AAK JAM P
Regering spreekt van „ernstige
misverstanden"
Nederlands schip in
Grote Belt gezonken
Neutraliteit
Grotere agrarische export naar
Engeland
Zaterdag 14 Febr. 1948 VERZ\'!GDBNOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN 70ste Jaargang No'7736
Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, en Anna Paulowna
Ging Commissie van Drie ie ver?
Onbehoorlijke
suggesties
WEERBERICHT
Geheime
Russisch-Amerikaanse
besprekingen
rD°0! dlS' TT
Een „Rubens ontdekt
BEPERKING VAN
PLAN-MARSHALL
Nieuwe goudaders in
de Congo
Wij krijgen 300.000 ton
kolen
in
Oplichter
vrouwenkleren
J
Prinsesjes hebben mazelen
BUREAU:
Koningstraat 7880
Den Helder
Telefoon 2345
Postgironummer 449041
Directeur: J. Bijlsma
Wrnd. Hoofdred. J. Broersen
Rayonred. C. A Dekkers
TARIEVEN:
Advertenties: 16 Ct per mm
Familieberichten 20 cent per
mm. - Kleine advertenties
(„Juttertjes") tot 15 woorden
1.elk woord meer 5 ct.
Abonnementen:
per kwartaal 3.90
Naar aanleiding van de verkla
ringen van de woordvoerder der
Commissie voor Goede Diensten
heeft de Nederlands-Indische rege
ring het volgende officiële com
muniqué uitgegeven.
Indien deze mededelingen wer
kelijk zijn uitgegeven, moet worden
opgemerkt, dat bij de Commissie
voor Goede Diensten ernstige mis
verstanden heersen over haar taak,
competentie en over de feitelijke
situatie in Nederlands-Indië. Het
komt ons overbodig voor, de on
juiste en van weinig objectiviteit
getuigende mededelingen stuk
voor stuk te ontzenuwen. Vol
staan* mag worden met de aan
dacht te vestigen op enige sail
lante feiten,
1. De Commissie voor Goede Dien
sten heeft zich bereid verklaard, tot
verlenging van de goede diensten en
tot niets anders. Indien zij zich be
voegdheden mocht aanmatigen, die
verder reiken dan ondermijnt zij dat
gene, dat de grondslag vormt voor de
goede diensten, n.1. het vertrouwen
van een of van beide partijen. Uit
gaande van dit, onjuiste begrip van
haar taak, komt de commissie tot een
in zijn absoluutheid ongemotiveerd
optimisme, n.1. dat met haar bijstand
„langdurige onderhandelingen over
bodig zijn en mogelijk in twee of drie
maanden een politieke overeenkomst
kan worden bereikt". Het zou de
commissie bekend kunnen zijn, dat
noch de Nederlandse noch de Repu
blikeinse delegatie tot op heden de
finitieve instructies hebben ontvan
gen voor het voeren van politieke be
sprekingen, waarmede dan ook not
geen aanvang is gemaakt,
De oommissie heeft zich bovendien
blijkbaar reeds definitief een opinie
gevormd over de vraag, waar op
Java, Madoera en Sumatra een
volksstemming zal moeten plaatsvin
den. Ook dit is strijdig met de van
haar te vergen objectiviteit. Terwijl
zij enerzijds dit plebiciet noodzakelijk
acht in „de betwiste gebieden",
neemt zij zonder onderzoek aan, dat
„negentig percent van de bevolking,
levende in de tegenwoordige Repu
blikeinse gebieden bij volksstemming
de Republikeinse regering zal steu
nen".
Bij dit voortijdige oordeel, dat bo
vendien een ook na de politieke over
eenstemming voortdurende tegenstel
ling veronderstelt, laat zij geheel bui
ten beschouwing, dat slechts na her
stel van orde en veiligheid een duide
lijk beeld van de situatie in de onder
scheiden delen van Java, Madoera en
Sumatra kan worden gevormd".
nög
Na een aanvaring met het Deense
schip „Saint Alban" is het Neder
landse motorschip „Wota' in de Gro
te Belt tussen Seeland en Funen
gezonken. De bemanning werd door
het Deense schip aan boord genomen,
Het motorschip Wota had kolen ge
laden in Emden en aanvaardde Dins
dagavond via Delfzijl de reis naar Hor
sens (Denemarken). Toen het schip
zich in de Grote Belt bevond, tussen
Seelapd en Funen, ging het voor an
ker. Gistermorgen om 5 uur is het door
het Deense schip „Saint Alban" aan
gevaren.
