PRODENT r Honderd jaar geleden stierf Felix Mendelssohn J Tnoü^tfidtefiiïiflè.tonden/ TERRA INCOGNITA door j. d. van exter I phiuSHAVE VAN NABIJ verre Vandaag Een drama in twee bedrijven Wij luisteren naar Componist van romantische, zonnige muziek Van Beek tot Boek De groente- en fruitteelt Amerikaanse graanleveranties aan Benelux Konstanz het Duitse Hollywood Britse spionnage te Moskou ABONNEERT U OP DIT BLAD Trieste balans WOENSDAG 5 NOVEMBER HILVERSUM I, 30I m., geeft Nieuws om 7. 8, 1. 6, 8 en 11 uur. VARA: 8,18 Lichte morgenklanken. 8,50 Voor de huisvrouw. VPRO: 10,00 Morgenwijding VARA: 10,45 „Zonlicht op Zaterdag'. 11,00 Non Stop-programma. 12,38 Mu- sette-klanken. 1.50 Jodelzang. 2,10 Jeugdconcert. 3,00 Voor de Jeugd. 5,15 Joh. Jong, orgel. -6,15 Varia. - VPRO: 7,30 „De kerk nu". 7,45 Lezen 'h de Bijbel. VARA: 8,15 Concertge houw-orkest. 9,00 Leven en werken van Mendelssohn. 10,00 Malando-orkest. 18,45 In de tuin der poëzie. 11,15 Lichte Zangduetten. HILVERSUM II, 415 m., geeft Nieuws om 7, 8, 1. 7, 8 en 10,30 uur. NCRV: 7,15 Reveille. 8,15 Geestelijke liederen. 8,°0 Voor jonge zieken 9,35 Sympho hisch morgenconcert. 10,30 Morgendienst 11,15 De „Wartburg", hoorspel. 12.33 "M. Kamerkoor. 1,45 Metropole-orkest 3,00 Vrolijke klanken bij de thee 4,15 Zingende jeugd. 4,45 Voor jongens *h meisjes. 6,00 Mandolinata. 7,45 En gelse les. 8.15 Oratorium „Elias". 10,45 Avondoverdenking. 11,00 Sweelinck kwartet. 11,30 Rustige avondklanken. Soms lukt het om een vrjj nauwkeurige parallel te trekken tussen dichtkunst en muziek. Waar dat opgaat, zien we hoe een tweede generatie, hoe belangrijk deze ook mag zijn, de grootheid van een eerste generatie niet kan bereiken. Dat Schiller en Goethe tot de waarlijk klassieken kunnen worden gerekend, niemand zal het ontkennen. Maar hun opvol gers, een Kleist en Heine, zij kun nen toch, hoe belangrijk zij ook mogen zijn, niet in de schaduw van de grote meesters staan. Een zelfde verschijnsel zien wij bij de romantici in de muziek. Ieder kent de namen en de muziek! van een Mozart, Beet hoven, Schubert. Maar ook hier volgt op het gouden tijdperk het zilveren. Schumann en Mendels sohn zijn musici van de tweede generatie. EEN WONDERKIND, Felix Mendelssohn, geboren 3 Fe bruari 1809 groeide op onder haast ideale omstandigheden. Zijn grootvader was de destijds in heel Europa beken de wijsgeer Moses Mendelssohn. Zijn vader was een zeer goed gesitueerd bankier, zijn moeder een zeer begaaf de vrouw. De vier kinderen kregen allen een uitstekende opleiding. Toen Felix vier jaar was, kreeg hij dage lijks al pianoles van z'n moeder. Maar naast de muzikale vorming werd do wetenschappelijke niet verwaarloosd. Mendelssohn mag dan ook gerekend worden tot de ook overigens meest ontwikkelde componisten. Hij beheers te Engels, Frans en Italiaans en was verder behoorlijk thuis in het Latijn, Grieks en Spaans. De finan-;ële omstandigheden lieten het toe, dat Felix een eigen orkestje kon oprichten en onderhouden. Dat gaf hem gelegenheid zijn eigen com posities in te studeren en de klassie ke muziek te leren kennen. Op zijn negende jaar trad hij in het openbaar als pianist op. Toen hij dertien was, componeerde hij een werk voor koor en orkest en enige kwartetten, die reeds blijk gaven van een volmaakte muzikale vormbeheersing. Eén van zijn meesterwerken, de ouverture voor de „Midsummernightsdream" van Sha- kespeare, schreef hij toen hij zeventien was! Op 20-jarige leeftijd werd hij uit genodigd om naar Engeland te ko men, er