Grote Regeringszege in de Tweede Kamer
Malang en Cheribon bezet
Minister Jonkman
„Dit is geen oorlog''
VIER DAGEN NIJMEGEN
Communistische motie met]
19-9 stemmen verworpen
Republikeinen heroveren
Modjokerto
Twee negerjongens op
elecir. stoel terechtgesteld
Wil China bemiddelen?
Ineenstorting Republiek
aanstaande?
Hket&ecicfU
DE NOORDHOLLANDSCHE COURANT
DAGBLAD VOOR DEN HELDER, KOEGRAS, TEXEL, WIERINGEN EN ANNA PAULOWNA
Hors d'Oeuvre
Staking in Amerikaanse
auto-industrie
Groesbeek en Cuyck ontvingen de wandelaars
Nederlandse valse munter
gearresteerd
Van Klef lens snrak met
Marshall
Een ander geluid
Twee doden door electrische
stroom
BUREAU:
KotHoeewaat W-W
Den HeWer
•Seleioon »45
Oko 449041
DW.: 1. Btylsma
VRIJDAG 25 JULI 1947-
Voortzetting van de
70e JAARGANG No. 9577
HELDERSCHE COURANT
TABEE VEN:
AdvwOenties: 14 cent per
millimeter. Familieberichten
17 cent per m.m. Kleine ad
vertentiea („Juttertjes") tot
IJ woorden 7j cent, ellc woord
meer J cent
Abonnementen: per kwartaai
t per poet 1 J.06
H> ofdredacteur: M. H. E. Uyldert, Ra*onredacteuren A. Dekkers en W. Kok.
In deze voor ons land en Indonesië zo belangrijke dagen heeft de
Tweede Kamer der Staten-Generaal zich gistermiddag met een overweldi
gende meerderheid uitgesproken ten gunste van de politionele maatregelen,
waartoe de Nederlandse regering Zondag j.1. gedwongen werd. De debatten
over het regeringsbeleid werden besloten met de stemming over de com
munistische motie, waarin de C.P.N. verklaarde zich niet te kunnen vereni
gen met het besluit der regering tot het gebruik maken van de militaire
macht in Indonesië en de regering verzocht onverwijld opdracht te geven
tot het staken van de vijandelijkheden en het hervatten van de onderhan
delingen met de Republiek Indonesië. De motie ondervond slechts steun
van de negen Communistische kamerleden. De overige 79 aanwezige leden
verwierpen de motie.
De debatten, Dinsdag aangevangen,
werden gistermiddag hervat met een
verklaring van de Minister van Over-
zese Gebiedsdelen.
Minister Jonkman wenste de zaak
uit een zestal oogpunten te bezien
en wel: 1. de actie als zodanig; 2.
de aard der actie; 3. vervolgens
wilde hjj terugkomen op de rede
nen, de tot de actie moesten leiden;
4. daarna w^pste hij de omvang der
actie te beschouwen; 5. vervolgens
de mogelijke gevolgen en tenslotte:
6. het vraagstuk hoe hieraan een
einde moet komen.
Reeds weken geleden was het ver
staanbaar dat men stond voor 't uiter
ste middel. Er is nooit gepoogd een uit
spraak te krijgen over het niet toelaat
bare van de toepassing.
De heer De Groot en de zijnen heb
ben verzuimd tijdig een uitspraak uit
te lokken. De regering deelt de af
schuw voor de oorlog, waaraan de actie
doet denken.
Men kon niet eindeloos bezig
blijven.
De regering kan terecht betogen, dat
zü tot hét uiterste ogenblik heeft ge
wacht met het toepassen van het uiter-
MEN BEHOEDT ONS.
Mijn vrouw koopt een hoed.
Zij gaat de winkel binnen,
dwaalt door de afdeling „cha-
peaux" en bespreekt met de
verkoopster model na model.
Dan vraagt zij drie hoeden te
zien, die zij in de étalage heeft
gezien en die zij nu voor de
spiegel bezichtigen wil, maar zij
vindt ze bij nader inzien afzich
telijk. „Het is een zienswijze"
zegt de juffrouw snibbig. „Dat
staat te bezien," pareert mijn
vrouw.
