Kamermeerderheid keurt regeringsbeleid goed
Soekaboemi viel in één nacht
Weerbericht
Communistische fractie zal
motie indienen
Dr. Beel
legt verklaring af!
16 Doden, 23 gewonden en 3 vermisten
Bevin ziet geen oplossing
Samenwerking in
Palembang
Bonnen voor tabak
en een ei
Verdrags
verplichting
DE NOORDHOLLANDSCHE COURANT
DAGBLAD VOOR DEN HELDER, KOEGRAS, TEXEL, WIERINGEN EN ANNA PAULOWNA
Handel tussen soldaten
en bevolking
Prinselijk gezin weer herenigd
Bevolking rustig
19-jarige jongen schiet op
zijn meisje en pleegt zelfmoord
Militairen blijven
aardappelen rooien
Ontvoerd oorlogspleegkind in
Zürich teruggevonden
Geen Amerikaanse steun aan
Polen
Birmese moordenaar gevat
BUREAU:
Koningstraat 76-80
Deo Heider
Telefoon 2345
Giro 449041
Dtr.: I. Bijlsma
DONDERDAG 24 JULI 1947.
Voortzetting van de
70e JAARGANG No. 95S3.
HELDERSCHECO
TAJHEVEN;
Advertenties: 14 cent per
millimeter. Familieberichten
17 cent per m.m. Kleine ad
vertenties („Juttertjes") tot
15 woorden 75 cent, elk woord
meer 5 cent
Abonnementen: per kwartaai
f 1.—per poet f 3.86
Hoofdredacteur: M. H. E. Uyldert, Rayonredaeteuren O. A. Dekkers en W. Kok.
De regering heeft in de telegrafisch bijeengeroepen openbare vergade
ring der Tweede Kamer zoals men weet was het college Vrijdag 11
dezer op reces gegaan een verklaring over het regeringsbeleid ten
aanzien van Nederlands-Indië afgelegd.
In de vergaderzaal der Kamer waren de tribunes geheel bezet.
Aan de regeringstafel hadden alle dertien ministers plaats genomen.
De heer Van Schaik verleende aanstonds het woord aan de
Minister-President dr. L. Beel tot 't voorlezen der regeringsverklaring.
trage niet ter sprake kon komen. Dr.
Beel noemde verscheidene oorzaken
op, die tot een andere mentaliteit in
Indonesië hebben geleid en waaraan
mede de ontwikkeling van deze toe
stand is te wijten.
De regering blijft streven naar
goede betrekkingen tussen de volke
ren van Nederland en Indonesië in
nieuwe vormen van vrijwillige sa
menwerking overeenkomstig het
staatkundig beginselprogramma van
Linggadjati.
Velen in Oost en West wachten op
een Ronde tafelconferentie, waarbij
langs de weg van wettelijke voorzie
ningen de hervorming van het Ko
ninkrijk nu eindelijk haar beslag
krijgt in het nieuwe staatsbestel, in de
koninklijke rede van 7 Dec. 1942 toege
zegd. Daarop wacht ook de internatio
nale samenleving, waarin dat nieuwe
staatsbestel en zijn leden hun rol heb
ben te vervullen.
De voorlezing, welke onder doodse
stilte der Kamer geschiedde, vorderde
bijna 25 minuten.
De minister wees erop, dat het be
leid der regering op 15 Juli door de
meerderheid der Kamer die geen
uitspraak deed blijkbaar is aan
vaard.
Op 15 Juli heeft de Lt. Gouverneur-
Generaal aan de Republiek twee do
cumenten voorgelegd, betreffende de
gendarmerie en de stajung der vijan
delijkheden.
Het antwoord blijkt met letter en
geest van Linggadjati volkomen in
strijd.
VERANTWOORDELIJKHEID
MISKENT.
De Nederlandse regering zoekt een
goede oplossing van het vraagstuk der
binnenlandse veiligheid. Het republi
keinse tegenvoorstel miskent echter de
verantwoordelijkheid der Nederlandse
regering, aangezien het elk gemeen
schappelijk optreden tot waarborging
van orde en veiligheid verhindert. De
Republiek eist, dat onze troepen geen
enkele taak meer mogen vervullen op
het gebied van de handhaving der orde
en veiligheid.