zijn muziek uit te voeren en er kennis te maken met de belang rijkste mensen van die dagen. Deze reis is een succes geworden. Maar nog belangrijker, voor ons althans, is, dat hij kort vóór zijn vertrek naar Engeland de Matthaus Passion van Bach voor het eerst na diens dood te Berlijn deed uitvoeren. VERDERE WERKZAAMHEID. Na lange reizen en vele concerten ontving Mendelssohn in 1835 de uit nodiging om de leiding op zich te ne men van de „Gewandhaus"-concerten te Leipzig. In die dagen was de kunst in Duitsland belangrijker dan de poli tiek. Dat uitte zich in een werkelijk harmonische samenleving. In het zo genaamde „Gewandhaus", gesticht in 1743, werd iedere Donderdag een concert gegeven. Voor iedere inwoner van de stad vormde dit concert het hoogtepunt van de week. De meester werken der muziek werden wekelijks uitgevoerd voor een muzikaal uitste kend geschoold publiek. Dat Mendelssohn zich hier op zijn plaats zou voelen, was te denken. Met zijn werk oogstte hij hier de grootst mogelijke successen. Hij is Leipzig, ondanks een kort verblijf te Berlijn, dan ook trouw gebleven. In 1843 stichtte hij er het wereldbe roemd geworden conservatorium. Een lang leven is aan deze zeer begaafde componist echter niet be schoren geweest. Reeds moe door zijn reizen en concerten, bereikte hem het bericht van het overlijden van zijn zuster Fanny, met wie hij veel had samengewerkt en aan wie hij zeer ge hecht was. Deze slag is hij niet te bo ven gekomen. Na twee maal een be roerte te hebben gehad, stierf hij een half jaar na zijn zuster, op 4 Novem ber 1847. Hij werd begraven in het fa miliegraf te Berlijn; heel Europa heeft te zijner nagedachtenis herdenkings concerten georganiseerd. TUSSEN 1933 EN 1945. In deze jaren is Mendelssohn in Duitsland doodgezwegen. Hij was im mers van Joodsen bloede. Dat was voor de Nazi's voldoende om zijn muziek niet uit te voeren, om zijn standbeeld voor het door hem opgerichte conser vatorium te Leipzig te vernietigen. Ware grootheid hebben de Duitsers, allhans tussen 1933 en 1945, niet kun nen onderkennen. ZIJN MUZIEK. We zeiden het al: Mendelssohn be hoort tot de tweede generatie der ro mantici. Hij is geen vernieuwer ge weest, geen revolutionnair. Zijn tijd genoten Chopin, Schumann en vooral Berlioz, die hij alle in zijn Leipziger jaren leerde kennen, waren veel min der traditioneel. Mendelssohn heeft slechts getracht het romantisch ideaal van zijn tijd te verwezenlijken met de gangbare middelen. Zijn muziek heeft een wat zoete charme, een wat sprook jesachtige, melodische stijl. Toch ligt er iets zonnigs over zijn werken. Voor cns is dit alles wat te zoet geworden. Mendelssohn kon, ook al omdat zijn leven steeds glad en zonder stoornis of moeite is verlopen, dergelijke ge makkelijke en gracieuse muziek schrijven. Maar wij zijn mensen van een hardere tijd. De muziek van onze dagen kan niet meer glad melodisch zijn. Onze tijd met z'n innerlijke ver scheurdheid moet zich ook uiten in de muziek. Toch aal het de moeite waard zijn om vanavond de radio eens aan te zetten en te luisteren naar - werken van Felix Mendelssohn. Hij moge niet tot de waarlijk klassieken behoren; hij moge de taal van onze tijd in muziek niet spreken; een belangrijk compo nist zal hij steeds blijven. En, hebben we tegenover het Nazi-Duitsland ook nog niet iets tén opzichte van hem goed" te maken? KETELBiNKlE'S STUURMANSTIJD In de jeugdserie „Vrije Vaart", de jongensboeken welke bij de N. V. Uit geverij v. h. C. de Boer Jr. te Amster dam worden