Zij past een hoed en bekijkt
zich daarmee van voren van
achteren, van terzijde. Hij' staat
haar, maar zij vindt dat hij niet
staat. Hij staat haar tenminste
niet aan. De juffrouw zegt, ge
dwee: „Probeert u dit model
eens, mevrouw, het is zeer ori
gineel." Ik zou niet weten wat
bij dit model voor of achter, on
der o1 boven was, maar mijn
vrouw vergist zich geen ogen
blik. De hoed zit zoals hij zitten
moet, d w z hij zit niet. hij
hangt; hij hangt ergens aan de
zijkant van haar hoofd, over haar
wang. Zij kan nu nog maar met
één oog zijwaarts zien. De para
de voor de spiegel wordt her
haald. De juffrouw knikt bewon
derend en zegt dat de hoed voor
mijn vrouw gemaakt kon zijn,
maar mijn vrouw geeft hem ach
teloos terug en met Iets van
minachting. Dan probeert zij weer
een ander model.
Ik trek de „Times" uit mijn
binnenzak en lees. Als ik alle
hoofdartikelen gelezen heb, alle
„Political Notes", en opkijk
staat er een vreemde dame voor
mij, die glimlachend op mij
neerkijkt. Ik "Spring verschrikt op
van mijn stoel en maak een
buiging. Dan bemerk ik dat die
dame mijn vrouw is. De heb haar
niet herkend, want zij draagt een
nieuwe hoed. De hoed van haar
keus. De hoed van mijn keus7
Niemand die het vraagt. De
juffrouw presenteert de reke
ning. De voel mij wat duizelig,
probeer niettemin te betalen,
maar kom tot de slotsom dat
gireren mij beter gelegen komt.
De juffrouw pakt de hoed in
een mooie doos. Wordt thuis
bezorgd. Mét de rekening. De
juffrouw ziet er vermoeid uit.
Mijn vrouw straalt. Het heeft
vijf kwartier geduurd. Als zij la
ter de hoed draagt: niemand die
haar herkent.
Dt koop een hoed.
tk ga de winkel binnen, neem
mijn hoed af en zeg: „Zelfde mo
del, zelfde kleur, nr. 59." De
bediende neemt een stapel hoe
den van de plank reikt mij het
nummer. Ik zet hem op, kijk in
de spiegel, betaal, geef mijn
adres op voor het thuisbezorgen
van de oude. Duur: 5 minuten.
Zo koop ik een hoed. Als ik
iemand tegen kom dien ik ken
herkent hij mij. Als ik hem
draag. Maar Ik neem hem
meestal af als ik iemand tegen
kom die ik ken.
Kreeft.
ste middel. Het ultimatief optreden
was volgens de minister noodzakelijk,
omdat men niet eindeloos bezig kon
blijven. De concessies beoogden ten
slotte niet meer dan terugkeer tot
Linggadjati.
De door de heer Nederhorst bedoelde
uitspraak van een onpartijdige derde
zou overigen.- in strijd met de grond
wet en met' Linggadjati -elf geweest
zijn.
Ten aanzien van de opmerking dat
hier sprake is van een morele neder
laag verklaart spreker deze te erken
nen.
De aard der actie besprekend merkt
hij op, dat men niet politiek iets wenst
op te leggen. Slechts wil men de voor
waarden scheppen voor economisch
herstel en wederopbouw.
Spreker wijst erop, dat botsingen van
enige betekenis zich niet hebben voor
gedaan en dat er niets is gebeurd dat
wijst op een volksoorlog.
De luchtmacht ging tegen Japanse
vliegtuigen, door Japanse piloten be
mand, of door Indonesiërs, welke or
Japanners zijn opgeleid.
Alle afgevaardigden zijn overtuigd
van de vredeswil der regering, allen
verwerpen de gedachte aan oorlog, be
halve de heer De C 1 en de zijnen.
De ministe- betoogt vervolgens, dat
dit geen oorlog is.
Vervolgens komt de minister, 'der
aanhaling van beschouwingen van de
Lu'+enant-Gouverneur-ge—*raal terug
op de redenen, die tot de ~-tie hebben
geleid. O.m. merkt de minister nog op,
dat, toen de termijn reeds verstreken
was, SjarifoHdin doe- e— radiorede
getracht heeft i--loed op de gang van
zaken uit te oefenen.
