H. M. de Koningin zal korte
tijd rust nemen
Het verloop der
procedure
Weerbericht
ONS NIEUWE
TERRA INC0GNITA
Mr. Oud uit de
P. v. d. A.
Het consulaire rapport in de
Veiligheidsraad
Zaterdag 4 Oct. 1947
VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN
70e Jaargang no. 9627
Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
Prinses Juliana Regentes
Vereenvoudiging der
bonkaarten
Doodstraf geëist tegen
Jodenophaler
tfSiI
wmmaÊ
-
r~
STRIPVERHAAL
De Pampus-Piraat
Regering legt
aardappelvoorraad aan
Hertogin van Windsor
niet welkom
Bon voor spijsolie
inleveren I
België is het Amerika
van Europa
Com
missie van
Drie
spoedig aan het werk
WOONRUIM TEWET
1947
BUREAU:
Koningstraat 7880
Den Helder
Telefoon 2345
Giro 449041
Dir.: J. Bijlsma
COURANT
Wrnd Hoofdredacteur: Jac. Broecsen, Rayonredacteur G. A. Dekkers
TARIEVEN:
Advertenties: 16 cent per
millimeter. Familieberichten
20 cent per m.m. Kleine ad
vertenties („Juttertjes") rot
15 woorden 1.elk woord
meer 5 cent.
Abonnementen:
per kwartaal 3.90.
Reeds in een vorig bericht is medegedeeld, dat H.M. de Koningin
zich nog zeer vermoeid gevoelt en zich opnieuw genoodzaakt ziet
rust te nemen.
Deze rust kan eerst doeltreffend zijn, wanneer Hare Majesteit
tijdelijk zich ontheven weet van de zorg voor de zaken van de staat.
Teneinde hiertoe de mogelijkheid te scheppen zal eerstdaags bij de
verenigde vergadering der Staten-Generaal een wetsontwerp aanhan
gig worden gemaakt, waarin met toepassing van artikel 43 van de
Grondwet de gelegenheid wordt geopend, dat Hare Mapesteit zodra
haair gezondheid daartoe aanleiding geeft, de uitoefening van het
koninklijk gezag tijdelijk neerlegt.
Het wetsontwerp zal inhouden, dat voor de tijd gedurende welke
de Koningin het koninklijk gezag neerlegt H.K.H. Prinses Juliana als
Regentes van het Koninkrijk zal optreden. Hare Majesteit is voor
nemens om terstond na de totstandkoming van deze wet daaraan
voor enige tijd toepassing te geven.
H.M. de Koningin verzoekt uitdrukkelijk mede te delen, dat voor
enige ongerustheid voor haar gezondheid geen aanleiding bestaat.
Het behoeft nochtans niet te verwonderen, dat de zware zorgen,
welke op Haar hebben gedrukt en nog steeds drukken niet onge
merkt aan haar gezondheid zijn voorbij gegaan.
Naar aanleiding van het bericht,
waarin wordt medegedeeld, dat H.M.
de Koningin korte tijd rust zal nemen,
kan nog worden opgemerkt, dat de
mogelijkheid om de Koninklijke waar
digheid tijdelijk te doen waarnemen
door een regent, bij de grondwetsher
ziening van 1922 in de grondwet is
opgenomen. De grondwetgever is daar
toe gekomen, in verband met de des
tijds wel eens geopperde gedachte
ener reis van H.M. naar Nederlands-
Indië. Men heeft deze mogelijkheid in
de grondwet ook opgenomen voor het
geval de Koning een reis naar het
buitenland zou willen maken, of de
regering tijdelijk zou moeten neer
leggen tot herstel van gezondheid.
Het artikel, dat hierbij ln het ge
ding is, luidt: Het Koninklijk gezag
wordt mede waargenomen door een
regent, in geval de Koning krach
tens een wet, waarvan het ontwerp
door hem is voorgedragen, tijdelijk
de uitoefening van het Koninklijk
gezag heeft neergelegd. Over het
ontwerp dier wet, welke tevens in
de benoeming van de regent voor
ziet, beraadslagen en besluiten de
Staten-Generaal in verenigde ver
gadering.