uitgegegeven, is een nieuw boek over Ketelbinkie versche nen. Ket is dezelfde stoere knaap, die als jongen zijn zeemanstijd op de „Rijn stroom" doorbracht en die nu stuur man Jan van Leeuwen is geworden. Hij komt op de „Amsteldijck" te recht, een berucht smokkelschip, dat alcohol en opium in zijn ruimen heeft geborgen en welks bemanning meren deels uit het uitvaagsel van de haven wijken gevormd is. Anthony van Kampen, die ook dit boek heeft geschreven, is een man, die uit velerlei nuchtere historische gegevens een verhaal schep,t waarin hij zijn schrijversdrift kan uitleven, zcaat oud en jong geboeid de avontu ren v an zijn helden volgen. Wat is er fantastischer en aantrek kelijker vcoi een Hollandse jongen dan de avonturen van een jeugdige koopvaardij-officier, die plotseling tot de ontdekking komt, dat hij op een smokkelschip in dienst is en die in veile zee de strijd tussen plicht en toekomstige rijkdom moet beslechten? Hoe spannend is de muiterij aan boord beschreven als de sVchte ele menten du bemanning de overhand hebben gekregen en hoe machtig is het enos van de woedende golven van de Chinese Zee, die het machteloze scheepje van alle kanten bestormen. Geen ogenblik wordt de spanning verbroken en wie van bont avontuur, van zee en schepen houdt, zal dit boek met de grootste belangstelling lezen. Anthony van Kampen kent als wei nig anderen het leven van de zeeman, het volk. het schip en het water, hij kent de romantiek van het varen, maar ook de harde strijd welke van dag tot dag tegen de woede der ele ment wordt gestreden. Bach Schuurmans heeft dit boek rijkelijk van goede illustraties voor zien. Stuurman Jan van Leeuwen, de held van het verhaal, wordt kapitein, maar daarover zal de schrijver in een vol gend verhaal vertellen. Een boek van Anthony van Kampen is een kostbaar bezit voor allen die van varen en avontuur houden. Ad. Hoofdprijzen Staatsloterij 3e klasse, le lyst. ƒ2000.— 14406 ƒ1500.— 16266 f 1000.— 3285 6619 7258. 400.— 9475 15687 19601 200.— 20241 100.— 1582 2060 7372 12420 De oppervlakte groente en fruit in ons land, waaronder uien en vroege aardappelen, bedroeg op 1 Mei van dit jaar blijkens een overzicht van het Centraal Bureau voor deStatistiek 54 363 ha. tegen 45.497 ha. in 1939. Een toename dus van 8866 ha. De teelt in de volle grond steeg van 38.071 tot 47685 ha., derhalve met 9600 ha., maar de teelt onder glas en die van klein fruit (bessen) liep in het tijdvak 1939'47 te rug met resp. 300 en 450 ha. Alvorens zich op de Queen Elizabeth in te schepen om terug te keren naar België, heeft de Belgische minister van voedselvoorziening, Moens de Fernig, Zaterdag j.1. verklaard, dat hij tijdens de besprekingen met Amerikaanse voedselexperts een meer realistische kijk heeft gekregen op de wereldgraan- situatie, in het bijzonder op die van de V S. en Sanada. Hij deelde mede, dat het niet wel mogelijk is geweest het ge wenste resultaat te bereiken. De mo gelijkheid bestaat, dat het over enkele weken noodzakelijk zal blijken te zijn het huidige Belgische broodrantsoen te verlagen. De Fernig, die optrad als vertegen woordiger van Benelux, teneinde grote re graantoewijzingen te verkrijgen, deel de mede, dat hij de Amerikaanse mi nister van Landbouw, Clinton Anderson heeft verzocht zowel de Belgische als de Nederlandse graantoewijzing, welke laatste 33.500 ton bedraagt, te herzien. Hij zeide, dat indien de kleine toewij zingen worden gezien tegen de achter grond van de huidige wereldbevoorra ding en de schrale