U, zo wel als ik. En met mjj al degenen in het kabinet zowel als daarbuiten, die in de laatste maanden dag aan dag, om niet te zeggen dag en nacht, al hun krachten hebben ingespan nen om tot een vredelievende oplos sing der gerezen moeilijkheden te geraken. Ruim anderhalve maand heeft eerst de Commissie-Generaal en heeft ver volgens de Nederlandse regering ge poogd de regering van de republiek weer te brengen op de grondslag van het vrijwillig bij de ondertekening van Linggadjati aanvaarde. Tevergeefs. Landgenoten, daar is meer. Op 14 October van verleden jaar werd tussen Nederland en de repu bliek een militair bestand gesloten, krachtens hetwelk alle daden van wapengeweld wederzijds achterwege zouden worden gelaten. VAN GOEDE WIL. Nederland heeft aanstonds offi cieel gevolg gegeven aan de ver plichting, bjj dit bestand aanvaard. De republiek echter van haar kant heeft de verklaring tot sta king der vjjandeljjkheden eerst maan den nadien afgelegd en is vervol gens daarop weer gedeeltelijk terug gekomen. Z|j heeft nimmer opge houden daden te stellen in lijnrech te str|jd met dit bestand, en ontkent dit ook niet. Van de ondertekening van het be stand af tot vandaag toe zijn van re publikeins grondgebied uit overschrij dingen der démarcatielijnen, scher mutselingen, aangeboden door regel matige of onregelmatige troepen onderdelen, beschietingen van Neder landse patrouilles, brandstichtingen in de kampongs, intimidatie, mishan deling, ontvoering en doodslag, optre den van sluipschutters en artillerie, aanleg van stellingen, storing van te lefoon en spoorwegverbindingen, ver nieling van wegen en bruggen enzo voort aan de orde van de dag geweest DUIZEND SCHENDINGEN. Linggadjati zou een tijdperk van eerlijke samenwerking inluiden. Niettemin is het aantal schendin gen sinds de ondertekening van Linggadjati de duizend gepasseerd. B|j een bezoek aan Indonesië hebben m|jn ambtgenoot van Overzeese ge biedsdelen en ikzelf de toestand in ogenschouw genomen. Wij zjjn diep onder de indruk geko men van het welhaast bovenmenselijk geduld, dat van onze Nederlandse sol daten werd gevergd. Zeker: ook onzerzijds hebben schendingen van het bestand plaats gevonden. De republiek heeft er en kele tientallen medegedeeld. Al deze gevallen zijn onderzocht en over elk hunner is een rapport opgemaakt en toegezonden aan de republiek. Nim mer heeft de republiek ons enig rap port doen toekomen aangaande door ons opgegeven schendingen. Herhaaldelijk hebben wij van de re publiek geëist, dat zij een einde zou maken aan deze onhoudbare toestand. Landgenoten, ik behoef U niet te zeggen, dat het de regering in. de laatste maanden niet gemakkelijk is gevallen haar lankmoedigheid jegens dit alles te bewaren. Men zal van haar niet kunnen getuigen, dat zij het ge duld niet tot het uiterste heeft be tracht. Zij heeft dit o.m. gedaan voor eerst omdat zij de overtuiging koes terde en nog koestert, dat zeer velen zowel binnen als buiten het republi keinse gebied Indonesië in het alge meen en Java en Sumatra in het bij zonder willen opbouwen in blijvende samenwerking met Nederland. Zij heeft dit gedaan, omdat zjj el ders, in de Malino-gebieden steeds meer de gelegenheid kreeg te tonen, wat in goede samenwerking te berei ken valt, hoe daar in onderling ver trouwen, constructief kan worden aan gevat. Helaas verwierp Djocja de overeen komst van haar eigen voormannen, zoals vroeger al de heer Sjahrir tot aftreden werd gedwongen, werd nu de heer Sjarifoeddin gebracht tot be strijding der voorstellen, door hem zelf aanvaardt. Landgenoten, er komt een punt, waarop lankmoedigheid ophoudt een deugd te z|jn. Nu het vaststaat, dat de tegenwoor dige