Verwacht mag dus worden, dat bin
nenkort een op dit artikel steunend
wetsontwerp aan de Staten-Generaal
zal worden aangeboden. Zoals uit de
tekst van het artikel blijkt, is Prinses
Juliana in tegenstelling tot het be
paalde bij andere grondwetsartikelen,
op regentschap betrekking hebbende
in dit geval niet automatisch regen
tes. Het wetsontwerp zal de aanwij
zing van Prinses Juliana tot regentes
bevatten.
De thans in gebruik zijnde bonkaar
ten voor voedingsmiddelen hebben aan
leiding gegeven tot de klacht, dat deze
niet voldoende overzichtelijk zijn. Op
deze bonkaarten zijn de bonnen „Di
versen", „Reserve", „Brood", „Vlees",
„Boter" en „Melk" ten deze voorzien
van dezelfde nummers. Het is geble
ken, dat dit tot vergissingen aanleiding
heeft geegven.
Teneinde aan de bezwaren tegemoet
te komen is thans een nieuw model
bdhkaart ontworpen, welke op 23 No
vember a.s. in gebruik zal worden ge
nomen. Op deze kaart komen bonnen
.Algemeen", „Reserve", „Boter",
„Vlees" en „Melk" voor, welke voor-
Hen zijn van een doorlopende numme
ring. Voor verschillende artikelen kan
dus nimmer een bon met hetzelfde
nummer worden aangewezen. In de
Provincies Noord-Holland, Zuid-
Holland en Utrecht is bovendien op
deze kaart op de vlees- en melkbonnen
de opdruk „West" aangebracht.
Hierdoor is het, wanneer dit wense-
Hjk zou blijken, mogelijk voor de bo
vengenoemde provincies bonnen voor
deze artikelen aan te wijzen, welke in
de rest van het land niet geldig zijn en
0lngekeerd. Of een zodanige maat-
'egei zal worden genomen, staat nog
hret vast.
Pap en Yoghurt 1 cent
duurder
verband met de verhoging van de
omzetbelasting van 2 op 3 pet op melk
producten zijn nieuwe maximumver-
koopprij2en voor pap en yoghurt vast
gesteld. De nieuwe prijzen, welke op
'eterdag 4 October ingaan, zijn één
eent per hoger dan de tot nu toe
geldende prijzen. De prijs van con-
6u®ptiemelk blijft ongewijzigd.
De voorzitter van de Eerste Kamer
roept de Staten-Generaal in verenig
de vergadering bijeen. De behande
ling, waaraan de gewone procedure
van het onderzoek in afdelingen
(zeven), het opmaken van een ver
slag door ene commissie van rappor
teurs enz. voorafgaat, zal weinig tijd
behoeven te kosten. Volgens reglement
van orde voor de verenigde vergade
ring kan geen besluit worden genomen
indien niet 76 leden aan de stemming
deelnemen.
Is het wetsontwerp wet geworden,
dan zal Prinses Juliana in een ver
enigde vergadering der Staten-Gene
raal beëdigd worden. Zij legt de eed
of belofte in handen van de voorzitter
af.
Na een zitting van ruim acht uur
heeft Mr. M. H. Gelinck, procureur
fiscaal aan het Amsterdamse Bij
zonder Gerechtshof de doodstraf ge-
eist tegen de 47-jarige voormalige
agent van politie te Amsterdam,
Sam Oly.
Reeds enige maanden na de capitu
latie trad hij toe tot de N.S.B., voor
welke beweging hij reeds voordien
grote sympathie had. Spoedig volgde
zijn overplaatsing naar de „zentralstelle
für jüdische auswanderung", waar hij
eerst administratief werkzaam was,
late als jodenophaler.
Weersverwachting, geldig tot he
denavond:
DROOG WEER.
Overdrijvende wolkenvelden.
Droog weer. Ongeveer dezelfde
temperatuur als gisteren. In het
Noorden van het land: Matige
Noordwestelijke wind. In het
Zuiden: veranderlijke wind.
Weer is de Lange ontkomen! De
man die zo'n belangrijke rol speel
de in de Waterdemon-bende en
die de chef terzijde stond bij het
volvoeren van diens lugubere
daden op het eiland Pampus is
ten tweden male aan de greep der
gerechtigheid ontsnapt. Ons ver
haal:
is daarmede ten einde.