Aanvankelijk liet het zich niet aan
zien dat de Wota zou zinken. Het werd
dan ook door de Deen op sleeptouw
genomen. Doch bij het opsteken van
de wind kwamen er moeilijkheden. De
Weersverwachting, SeJdig tot he
denavond:
ZACHTER.
Meest zwaar bewolkt met plaatse
lijk enige regen of -->otregen. In
de vroege ochtend n<-vel of mist.
Zwakke tot matige 2!uidwestelijke
wind. Zachter.
Van gezaghebbende *yde te Wash
ington wordt veraometi, dat het State
Departement In het bedt js van een
volledig verslag van onlangs ge
houden geheime bije«(iii0mst te Ber
lijn, waarop belangry^e kwesties
tussen de V. S. en de Sovjet-Unie
door een woordvoerder van eik land
werden besproken.
De betrokken woordvoerders, zo
wordt vernomen, waren Robert Mur-
phy, politiek adviseur van generaal
Lucius Clay, en een niet met name ge
noemde adviseur van maarschalk So-
kolofski.
Twee dagen geleden heeft een woord
voerder van het State Departement ver
klaard niets te weten van een bijeen
komst tussen Amerikaar>se en Sovjet-
Russische vertegenwoordigers. Op het
departement weigert men nog steeds
officiële commentaar te leveren.
Tot de problemen, die werden be
sproken, behoren o.m. bet plan-Mars
hall, de vredesverdragen met Duits
land en Oostenrijk, de handel tussen
West- en Oost-Europa en aanverwante
vraagstukken.
De bijeenkomst werd bijeengeroepen
op initiatief van de Sovjet-Unie.
Gezaghebbende kringen te Washing
ton onthouden zich voorzichtig van het
trekken van algemene conclusies of van
het bouwen van verwachtingen op de
bijeenkomst.
2. Geheel buiten haar bevoegdheid kapitein (J. Holwerda, met vrouw en
gaat de commissie, indien zij* kind en de bemanning van drie kop-
meent, dat door haar contact moet pen, werden aan boord van de „Saint
worden opgenomen met vertegen- Alban" genomén, waarna de Wota is
woordigers van andere gebiedsdelen gezonken,
dati Java, Sumatra en Madoera. De
belangen van de overige autonome MOORDENAAR VAN A,
gebieden worden' door hun ver- in SPANJE GEARRESTEERD.
e„ Nederlandse re.eNng
1 i -1.4.
M. DE JONG
tigd.
alleen
3. Voorts voorspelt zij niet
uitbreiding van haar taak van waar
neming tot supervisie, maar sugge
reert tevens zonder overleg met de
partijen een besluit van de Veilig
heidsraad betreffende haar taak en
opdracht, n.1. dat deze Raad zich er I
thans reeds definitief mee zou ver- f
enigen, dat de commissie haar werk
voortzet tot het tijdstip, waarop de
verenigde staten van Indonesië zuilen
zijn tot stand gekomen.
4. De suggestie, dat slechts een
volksstemming in de gebieden buiten
Java en Sumatra zou kunnen uitma
ken of de besturende organen van
deze gebieden zouden zijn te beschou
wen als „marionettenregeringen"
acht de regering onbehoorlijk. De
commissie intervenieert bovendien in
geheel buiten haar bevoegdheden lig
gende zaken. In gebieden, welke bui
ten de discussie vallen, heeft de com
missie geen taak en kan de bevol
king zich langs normale democrati
sche weg van verkiezingen volledig
uitspreken.
in Spanje gearresteerd, aldus bericht
„Het Vrije Volk". De Nederlandse re
gering heeft zijn uitlevering gevraagd.
