Alkmaarder ging naar Buchenwald....
Een
JOODSE RAAD SCHULDIG AAN
HULPVERLENING
Weerbericht
DAG VAN DE
KLAPROOS
Dinsdag 11 Nov. 1947
70ste Jaargang No. 7658
Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
Schijnwerpers op de Alkmaarse P R.A.
Lijst van namen
zonder tai
Registratie van Joden
gaf Duitsers vrij spel
Winkelsluitings- en
vestigingswet
Schulte-Boeyen in de
Brusselse Zesdaagse
Verkoop Midden-Damterrein
begonnen
Dr. Maniu vecht voor
zijn leven
27 Doodvonnissen
in België
Ongelimiteerde post
voor onze jongens
overzee
Complot tegen
Surinaamse regering
Pleegde Rommel zelfmoord?
Pest in Perzië
BUREAU:
Koningstraat 7880
Den Helder
Telefoon 2345
Postgiro 434000 (t.n.v. N.V.
Ver. Noord. Dagbl. i.o.,
Alkmaar). Bank: Hoornse
Crediet- en Effectenbank,
Alkmaar.
Dir.: J. Bijlsma
HELDERSE COURANT
TARIEVEN:
Advertenties: 16 cent per
millimeter. Familieberichten
20 cent per mm. Kleine ad
vertenties („Juttertjes") tot
15 woorden 1.—elk woord
meer 5 cent
Abonnementen:
per kwartaal 3.90.
Wrnd Hoofdredacteur: Jac. Broersen, Rayonredacteur C. A. Dekkers
(Slot).
Op de Schelphoek 10 te Alkmaar
woont de weduwe Kollof. Zij leef
de daar gelukkig en tevreden in
haar huisje tezamen met haar zoon
Willem tot in 1942
Hier laten wij haar zelf aan het
woord. Haar verhaal, met onze woor
den naverteld, luidt aldus:
Haar zoon Willem werd op het poli
tiebureau ontboden. Van den Burg
kwam met deze boodschap aan de
deur, doch trof de 22-jarige jongen niet
thuis. Hiermede niet tevreden, kwam
hij spoedig daarop terug, thans in ge
zelschap van zijn ondergeschikte
Sprong en ook deze keer met dezelfde
boodschap.
De moeder, die zich evenmin als haar
zoon, van enig kwaad bewust was (de
jongen had zich nooit met illegaal werk
opgehouden, doch voelde er alleen niets
voor, naar Duitsland te worden ge
stuurd), gaf de rechercheur de raad,
eens in een nabij gelegen „logement"
te gaan kijken, waar haar zoon zich
nogal eens ophield. Doch ook daar trof
men hem niet aan en men herhaalde
toen de opdracht aan de weduwe, met
de boodschap er bij, dat haar zoon bij
niet verschijnen krasse maatregelen te
wachten zouden staan. Bovendien was
bet maar voor „even".
De jongen is gegaan en nooit terug
gekeerd. Vast staat, dat hij van Alk
maar via de Euterpestraat en Amers
foort in Buchenwald is beland en dat
hij een mislukte ontvluchtingspoging
heeft gedaan.
Toen de wanhopige moeder op het
politiebureau naar haar zoon kwam
vragen, werd zij ontvangen door de
dienstdoende v. d. B., die op haar
vraag, waar de jongen was, antwoord
de: „Dat zul. je zelf wel het best we
ten!"
Hiermede moest zij genoegen nemen.
De vrouw verkeert nog steeds in de
veronderstelling, dat haar zoon leeft en
dat hij in de Russische zóne verblijft.
prachtige en moedige werk geprezen
wordt. Het ene stuk is van de hand
van mr. A. M. baron van Tuyll van
Serooskerken en het andere werd ge
schreven door de heer J. H. Besijn.
Wij hebben tegen opname hiervan niet
het minste bezwaar en zullen hiertoe
ten spoedigste overgaan, ons het recht
voorbehoudende stukken waar ons
zulks wenselijk dunkt te voorzien
van een kort commentaar. Dit zal dan
in ons blad van morgen zijn.
ENKELE VRAGEN TOT SLOT.