Wat gaat de Lange doen? In hoe
verre is hij op de hoogte van de
atoomgeheimen, die de chef ge
stolen heeft? Zal Rikki Visser, de
assistente van inspecteur Barend-
se, die met dit moedige meisje de
beide aarts-schurken menigmaal
in het nauw wist te brengen, haar
normale gedaante terugkrijgen?
Of heeft de geheimzinnige straling
van de helse atoommachine van de
chef voorgoed een dwergmensje
van haar gemaakt? We weten het
niet.
Waar we echter wel zeker van
zijn is dat inspecteur Barendse de
strijd tegen de gevaarlijke elemen
ten tot het bittere einde zal voort
zetten.
Even zeker zijn we er van, dat
onze samengebrachte lezersfami
lies ons nieuwe stripverhaal:
waarmede we in dit nummer be
ginnen met spanning en genoe
gen zullen volgen.
Een gevaarlijk bandiet is ont
snapt! Op naar TER'SA INCOG-
NITA, het onbekende land, het
land van avontuur!
Naar de N.R.C. verneemt heeft de
regering besloten een omvangrijke
voorraad aardappelen aan te leggen. In
de vier Noordelijke provinciën is met
de aankoop reeds een begin gemaakt.
Het zou in het voornemen liggen een
voorraad van maximaal 400 millioen kg
te vormen.
De regering is hiertoe overgegaan
om bij eventuele stagnatie in de aan
voer van voedingsmiddelen uit het bui
tenland in elk geval iets achter de hand
te hebben en om te voorkomen, dat
bijv. op een bepaald ogenblik de voor
menselijke consumptie geschikte aard
appelen aan het vee, vooral de varkens,
zouden blijken te zijn opgevoerd.
De Hertog van Windsor keerde
dezer dagen uit Frankrijk in Enge
land terug ter afwikkeling van enke
le persoonlijke aangelegenheden. In
Hofkringen werd deze gelegenheid
aangegrepen om nogmaals te verkla
ren, dat geen invitatie voor de bij
woning van het huwelijk van Prin
ses Elisabeth was gezonden aan de
Hertogin van Windsor.
Een betrouwbare persoon aan het
Engelse hof werd door United Press de
vraag gesteld, waarom niet een uitno
diging gestuurd was als een geste, met
een bijschrift aan de Hertogin per
soonlijk gericht, waarin zij erop werd
gewezen, dat haar aanwezigheid niet
gewenst was wegens de antipathie van
de Koningin-Moeder Mary. Hierop
werd geantwoord: „Men kan nooit we
ten. Wellicht zou zij hebben besloten
toch te komen en hebben willen zien
wat er dan zou gebeuren".
Vanzelfsprekend blijft de Hertog er
bij aan geen plechtigheid aan het Hof
deel te nemen, zolang zijn vrouw niet
welkom is.
De Hertog kwam minder dan 24 uur
nadat Prinses Elisabeth naar Schotland
vertrokken was, in Londen aan. Het
is derhalve niet waarschijnlijk dat hij
zijn lievelings-nicht op deze reis naar
Engeland zal ontmoeten. Öaar hij
voorts van plan is nog vóór 20 Novem
ber, de dag van het koninklijke huwe
lijk, naar Amerika te vertrekken, is
het niet zeker of hij nog in staat zal
zijn persoonlijk zijn gelukwensen aan
te bieden aan de Prinses en luitenant
Philip Mountbatten.
Gisteren werden in St. James Pa
lace, dat gebouwd werd door Hendrik
de achtste, de vader van de eerste
Koningin Elisabeth, honderden huwe
lijksgeschenken gesorteerd en uitge
stald. Deze zullen vóór het huwelijk
voor het publiek te bezichtigen zijn.
Ondertussen wordt vernomen, dat
de eeuwen-oude huwelijks-ceremonie
van de Church pf England gewijzigd
zal moeten worden omdat de bruid
troonopvolgster is. In plaats van te
beloven, lief te hebben, respecteren en
gehoorzamen, zal de prinses antwoor
den: „lief te hebben, te respecteren en
toegewijd te zijn", daar zij geen ge
hoorzaamheid kan beloven aan een
onderdaan. (United Press)
3 October Leidens Ontzet. Zoals elk
jaar vierde Leiden deze dag weer op
oud traditionele wijze. De burge
meester van Leiden, Jhr. Mr. van
Kinschot, was de eerste die het
brood en de haring uitreikte.