In een museum in Yovkshire meent
men een „Rubens" ontdekt te hebben.
Fen als verplaatst Pdaoor. in Groot-
Brittannië aangekomen Let, die bezig
was 'n doek van anderhalve meter in
het vierkant te reinigen in een mu
seum te Huil, bracht namelijk de woor
den „Jeruzalem" en daaronder, de sig
nering „Rubens" op het doek te voor
schijn De betrokken restaurateur is
van mening, dat dit doek een authen
tieke Rubens is, daterend van 1015 en
voorstellende „de bestraffing van ko
ning David".
De Amerikaanse senaatscommissie
voor buitenlandse betrekkingen heeft
besloten voor te stellen, de eerste ter
mijn van de hulpverlening volgens
het plan-Marshall te beperken tot
twaalf maanden (van 1 April aan
staande tot 31 Maart 1949), en de
eerste Amerikaanse bijdrage te ver
minderen met een bedrag van ander
half milliard dollar.
President Truman had 't Congres ver
zocht 6.800.000.000 dollar ter beschik
king te stellen voor
vjjftien maanden
aanstaande.
Een andere belangrijke wijziging,
door de commissie in de voorstellen
van het departement aangebracht,
het verwerpen van
om toestemming
beschikkingstelling
een periode van
aanvangende 1 April
24» JAAR TEGEN KNUPPELAAR
KAMP AMERSFOORT.
Nadat de adv.-fiscaal bij het - Bij
zonder Gerechtshof te Amsterdam,
mr. M. H. Geeling, veertien dagen
geleden tegen een van de ergste
„knuppelaars" van het kamp Amers
foort 12 jaar gevangenisstraf had ge
elst, "hééft het Hof, onder presidium
van mr. F. W. van Schaeck Mathon,
Misschien komt het, doordat wij de
tijd, waarin wij leven, niet op een af
stand kunnen zien en dat ons oog te
veel blijft hangen aan de details, die
ons van nabij heel groot en heel belang
rijk voorkomen. Maar zelfs met deze
vooropstelling en met de grootst mo
gelijke poging tot objectiviteit kunnen
uitspraak doende deze verdachte tot wjj het niet anders zien, dan dat onze
20 jaar gevangenisstraf met aftrek tijd er een is, waarin historie gemaakt
van de tijd doorgebracht
ternering, veroordeeld.
in voorin-
is
Trumans verzoek
voor verkoop of ter-
"wjviniv.v,,,van vijfhonderd
Amerikaanse koopvaardijschepen aan
de Europese landen.
Naar het financieel-economische blad
j „Agefi" meldt zijn belangrijke goud
aders ontdekt in de omgeving van
Maniema, het gedeelte van de Belgi
sche Congo, dat tussen het Tanganyika-
meer en de spoorweg der grote meren
wordt. Twee wereldoorlogen in dertig
jaar tijds en de twintig tussenliggende
jaren, die men nauwelijks vredesjaren
kan noemen hebben het aangezicht van
de wereld grondig veranderd. Het is
begrijpelijk, dat de mensheid na de
gruwelijke spanning van de tweede we
reldoorlog hoopte op een periode van
rust, van herstel, materieel en geeste
lijk. Wij hadden gehoopt, dat deze oor
log een chaotisch tijdperk zou afsluiten
en dat we daarna gelegenheid zouden
hebben het puin te ruimen zonder op-
werden.
Zoals eerder gemeld werd, heb
ben de handelspolitieke bespre
kingen tussen Groot-Brittannië
en Nederland geleid tot het tref
fen van een regeling voor het
handelsverkeer tussen beide lan
den in 1948, welke gebaseerd is
op een uitwisseling van goederen
ter waarde van 170 miilioen pond
sterling. Deze regeling zal thans
ter goedkeuring en onderteke
ning aan de beide regeringen
worden voorgelegd*
langs de Congorivier ligt. Het blijken njeuw gekweld te worden door een
de mooiste en rijkste aders te zijn, cue voortdurende vrees, dat het leven van
ooit in de Belgische Congo on e ong en ,je onzen bedreigd zou worden.