In eerste instantie willen wij het
hier dus bij laten. Rest ons nog slechts
het stellen van enkele vragen:
Heeft in de gevallen, die wij in ons
blad noemden, evenals in alle andere
waarbij v. d. Burg betrokken was, een
serieus onderzoek plaats gehad?
Zo ja, bevinden alle daarop betrek
king hebbende stukken zich in het ar
chief?
Zo dit laatste niet het geval mocht
zijn, waar bevinden deze stukken zich
dan?
Is het niet noodzakelijk, deze gehele
affaire te maken tot object van een
nieuw en diepgaand onderzoek, waar-
'n,
té
bij opening van zaken zal worden ge
daan?
Wij voor ons beantwoorden deze
laatste vraag bij voorbaat in bevesti
gende zin. Waar na de bevrijding tal
loos velen in verband met daden, in
bezettingstijd gepleegd, mede dank zij
de activiteit van de P, R. A. tot zware
vrijheidsstraffen zijn veroordeeld, waar
de Tribunalen nog wekelijks hun von
nis uitspreken over hen. die tijdens de
oorlog fout zijn geweest, waarbij deti
neringen en verbeurdverklaringen
worden opgelegd, opdat het recht zij
loop hebbe, daar mag niet de minsti
of geringste twijfel bestaan aan de
zuiverheid en het goede Nederlander
schap van hen, die zich in dienst van
het recht hebben gesteld. We hebben
enkele feiten gesignaleerd, welke er
mede toe hebben geleid, dat inderdaad
bij een deel van het publiek de P.R.A.
in opspraak is gebracht. Voorlopig
zullen wij deze niet met andere aan
vullen, doch besluiten met er op te
wijzen, dat hier een taak ligt voor de
hogere instanties, namelijk klaarheid
te brengen in veel wat hier voor de
burger duister is. De naam van de
P. R. A. en van wie haar dienen
hierbij in het geding.
EEN UITGEBREID DOSSIER.
Bladerend in ons dossier ontmoeten
we nog tal van namen. Die van Piet
Renooy, K. van 't Veerstraat 66 te Alk
maar, die tewerkstelling aan het vlieg
veld te Bergen weigerde, het verzoek
kreeg „even" op het bureau te komen
en op last van v. d. B in een cel werd
opgesloten. Via deze cel verhuisde hij
naar Amsterdam, van hier naar Amers
foort en vandaar naar Duitsland, waar
hij in 1944 te Mühlheim de benen nam,
naar Alkmaar terugkeerde en daar
prompt onderdook.
Hetzelfde verhaal weten ook P.
Schaaper en P. Molenkamp te vertellen.
Gedrieën waren zij namelijk de eerste
werkweigeraars voor de „Arbeitsein-
satz", die te Alkmaar werden opgepakt.
We ontmoeten de naam van de jonge'
Daalder, Snaarmanslaan 119, die in
Maart 1942 op de Paardenmarkt gear
resteerd werd toen hij als illegaal wer
ker bij een vrachtrijder een kist moest
halen, waarin een radiozender behoor
de te zitten, doch die slechts stenen be
vatte, zodat verraad in het spel moet
zijn geweest. Deze jongeman is over
leden. Hoe staat het met het onderzoek?
Is er wel voldoende licht geworpen
op de arrestatie door v. d. Burg van
Sytze Bouma aan de Koningsweg? Zijn
vader vervoegde zich gisteren aan ons
bureau met papieren, die hierop betrek
king hebben en waarbij wij ons niet
aan de indruk konden onttrekken, dat
hieraan onvoldoende aandacht is ge
wijd.
Er zijn ons, tijdens het onderzoek en
na publicatie der eerste artikelen, nog
meerdere gegevens verstrekt met be
trekking tot de handelingen van v. d.
B. in bezettingstijd, zulks in verband
met huiszoekingen, rijwielvordering,
enz. Het is niet de bedoeling op deze
plaats hierop in den brede in te gaan.
Indien in deze zaken een onderzoek zal
worden ingesteld,-is dit niet aan ons.