Het Centraal Distributiekantoor
deelt mede, dat zij, jlie op de bonnen
KOI Algemeen, welke van 17 Au-
gutus t.m. 13 September j.1. recht ga
ven op het kopen van 120 gram spijs
olie, geen olie heben kunnen verkrij
gen, deze bonnen tot uiterlijk 6 Octo
ber a.s. in kunnen leveren bij een
detaillist.
j Bij een volgende verstrekking van
olie zal alsnog op deze bonnen olie
vvorden afgeleverd.
Noorse zeelieden in
staking
Van officieuse Noorse zijde wordt
vernomen dat een sitdown-staking van
Noorse zeelieden in de haven van Bue-
ioc Aires de eerste etappe is van een
Noorse zeeliedenstaking over de gehele
Wereld, waartoe de plannen gemaakt
zijn door de door de communisten be
heerste Scandinavische zeeliedenbond.
Op het ogenblik ligt op alle negen
Noorse schepen in Buenos Aires het
werk stil. Ongeveer 350 man zijn bij
de staking betrokken.
(United Press)
In een rede heeft de Belgische minis
ter van Financiën Eyskens er op ge
wezen dat België het enige land in
Europa is dat fiscale ontlastingen op
grote schaal heeft toegepast. Sedert
twee jaar, aldus minister Eyskens,
speelt België in Europa de rol van
Amerika. Op dit ogenblik zijn wij voor
meer dan 10 milliard crediteur van het
buitenland en wij zijn de bankier van
onze nabuurlanden. België heeft meer
belang bij de hulp van Amerika aan de
andere Europese landen dan aan België
zelf, want België heeft er in de eerste
plaats belang bij dat de landen die het
omringen een grotere welvaart ver
werven.
Voor de staatsbegroting van 1947
werd het tekort op 10 milliard geschat,
zo verklaarde de minister van finan
ciën verder nog, doch als gevolg van
het beleid van de regering zal dit te
kort veel geringer zijn. De begroting
1948 zal het evenwicht moeten her
stellen.
Cholera in Egypte breidt
zich uit
In de laatste 24 uur werden 53 cho-
lera-gevallen met dodelijke afloop ge
rapporteerd, aldus het Egyptische mi
nisterie van volksgezondheid. Verder
werden 92 nieuwe positieve gevallen en
92 verdachte gevallen in de zelfde pe
riode gemeld. Volgens de berichten
verbreidt zich de epidemie en wordt
Cairo ernstig bedreigd. Egypte heeft
aan Amerika om levering van een mil
lioen eenheden vaccine gevraagd.
Naar het A.N.P. verneemt, heeft
de burgemeester van Rotterdam,
Mr. P. J. Oud, bedankt als lid van
de Partij van de Arbeid.
De order „staakt het vuren" in
Indonesië is niet geheel geëerbie
digd, aldus het voorlopige rapport
der zes consuls, die een onderzoek
naar deze kwestie hebben ingesteld.
In het rapport, dat door de consuls
Maandag j.1. werd ingezonden en
waarover de veiligheidsraad giste
ren het debat opende, wordt gezegd:
„De vorderingen van de Neder
landse troepen tussen 20 Juli en
vier Augustus waren wigvormig.
Terwjjl de hoofdmacht der republi
keinse troepen zich terugtrok, bleef
een aantal manschappen tussen de
wiggen achter.
De Indonesische tactiek der ver
schroeide aarde, met inbegrip van
plundering, in het bijzonder van Chi
nezen, werd tussen de wiggen ge-
intensiveerd. De Nederlanders beslo
ten het gebied tussen hun wiggen te
zuiveren en dit leidde tot voortdu
ring der gevechten, met veronacht
zaming van het „staakt het vuren".
Dr. Evatt, de Australische mi
nister van Buitenlandse Zaken, zei-
de tijdens de behandeling van het
rapport, dat, indien de toestand zo
was als in het consulaire rapport
v.erd beschreven, het duidelijk was,
dat de order van de raad niet was
nagekomen. Hij stelde een resolutie
voor, waarin er op wordt aange
drongen, dat de commissie van drie
onmiddellijk met haar werkzaam
heden begint.