Goede diensten zijn e->or de Ame
rikaanse en Britse regering herhaalde
lijk ten deel gevallen. De con—"-gene
raal va.i China en I'hebben de
republiek nog gerde Neder
landse voorstel1"" te aanvaarden. Ove
rigens releveert hij nog eens wat van
de zijde van v-' buitenland is gedaan.
Op de actie van het comité hand
having rijkseenheid meent hij thans
niet verder te behoeven in te gaan.
Ten aanzien van de omvang der actie
merkt hij op, dat deze beperkt is in
middelen, territoir en duur.
Zo spoedig igelijk overleg.
De actie zal zo - goedig mogelijk
moeten worden gevolgd door over
leg. De regering is ook gaarne be
reid, indien nodig, van goede dien
sten gebruik te maken. Zij hoopt,
dat het leed dat de actie brengt,
met Gods hulp, zó beperkt moge
lijk moge zijn.
In aansluiting hierop diende de heer
de Groot (CPN) de hierboven vermel
de motie in.
De heer Romme (KVP) merkte o.a.
ten aanzien van het aanbod van goede
diensten op, dat een dergelijk aanbod
uit te schakelen even onjuist z<$i zijn
als de opvatting, dat het steeds behoort
te worden aanvaard. De heer Loge
man (Partij van de Arbeid) verklaart
het ten opzichte van de arbitrage eens
te zijn met de heer Romme.
DRIE GROEPEN.
In de Indonesische kwestie, aldus de
heer Joekes (Partij van de Arbeid)
zijn in de Kamer drie groepen te on
derscheiden, t.w. 1. de groep der
beide grootste fracties; 2. de A. R.,
C. H.; Partij van de Vrijheid en S. G.
en 3. de communisten. Wordt de
communistische motie niet aangeno
men, dan betekent dat, dat het be
leid der regering wordt goedge
keurd.
Volgens de heer Schouten heeft de
heer Logeman niet de regering de steun
gegeven, die het verdient, waarop
de heer v. d. Goes van Naters (Partij
van de Arbeid) repliceerde, dat als de
heer Schouten de regeringspolitiek
eerder had doorzien en gesteund, het
niet zo ver gekomen was. De heer Ti-
lanus (C. H.) onderschreef de woorden
van de heer Schouten.
Minister Jonkman antwoordde nog
op een vraag van de heer de Groot
(CPN), dat hij er nooit van gehoord
heeft, dat er Japanners in het K. N.
I. L. zijn. Wat het aanbod van goede
diensten betreft, zeide hij, dat dit er
eerst aan te pas komt, als het nieu
we contact niet tot stand zou komen
als men dat verlangt. Hierop volgde
de stemming met het voor de rege
ring zo gunstige resultaat.
Soetan Sjahrir, na zijn aankomst te
Singapore, waarheen hij zich per
vliegtuig, bestuurd door een vriend
van Pandit Nehroe, had begeven,
met zijn aangenomen kinderen, de
achtjarige Ali (links) en de 18-
jarige Mani. (Per radio overge
brachte foto).
Officiéél is te Batavia medege
deeld, dat de Republikeinen Modjo
kerto hebben heroverd.
Ook Singorsari ten noorden van
Malang is door het Republikeinse
leger heroverd.
Een Indonesisch legerbericht van gis
teren maakt behalve van de herove
ring van Modjokerto ook melding
van de herovering van Sinonam, een
strategisch punt een km ten Z. van
Modjokerto.
De New York Times meldt uit De-
troit (Michigan), dat 7.000 arbeiders in
de auto-industrie, aangesloten bij het
Cia, in staking zijn gegaan, klaarblij
kelijk om de jongste arbeidswet van
Taft en Hartley te testen.
E.H.B.O. heeft handen
De „Daily Herald" meldt, dat twee
neger jongens, James Lewis (vijftien
jaar oud) en Charles Trudell (zes
tien jaar oud) Woensdag te Wood-
willè, Mississippi, de V. S., de dood
straf door middel van de electrische
stoel hebben ondergaan.