regering der republiek economi sche afbraak en plundering, monetai re verwarring en wetteloosheid, niet kan tegengaan. Nu vaststaat, dat indien hier niet snel verandering in komt, talrijke eco nomische objecten, mitsgaders grote voorraden levensmiddelen en grond stoffen, waar de wereld de grootste behoefte aan heeft, zullen worden ver nield. Nu de gevaren voor de bewoners van bepaalde streken door het uitblij ven van een behoorlijke voedselvoor ziening worden vergroot, en nu vast staat, dat deze republikeinse regering weigert aan het gerechtvaardigd ver langen der Nederlandse regering, tot het beëindigen van al deze aparte schendingen van eenmaal aangegane overeenkomsten gevolg te geven. REPUBLIEK HOUDT ZICH NIET AAN AFSPRAKEN. Nu moet de Nederlandse regering zich op het standpunt stellen, dat èn het op 14 October 1946 gesloten bestand èn de op 25 Maart 1947 ge tekende overeenkomst van Linggad jati door de republikeinse regering en haar organen zodanig zjjn over- overtreden en geschonden, dat de Nederlandse regering hierbij goede wil niet meer aanwezig kan achten en dus haar vrijheid van handelen overeenkomstig hetgeen b|j het aan gaan der overeenkomst van Ling gadjati harerzijds is uitgestippeld, moet hernemen. De Nederlands regering heeft dit gedaan. Z|j heeft de landvoogd gemach tigd, om, gezien het nog steeds voortduren, het verscherpen zelfs van de vijandelijkheden, de vernie lingen en al wat dies meer zij, met de hem ter beschikking staande strijdmacht tot politioneel optreden over te gaan, om datgene te ver wezenlijken, waartoe de republiek zelf onmachtig bljjkt. Landgenoten, de regering verheelt niet, dat deze stap haar zelf grote moeite heeft gekost en z|j is er zich van bewust, dat hierdoor bjj velen onder U naast bezorgdheid voor hen, die ginds, ver overzee, hun plicht moeten doen, een teleurstelling wordt gewekt, niet geringer dan de hare. W|j hebben zorgvuldig nagelaten enige druk op de republiek uit te oefe nen zolang het er om ging tot een ac- coord te geraken. Wjj hebben volledig bewogen op beginselen, waarvan wij begrip getoond voor het gezonde na tionalistische streven, hetwelk zich in Indonesië heeft geopenbaard. Dat haar iedere neiging om dit gezonde nationalisme te weerstreven vreemd is, Oost-Indonesië en West-Borneo kunnen het getuigen en getuigen het ook. Wij hebben de republiek in volko men vrijheid tot een overeenkomst de juistheid bljjven erkennen en de toepassing bljjven vergen, ook nu. Het is echter te enenmale onaan vaardbaar, dat, wanneer eenmaal een overeenkomst vrijwillig is getekend, dat van dag tot dag wordt geschon den. De regering bljjft aan de begin selen van Linggadjati vasthouden. Wie mocht menen, dat er nu aan leiding is om zich van deze begin selen te ontdoen, zal de regering tegenover zich vinden. De toepassing dezer richtlijnen ten aanzien van de beide andere, reeds gevormde deelstaten van In donesië en ten aanzien van ai die delen, die daartoe de wens alsnog zullen te kennen geven, zal ononder broken voortgang vinden. Ook te genover de republiek behouden zij ten volle hun kracht. Zodra een leiding der republiek bereid en b|j machte zal bljjken tot ene daadwerkelijke samenwerking overeenkomstig Linggadjati, staat ene gelijkberechtigde plaats, als door de andere deelstaten ingeno men, in de kring van de Verenigde Staten van Indonesië voor haar open". Houding van Voor-lndië onzeker De inleidende operaties door de Nederlandse strijdkrachten zijn Zondagavond om 23 uur Javatjjd begonnen. In Batavia zjjn alle republikeinse gebouwen door Nederlandse troepen bezet. Dr. van Mook verklaarde in een persconferentie, dat de acties zul len worden gelocaliseerd, tenzij