Deze resolutie werd door de Sov
jet-afgevaardigde, Gromyko, gecriti-
seerd.
Gromyko zeide, dat de Neder
landse regering de orde.- van de
raad had gehoond en dat zij dit al
leen kon doen, omdat zK de steun
van „zekere regeringen" had. Hij ver
klaarde, dat het consulaire rapport
niet onpartijdig was en de ernst
van de gebeurtenissen in Indonesië
verkleinde.
„De Nederlandse regering is in dit
jval de aanvaller en heeft niet ge-
andeld volgens de beginselen van de
'.N."
Gromyko stelde daarop een nieuwe
esolutie voor, waarin wordt gezegd:
„De Veiligheidsraad acht het nood
zakelijk, dat de troepen van beide
partijen onmiddellijk worden terug
getrokken op de stellingen, die ze
vóór de militaire operaties bezetten"
HOELANG NOG?
De Nederlandse afgevaardigde, mr.
E. N. van Kleffens, stelde de vraag:
„Hoe lang zal het nog duren vóór
het de gehele wereld duidelijk wordt,
dat de republikeinse regering geen
verantwoordelijke, vredelievende re
gering is, die voor de vrijheid strijdt
maar een kleine groep van despoti
sche mannen, die zich met hulp der
Japannezen aan het Indonesische volk
heeft opgedrongen en die zich onder
scheidt door bruutheid jegens het
weerloze volk, door kwade trouw en
gemakkelijke beloften, die zij nooit,
kan nakomen?"
De Nederlandse afgevaardigde
waarschuwde de raad opnieuw, dat,
indien het Sovjet-voorstel zou worden
aangenomen, dit zou betekenen, dat
duizenden mensen aan de wraak der
republikeinen zouden worden bloot
gesteld en dat Nederland niet verant
woordelijk kon zijn voor wat dan zou
gebeuren.
Hij zeide vervolgens, dat de gevech
ten in Indonesië alleen voortduren,
omdat de republikeinse troepen hun
gewelddaden niet hebben gestaakt.
Indien de republikeinen de order
„staakt het vuren" respecteren, is er
geen noodzaak voor zuiveringsopera
ties.
De raad nam tenslotte de Austra
lische motie aan, met negen stem
men voor, terwijl de Sovjet-Unie en
Polen zich van stemming onthiel
den. De Australische resolutie luidt:
„De Veiligheidsraad besluit, dat het
secretariaat-genc-raal der V.N. zal
worden verzocht op te treden als de
instantie, die de commissie van drie
bijeenroept en de organisatie van
haar werk op zich neemt, en be
sluit vervolgens, dat de commissie
van drie zal worden verzocht met
de uiterste spoed met het waarne
men van haar functie te beginnen".
De raad ging vervolgens tot Dins
dagmorgen 10.30 uiteen.
plaatsen, dat men zijn medemens
door deze daad kan bereiden.
Misschien zijn we tè optimistisch,
geloven we tè veel in de goede factor
van het menselijk gevoelzo ja,
dan hopen we slechts dat men niet zal
aarzelen van de in deze wet ver
strekte bevoegdheid gebruik te ma
ken! AD INTERIM.
Op de eerste dag van deze maand
is een wet van kracht geworden, die
ontstond uit nood en dus een nood
maatregel is. Nood is geen prettig
woord en de oorzaak en het bestaan
van het huisvestigingsprobleem zijn
zeer ernstige zaken, van direct be
lang voor het welzijn van ons maat
schappelijk bestel, daar het hier gaat
om de pijler van ons volksbestaan:
het gezin. Wij hopen dan ook in de
eerste plaats van ganser harte, dat
het bestaan van deze wet niet lang
merkbaar zal zgn, wat slechts moge
lijk is als het bouwen van woningen
met energie en voortvarendheid, met
werklust en het bewust weten van dia
grimmige nood wordt aangepakt.
Over de woningbouw is veel ge
zegd en geschreven en wij zouden er
op onze beurt nog wel het een en an
der aan toe kunnen voegen, doch la
ten dat ditmaal achterwege. Wij wil
len vertrouwen hebben in de instan
ties, die hier hun zo dankbare taak te
vervullen hebben met aan de top onze
minister Neher. De moeilijkheden zijn
ons bekend. Wij weten, dat er op het
ogenblik niet eens gebouwd wordt om
de normale behoefte te dekken, laat
staan om een achterstand van 7 jaar
plus een nog grotere verdwijning van
woonruimte in te halen, doch kunnen
slechts hopen, dat het gestelde ver
trouwen worde bevestigd.