De Ned. regering moet de haar in de
overgangstijd toekomende souvereiniteit
handhaven, welke later uitsluitend is
toegedacht aan de nog te vormen re
gering der Ver. Staten van Indonesië.
Op 17 Juli moest dé Lt. Gouverneur-
Generaal berichten, dat het aantal
schendingen van het bestand de duizend
overschreden had, terwijl de Republiek
zich slechts over enkele tientallen had
beklaagd.
Als voorbeeld van vijandige propa
ganda haalde Dr. Beel een rede van
Soerdirman aan, waarin hij de repu
blikeinse strijdorganisaties ophitst.
158 DODEN.
Het is aan deze mentaliteit te dan
ken, dat aan onze zijde van 14 Oct.
1946 tot 18 Juli 1947 de dood van 158
militairen is te betreuren, gesneuveld
of aan de bekomen verwondingen
overleden.
Van 5 tot 12 Juli was er een ver
hoogde agressiviteit op alle punten,
kunstwerken werden vernield en men
wekte op tot het inschakelen der be
volking voor het toepassen van de tac
tiek der verschroeide aarde.
De republikeinse regering stelde een
onaanvaardbaar gezamenlijk statement
voor. Aan de door de landvoogd ge
stelde eisen werd niet voldaan.
Hoewel vier ministers de Nederland
se voorstellen hadden geaccepteerd, wa
ren zij, eenmaal in Djocja, blijkbaar
niet opgewassen tegen de daar heer
sende sfeer.
GEEN ANDERE WEG OPEN.
Na ontvangst van het onbevredigend
antwoord op 17 Juli bleef slechts de
weg voor een politioneel optreden open.
De Ned. regering is na ernstige over
weging accoord gegaan met deze
zienswijze van de Landvoogd en de
Commissie-Generaal, en heeft op 18
Juli de landvoogd gemachtigd tot zo
danige en zo beperkt mogelijke
actie over te gaan, waarmede de Repu
bliek schriftelijk in kennis gesteld is
met uitvoerige mededelingen van alle
motieven en doelstellingen. De actie is
aangevangen te middernacht van 20 op
21 Juli Javatijd.
De minister gaf nader aan, dat arbi-
COMMTJNISTISCHE MOTIE.
Gisteravond om 7 uur werden de de
batten over de regeringsverklaring ge
opend met een rede van den heer de
Groot (CPN), die zich af vroeg of er
reden is voor een debat, omdat de re
gering haar bevel gegeven heeft, zon
der dat de volksvertegenwoordiger
zich erover heeft kunnen uitspreken
Naar sprekers ip-
zicht zal het een langdurige zaak
worden. Naar het oordeel van de heer
de Groot dient de Partij van de Ar
beid, uit de regering te treden.
Spr. deelt mede, dat zijn fractie een
motie zal indienen tegen de rege
ring en waarin verzocht wordt
ogenblikkelijk bevel te geven aan de
vijandelijkheden in Indonesië een
eind te maken.
VIETNAM EN INDONESIë.
De heer Van der Goes van Naters
(Partij van de Arbeid) wijst op de
analogie met Vietnam. De houding der
Franse communisten, zette spreker uit
een, is anders dan die der Nederland
se communistische fractie.
In verband met het aftreden van de
heer Palar merkt spr. op, dat diens
taak was te arbeiden voor een blij
vende verzoening tussen het Neder
landse en Indonsische volk. Die taak
is voorlopig mislukt. Spr. hoopt, dat
de tijd zal komen, dat andermaal die
taak ter hand genomen kan worden.
CHU ACHTER DE REGERING.
Nadat de heer Schoonenberg (CPN)
betoogd had, dat de jeugd de kolonia
le oorlog niet wil en Nederland stop
zetting der vijandelijkheden eist, zeide
de heer Tilanus (CH), dat de tijd van
praten voorbij is en de tijd van hande
len begonnen. Z.i. had men reeds te
lang gewacht en was men met de con
cessies te ver gegaan. Het buitenland
moge beseffen, dat de Nederlandse re
gering haar geduld tot het uiterste
heeft bewaard. Namens zijn fractie,
keurde de heer Tilanus de stap der
regering goed. Arbitrage is z.i. volko
men uitgesloten.
