DE JEUGD-KOERIER
een
roemrijk
klooster
Amsterdams Podium
Cijferwed strijd
Ik zie een stoel, een paddestoel!
Opgegraven graftomben van
Hollandse Graven
EGMONDS ABDIJ
922-1573
De gezinsbegroting
Prinselijk paar naar Engeland
Hallo, Jongens en Meisjes!
V
De
Prijsraadsel
(Van onze speciale verslaggever).
Deze tijd, waarvan elke dag opnieuw, het nieuws en de gebeurtenissen
ons dikwijls ten volle in beslag neemt, laat in de regel geen gelegenheid
open om zich bezig te houden met bespiegelingen over het verleden.
Toch heeft een confrontatie met dat verleden zijn bijzondere bekoring.
Dit wetende, zijn wij eens gaan kijken bij de opgravingen, die zoals reeds
gemeld onder leiding van Prof. Giffen uit Groningen verricht worden op
het terrein van de vroegere Abdij van St. Adelbert bij Egmond Binnen.
Enkele weken Is men daar thans bezig om laag na laag af te graven van
het grasland en te speuren naar mogelijke overblijfselen van de gebouwen
der Benedictijnen, die zes eeuwen lang 't geestelijke- en wetenschappelijke
middelpunt van het Noordwesten van Holland vormden.
Voor dat we erheen togen, hebben wij
ons eerst eens neergezet om uit oude
boeken en geschriften wat meer te
vernemen over die merkwaardige da
gen, toen de historie van ons gewest
zo rijk was aan gebeuren van allerlei
aard.
Laten we er hier iets van neer
schrijven.
St. Adelbert, de prediker.
Tijdens de eerste dagen van de pre
diking van het christendom in deze
gewesten was het Adelbert, die de
voetsporen van Willibrord drukte. Na
zijn dood werd hij in het gebied der
Egmonden begraven.
Later verscheen Sint Adelbert tot
drie maal toe aan de kloostervrouw
Wilfsit en gelastte, dat zijn relieken
(gebeente) moest worden verheven.
Zij bracht dit bevel over aan Dirk I,
Graaf van Holland. Deze gelastte
daartoe. Bij het opgraven van het ge
beente ontsprong volgens de over
levering de bron, die er heden ten
dage nog is te vinden. Dirk I liet te
Hallem (dat deel van Egmond, waar
het houten vrouwenklooster en later
het mannenklooster gestaan hebben)
een houten kerk bouwen. Het gebeen
te werd naar deze kerk overgebracht.
Tijdens de overbrenging van het
lichaam van St. Adelbert naar het
klooster werd „een oneindig getal zie
ken in haare voorige gezondheit har-
stelt. Xnzonderhelt hebben veele blin
den den glans van haar gezicht en
die van zwakheit gaan noch staan
konden 't hersteld en vast gebruik
haarer leden wedergekregeu", zo
staat het in een der oude Egmonder
kronieken.
Het gebeente werd later in de Abdij
bewaard, na de vernietiging van het
klooster in Haarlem en thans berust
een deel van de relieken in de nieuwe
priorij.
De Graaf sticht het klooster.
In de kronieken wordt Graaf Dirk I
aangegeven als de stichter van het
klooster. Het juiste jaar is niet be
kend, waarschijnlijk 922.
In elk geval is zeker, dat Dirk 11
het bestaande vrouwenklooster deed
vervangen door het mannenklooster,
waarmede de stichting van de St.
Adelbert-abdij een feit geworden was.
De monniken, Benedictijnen, waren
waarschijnlijk afkomstig uit het St.
Pietersklooster te Gent.
De Abdij werd door de Graaf en
zijn gemalin begiftigd met uitge
strekte landerijen en met alles wat
voor de eredienst nodig was, o.a. een
gouden altaar en een kostbaar Evan
gelieboek. Het altaarstuk ls verdwe
nen. het boek wordt nog bewaard in
de Kon. Bibliotheek in Den Haag.
Na jaren van inzinking wist de
monnik Wouter de tucht in het kloos
ter te herstellen. Heer Berwout, die
de goederen van de Abdij zeer goed
beheerde, schonk hij een op korte af
stand van de Abdij gelegen hoeve
Diens nakomelingen bouwden op de
plaats van de hoeve het „Slot op de
Hoef", waarvan de opgemetselde fun
damenten en kasteelgrachten bij Eg
mond aan de Hoef thans te zien zijn.