Reeds eerder was bij een Koninklijk
Besluit een maatregel van kracht ge
worden, voortvloeiende uit de typi
sche houding, die gekarakteriseerd
kan worden met: Ik heb wat ik heb
(woonruimte) en een ander (die er zo
heel erg behoefte aan heeft) moet
maar zien, dat hij het krijgt en wel:
het vorderingrecht van het hoofd der
gemeente.
De heren burgemeesters hebben ge
weten, dat dit besluit gekomen is.
Vooral in kleinere gemeenten, waar
het hoofd meer in direct contact komt
met alle lagen van de bevolking, werd
het oplossen van woonruimteproble
men een der zwaarste taken of beter
een der grootste zorgen van de bur
gemeester. Wij hebben het een hunner
onlangs nog horen zeggen: Je hebt
een huis en honderd liefhebbers. Voor
degene, aan wie je het huis toewijst
ben je een beste man, doch de andere
negen en negentig kijken je niet meer
aan of erger: nemen een lelijk woord
in de mond.
De burgemeesters kunnen wat dat
betreft nu gerust zijn. Zij zullen hun
verantwoordelijkheid delen met de
wethouders, terwijl het college ter
zijde zal worden gestaan door een
adviescommissie, bestaande uit per
sonen, die op dit terrein in staat ge
acht mogen worden en waardevol en
objectief advies te kunnen verstrek
ken.
Hierbij zK het volgende opgemerkt:
Ontzettend veel gevaren liggen in dat
samenwonen verborgen. Talloze con
flicten kunnen ontstaan, groeiend uit
een kleine oorzaak, leidend tot huwe
lijksellende, gezinsellende en wanhoop,
waar door beide partijen voor hun ver
dere leven beroofd worden van het ge
luk, dat dit leven moet dragen. Re
geren is vooruitzien. En hier komen
we weer bij de vorderende instanties.
Men neme geen ondoordachte maat
regel. Het is hier vooral de taak van
de adviescommissie, die wat deze za
ken betreft van het grootste belang
moet worden geacht.
WK constateerden hierboven, dat de
burgemeesters bK de verspreide ver
antwoordelijkheid wat meer gerust
kunnen zijn. Wat echter belangrijker
en ten slotte het doel van de nieu
we wet is, is dat nu ook voor de dui
zenden en nog eens duizenden naar
woongelegenheid zoekenden wat meer
garantie wordt gegeven, dat zij zoveel
als maar mogeUjk is, en daarbK moet
men tot 't uiterste doortasten, gehol
pen zullen worden.
De jongste cijfers van het Centraal
Bureau voor de Statistiek geven een
tekort aan van 340.000 woningen voor
het gehele land, waarbij verder o.a.
wordt vastgesteld, dat in onze provin
cie 1 van de 10 huishoudens niet over
een eigen huis beschikt, terwijl dat in
Limburg zelfs 1 op de 5 is.
DaarbK zÜn dan nog niet eens de
duizenden jonge mensen gerekend, die
hun huwelgk van dag tot dag en van
maand tot maand moeten uitstellen,
omdat zK geen huis kunnen vinden. De
nieuwe wet is er gekomen, omdat er
nog wel woonruimte, zelfs veel woon
ruimte is, die niet benut wordt of
noodzakelijk benut behoeft te wor
den. De mensen, die over deze woon
ruimte beschikken, zullen wel nimmer
hun bivak hebben moeten opslaan
in een kippenhok of bunker of zich
een ogenblik hebben ingeleefd in de
gedachten, die woonruimtezoekenden
koesteren, wanneer zK 's avonds van
af de straat in een gezellig verlichte
woonkamer blikken en zich daarbK
slechts kunnen koesteren aan de
warmte van hun plannen
Ware dat wel zo, zK zouden er an
ders over denken, een kloek besluit
nemen en naar de plaatselKke huis
vestingscommissie stappen om hun
overtollige woonruimte beschikbaar te
stellen. Laat men op het andere vlak
van de weegschaal eens het geluk