oogstvooruitzichten, hij niet geheel zonder hoop is, dat de toewijzingen nog zullen worden ver groot. Canada is op 't ogenblik niet in staat aan Benelux graan te leveren, al dus De Fernig. Duitse en Franse kringen, die dezer dagen in Baden-Baden de „Atlantis-film G.M.B.H." met een kapitaal van ander half millioen mark hebben opgericht, koesteren de wens de stad Konstanz tot een „Du' Hollywood" te maken. begint op het Seisbolwerk te Middelburg in tegenwoordigheid van de Regentes de herbeplan ting van Walcheren door een dui zendtal schoolkinderen. vieren de Verenigde Staten election-day. bestaat de N.V. Nationaal Grondbezit te Den Haag 50 jaar. werd 5 jaar geleden El Alamein door de Britten heroverd. keert Paus Pius XII van het Castel Gandolfe terug naar het Vaticaan. heeft in het Sportpaleis te Brus sel de finale plaats van de zwaar gewicht-competitie om de Euro- pese titel. is het 100 jaar geleden, dat Felix Mendelssohn Bartholdy te Leipzig overleed; men leze het artikel over hem in het nummer van dit blad. HaarlemXerxes: Op het H.F.C.-terrein werd deze wedstrijd gespeeld. Een stormachtige aanval op het Xerxes-doel. V. Nieuwe wrijving De Prawda heeft een brief gepubli ceerd van een viertal arbeiders van een niet nader genoemde fabriek in Moskou, waarin gezegd wordt, dat ge neraal Hilton, de Britse militaire at taché te Moskou, foto's van de fabriek gemaakt zou hebben. Toen er fabrieks- vachten aankwamen, aldus de brief, gmg Hilton, die versleten kleren droeg tn op een nabij gelegen spoorwegbrug foto's van het fabrieksgebouw had staan maken, er vandoor. Hij werd achterhaald en voor de directie van de fabriek geleid. Daar maakte Hilton zich door middel van zijn diplomatie ke papieren bekend. Een daartoe ont boden vertegenwoordiger van het bu reau voor betrekkingen met het bui tenland van het departement van de gewapende machten bevestigde even eens, dat de aangehouden man in zijn sleetse jas het hoofd van de Britse militaire missie te Moskou was. Vol gens de brief verklaarde Hilton, dat hij aan het zoeken was geweest naar een plek om te skieën. „Een dergelij ke verklaring", aldus de brief, „in de herfst, lang voordat er sneeuwval ver wacht kan worden, komt op zijn minst vreemd voor." Generaal-majoor Hilton vertoeft se dert twee maanden in Moskou. De te gen hem uitgebrachte beschuldigingen hebben in diplomatieke kringen te Londen opwinding veroorzaakt. Men vreest aldaar, dat dit incident tot wrij- wing tussen Groot-Brittannië en de Sovjet-Unie zou kunnen leiden. Ungezondeti Mededelingen.) Copyright R.D.P. GEEN EXCUSES, DOKTE Q. LEVER.IK HAD'T ZELF KUNNEN BE6IJUPENAI?CHIE KAN IN DE LANGE'S GEHEUGEN -CENTtSALE NET ZOVEEL OVER. ME LEZEN EN ZIEN ALS ZE MAAR. WIL. door F. DE SINCLAIR Daar passeerde ze hem rakelings, zag hem aan, zei dan zacht: „Volg me". Dat deed Bunt met genoegen, want hij wilde liever niet gezien worden teza men met zo'n opzichtige vrouw; dat trok onwillekeurig de aandacht en het was wel zeker, dat in deze buurt verschil lende typen heel goed wisten wie Bunt was. Toen hij uit de vestibule kwam en het trottoir betrad, zag hij haar enige schreden voor zich uit lopen in de rich ting van het Thorbeckeplein; hij volg de haar, ze sloeg de hoek om, liep nog even door, tot ze haar pas inhield en een ogenblik later stond hij naast haar. „U heeft zeker moeite om me te her kennen", sprak ze met een wat schuwe glimlach. „Inderdaad", antwoordde Bunt. „Gis teren zag U er wel heel anders uit". „Ik zal u gauw zeggen waar het om gaat. Daar is 't