Graaf Dirk IV schonk de Abdij
tijdens een verblijf te Rome op weg
naar het Heilige Land in 1139 aan
paus Innocentius II.
Het einde
De Heeren van Egmond werden
brutaal. Jan van Egmond bestormde
in 1361 het klooster. De boomgaarden
werden leeggeroofd en de prior werd
binnen de abdijmuren door de solda
ten gedood. Als straf deed paus Joan-
nes IV hen in de kerkelijke ban.
Het einde van de Abdij naderde
snel. Geuzen door Hendrik van Bree-
c'erode ontslagen trokken rovend door
Westfriesland en Kennemerland.
Het klooster werd met een bezoek
„vereerd". Vele kostbaarheden wer
den geroofd en de monniken werden
slechts tegen betaling van losgeld
weer vrijgelaten.
Tijdens de dagen van Alkmaars
beleg en victorie maakten geuzen-
troepen o.Lv. Dirk van Sonoy de
omstreken onveilig. Aan een ver
ordening ^\an Prins Willem,
waarbij deze het klooster in be
scherming nam, stoorden zjj zich
niet.
Sonoy legde een schans aan bjj
het klooster, liet de torenklokken
weghalen nevens 'n brouwketel en
6000 p. lood van de daken. Daarna
stak men de gebouwen, die reeds
door de monniken waren verlaten,
in brand. Zo kwam in 1573 aan
een 6 eeuwen oud cultuurcentrum
en de laatste rustplaats van vele
Hollandse graven een einde
Historie wordt blootgelegd.
Sinds jaren stonden de klooster
ruïnes als een aanklacht tegen het
vandalisme der benden overeind. Door
de eigenaar van het land werd in de
mt EMB wims mmm mm m
vorige eeuw het bovengrondse „puin"
opgeruimd. Zijn vrouw liet na zjjn
dood de grond omwoelen om het zich
daar bevindende pufsteen te verkopen.
In het begin van deze eeuw ging het
terrein over in handen der geestelijk
heid ten einde op deze beroemde
plaats een nieuwe abdij te stichten.
Een klein gedeelte werd in 1935 ge
bouwd en door enkele tientallen mon
niken betrokken. Met de uitbreiding is
thans weer begonnen. De eerste op
gravingen werden indertijd door prof.
Holwerda verricht. Pater Hof leidde
ons dezer dagen rond op het oude ter
rein, dat gedeeltelijk ligt op het kerk
hof van de Protestantse kerk. Met
grote voorzichtigheid worden diepe
sleuven gegraven en men is thans zo
ver, dat wjj duidelijk in de grond de
overblijfselen van de fundamenten
(om beurten een laagje aarde en een
laagje puin) van de oude kloosterkerk
hebben kunnen zien. Ook de funda
menten van de beide grote vierkante
torens waren in de aarde te zien.
Van de vloer van de kerk werden
nog enkele groene tegelfragmenten
gevonden en achterin brokstukken
van enkele oude graftomben, waarin
waarschijnlijk de leden van het Hol
landse gravenhuis werden bijgezet.
Enkele beenderen liggen er nog in.
Dit is het resultaat van vier weken.
Men zal nog voortgaan met de onder
zoekingen en waarschijnlijk dieper
gaan om te speuren naar een houten
kloosterkerk, die voor de stenen kerk
op deze plaats heeft gestaan.
Zo wordt er gewerkt om uit de
roemvolle geschiedenis dezer gewesten
nog meer feiten te kunnen achter
halen en reconstrueren.
Met belangstelling zien wij verdere
resultaten tegemoet.
Een nieuw hulpmiddel van de
Spaarbanken tot een welover
wogen besteding van het in
komen.
De Propaganda-Commissie van de
Nederlandse Spaarbankbond heeft een
eenvoudig hulpmiddel uitgewerkt om
het overzicht over de gezinsuitgaven te
vergemakkelijken. Zulk een overzicht
maakt het mogelijk een begroting te
maken: een .gezinsbegroting", waarin
alle behoeften in verhouding tot hun
belangrijkheid een plaats moeten krij
gen. Door regelmatige vergelijking van
de werkelijke uitgaven met de begro
ting houdt men de uitgaven onder con
trole en bereikt men het gestelde doel:
„Rondkomen met het inkomen".