Onze taak was slechts, op gedocu
menteerde wijze de aandacht te ves
tigen op een zaak, welke reeds lang
in en om Alkmaar de gemoederen be
zig houdt en er op aan te dringen
dat hier recht zal worden gedaan zon
der aanzien des persoons, om het
even, hoe de beslissing zal zijn. Dai
er open kaart wordt gespeeld, omdat
dit de enige manier is, waarop be
schuldigingen of verdachtmakingen
aan de feiten worden getoetst. Alleen
dit kan leiden tot bevrediging van
het rechtsgevoel, waarvan in de aan
hef van deze artikelen sprake was.
REACTIES.
De reacties op wat wij tot dusverre
schreven ware vele.
Er waren er pro en contra v. d. Burg.
Wij ontvingen twee ingezonden stuk
ken, waarin hü een oprecht Neder
lander wordt genoemd en waarin zijn
In een onderhoud, dat een ANP-
redacteur had met de procureur-fis
caal van het Bijzonder Gerechtshof te
Amsterdam, mr. N. J. G. Sikkel in
verband met de arrestatie van de
voorzitters van de Joodse Raad prof.
dr. D. Cohen en de heer A. Asscher,
zeide mr. Sikkel het volgende:
„Door de grote omvang van het on
derzoek, dat wij na de oörlög in het
algemeen hadden te voeren, scheen het
ons niet juist in een zo gecompliceerde
kwestie, als déze van de Joodse Raad,
in te grijpen. Dit kon eerst dan ge
schieden, wanneer er aan de hand van
een uitgebreid, omzichtig onderzoek ge
gronde bewijzen gevonden waren voor
de schuld der leidende figuren in deze
Joodse zaak.
Gedurende de laatste maanden heb
ben wij het onderzoek naar hun beleid
meer intensief ter hand genomen en
het bewijsmateriaal over hun onjuiste
houding heeft zich zozeer opgestapeld,
dat het in het belang van het verdere
onderzoek niet verantwoord was hen
langer op vrije voeten te laten. De
vraag waar het om draait is: werd door
de werkzaamheid van de Joodse Raad
de deportatie van Joden bevorderd of
belemmerd.
Hét antwoord hierop is dat de taak
van de Joodse Raad zich zo heeft uit'
gebreid dat men gekomen is tot een
niet meer te pardonneren medewerking
aan de vijand, waardoor de Joodse de
portatie in belangrijke mate werd ver
gemakkelijkt, derhalve moet worden
aangenomen, dat zonder de medewer
king van de Joodse Raad en ook zon
der zijn voortgezette medewerking het
aantal gedeporteerde Joden zeer be
langrijk minder zou zijn geweest".
Mr. Sikkel deelde voorts nog mede
dat het de leiding van de Joodse Raad
vooral moet worden aangerekend, dat
zij, ook op het tijstip, dat deze moest
weten, welk lot de Joden in Duitsland
wachtte, heeft medegewerkt aan het
transporteren van Joodse Nederlanders.
De bundeling en registratie van Jood
se personen heeft het, volgens mr. Sik
kel, mogelijk gemaakt, dat de Duitsers
vrij spel hadden met de deportatie.
Ware deze registratie niet door de Jood
se Raad uitgevoerd, dan had het groot
ste deel van de Joden zich over Neder
land kunnen verspreiden e.. kunnen on
derduiken om zo uit de handen van de
Duitsers te blijven.
Mr. Sikkel besloot het onderhoud met
de mededeling, dat het onderzoek nog
niet afgelopen is en dat het met kracht
wordt voortgezet.
Over de ontworpen herziening van
de Winkelsluitingswet wordt, naar de
Memorie van Antwoord op het voor
lopig verslag van de Tweede Kamer
over de begroting 1948 mededeelt, mo
menteel nog bericht van enige advies
instanties afgewacht. De regering meent
met goede grond de verwachting te
kunnen uitspreken, dat nog gedurende
deze zitting een ontwerp van wet bij de
Kamer zal kunnen worden ingediend.
De herziening van de Vestigingswet
Kleinbedrijf 1937 en de regeling van het
cadeaustelsel bevinden zich in een ver
gevorderd stadium van voorbereiding
en zullen binnenkort eveneens in han
den van de aangewezen adviesinstanties
worden gesteld.