De jongens hebben hun werkgever,
een blanke, James McKey, met vuur
wapens gedood. Dit geschiedde acht
tien maanden geleden, toen beiden
veertien jaar oud waren.
In Januari 1947 werd het doodvonnis
over hen uitgesproken. Het Hoogge
rechtshof wilde geen beroep toelaten
•n Dinsdagavond heeft Gouverneur
Fielding Wright alle verzoeken om het
doodvonnis te wijzigen verworpen.
(Verscheidene instituten in de Ver
enigde Staten en Engeland hadden po
gingen gedaan om verandering in het
vonnis te verkrijgen, in verband met
de jeugdige leeftijd der delinquenten).
Nader wordt nog gemeld, dat Trudell
hét eerst geëxecuteerd is, „omdat hij
het dodelijke schot niet gelost heeft".
Vijftig blanken wachten buiten de ge
vangenis. Negers was gezegd, uit de
buurt te blijven.
te kort
(Per telefoon)
Nijmegen, Donderdagavond. We
moeten nog even terugkomen op de
tweede dag van de Vierdaagse. Eni
ge keren hebben wij er al op gewe-
zèn, dat deze tweede dag altijd de
zwaarste is en dat hij ook immer de
de meeste uitvallers brengt. De juis
te getallen zijn nu bekend. Niet min
der dan 245 wandelaars gaven
Woensdag tijdens de mars op. Ze
konden eenvoudig niet meer. Deels
hadden zij kapotte voeten, deels wa
ren ze „op." En in beide gevallen
was de grote warmte de voornaam
ste oorzaak van dit opgeven.
Vanzelfsprekend was het aantal
uitvallers het grootst onder hen, die
eiken dag 55 K.M. lopen. Hun aan
tal is niet zo erg groot, maar bijna
de helft van hen heeft de strijd te
gen asfalt en grint moeten opge
ven
Een percentage, dat toch wel iets
zegt.
En vanmorgen? Het bleek, dat be
halve de 245 van Woensdag, vanmor
gen nog 34 tippelaars niet aan de start
verschenen. Zij hadden hun voeten
stuk gelopen en zagen geen kans, om
de derde dag tot een goed einde te
brengen. Vermoedelijk was dat wel
goed gezien, want ook deze dag was
weer zeer warm en waar vele kilome
ters gelopen moest worden op grint
zouden zij zeker het einde niet gehaald
hebben.
Het parcours was mooi. Soms door
bosrijke streken, langs vriendelijke
dorpen, die zich al prachtig hersteld
hebben van de oorlogswonden, dan
weer langs akkers met golvend graan,
dat op het ogenblik gezicht wordt
en de zichters hebben altijd even tijd,
om naar de wandelaars te kijken en
hen aan te moedigen maar overal
werd de warmte gevoeld. De druk
kende warmte, die zo hinderlijk is en
die deze Vierdaagse tot een der zwaar
ste tochten maakt. En als de grintwe
gen weer eenp afgewisseld worden
door asfaltwegen, zuigt de teer aan
de zolen, die eiken dag dunner wor
den.
Het spreekt dan ook wel vanzelf,
dat de E.H.B.O., die overal is en die
nooit op zich laat wachten, eigenlijk
handen te kort komt. Ontelbare blaren
moeten ze knippen, ontelbare verband
jes moet ze leggen. En vaak geeft ze
het welgemeend advies, om er maar
mee op te houden, een advies, dat niet
altijd wordt opgevolgd.
De enige Italiaan, die meeliep, heeft
helaas moeten opgeven en hij kreeg
gezelschap van een Fransman, die het
eveneens te machtig werd.
En verder? Och, het was weer net
als de vorige dagen: overal duizenden
en nog eens duizenden langs de weg,
overal aanmoedigingen van de bevol
king en overal tractaties: chocolade,
limonade en wat dies meer zij.
Vanavond was iedereen vol goeden
moed. Nog één dag en Nijmegen is
weer achter de rug. Nog één dag en de
Vierdaagse zit er weer op.
d. Ned. troepen
=C> Hevige Republ. tegemtand
Nederlandse opiriarsrictrtwg 1
Neder), luchtacties legen vliegvelden
Practisch geen w g rstand
ondervonden
Het legerbericht van gistermorgen
meldt. dat Nederlandse troepen
Woensdagmiddag te 16,35 uur Cheri
bon bereikten. Zjj trokken de stad
vanuit het Noorden binnen. De brug
gen en wegen in de richting Cheri
bon bleken intact te zijn. Weerstand
werd practisch niet ondervonden.