De oorlog is nu bijna drie jaar ge
leden geëindigd. Met Duitsland is nog
geen vrede gesloten. Millioenen ver
kommeren in kou en honger. Voor de
Europese overwinnaars is een groot
scheepse hulpactie nodig om te voor
komen dat de volkeren in verwarring
en armoede ten onder gaan. De vrijheid
van gebrek en de vrijheid van vrees,
die ons bij het Atlantische Handvest
beloofd zijn lijken verder dan ooit ver
wijderd. En dagelijks wordt het duide
lijker, dat wereldoorlog II geen afslui-
Naar wij vememen'
thans overeengekon>eP
een uitvoer voor
enigszins onder
voorziet deze
regeling tn
ons land, welke
35 miilioen pond
sterling ligt, tervvijl onze invoer uit
Engeland iets hoger dan 35 miilioen
pond ligt.
Onze handelsbalans met Engeland
zal hierdoor wel met een klein pas-
,-aief saldo sluiten-
men hierbij op h<*t
gebied te ietten. I
een enigszins vlottere
van het handelsverkeer sprake kun
nen zijn.
Ook heeft de Engelse Import
van kolen in o-*1® land betekenis.
Voor 1948 Is er* in
voorzien door de
300.000 ton kole** ult Engeland.
Men werd het eens Sver de Neder
landse uitvoer var- veeteeltproducten.
Deze uitvoer zal jets stijgen. Uitge-
Inmiddels dient
gehele sterling-
paarmee zal van
uitbreiding
deze regeling
levering van
voerd zullen worden gecondenseerde
gesuikerde en volle melk, kaas, eieren
en bacon. Er is uiteraard voor de ai-
zet in ons eigen land veel meer no
dig, maar anderzijds moet er ook
rekening mee gehouden worden, dat
Engeland altijd een afnemer van deze tmE- maar slechts een tussenfase is ge-
producten was en dat men ook In de weest ln de tumultueuze dagen van
toekomst deze afzet zal willen be- onz® jaren,
houden. Ook de uitvoer van akker- kunnen niet beter doen dat dit
bouwproducten zal groter zijn dan ln aanvaarden. Het zou niet baten, als wij
het vorig jaar. Deze uitvoer zal o.a. ons ontgoocheld zouden afwenden, als
betreffen groenten en fruit, bloem
bollen, enz. Voorts zal er ook een
flinke hoeveelheid consumptie-aard
appelen worden uitgevoerd. Onze
agrarische export zal dus veel groter
zijn.
Hiernaast zal er nog een export
zijn van verschillende industriële
producten in bonte verscheidenheid.
wij ontmoedigd aan de kant zouden
gaan staan om de stormen verder maar
over ons willoos hoofd te laten gaan.
Wij moeten de werkelijkheid onder
ogen zien, omdat wij willen leven en
omdat wij willen dat onze kinderen
zullen leven. Wij moeten partij kiezen.
Wij mogen heet zijn of koud, wij mogen
niet lauw zijn. Voor rust wordt ons
geen tijd gelaten. Een complex van ge-
Over een export van proauc heel nieuwe vraagstukken, na de oor-
Indonesië houdt de thans S® log ontstaan, eist onze aandacht
-«wg uJLivauuaii) uio b uxi4ic oauuauui/ OP»
regeling nog niets in. Deze blijft al- pe spannjng tussen de bondgenoten van
tijd mogelijk in het kader dezer over- jaar geie(jen neemt toe. Wederzijds
eenkomst.
Naast kolen kan men uit Engeland
meer textielgarens (katoenen garens)
verwachten dan in het vorig Jaar. De
uitvoer uit Engeland van staal naar
ons land zal geringer zijn. Het groot
ste deel van de Engelse import zal
bestaan uit essentiële Industriële
goederen. Daarnaast is er een kleine
hoeveelheid consumentengoederen (ge
rede eindproducten) en militaire goe
deren.
Naar wij voorts vernemen, zal er
ook een 'hoeveelheid bier naar Groot-
Brittannië verzonden worden, terwijl
voorts voorzien is in de levering van
jenever, likeur enz.