Na de sprints van gisteravond 10
uur was de stand aan de kop als volgtr
1. BruneelNaeye 176 punten; 2.
SchulteBoeyen 101 punten; op 1 ron
de: 3. Speltede Kuysscher 104 pun
ten; 4. Thyssende Pauw 96 punten;
5. LapebieSeres 93 punten;6. Van
SteenbergenSterck 85 punten; 7. Kint
Depredomme 67 punten; 8. Ockers
Janssens 60 punten; 9. Adriaenssens
Bruyland 55 punten.
De overige koppels hadden twee of
meer ronden achterstand.
„Wil reserveren voor Clau Johannes
Leendert Vleming en .oor Anna van
den Bergh, Hattem, totaal 20 personen,
kinderen, aangetrouwde kinderen,
kleinkinderen en een op komst, 20 vier
kante centimeter, koopsom gegireerd".
Dit telegram ontving de Nationale Mo
numenten Commissie voor Oorlogs
gedenktekens gistermorgen, nog vóór
drt de officiële verkoop begon van het
12 millioen vierkante centimeters grote
middendamterrein in de hoofdstad.
De eerste vierkante centimeters zijn
echter gereserveerd voor de leden van
het Koninklijk Huis. De certificaten
hiervoor zullen binnenkort aan H. M.
de Prinses r egentes en de Prins wor
den aangeboden.
Tien van de aangeklaagden in het
proces tegen Dr. Maniu, de Roemeen
se Boerenleider, en 18 anderen, die be
schuldigd worden van pogingen tot het
omverwerpen der regering, hebben
hun laatste verklaringen afgelegd. He
den zal het vonnis worden uitgespro
ken.
In een gloedvolle slotrede, die her
haaldelijk door Kolonel Petrescu,
voorzitter van het gerechtshof werd
onderbroken, verklaarde Dr. Maniu.
dat hij zowel in het politieke als in
zijn particuliere leven steeds tegen ge
heime militaire organisaties is ge
weest. Dr. Maniu ontkende, dat hij
met Amerikaanse agenten heeft ge
werkt en eiste bewijzen van de be
schuldigingen. Hij ontkende ten stel
ligste schuldig te zijn aan het bera
men van een plan tot omverwerping
der regering. Volgens Maniu was zijn
partij geen revolutionnaire groep, doch
werd zij in 1926 opgericht als een stu
diekring, niet in 1946 door Mihalache
en Stoila, die beiden eveneens als be
schuldigden voor deze rechtbank staan.
Maniu gaf toe, dat hij aan Engeland
gegevens heeft overhandigd, die be
trekking hadden op de werkzaamhe
den van de regering, omdat de rege
ring naar zijn mening de bepalingen
van de overeenkomst van Moskou had
geschonden en het begrip „volledige
vrijheid" niet kende.
WISSELEND WEER.
Weersverwachting, geldig tot he
denavond:
Aanvankelijk matige wind tussen
Noordwest en West. Weinig be
wolking, bijna overal droog weer.
Iets kouder, later naar Zuidwest
krimpende en weer aanwakkeren
de wind. Toenemende bewolking
met tijdelijk enige regen. Iets
zachter.
Gistermorgen om 7.37 is in de ka
zerne van Charleroi aan zeven en
twintig gewezen Belgische S.S.-leden
het doodvonnis voltrokken.
DRIE BURGEMEESTERS
VERDRONKEN.
Uit Nancy wordt gemeld, dat drie
burgemeesters in de Maas zijn verdron
ken. De auto waarin zij zich bevonden
geraakte tengevolge van mistig weer te
water.
Mej. Mr. Dr. J. C. Hudig is bij Kon.
Besluit benoemd tot rechter in de
Arrondissementsrechtbank te Rot
terdam. Het ligt in de bedoeling
dat zij in die rechtbank als kinder
rechter zal optreden.
Zoals bellend is op 1 November j.1. in
Indië een regeling getroffen, waarbij
de aldaar gelegerde militairen slechts
twintig brieven per maand naar Neder
land konden zenden. Hiervoor werden
dan de z.g. postbladen uitgereikt en
deze werden tegen de prijs van 2'/i cent
ter beschikking gesteld, terwijl ze ver
der port-vrij konden worden verzon
den. Deze regeling heeft zowel in Ne
derland als in Indonesië veel ontstem
ming gewekt.
De regeling werd destijds getroffen,
omdat de Indië-vliegtuigen op hun re
tourvluchten te zwaar belast waren.