omstandigheden tot een andere koers dwingen. Er zullen geen maatregelen genomen worden tegen republikeinse functionaris sen en de republikeinse pers in dien zij zich rustig gedragen. Mo gelijk zullen zij voor enige tijd worden beschermd, doch niet worden gearresteerd. Een uitzondering zal slechts wor den gemaakt voor hen, waarvan bekend is, dat zij iets van zins zijn, doch het betreft hier, zoals Dr. van Mook toevoegde, slechts enige honderden, die mogelijk over eni ge dagen weer zullen worden vrij gelaten. Inmiddels kan worden gemeld, dat Dr. van Mook zijn brief aan de republikeinse regering heeft over handigd. Even daarna is Dr. Gani onder militaire leiding wegge voerd. Hij werd met minister Tamzet echter spoedig weer teruggebracht naar zijn ambtswoning, waar zij onder Nederlandse militaire bewa king kunnen verblijven. Vijf divisies troepen. Indonesische Waarnemers zijn van mening, dat het ten minste twee dagen in be slag zal nemen om mijnen obsta kels op te ruimen, voordat de Ne derlanders in de richting van het binnenland kunnen optrekken. Republikeinse bronnen geloven in de mogelijkheid, dat Voor-lndië de scherpste maatregelen tegen Nederland zal nemen, indien in Indonesië oorlog uitbreekt voor dat de kwestie voor de Veilig heidsraad van de V.N komt. Nederlandse regeringskringen ga ven te kennen, dat zij zich sterk zouden verzetten tegen een behan deling van de Indonesische kwes tie in de Veiligheidsraad. Er zijn voorlopige regelingen getroffen betreffende vliegvelden, buiten Voor-lndië, welke door de K.L.M. op de route AmsterdamBatavia zullen moeten worden gebruikt. Zij achtten echter de mogelijkheid dat de Voor-Indische regering de oorlog zou verklaren, uiterst ge ring. De mate, waarin de republikeinen weerstand zullen bieden blijft een vraagpunt. Met tenminste twee divisies in Oost-Java, welke hun basis hebben in Malang, een divi sie in Midden-Java en twee in West-Java zullen de republikei nen, naar men verwacht, scherp tegenstand bieden aan de Neder landse openingsaanvallen om zich vervolgens terug te trekken in het beboste bergland, waar zij een zeer lastige guerilla zouden kunnen voeren. Veiligheidscensuur ingesteld. Door de Nederlandse autoriteiten is een militaire veiligheidscensuur ingesteld, die echter niet van poli tieke aard zal zijn. Voor heden middernacht was de bezetting van de republikeinse gebouwen vol tooid. Gister te middernacht (Java tijd), heeft de Lt.-G. G., dr. van Mook, in het paleis aan de pers een verkla ring uitgegeven, dat de Nederlandse regering de geëigende maatregelen zal nemen om de orde en veiligheid te herstellen. In een brief aan de Republiek heeft dr. van Mook bo vendien medegedeeld, dat de Neder landse regering haar vrijheid van handelen herneemt, teneinde aan de onhoudbare toestand een einde te maken. Dr. van Mook zeide: „Na vele maan den van geduldige onderhandelingen en een beheerste afweer tegen bijna voortdurende agressie is de Nederland se regering zeer ongaarne en met groot leedwezen, tot de overtuiging geko men, dat de huidige regering van de Republiek Indonesië het zij niet bereid, hetzij onmachtig is om zowel het be stuur dat op 14 October 1946 gesloten werd, als de overeenkomst van Ling gadjati, die op 25 Maart 1947 werd ondertekend, uit te voeren. De verwerping door de Republiek van de voorstellen tot wezenlijke sa menwerking ten opzichte van rechts herstel voor niet-Indonesiërs en bin nenlandse veiligheid, maakt de aanne ming der andere voorstellen, tot vor ming van een interim-regering, krach teloos, daar zij de uiteindelijke ver antwoordelijke interim-regering de deugdelijke middelen zou onthouden om die veiligheid te beheersen. Het