Met name in de Scandinavische lan
den heeft de gedachte van de gezins
begroting reeds geruime tijd ingang
gevonden. Een soortgelijke uitgave (in
deze papierlanden natuurlijk groter op
gezet) vindt daar haar weg reeds naar
honderdduizenden gezinnen. Binnen
enkele dagen zal bij vele spaarbanken
in den lande een toegelicht voorbeeld
van de gezinsbegroting verkrijgbaar
zijn.
Minister Attlee naar
Nederland
Naar het ANP verneemt heeft de
Nederlandse regering een uitnodiging
gezonden aan de Britse minister-presi
dent Attlee om op 4 November de
boomplantdag op Walcheren bij te wo
nen.
Het is nog niet bekend, of de heer
Attlee van deze uitnodiging gebruik
zal kunnen maken.
De burgemeester van Nijmegen,
die namens de gemeente Nijmegen
de dank moet overbrengen aan Al-
bany (U.S.A.) voor de vele ge
schonken goederen, is in New-York
aangekomen. Op het vliegveld te
New-York stapt hg fris en monter
uit het toestel.
Wat er momenteel in de hoofdstede
lijke bioscooptheaters draait is niet
bijster belangrijk, zij het dat de pu
blieke belangstelling voor al dat goed
deels aan de lopende band bedrukte
celluloid onverminderd blijft. Een
steeds opnieuw verbijsterend beeld
van de illusie-honger van dat publiek.
Een uitzondering maakt de reprise
(in Kriterion) van Jack Feyder's
„Kermesse Heroique" (Heldenkermis),
met in de eerste linie de voortreffelij
ke Louis Jouvet, Jean Murat en Fran-
coise Rosay. Het lijkt me hoegenaamd
geen bezwaar deze film, die we lang
vóór de oorlog reeds zagen, nog eens
te zien, want maar zelden slaagde de
film erin met zoveel goede smaak zo
veel esprit en waarlijk kunstzinnig
begrip een kluchtspel der verbeelding
te vervaardigen als het geval is in de
ze Heldenkermis. Zich afspelend in 't
Vlaanderen van het begin der 17e
eeuw krijgt men een episode Vlaams
leven voorgezet die onvergetelijk is,
en tot vandaag verbeterd noch ge
ëvenaard werd. De regisseur die deze
film schiep moet een groot artist zijn
geweest, die zich, al scheppende, moet
hebben verliefd en verzadigd aan 't
eigen werk! En dat deed Feyder dan
ook. „Heldenkermis"... herinnert u
zich de naam als hij in uw stad komt
en verzuimt niet hem ten tweede male
te gaan zien. 't Zijn geen verloren
uren!
Als deze regels onder uw ogen ko
men draait in het Alhambra-theater
vc-or de 30ste week „Les enfants du
Paradis" en dat betekent dat alle
filmprolongatie-records met stukken
zijn geslagen. Het is merkwaardig dat
deze film'zo blijkt te apelleren aan de
Nederlandse smaak. Ik sprak kort ge
leden iemand uit Brussel die me ver
telde dat de film daar precies twee
weken gedraaid heeft. Twee weken
tegen 30 weken.... wie kan het verkla
ren? En dan een film die in wezen zo
„verneinent" is, die de levensproble
men zo hard, zo aandoenlijk triest en
ontgoochelend navrant het verbluft
toekijkend publiek voor de voeten
werpt. Als het wanhopig faillissement
van een verdoold en op de verkeerde
weg zijnd mensdom. Goed, er zal wel
een beste portie zelfkwelling en sno
bisme bijkomen om 30 weken lang in
deze keiharde werkelijkheid reflecte
rende levensspiegel te kijken, maar
daarmee zijn die 30 weken toch niet
verklaard, 'n Artistiek Opiniebureau
onderzoek zou hier interessant materi
aal naar voren kunnen brengen, waar
devol voor psychologen, neurologen
en de rest van de vivisectoren der
menselijke ziel en wat daaromtrent is.
Er is nogal wat deining in het mu
zikale deel der hoofdstad ontstaan
rondom de figuur van Rudolf Men
gelberg, de zojuist als gezuiverd te
ruggekeerde big boss van het Concert
gebouw. De gezamenlijke critici* trek
ken in gesloten formatie op en wat ze
hem verwijten is waarlijk niet gering.