Brandstichtingen in de stad werden
niet geconstateerd. Eveneens werden
Woensdag Tomo, Kadipaten, Soebang
en Kalidjati bezet. In West-Java
werd Tjikampek bereikt.
Gemeld werd, dat in Tjitjalenka en
in Madjalaja hevige branden woeden.
Voorts werd gistermiddag door
„Antara" melding gemaakt van de
bezetting van Malang, welk bericht
door gezaghebbende kringen te Ba
tavia werd bevestigd. Eveneens wordt
verklaard, dat Poerwakarta op West-
Java is bezet.
VEROVERING VAN CHERIBON
ONTKEND.
Het verlies van Cheribon is door de
Republikeinen ontkend, daar in dg
straten nog gevochten zou worden. De
Nederlandse troepen zouden bij hun
opmars naar de stad 50 tanks gebruikt
hebben.
Republikeinse bronnen melden de
herovering van Lawang 20 km. ten
Noorden van Malang, door de republi
keinse troepen. Voorts zou eendeel
van Medan heroverd zijn en Neder
landse vliegtuigen op Siantar, 100 km
ten Z.O. van Medan 14 bommen ge
worpen hebben. Siantar is het centrum
van het republikeinse bestuur op Su-
matra.
De correspondent van AFP te Nan
king meldt, dat de Chinese regering
officiëel haar bemiddeling in het
conflict in Indonesië heeft aangebo
den. De Nederlandse regering te
's-Gravenhage was gistermorgen ech
ter van een dergelijk aanbod nog
niets bekend.
Sjahrir, die te Calcutta is aangeko
men, heeft aldaar verklaard, dat in
dien Engeland bemiddelend wil optre
den, zij dat thans moet doen. Hij zei
verder, dat indien de Veiligheidsraad
der V. N. snel zou interveniëren, de
oplossing van het probleem „niet zo
moeilijk" zou zijn.
Voor zijn vertrek naar New Delhi
heeft Sjahrir de hulp verzocht van een
internationale brigade „naar het model
van de brigade, die in 1934 Spanje
heeft geholpen".
VERZOEK OM AUSTRALISCHE
STEUN?
De heer Oesman, Republikeins con
sul in Australië, heeft gisteren ver
klaard, dat Indonesië aan Australië
hulp zou vragen in de vorm van
manskracht en materiaal, „indien de
Nederlanders blijven volharden in
huu houding".
De vakvereniging van Australische
havenarbeiders heeft gisteren besloten
het lossen van Nederlandse schepen in
de Australische havens te weigeren.
In de radiorede deed Soekarno een
beroep op Truman en op het Ameri
kaanse volk om al het mogelijke te
doen „om de oorlog in Indonesië te
doen beëindigen".
Het Franse blad „Ce Soir" meldt, dat
de Franse politie een Nederlander, een
zekere Joseph Heide gearresteerd
heeft. J. H. zou de leider zijn van een
internationale valsemuntersbende die
enige tijd de internationale markt met
valse dollars overstroomt. Gewoonlijk
vertoonde hij zich volgens Ce Soir in
de uniform van een commandant van
het Amerikaanse leger. Wanneer hij
zich in Parijs ophield, bood hij in ver
schillende Parijse hotels dollars aan
handelaren aan. Tot dusverre zou hij
geweigerd hebben de namen van zijn
medeplichtigen te noemen. Men weet
alleen, dat de bende haar hoofdkwar
tier in de Amerikaanse zone van
Duitsland heeft.
De nieuwe Nederlandse ambassadeur
in de Verenigde Staten, mr. van Klef-
fens, heeft gisteren een onderhoud van
drie kwartier gehad met Marshall, de
Amerikaanse minister van Buitenland
se Zaken. Het onderhoud heeft gelo
pen over de situatie in Indonesië en
over het Plan-Marshall, welke punten
zeer in het algemeen aangeroerd zijn,
aldus verklaarde Mr. van Kleffens.