bestand werd eigenlijk nimmer door de Republikeinse strijdkrachten in acht genomen. De gewelddadigheden zijn eerder toe- dan afgenomen. Wanneer men al deze feiten in aan merking neemt, dan moet de huidi ge toestand onhoudbaar worden ge acht en schijnt er geen uitzicht meer op een werkelijke oplossing door verder onderhandelen. Daarom heeft de Nederlandse rege ring aan de regering van de Repu bliek doen weten, dat z|j, gezien de b|jna voortdurende schendingen van Republikeinse zijde, zich niet verder gebonden kan achten door het be stand en de overeenkomsten haar vrijheid van handelen herneemt. Met het oog op haar uiteindelijke verantwoordelijkheid en haar onver anderlijke wil om het politieke pro gramma, vervat in de overeenkomst van Linggadjati uit te voeren, zal zij geëigende maatregelen nemen ten ein de orde en veiligheid te herstellen in voldoend grote gebieden om dat pro gramma te verwezenlijken. Zij is overtuigd de hulp en goedkeu ring te verkrijgen van talloze Indone siërs, die er zich van bewust zjjn, dat gebrek aan gezag van de huidige Re publikeinse regering slechts to onheil kan leiden. Nadat het hoofdbestuur van het N.V.V. gistermorgen twee telegram men verzonden had aan de republi keinse en de Nederlandse regering met een dringend beroep alsnog alles in 't werk te stellen een gewapend conflict te voorkomen, is het gisteravond naar aanleiding van de rede van minister president Beel opnieuw in vergade ring bijeen gekomen. Hedenmiddag worden de hoofdbestu ren van de bij het N.V.V. aangesloten organisaties bijeen geroepen. In verband hiemede doet het be stuur van het N.V.V. een dringend beroep op de arbeiders noch op eigen initiatief, noch ingevolge op roepen van welke organisatie of groep van personen dan ook, het werk neer te leggen of onberaden stappen van welke aard ook te doen. Hedenavond zal via de radio het resultaat van de beraadslagingen in ae nooiaDestuursvergadering Den kend worden gemaakt. Gisteravond is een manifest uit ge geven door de katholieke volkspartij. Het is getekend door het praesidium der K.P.V. en door de voorzitter van de tweede kamer fractie der K.P.V. Het is gericht aan de volkeren van Nederland en Indonesië. Hierin wordt o.m. gezegd, dat na al les wat de regering voor de naleving der over en weer aanvaarde overeen komst tot het alleruiterste vreedzaam heeft beproefd, thans het middel van het machtsapparaat gerechtvaardigd is. het gebruik ervan plicht. Met de regeringen van Oost-Indo nesië en WestBorneo blijven wij ook thans ons achter de regering scha ren. En w|j doen dat met onveran derde doelstelling, aldus het mani fest. Wij roepen U daarom op: bidt en werkt tot verlichting van de rege ring, tot ondersteuning van onze jongens, opdat de vreedzam ontwik keling van het gezamenlijke op- bouw-werk haar loop kan herne men, spoedig en met gezuiverde kracht". s Aan het Zaterdag verschenen jaar verslag van de N.V. Nederlandse Spoorwegen over 1946 ontlenen wij de volgende interessante ge gevens: In 1946 werden door de reizigers treinen 19.908.951 km. afgelegd; door de goederentreinen 9.367.937. In totaal werden dus bijna 30 mil- lioen treinkilometers gereden, dit is 750 maal of ruim tweemaal per dag de aardomtrek. 