Matthijs Vermeulen eist bijvoorbeeld
in de laatstverschenen Groene Amster
dammer niet minder dan zijn ogen
blikkelijk ontslag.
Wat heeft Rudolf misdaan dat hij
het zo verkorven heeft? In de eerste
plaats staat een Mendelssohn-herden-
king op het Concertgebouw-program
ma, en dat is dezelfde Mendelssohn
die gedurende de oorlog volstrekt ta
boe was in de Van Baerlestraat. Dat
v aren de jaren dat er geen plaats
was voor de Jood Mendelssohn, die
dan misschien wel schone muziek ge
schapen mocht hebben, maar die dan
toch maar Jood was. Iets wat voor de
kulturerende bezettershorde niet ge
permitteerd kon worden Rudolf Men
gelberg was ook in die dagen Je big
boss....
Heeft de komende herdenking een
stormpje doen opstek-m, het andere
feit werd een typhoon, als men in
meteorologische termen de reactie wil
aangeven. Enkele weken geleden vond
een première in het Concertgebouw
plaats van het laatste werk van Ri-
chard Strauss, genaamd „Metamor-
phosen". De partituur voleindigde
Strauss in de laatste dagen van April
'45, dat wil zeggen, toen de Germanen-
fiihrer zich juist opmaakte op klas
sieke wijze, zoals dat onsterfelijken
betaamt, een einde te maken aan zijn
wereldhervormende werkzaamheden. Er
wordt nu, aan de hand van diverse
feiten, beweerd dat Strauss met „Me-
tcmorphosen" niets anders bedoeld
heeft dan een ode, subs. een muzikale
zwanenzang te scheppen aan, subs. op
Hitiers onsterfelijkheid.
De officiële critiek vindt die com
positie ronduit een waardeloos geval,
een muzikaal prul, goeddeels bij el
kaar geharkt uit motieven en melo
dieën van Beethoven en Wagner. Maar
dat komt meer voor en is het ergste
niet. Het ergste is dat men het Con
certgebouw verwijt op deze wijze de
fiihrer te herdenken op even onbe
schaamde als voor het publiek mis
leidende wijze. En big boss Rudolf
Mengelberg wordt daarvoor direct
verantwoordelijk gesteld en zulks op
verre van zachtzinnige wijze.
Deze muzikale muis, die niet alleen
een berg baarde doch behalve dat wel
een indrukwekkend lange staart zal
hebben, wordt druk besproken en het
lijkt ons voor het hoofse instituut dat
Concertgebouw heet en deszelfs arti
stieke en zakelijke leider een verre
van genoeglijke affaire. Zal Rudolf
ten val gebracht worden? De hoofd
stad vraagt het zich gespannen af.
ANTHONY VAN KAMPEN.
Naar het A.N.P. verneemt zijn de
Prins en de Prinses-Regentes voorne
mens op 18 November naar Engeland
te gaan ten einde op 20 November de
huwelijksplechtigheid bij te wonen
van Prinses Elisabeth en Lord Mount-
batten.
Er zijn weer zoveel briefjes binnen gekomen, dat ik enige tot de volgende
week moet laten liggen om te beantwoorden. Maar antwoord krijgen jullie alle
maal! E ieder, die nog ln ons kringentje opgenomen wil worden, is hartelijk wel
kom Schrijven jullie dus maar gerust!
Allen, die me nog om postzegels of sigarenbandjes gevraagd hebben, heb ik op de
lijst bijgeschreven. Ik ga geregeld door met versturen en leder komt geleidelijk
aan de beurt. En nu ga ik jullie briefjes beantwoorden.
Wllly Leyten, dat is een hele tocht, die je dagelijks moet ondernemen om naar
school te komen! Ja, 't ls maar te hopen, dat jullie weer gauw naar Wierlnger-
werf gaan. Groeten aan Nanno. Tinl Zeeman, jij hebt mooi postpapier. Blijf
Je trouw meedoen? Eefje van Dort, hartelijk gefeliciteerd met je verjaardag.