De heer Schouten (AR) betuigde zijn
instemming met het regeringsbesluit
van 18 Juli. De houding van de rege
ring t.o.v. de concrete Republiek is
weliswaar een andere dan die van zijn
partij, doch hij achtte het thans niet de
tijd daarop in te gaan.
De heer Vonk (Partij van de Vrij
heid) wenste de regering wijsheid
en zegde alle steun toe. Er zouden op
merkingen te maken zijn, maar nu
moet alles onderschikt zijn aan het
ene doel: herstel van orde en recht.
Hij wilde de regering niet lastig val
len met vragen over haar toekomstige
houding.
De heer Romme (KVP) zag het re
geringsbesluit als het enige mogelijke.
Wij betreuren het oprecht en diep, dat
de omstandigheden de regering geen
andere mogelijkheid openliet. Onze
gedachten en bedden gaan naar onze
troepen en naar hen die hun dierbaar
zijn. De offers aan mensenlevens zijn
noodzakelijk om grotere offers van
onvrijheid en onrecht te voorkomen.
Sprekers fractie schaart zich onver
kort achter de regering en bidt haar
vuriger dan ooit wijsheid toe.
ARBITRAGE AANVAARDBAAR.
De heer Logemann (Partij van de
Arbeid) zegt, dat de regering zich in
dachtig moge zijn, dat er in den lande
twijfel heerst over de noodzakelijkheid
van het optreden in Indonesië. Spre
ker die twijfel niet. Velen hebben nog
en uitdrukkelijke uiteenzetting nodig.
Hij vraagt zakelijke, uitvoerige, leger -
berichten. Alles dient erop gericht te
zijn spoedig te kunnen terugkeren tot
constroctief, vreedzaam werk.
Hij meent, dat arbitrage aanvaard-
baard is. De regering spreke zich
daarover positief uit.
Om ruim 12 uur wordt de zitting ver
daagd tot hedenmiddag.
Aneta's speciale correspondent, die
gisteren uit Soekaboemi terugkeer
de, schrijft, dat afdelingen Neder
landse troepen Maandag bij het val
len van de duisternis Soekaboemi
bereikten. De volgende morgen om
acht uur was de stad in Nederlandse
handen.
Aan Nederlandse zijde waren geen
doden te betreuren, doch een militair
werd zwaar en drie licht gewond. Aan
Indonesische zijde viel een zeer klein
aantal sluipschutters, die vanuit de bo
men op de Nederlanders schoten.
Op de hoofdweg naar Soekaboemi
werd een groot aantal schoenen ge
vonden, welke aan Republikeinse sol
daten, die vermoedelijk thans in bur
gerkleren in de kampongs zitten of
wellicht reeds op de sawahs werken,
toebehoorden. De Republikeinse leger
commandanten hadden reeds de stad
Vit Indonesië- Gevaugen genomen Repub likcyjse sjuipscRutters worden weggeleid.
verlaten evenals een aantal burger
lijke autoriteiten.
De handel in vruchten tussen de Ne
derlandse soldaten en de bevolking
geschiedt in Nederlands-Indische cou
rant. Tussen de nog smeulende puin
hopen in de goeddeels vernielde Chi
nese wijk zoeken de Chinese Toko
houders naar hun huisraad. Zij ver
telden laconiek, dat de Republikeinse
troepen Maandag dynamietpatronen in
hun huizen gooiden en direct daarna
de stad verlieten".
Indonesische bronnen hebben toege
geven, dat de Nederlandse troepen
Probolinggo en Banjoewangi heb
ben bezet.
De Nederlanders zijn met 1000 man
geland, onder dekking van oorlogs
schepen en van de luchtmacht. Vol
gens Indonesische bronnen vochten In
donesische strijdkrachten dapper te
gen de operaties in Oost-Java, waar
de Nederlanders de verovering van het
belangrijke rijstgebied tussen Malang
en Banjowangi op het oog hebben.
Gisteren werden zware gevechten
gemeld bij Toentang, ten noordwesten
van Salatiga. Men neemt aan dat de
Nederlandse stoot vanuit Semarpng
gesticht is op Djokjakarta.