Zoals men ons van bevoegde zijde
mededeelt is deze kwestie thans opge
lost en heeft men in overleg met de
PTT de volgende regeling getroffen:
Voortaan zullen de militairen zoveel
post mogen verzenden als ze zelf ver
kiezen. Echter zullen ze hiervoor uit
sluitend de „postbladen" mogen gebrui
ken, indien zij tenminste portvrij wil
len corresponderen.
Deze postbladen zullen voortaan on
gelimiteerd ter beschikking worden
gesteld.
Naar Aneta verneemt heeft de
Surinaamse politie een samenzwe
ring van jonge lieden ontdekt, die
van plan waren een voorlopige re
gering te vormen na het bezetten
van de militaire barakken, het
hoofdkwartier van politie en de
telefoon- en telegraafinstallaties.
De leider hiervan was Simon San-
ches, een Surinamer, die na ver
scheidene jaren in Nederland ge
woond te hebben, onlangs in Suri
name is teruggekeerd. Hij heeft zijn
plannen voor deze samenzwering
reeds bekend.
Men heeft een opslagplaats van wa
pens gevonden. Volgens een rapport
worden de onderzoekingen voortgezet
en zal nog een officiële verklaring van
de politie worden bekendgemaakt. Si
mon Sanches is 32 jaar en heeft bij de
Nederlandse marine als verpleger ge
diend. Hij heeft een Nederlandse vrouw
en vier kinderen, die ook in Suriname
vertoeven. Donderdagavond werd hij
gearresteerd en bekende dat het tijd
stip van het omverwerpen van de Su
rinaamse regering was bepaald op Vrij
dagavond j.1. Het plan bestond om
gouverneur Brons onder arrest te stel
len en iemand van eigen keuze aan het
hoofd van de voorlopige regering te
plaatsen. Sanches rekende hierbij op de
steun van het Creoolse bevolkingsdeel,
De meeste van zijn "olgelingen ware
oorlogsveteranen, van wie sommigen in
militaire en politiedienst waren.
Amerikaanse filmsterren werken momenteel in de studio's „Klein Holly wood te Rome aan de ervaardiging
van een film. Op onze foto ziet men van links naar rechts: Frank Latimore, Tyrone Power, Nancy Guild en de
productie-leider Gregory Ratoff. Tyrone Power speelt niet mee, doch vereerde de studio met zijn bezoek.
Luitenant-generaal Maisel, die in ver
band met de dood van veldmaarschalk
Rommel is gearresteerd, heeft ver
klaard, dat Rommel zelfmoord heeft
gepleegd. Hij ontkende alle medeplich
tigheid aan moord op Rommel, aldus
de Duitse politie.
DOOR NEERSTORTEND
RECLAMEBORD GEDOOD.
Gistermorgen stortte door tot nu toe
onopgehelderde oorzaak een groot ie
clamebord, dat op de luifel van het
Rex-theater aan de Groest te Hilver
sum stond opgesteld, plotseling naar
beneden. Het zware bord trof een voor
bijganger, de 78-jarige D. van Os die
dusdanige verwondingen opliep, dat hij
enkele uren later is overleden.
Als ik mij een ogenblik neerzet en
terug sla in aantekeningen, die eertijds
werden neergeschreven, kom ik op een
dag, een herfstdag van het jaar 1940.
Ik bezocht die dag het kleine kerkhof
van een der dorpen, waarvan er zo
vele liggen te dromen aan de binnen
land van de Noordhollandse duinen.
En dan lezen wij:
Vandaag ontmoette ik een neger.
Hij leefde niet meer, want ik stond bij
zijn graf. Er groeide nog geen gras op,
dat kon ook niet, want hij was nog
niet lang geleden begraven. De vorige
dag had de timmerman er een kruis
op geplant. Een wit kruis met zwarte
letters, Zijn naam stond er op; het was
een vreemde naam en daarom vergat
ik hem. Alleen weet ik nog, dat hij
behoorde tot een Marokkaans regiment
infanterie. Hij had dus gevochten, hij
was gesneuveld, hij had wie weet hoe
lang nog gedreven op de wijde zee
totdat de golven zijn lichaam droegen
naar onze kusten en zwervers langs
het strand hem vonden. Hij werd be
graven op dat deel van met kerkhof,
waar nog meer vreemde strijders hun
laatste rustplaats kregen: een piloot, een
boordschutter en een matroos.