Walhallah-cabaret, daar moet ik dadelijk optreden ais zangeres en daar is hij of hij komt er in ieder geval; hij is er habitué. Ik zal u nu zijn naam zeggen: Hij heet Fred Kas teel, maar ze noemen hem 't Flatje. Als hij 'komt, zal ik wel naar zijn tafeltje gaan, hij is heel lang en donker en draagt een uilebril; ik zal wel even, om alle misverstand te voorkomen, mijn hand op zijn schouder leggen." „O, is de verhouding nog zo goed" vroeg Bunt, onwillekeurig wat verbaasd over dit feit. Ze gaf geen antwoord op die vraag en vervolgde dan: „Overigens ben ik meest op de Bühne of daarachter in de kleedkamer." „Waar woont die meneer ergens?" vroeg Bunt. ,Dat weet ik niet precies, ik geloof ergens op de Noorder Amstellaan zij z'n vriendin, die er vanavond ook wel zal zijn", en haar ogen fonkelden even, ter wijl ze dat zei, „dat is zo'n stuk Spaan se, ze noemt zichzelf La belle Otero, een gestolen naam zoals u weet. Ze danste vroeger in Alcazar met zo'n soort Ar- g tijn. De consumptie in Walhallah is erg duur en ik wil u niet op kosten ja gen, dus ik zal de kellner wel even een v.enk geven." „Goed, goed", sprak Bunt, die er in derdaad weinig voor voelde om voor een zwartehandelsprijs iets te moeten drinken, waar hij helemaal geen be hoefte aan had. „Maar belooft u me dan, dat u dade lijk heengaat, als u de man nu gezien hebt?" „Dat beloof ik", antwoordde Bunt, trouwens alleen op die mededeling van 11, uit de tweede of derde hand ,zou ik hem toch niet kunnen arresteren." Ze keek hem even wat nadenkend aan. „Daar zou u nog andere bewijzen voor moeten hebben?" „Natuurlijk. Maar zegt u me nog één ding: Wie waren mensen met wie u in Schiller aan dat tafeltje zat?" „Dat weet ik nie*antwoordde ze. „Ze kwamen zo maar hij me zitten, om dat het zo vol was." Bunt wist dat ze loog, maar hy drong niet verder aan. „Volg me nu en blijft u wat achter aan", zei ze dan, „we staan hier al veel te lang." Meteen liep ze de keldertrappen af naar het cabaret, welks naam in een lichtreclame telkens s'angde boven de ingang. Daar stond ook een affichebord waarop met veel kleuren was aange kondigd het optreden van Gladys O Hara, de beroemde ster van The Olympia London, cn Bunt begreep nu dat deze ster de vrouw was van het blauwe hoedje met de struisveer. XII. Hij daalde de trapen af, deed een deur open, kwam in een soort voorportaaltje, waar 'n geheimzinnig paars licht gloor de over wat tapijten, een Turks tafel tje, waarop een nargileh stond en nog wat van die soort fraaiigheden waar mee men een exotische sfeer meent te kunnen scheppen, '.uwde nog een deur open en trad dan in het eigenlijke ca baret. Het Walhallah-cabaret werd gehou den in een kelder onder een groot oud huis, in welke kelder een paar eeuwen geleden zeker wel de goederen waren opgeslagen geweest van een uiterst so- liede en winstgevende handel, hetzij in geurige specerijen, kaneel, kruidnagel, peper en foelie of minder welriekende dingen als groene zeep, petroleum, stok vis en vers gezouten koehuiden, maar de geuren van al die dingen waren reeds lang vervaagd en vermuft als het sponsje van een oud lodderijndoosje; en zag het daar in die laaggezolderde ruimte blauw van de sigarettendamp en door die blauwe nevel heen zag Bunt dat de kelderwanden beschilderd wa ren met helkleurige verbeeldingen uit ern of ander exotisch land, waar pau wen en flamingo's en papegaaien de vertrouwde huisdieren schenen te zijn van zeer luchtig gedrapeerde roze nym- phen, die blijkbaar leefden op een diëet van perziken en druiven; in