Radio Djokjakarta riep om, dat
„volgens onbevestigde berichten de
Nederlanders gisteren ten zuiden van
Toeloengagoeng op de Zuidkust van
Oost-Java geland zijn.
GEHEIME ZENDERS
ONTDEKT?
Volgens het Chinese blad „Keng
Po" zouden door de Nederlandse mi
litaire autoriteiten in het vroegere Ho
tel du Pavillon in Batavia vijf gehei
me zenders zijn ontdekt, welke tot
Zondagnacht in handen waren van 't
Republikeinse Rode Kruis.
BOMBARDEMENT OP HAVEN
VAN CHERIBON.
Volgens een bericht van Antara heb
ben twee Nederlandse vliegtuigen 25
bommen op Cheribon geworpen, waar
van er 13 op belangrijke rangeerter
reinen van de spoorwegen zouden zijn
gevallen.
Na een verblijf van ongeveer 5 weken in het Nederlandse Gasthuis
voor Ooglijders te Utrecht tot het ondergaan van een operatieve
oogbehandeling, welke met goede uitslag is bekroond, keerde ons
jongste prinsesje in het Prinselijk Gezin terug, tot grote verheugenis
van haar ouders en van haar zusjes.
Het legerbericht, gistermiddag uit
gegeven, vermeldt als verliezen aan
Nederlandse zijde sedert het begin
van de actie: 16 doden, 23 gewonden
en drie vermisten.
Op Sumatra zijn de bij Palembang
gestationneerde Nederlandse troepen
vanuit Palembang meer dan honderd
kilometer westwaarts doorgedrongen.
Onder meer is Praboemoeli bezet.
In West-Java bereikten de Neder
landse troepen Tamboen, Krawang en
T'ilamaja. Hier zijn dus rond 80 kilo
meter afgelegd gerekend van Ba
tavia uit.
Vanuit Bandoeng zijn in Noordelijke
richting en Noord-Oostelijke richting
Tandjonsari en Segalaherang bezet en
gepasseerd. De Spoorlijn Buitenzorg—
Tjiandjoer is geheel onder Neder
landse controle gebracht.
In het gebied rond Semarang wer
den in de laatste dagen achtereenvol
gens Oengaran, Toentang met het wa-
terkrachtwerk, Ambarawa en Salati
ga bezet.
Vanuit Soerabaja zijn Westwaarts
Patjet. Trawas, Tretes, Pandakan en
Bangil bereikt.
Na de uitvoering van de gisteren
gemelde landingen bij Banjoewangi
zijn de voornaamste plaatsen beoosten
de lijn ProbolinggoLoemadjang, n.1.
Probolinggo, Loemadjang, Pasirian, Be-
soeki, Sitoenbondo, Djember en Banjoe
wangi bezet. In het gebied rond Medan
werden Bandjai en Arnhemia bezet.
De gehele laagvlakte rond Padang is
gedurende de laatste twee dagen bezet.
Omtrent de acties in het algemeen
kan worden aangetekend, dat slechts
sporadisch weerstand van enige be-
De Britse Minister van Buitenland
se Zaken heeft gisteren in het Lager
huis ten aanzien van de Indonesische
kwestie verklaard, dat hij op het
ogenblik nog geen enkel gezichtpunt
naar voren kan brengen, aangaande
de snelste en beste weg om het con
flict te doen eindigen. Bevin had het
besluit der Nederlandse regering tot
militaire actie met diepe teleurstelling
vernomen. Hoewel hij het ernstig over
wogen had, zag hij geen heil in het
brengen van de Indonesische kwestie
voor de Veiligheidsraad der V. N.
tekenis wordt ondervonden, waardoor
de acties in het algemeen vlot verlo
pen.
Er is weinig blijk van verwarring
onder de bevolking. Aangenomen kan
worden, dat et uitstrooien van parn
fletten velen heeft gerustgesteld.
De Republikeinse onder-gouverneur
van Zuid-Sumatra, dr. Mohammed
Isa heeft zich bereid verklaard van
advies te dienen en mogelijke in
lichtingen te verstrekken. Hij wees
er echter uitdrukkelijk op, dat hij
niet in dienst treedt van de Neder
lands-Indische overheid.