Vraag maar alles wat Je weten wilt en niet begrijpt. Minke de Vries, ik ben
blij, dat Je weer beter bent. Niet weer ziek worden! Pier Groot, trouw mee.
doen, hoor! Elly Graaf, je krijgt meer dan één postzegel, hoor meisje. Maar
nog even geduld! Jan Bus, wel bedankt voor je verhaaltje. Heb je het boek
nu al ontvangen? Rudi Noom, welkom in ons kringentje. Doe maar trouw mee
Jan van Essen, begin je al te wennen in je nieuwe plaats? Hoe oud zijn je
broertje en zusje? stynie Middelkoop, wel bedankt voor je aardig versje, ik
zal het binnenkort in De Jeugd Koerier opnemen— Gerl Bakker' ja meisje,
algebra heb je nu eenmaal nodig. In het begin is het een moeilijk vak. macr
langzamerhand ga Je het begrijpen en dan vind je het niet moeilijk meer. Flink
doorzetten en veel sommen maken om te oefenen. Jan Bakker, naar welke
voetbalclub ga je altijd toe? Wat heb Je al veel postzegels! Jan Aberkrom,
ik heb Je geval in onderzoek gegeven. Je zult er wel spoedig van horen.
Henk de Graaf, twee briefjes van jou. Ja, het eerste was te laat gekomen, maar
het tweede was mooi op tijd. Voetbal Je zelf of ga je Zondags kijken? Ali
Zilver, ik wil graag postzegels hebben, zowel Nederlandse als vreemde. Ik kan
alles gebruiken. Marijke Bontekoning, schrijf maar „Oom Wlm", hoor. Ik
wil graag raadsels van je hebben, Marijke Ja, De Jeugd Koerier komt nu iedere
week. Fijn, hé! Gert Frens, lk reken nu Iedere week op je! Theo van Heu-
kelom, ik wil graag postzegels hebben voor zieke kinderen. Help je verzamelen'
Hetty en Tia Veen, welkom ln ons kringetjt! Anneke v. d. Molen, wel bedankt
voor de postzegels. Jij krijgt sigarenbandjes, maar nog even geduld. Wim
Veenstra, wat heb Jij me een gezellige Brief geschreven. Ik heb je op de lijst
voor postzegels en sigarenbandjes gezet. Wim. Doe Je trouw mee ln 't vervolg?
Leo Spetter, welkom in onze kring. Vergeet maar niet weer de oplossing in te
zenden. Hanny Rusting, dat was een aardige tekening. Stuur je er nog eens
een? Ali van Beek, dank Je wel voor het raadsel. Ik zal het binnenkort plaat,
sen Arie Doorn, natuurlijk mag je meedoen. Schrijf maar iedere week.
George Sevenhuysen. Jij houdt zeker veel van beesten. Als Je zo stil woont,
zijn zij een goede afleiding. H. Berkhout, dank je wel voor de postzegels.
Leen de Kok, doe maar trouw mee in "t vervolg. Willle Geertsma, fijn hé,
dat De Jeugd Koerier blijft. Ja, Willie, 't zal nog een hele tijd duren voor Je
even zo goed kookt als je moeder. En het leek allemaal zo gemakkelijk, hé!
Letta de Vries, ik heb je ook op de lijst voor postzegels gezet. Jan Schipper,
dank je wel voor de sigarenbandjes. Jan van Putten, ik wil graag raadsels
hebben. Dieuwertje Munter, dank je wel voor het versje. Binnenkort neem
lk iets van Je op in De Jeugd Koerier. Gerard Schornagel, lk heb het deze
week zo druk gehad, dat ik geen tijd had om je te schrijven. Maar volgende
week koor je wat van me Gerard. Henny Braas, natuurlijk loot je weer mee.
Blijf maar trouw mee doen. Hennle Lem, dank je wel voor je versje. Welkom
in ons kringetje, Hennie. Elly de Bie, fijn, dat je ook mee doet. Dank je
wel voor de raadsels. Wim de Ble, Jij bent zeker het broertje van Elly. Jo
ook bedankt voor de raadsels. Lena Toen, Je hebt me een echt gezellig briefje
gestuurd en binnenkort zal ik er Jou ook eens een sturen. Dank je wel voor de
raadsels en de sigarenbandjes. Schrijf je me weer? Gineke van Dam, ik ben
bezig postzegels bij elkaar te krijgen voor de zieke longen. Ik zal ze je binnen
kort toesturen. Marrv van Dijk, trouw mee blijven don en Je zult zien. dat
je dan eens een prijs zult winnen. Jansje en Marlanne van de Burg. hebben
jullie dus ditmaal samen het raadsel opgelost. Gezellig, hè! Fini Nuijen, niet
weer de krant zoek maken, Fini! Maar gelukkig doe je deze week weer mee.