een soort nis, welke wellicht in oude tijden ge diend had tot kolenhok, glommen en blonken nu de uetensilieën van een bar met hoge stoeltjes er om heen; daar binnen stond een Chinees met een ci troengeel gezicht en hanteerde de sha ker, terwijl een neger in een roodla- kense smoking met gouden knopen als kellner fungeerde. De bezoekers van de Walhallah-bar kregen wat de exo tische sfeer betrof, dus wel waar voor hun geld! (Wordt V-. Ik scheer me met muziek en Philips „PhiljShave" zegt Staal, baard. Even de steker in het stop contact en, terwijl ik luister naar de radio, vliegt mijn baard er af. Droogscheren met „PhiliShave" staalbaard" is inderdaad een gemak. Gaat U zich daarvan eens persoon lijk bij Uw handelaar overtuigen. PHILIPS STAALBAARD Ook UW baard vliegt eraf! N.V. PHILIPS' VERKOOP MAATSCHAPPIJ VOOR NEDERLAND-EINDHOVEN (Ingezonden mededeling). In de thans in bewerking zijnde nieuwe uitgave van de Encyclo- paedia Britannica wordt het aan tal doden en vermisten van de legers van 57 geallieerde mogend heden en vijanden in de tweede wereldoorlog op 15 millioen ge schat. De verliezen van de Sow- jet Legers zouden 7.500.000 man bedragen, die van de Duitse legers 2.800.000, de Franse legers 200,000 en Amerikaanse 295.000. De gemeentelijke autoriteiten van België hebben bekend gemaakt dat voortaan slechts jongelui, die gedu rende de weekends vrijwillig hout wil len zagen voor ouden van dagen en gebrekkigen, zullen mogen dansen. Waarschijnlijk zal er dan op de mu ziek van de zingende zaag gedanst worden. xDe raadszaal in het ge meentehuis en het kantoor van de ge meente-ontvanger te Geldermalsen zijn geheel uitgebrand. De gemeente zal dus ook niet meer in de raadszaal kunnen ontvangen. x— Engeland en Amerika hebben Spanje gevraagd 104 Dvitse diplomaten en anderen in Spanje verblijvende Duitsers die door de ge- alliëerden gezocht worden naar Duits land te zenden. Men heeft daar blijk baar op een Franco-zending gerekend. xEen machinist van een trein, die op weg was naar Liverpool, kon ter nauwernood op tijd stoppen doordat een aantal mannen o. de rails lag, die bijna onder de locomotief waren geko men. Het bleken stakende zeelieden te zijn, die het transport van werkwilli gen wilden beletten. Zij hebben dus blijkbaar zelf als onderkruipers willen optreden. xDe Canadese minister van financiën heeft medegedeeld, dat de stroop thans vrij van de distributie is geworden. Aan de strooptochten naar het distributiekantoor is dus een einde gekomen. xNaar gemeld wordt is de bekende chauteuse Rina Ketty in Parijs gearresteerd wegens chantage. Van chanteuse tot chantage, il n'y a q'un pas. x- Een staking van journalisten in Noord-Italië is gis teren geëindigd. Er is een voorlopig accoord tot stand gekomen. Waar schijnlijk gaat men er mee accoord dat er voorlopig weer kranten zullen ver schijnen. xDe recherche te Hil versum heeft een inbrekersbende ge arresteerd die de laatste weken in een aantal villa's in het Gooi een grote partij textielgoederen en gouden- en zilveren voorwerpen hadden gestolen. De inbrekers gaven zich uit voor schoorsteenvegers. Waarschijnlijk zwar te Pieten, die Sinterklaas aan zijn ca deautjes wilden helpen. x— De man, die in Den Helder vierduizend gulden ovei de kling heeft gejaagd, was niet de penningmeester van een buurtver eniging. al was hij wel de man die de iWoonr.ingen van 170 buurtgenoten "•?rd? Van beheren tot verbeteren maai een stap. I

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1947 | | pagina 3