Na langdurige beraadslagingen werden
door de Republikeinse leiders bij mon
de van dr. Isa drie resoluties opge
steld, welke gebaseerd zijn op de fei
ten betreffende de militaire acties en
de gewijzigde verhoudingen.
De „Recomba" van Zuid-Sumatra,
mr. H. J. Wijnmalen, achtte deze reso
luties een voldoende basis voor sa
menwerking in de nieuwe verhou
dingen. De algemene besprekingen met
de Republikeinse ambtenaren werden
onmiddellijk voortgezet. Intussen func-
tionneren de Indonesische diensten nor
maal, terwijl de stad volmaakt rustig
Het centraal distributiekantoor
deelt mede, dat gedurende het
tijdvak van 24 Juli tot en met 9
Augustus a.s. de bonnen „tabak
H 31" en „tabak H 32" der tabaks-
kaart elk recht geven op één
rantsoen sigaretten of kerftabak.
Bon „tabak H 35" van de gecom
bineerde kaart is aangewezen
voor twee rantsoenen sigaretten
of kerftabak.
Voorts zijn gedurende bovenge
noemd tijdvak de bonnen „H 04"
Reserve, H 07 Reserve en H 14
Algemeen van de bonkaarten voor
voedingsmiddelen geldig voor het
kopen van 1 ei per bon.
Gistermiddag was de 19-jarige stu
dent A. K. uit Utrecht in de Huis
houdschool te Sneek op bezoek om
zijn verloofde, mej. M. van der Z. die
hem had afgeschreven, nogmaals te
spreken. Op de mededeling van het
meisje, dat zij de verloving toch wil
de verbreken trok de jongeman een
revolver en loste een schot op haar,
dat door beide longen ging. Daarna
schoot hij zichzelve dood. De toestand
van het meisje is redelijk wel.
Naar aanleiding van enige berichten
in de pers wordt ons van de zijde van
de staf TBN (Territoriaal Bevelhebber
Nederland) medegedeeld, dat er in het
geheel geen sprake is van een in
verband met de huidige toestand
vóórtijdig terugzenden naar de garni
zoenen van de militairen, die ten be
hoeve van de aardappeloogst in ons
land zijn tewerkgesteld. De militairen,
die voor de oogst zijn ingezet, zullen
gedurende de oorspronkelijk vastge
stelde termijn van drie weken hun
werkzaamheden blijven verrichten.
Het Joo.dse oorlogswees je Robert
Teitel, die een week geleden door zijn
grootvader uit Palestina bij de fam.
Coster in de IJpolder nabij Amster
dam werd weggehaald en sindsdien
spoorloos was, is teruggevonden. Gis
teren heeft de politie te Zurich beiden
aangehouden. De kleine Robert zal nu
door zijn pleegmoeder uit Zwitserland
worden teruggehaald.
Wij hebben in ons vorige artikel,
over de strijd welke thans op Java
en Sumatra is ontbrand, het woord
oorlog niet gebruikt; wanneer men t
v.'èl doet geeft men een voorstelling
van zaken welke niet in overeenstem
ming is met dé werkelijkheid. Een
oorlog wordt gevoerd tussen souve-
reine staten, tussen rijk en rijk, doch
smds het accoord van Linggadjati on
dertekend werd en ook door de rege
ring der Rupubliek aanvaard, vormt
ook deze Republiek een deel van het
Koninkrijk der Nederlanden, een ge
biedsdeel welks bestuurders zoal niet
onwillig dan toch onmachtig gebleken
zijn om een toestand van orde, vrede
en rust te verwezenlijken welke voor
de verdere staatkundige en economi
sche ontwikkeling van dit gebied on
ontbeerlijk is.
De Republiek heeft de overeenkomst
van Linggadjati zonder dwang en in
volkomen vrijheid aanvaard en heeft
daarmede verplichtingen op zich geno
men, niet slechts ten opzichte van de
regering in Den Haag, maar ook ten
aanzien van de overige gebiedsdelen
welke, tezamen met de Republiek, de
..gordel van smaragd" zoals door Mul-
tatuli Insulinde werd genoemd.