Jellle Nuijen, ja meisje. Huiswerk gaat vóór Maar misschien blijft er toch nog
wel even tijd over om mee te kunnen doen. Jan Oostewaal, wil je je moeder
zeggen, dat ik het deze week te druk had om te schrijven. Maar volgende week
hoort ze heus wat van me. Ja, lk heb nu heel wat briefjes te beantwoorden,
maar doe maar gerust zoveel mogelijk mee! Femmie de Groot, dank je wel
voor het gedicht. Mooi is het, hè Femmie? En nu je raadsels. Zijn het de kin
deren van de dominé? Zeg. je bent al een tijd ziek, niet Femmie? Het bests
met je, hoor meisje! Jettie Scheuer, wel bedankt voor Je versje. Stuur Je ook
nog wat raadsels? Jan Minnes, van jou ook eindelijk weer eens een .briefje.
Hoor ik nu weer geregeld wat van je? Antoon Visscher, kijk jouw naam onder
die van je vriendje Stuur me de raadsels maar, Antoon. Corrie Zandbergen,
dank je wel voor 'de aardige tekening. Annie Nljkamp, lk geloof, dat de
oplossing van je raadsel is een kers. Goed Annie?
En nu weer tot de volgende week.
Dag allemaal! QOM WIM
OOK Ciska is vol ijver aan het werk
gegaan. Een prachtig plannetje is ip
haar opgekomen. Deze verfdoos moet
zij winnen.... voor Noortje! Die kan
toch zo prachtig tekenen. Stel je voor,
dat dat eens gebeurde.
Mijnheer ruimt keurig de kast ver
der in en gaat dan aan zijn tafeltje
zitten. Het grote horloge voor hem
tikt nauwkeurig de minuten af. En zo
staat mijnheer plotseling op. „Het is
tijd", zegt hij.
„Hèè!" roepen er een paar teleur
gesteld. Mijnheer haalt zelf de schrif
ten op. Het is druk en rumoerig nu.
Ze praten allemaal opgewonden door
elkaar.
„Gaan jullie maar even lezen", zegt
mijnheer, „dan kijk ik de sommen na"
Een kwartiertje later legt hij het
laatste schrift neer. De klas wacht in
ademloze spanning. „We zullen moe
ten loten", zegt mijnheer, „er zijn er
zes, die alle sommen goed hebben. Dat
zijn: Frieda, Tilly, Bart, Herman, Cis-
ka en Gerry.... Ik maak zes papier
tjes met op elk een nummer. Eén van
die nummers schrijf ik achterop het
bord. Wie het papiertje met dat num
mer trekt, krijgt de prijs...."
Even later stapt Frieda als eerste
naar het tafeltje om een nummertje
te halenNog niet kijken, hoor",
zegt mijnheer.
Als ze alle zes geweest zijn, komt het
grote ogenblik; ze mogen de papier
tjes open maken. De hele klas leeft
in spanning mee.
Ook Ciska vouwt haar papiertje open.
Haar hartje bonkt heftig.... zes staat
er op.
„Klaar?" vraagt mijnheer. Hij zwaait
het bord terug. Daar staat het: zes.
Ciska heeft de verfdoos gewonnen.
Met rare stijve benen stapt ze tussen
de joelende kindren naar voren om
haar prijs te halen. Mijnheer felici
teert haar plechtig en Ciska vergeet
bijna te bedanken voor ze struikelend
teruggaat naar haar plaats.
Daar zet ze hem voor zie1
bank. „De verfdoos.... voor Noortje",
denkt ze trots en gelukkig, „en zelf
gewonnen".
Deze week werden de prijzen Be-
wonnen door:
Jettie Scheuer, Dr. Schuitstraat 43,
Beverwijk;
Theo van Heukelom Duinweg" 37
Huisduinen;
Marijke Bontekoning, Bobeldilk D
35, gem. Berkhout;
Willy Leijten, Groetweg C S Mid-
denmeer;
Keesje Veel, Westerweg 332 Alk
maar;
die leder een boek krijgen toege-
stuura.