175 Millioen reizigers werden ver voerd, of wel 215 van dat in 1938. De totale lengte van ons spoorweg net bedroeg aan het einde van het verslagjaar 3542 km. en was daar mede nagenoeg gelijk aan de om vang van het vooroorlogs net. In 1946 bedroeg het exploitatie-over schot 84 millioen op een totaal aan ontvangsten van 263 millioen. Van iedere bruto ontvangen gul den bleef 31.2 cent over voor rente, afschrijving, reservering, winstuitkering e.d. De periode van tijdelijk herstel der N.S. is afgesloten en de perio de van definitieve opbouw van het bedrijf is begonnen. De Tweede Kamer zal haar reces onderbreken in verband met de hoogst ernstige toestand met betrekking tot Indonesië. Zij is telegrafisch bijeenge roepen tegen Woensdag a.s. te één uur. De regering is voornemens dan een verklaring af te leggen. Vermoedelijk zal reeds des avonds een debat over deze verklaring worden gehouden. Het Britse ministerie van Buiten landse Zaken heeft gisteravond in een officieel communiqué verklaard, dat de Britse regering aan de Ne derlandse regering heeft doen we ten, dat z|j altijd bereid is haar goe de diensten aan beide partijen aan te bieden. Dit aanbod is gisteren aan beide partijen opnieuw gedaan, Het communiqué deelt verder mede, dat deze stap ondernomen is na vol ledig overleg met de regering van de Verenigde Staten. Terwijl de Birmese regering Zater dag in zitting te Rangoon bijeen was, is een moord-aanslag gepleegd op de ministerraad, waarbij zes mi nisters werden gedood. Tijdens de zitting kwam een jeep voor de hoofdingang van het gebouw aan, waaruit vijf mannen, gewapend met stenguns en geweren, stapten en ver volgens de trap opgingen naar de raadszaal. Nadat een gewapende schildwacht buiten de deur was neergeschoten, traden de met sten guns bewapende mannen de raads zaal binnen en schoten hun wapens leeg op de daarbinnen verzamelden. Daarna gingen z|j er in de jeep weer van door. Bij de moordaanslag kwamen om het leven U Aung San, plv. voorzitter van de Raad; U Ba Win, Minister van Han del; Aboel Bazak, minister van On derwijs en Ordening; Mahn Ba Khaing minister van Industrie en Arbeid; Thakin Mya, minister van Financiën en Ohn Maung, ondersecretaris van AF EN TOE NOG DREIGEND. Weersverwachting, geldig tot he denavond: In het Zuidwesten van het land tot tige aansterkende wind tussen West en Zuid. Afnemend buiïg. In aet overige gedeelte van het land enige verspreide buien met zwakke veranderlijke wind. Wei nig verandering in temperatuur en bewolking. Transport en Verkeer. Gewond werdU Ba Choe, minister van Voorlichting en de minister der Grensgebieden, die la ter aan zijn verwondingen is bezwe ken. RAZZIA'S EN GEVECHTEN. Naar aanleiding van de moord heeft de politie te Rangoon Zaterdagavond razzia's uitgevoerd, waarbij Oe-Saw. voormalig premier van Birma en 20 vooraanstaande leden van zijn partij de Myotsjit (Zij, die het volk lief hebben) werden gearresteerd. Ook het hoofdkwartier der partij werd doorzocht en een aantal functionaris sen in hechtenis genomen. De arrestaties vonden plaats na een geregelde veldslag tussen de politie en de Galon, het geheime leger van My otsjit. In totaal zijn 178 personen ge arresteerd, terwijl in de stad geruch ten gaan, dat nog enkele leidende po litici van Birmese oppositiepartijen zouden worden gearresteerd. De moordenaars zouden nog voortvluchtig zijn. Gisteren werd de nieuwe uitvoeren de raad beëdigd. Oogbehandeling van Prinses Marijke geslaagd Na een verblijf van ca. v|jf weken in het Nederlands gasthuis voor oog lijders te Utrecht, kan prinses Ma rijke dezer dagen het ziekenhuis ver laten. De operatieve behandeling van de aangeboren oogafwijking is met goede uitslag bekroond. Het prinsesje heeft de behandeling zeer goed verdragen en mede dank zij het feit, dat H. K. H. de kleine nog steeds voedt, zich onmiddels ontwik keld tot een orachtige gezonde nor male baby. H. H. K. K. H. H. prinses Juliana en Prins Bernhard betuigen hun harte lijke dank voor de vele blijken van medeleven, welke zij van zo vele zij den mochten ontvangen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1947 | | pagina 1