Van het leven van deze neger wist
ik niets. Doch staande voor zijn graf
kwamen mij beelden voor de geest,
Een dorpje op de plek, waar een zij
rivier haar water afstaat aan de grote
stroom. Wellicht werd hij daar gebo
ren Ondoordringbare wouden in
wier duistere diepten wondere bloe
men hun felle kleuren tonen, waar hij
moet hebben gejaagdDe machtige
rivier met haar bruisende stroomver
snellingen, waarin hij moet hebben ge
vistEen gewijde plaats, waar hij
kon hebben gedanst met zijn stamge
noten tot wilde vervoering gebracht
door het steeds sneller jagende
rhythme der grote trommen, de vlugge
tonen der fluitenMisschien had ik
het wel helemaal mis. Hij had gewoond
in een witte stad met smalle trap-
straatjes en een veel te grote moskee.
Of had hij nooit de geuren van zijn
stamland geademd en was hij geboren
in Parijs boven de gelagkamer van een
klein café in de buurt van de Boule
vard de Charonne
Ik weet oek niet of hij een vrouw
had en kinderen. Zo ja, wellicht hopen
zij nog, verwachten zij elke dag zijn
thuiskomst, omdat officiële instanties
zich kunnen vergissen en het doods
bericht op een fout kan berusten...."
Sinds dit werd neergeschreven,
woedde de strijd voort. Hij was als
soldaat in het Franse leger, een der
eersten van de millioenen, die voor
het merendeel vrijwillig ten strijde
trokken om te vechten voor het be
houd der menselijke en culturele waar
den, voor de vrijheid van de individu,
voor ons.
Velen liggen begraven in het land,
waarvoor zij mede hun krachten ga
ven en hun leven offerden. Ons land.
Jonge mannen uit Canada, de Ver
enigde Staten, Engeland, Frankrijk.
Overal in den lande vindt ge hun gra
ven: enkele, soms drie of vier (de
bemanning van een vliegtuig, dat neer
stortte) en op enkele plaatsen in het
grote strijdgebied duizenden en tien
duizenden.... Het waren mensen, die
liefhadden zoals wij, het waren men
sen die werden bemind zoals wij.
Tracht die tienduizenden gezichten eens
voor uw geestesoog te halen, tracht u
eens in te denken in het verdriet en
het gemis van de gezinnen, waar een
of meer plaatsen leeg bleven. Al deze
mensen richten hun gedachten van
verdriet en herinnering vandaag, de
elfde November, meer dan ooit op de
plaats waar hun geliefde rust.
Velen zullen verlangen die plek nog
eens te kunnen aanschouwen of zich
getroost weten als zulk een plaats
wordt verzorgd door andere meeleven
de en meevoelende mensen,
Om dit laatste mogelijk te maken
worden er op deze elfde November,
deze dag der grote herinnering, gelijk
op vele andere plaatsen ter wereld
ook in ons land klaprozen verkocht,
die in hun kleur doen denken aan het
bloed, dat vloeide uit millioenen won
den om ons verder te doen leven in
veiligheid en vrijh|id.
Men kope deze klaprozen, niet al
leen voor dit doel, doch om daarnevens
te tonen, dat men volkomen meeleeft
met de millioenen treurenden èn dat
men op zijn beurt pal zal blijven staan
voor die vrijheid, voor dat kostbare
goed, waarvoor de millioenen het hoog
ste offer brachten.
AD INTERIM.
Te Teheran is officieel bekend ge
maakt, dat in het Westen van Perzië
de pest is uitgebroken. Er zouden
reeds veertig mensen aan de ziekte
bezweken zijn. De ministerraad is bij
eengekomen om maatregelen ter be
strijding van de ziekte te bespreken.
Gisteren werd in Bagdad een com
muniqué uitgegeven, waarin ontkend
werd, dat de cholera in Irak zou zijn
uitgebroken. Verklaard werd, dat de
cholera te Dubay aan de Perzische
Golf 800 km ten Zuiden van de
Iraakse grens was geconstateerd.