De oplossing was:
Wie het laatst lacht, lacht het best.
(Heet, west, schil, licht, thee aalbes
stal, taal, lat.)
En hier volgt het nieuwe raadsel:
VERBORGEN NAMEN VAN
LANDEN:
1. Ik houd van mijn kamer, ik adem
zo moeilijk.
2. Je moet die hengel anders vast
houden.
3. Hoeveel verdien je per uurï
4. Bezoekt een wesp anjelieren voor
de honing?
5. Een vogel in April fluit al Iets
mooier dan in Maart.
De oplossingen moeten uiterlijk
woensdag a.s. gezonden worden naar
de „Jeugd Koerier", p.a. Bureau van
deze krant. Duidelijk op de adreszijde
schrijven „Jeugd Koerier".
Onder de meisjes en jongens die
goede oplossingen inzenden, verloot
ik weer boeken.
JA, jullie hebt natuurlijk allemaal wel
eens paddenstoelen gezien, hetzij echte,
hetzij op een tekening of plaatje. Vreemde
dingen zijn het, niet? En sommige kun
je eten, andere daarentegen zijn zwaar
vergiftig, zoals de groene knolamaniet,
die er zo onschuldig uitziet ln haar zacht,
witgroen kleedje.
Ik ga Je nu niet „eventjes" vertellen
hoe je de gevaarlijke en ongevaarlijke
soorten kunt onderscheiden. Daarvoor
moet je ze jaren lang gezocht en bekeken
hebben.
Neen, vandaag bekijken we de padden
stoelen alleen als planten, die in de
maanden Augustus, September en Oeto-
ber als paddenstoelen uit de grond komen,
dat wil zeggen: als een heel leger ln korte
tijd verschijnen. Waarom Juist ln het na-
Jaar zoveel? Wel, de paddenstoelen heb
ben geen bladgroen, zoals alle bomen ea
planten en kunnen daarom niet zelfstan
dig hun voedsel klaar maken, want daar
voor is het beslist nodig. Ze kunnen daar
om aUeen als woekerplanten leven, dus
ten koste van andere levende planten
denk maar eens aan paddenstoelen, die Je
zo vaak op bomen ziet zitten of van
afval, dus van voedsel dat al kant en
klaar ls. En daarbij moet de grond nog
warm en vochtig zijn.
Dat alles is nu te vinden in het najaar
in de bossen. Wat wij als paddenstoel
zien is slechts een klein gedeelte van de
„plant", die het gehele jaar door en nog
veel langer bijna onzichtbaar ln de grond
of in dood en levend hout verborgen zit.
Een paddenstoelplant ontstaat uit een
„zaadje", een spore, die, als ze in de grond
terecht komt, een heel netwerk van witte
zwamdraden kan vormen, een „zwam-
vlok" genaamd. En deze vormt nu de
eigenlijke plant. Wat wij boven de grond
in allerlei kleuren zien verschijnen zijn
de vruchtlichamen, die nodig zijn om
weer nieuwe sporen te vormen.
Van de vele honderden zwammen, die
ln ons land voorkomen, zijn er ongeveer
een honderd, die echt met smaak gegeten
kunnen worden en een vijf-en-twintigtal
die zeer verdacht of vergiftig zijn.
Waag je er dus nog maar niet aan voor
jc moeders keuken wat te gaan ver
zamelen, maar als je ze zonder die be
doeling goed gaat bekijken, kom je er
al gauw achter dat er verschillende soor.
ten te vinden zijn. Zo zijn er als para
pluletjes met van onderen regelmatig naar
het midden gegroeide plaatjes. Andere
weer hebben daar fijne buisjes, alsof er
met een heel speldekussen tegelijk in is
geprikt. De eerste soort noemt men dan
ook plaatzwammen, de andere bulszwam-
men. Kijk maar eens naar het plaatje:
daar tref je beide aan. Ook vind Je vaak
ln de bossen of op de heide mooie ronde
aardappeltjes, dicht tegen de grond ge
drukt, Het zijn de bovisten of stulfzwam.
men, die, als je ze aanraakt, wanneer ze
rijp zijn, hun sporen in het rond laten
stuiven. Maar ook tal van andere vor
men in de meest uiteenlopende tinten
kom je tegen. Voor wie zijn ogen goed
open zet, is er aan deze bijzondere „plan
ten" veel te zien.