Ter gelegenheid van de verjaar
dag van de Malino-cPBÉlUBtie
heeft de Indonesische min.-presi-
dent Nadjamoedin een radio-rede
gehouden, waarin hjj o.m. zeide:
Thans, een jaar na Malino draait
de staat op volle toeren, wordt er
in snel tempo voortgewerkt aan
de voorbereiding van het tijdstip,
dat Indonesië in de rij der naties
een plaats zal innemen als gelijk
waardige".
De steun der Nederlanders achtte
hij noodzakelijk en deze zal gaar
ne aanvaard worden. Het is de
Indonesiërs ernst met de Malino-
gedachte en zjj verwachten van
de Nederlanders, dat zij het ide
aal van samenwerking niet alleen
met verstand, maar ook met het
hart blijvend zullen onderstrepen.
INDONESISCH LEGERBERICHT.
Het Indonesisch legerbericht meldt,
dat Nederlandse troepen in Midden-
Java een punt hebben bereikt nabij
Ambarawa, ruim 30 km. ten zuiden
van Semarang. De republikeinse troe
pen, aldus het bericht, bieden krachti
ge tegenstand. Gisteren is Magelang
vanuit de lucht met mitrailleurs be
schoten.
CHINESE VERLIEZEN.
In Chinese kringen in West-Java
wordt de schade, door de Chinezen
tengevolge van de republikeinse tac
tiek van de verschroeide aarde geleden,
geschat op 5 millioen gulden voor W.
Java alleen.
13 Rijstpellerijen ter waarde van
1 millioen gulden zijn vernield en
tenminste 200 Chinese huizen en win
kels zijn door brand verwoest.
RUSTVERSTOORDERS
MODJOKERTO.
IN
Oproerige elementen in Modjokerto
hebben getracht de rust te verstoren.
Op verschillende punten in de stad
begonnen zij te middernacht onrust
voor te bereiden. De opzet is volkomen
mislukt. De stad is thans zeer rustig.
Als voorzorgsmaatregel is de burgerij
verzocht binnenshuis te blijven. In de
stad wordt gepatrouilleerd.
Neutrale waarnemers voorspel
len, dat de militaire ineenstorting
van de Republiek binnen een week
verwacht kan worden. De val van
Malang, het Republikeinse bolwerk
op Oost-Java, is aanstaande. Naar
verluidt, maakt de tangbeweging
van de Nederlandse troepen van
Semarang naar Djokjakarta snel
vordering. Na de bezetting van de
grootste plaatsen op Oost-Java, bin
nen 48 uur na de eerste amphibie-
landing, zijn de Nederlanders thans
ten Zuiden van Lawang in hevi
ge gevechten gewikkeld met de
Republikeinen, die de toegang tot
Malang wanhopig verdedigen. In
Midden-Java is de tangbeweging
van Semarang uit ten minste tot
halverwege Djokjakarta en Soera-
karta gevorderd.
WARM.
Weersverwachting, geldig tot he
denavond:
Windstille nacht met plaatselijk
nevel of mist. Morgen overdag
over het algemeen zonnig weer,
vrijwel nergens buienvorming.
Temperaturen vooral in het Zui
den en het Oosten van het land
oplopend tot hoge waarden. Aan
de kust tijdelijk zeewind. Overi
gens weinig wind.
Dinsdagmiddag werd de 21-jarige
mevrouw S. A. ZijderveldPolet, wo
nende aan de Bergse Linker Rotteka-
de te Rotterdam, door de electrische
stroom gedood, toen zij haar strijkijzer
wilde gaan gebruiken. Het ijzer was
defect en stond onder stroom. Een
soortgelijk ongeluk, eveneens met do
delijke afloop, trof de 6-jarige jongen
H. A. Hoogenes aan de Terbregseweg,
die een buis van de electrische leiding
beetpakte, welke onder stroom stond,
doordat de draden contact maakten.
DE 4500 JOODSE IMMIGRANTEN.
De Franse premier, Paul Ramadier,
heeft te kennen gegeven dat Frank
rijk wel geneigd is om de 4500 Joodse
landverhuizers die Groot-Brittannië
terug zal brengen, blijvend op te ne
men.