De strijd welke thans wordt ge
voerd wordt dan ook niet gestreden
op dit standpunt plaatst de regering
zich met het doel de Republiek te
vernietigen en aan de bevolking van
Java alle recht op zelfbestuur te ont
nemen en wederom onder onbeperkt
gezag van het moederland te brengen.
De strijd wordt gevoerd om in het ge
bied der Republiek orde en rust te
herstellen, opdat ze gelegenheid krij
gen zal de te Linggadjati aangegane ver
plichtingen na te komen. Vandaar dat
onze minister-president niet van oor
log maar van politionele maatregelen
gesproken heeft. De strijd wordt niet
gevoerd tegen Indië maar in het be
lang van Indië, opdat de federatie In
donesië tot stand gebracht worden
kan. Dat deze strijd thans niet meer
met woorden wordt gevoerd, niet meer
met de rede en het redelijk argument
r.iaar met de wapenen, ieder zal het
betreuren, want, wij schreven het
reeds, het Nederlandse volk is van
nature een vreedzaam volk.
Toen het accoord van Linggadjati
ondertekend werd heeft men op een
tijdperk van eerlijke samenwerking
gehoopt, opdat de Verenigde Staten
van Indonesië het voorlopig bestuur
van dit overzees gebiedsdeel zouden
kunnen vormen en de banden met Ne
derland zouden kunnen worden ver
nieuwd in de geest van deze tijd, in
de geest van de bekende December-
ïede onzer Koningin. De tegenwoordi
ge regering der Republiek heeft deze
vreedzame samenwerking niet gewild
of is daartoe niet bij machte geweest
en heeft geweigerd het vuren te sta
ken, ondanks het bestand. Zij heeft
Indonesië feitelijk zonder voorbehoud
voor de Indonesiër, d.w.z. de Republi
keinse, opgeëist en het verdrag van
Linggadjati verscheurd.
Onze regering had zich natuurlijk
bij dit feit kunnen neerleggen, maar
van haar zijde is het verdrag niet
verscheurd. Het ligt niet in de aard
van de Nederlander een overeenkomst
welke eenmaal is aangegaan, eenzij
dig te verbreken. Ouderen onder ons
zullen zich herinneren hoe groot hier
te lande de verontwaardiging was
toen, in 1914. de Duitse rijkskanselier
van het verdrag dat de neutraliteit
van België waarborgde, sprak als van
„een vodje papier". Die verontwaardi
ging werd niet uitsluitend ingegeven
door vrees, maar door weerzin tegen
een geestesgesteldheid die een eerlijk
aangegane verplichting op zo minder
waardige wijze verbreken kon. De
Nederlander heeft een zeer sterk en
zeer zuiver rechtsgevoel. En dit ver
zet zich tegen het verbreken van een
verdrag.
Daarom voelt onze regering, die
zich aan Linggadjati gebonden heeft,
zich ook moreel verplicht de eenmaal
gesloten overeenkomst te handhaven,
ten behoeve van de mede-onderteke
naars van dit verdrag, ten behoeve
van de Indonesische bevolking elders,
die haar hoop op dit verdrag geves
tigd heeft, ja, ten behoeve van de Re-
nubliek zelf. orde en rust te herstel
len waar deze worden verstoord en
daarom legt onze regering er de na
druk op. dat onze troepen in Indië
politie-dienst verrichten en rijmt de
term oorlog zich niet met haar be
leid. u.
Het Amerikaanse ministerie van
Buitenlandse Zaken heeft medege
deeld, dat besloten is, geen hulp
program voor Polen op te stellen. Dit
betekent, dat Polen de eerst toegewe
zen 350 millioen dollar bij wijze van
steunverlening na het ophouden van
de Unrra-steun, niet zal krijgen.
AANHOUDEND WARM WEER.
Warm zomerweer met geleide
lijk wat meer lokale onweers
buien. Aan de kust tijdelijk zee
wind, overigens weinig wind.
De Birmaanse politie heeft degenen
die verleden Zaterdag Oe-Aoeng-San
de vice-voorzitter, en zes ministers
vermoordden, gearresteerd. Een der
arrestanten, die uit een Jeep sprong
welke hem van Pegoe naar Rangoon
moest brengen, werd doodgeschoten