„Een vrouw bood mij een petro
leumkachel aan, waarvoor zij me veel
te veel liet betalen, en nu wil het
ding nog niet branden ook" was de
klacht, die men op verschillende po-
ütiebureaux in Parijs te horen kreeg.
De oplichtster werd gearresteerd
en bij het verhoor bleek, dat zij Geor-
ges Schinderhaipmer heette en vader
van twee kinderen was.
De politie had weinig moeite om
de oplichter aan het1 vertellen te
krijgen en al gauw zat hij geheel op
zijn gemak het verhaal op te dissen,
hoe hij 20 jaar lang vrouwenkleren
had gedragen en had gewerkt ais
dienstmeisje en serveuse in een
restaurant. Vooral in de laatste func
tic had hij grote populariteit bjj alle
heren-bezoekers geoogst, die nem
i.heel lief", maar jen „beetje ern
stig" vonden.
Voor hij tn vrouwenkleren stapte,
had Schinderhammer het leven ali
man geprobeerd, en zich zeven ver
oordelen wegens strafbare feiten op
oe hals gehaald.
HQ had zich in vrouwenkleren ge
stoken, „omdat een vrouw bij het
venten langs de deuren beter ontvam
gen wordt en minder gauw wordt
.weggestuurd".
o.a. van 't tot
best-seller gepromoveerde relaas over de
zeesleepvaart „Hollands Glorie", hetwelk de
(voor Holland) fantastische oplaag bereikte
van méér dan 200.000 exemplaren, auteur
voorts van de veelgelezen en evenveel omstre
den roman „Gods Geuzen", schrijver van het
toneelstuk „Schipper naast God", heeft zich,
geruime tijd geleden al weer, naar de overzijde,
van Het Kanaal begeven en op Wight geves
tigd.
De laatste tijd doen verscheidene verhalen
omtrent Jan de Hartog de ronde en dit was de
reden ons tot de zeer vruchtbare schrijver te
wenden, teneinde te vernemen wélk deel der
verhalen tot de Wahrheit, en wélk tot de
Dichtung behoorde.
De vragen werden door Jan de Hartog min of
meer „op de valreep" beantwoord, in verband
met het feit, dat de auteur op het punt stond
naar Amerika te vertrekken (met achterlating,
volgens zijn zeggen, van een indrukwekkende
stapel onbeantwoorde correspondentie).
Hieronder laten wfl die vragen volgen, tegelijk
met de antwoorden, die. Jan de Hartog gaf.
Vraag: Er is zo het een en ander te doen ge
weest over het spelen van de hoofdrol,
die van de kapitein, in „Schipper naast
God". Beweerd werd (en wordt), dat
het stuk zo lang in de dramaturgische
bureaulade bleef liggen, omdat U de
rol zélf wilde vertolken. Wat is de
reden dat dit desondanks niet ge
beurde
\ntw.: Omdat Cor van der Lugt dat werk
beter doet.
Vraag: Bij geruchte hoort men, dat er in
Amerika en Engeland nieuwe stukken
op het repertoir staan. Welke stuk
ken zfln dat en wat is hun strekking?
\ntw.: „The Fourposter", een stuk voor
slechts twee personen, dat dit najaar
door Robert Donat en Renée Asherson
in Londen zal worden gespeeld. Voorts
„Tulpa", een fantasie, dat eveneens dit
lajaar, door 't Theatre Guild in Né"-
ïork wordt opgevoerd. En dan 18
ü^sr ook nog „One World is One",
toneelstuk over een familie, ergens Ln
bolland, dat in de komende her^st
tloor het „Experimental Theatre"
New-York wordt uitgebracht
raag: „Schipper naast God" Ln
®*igeland eu hoe reageerden de BvLt-
op de dominee, die in de lage is*11*
<t«a nogal wat deining heeft doen ofiL'
"taan?
Antw.„Schipper naast God" wordt op
°«enblik door vijf verschillende
neelgezelschappen in de Engelse pro
vincie gespeeld. Op die dominee rea
geert het Engelse publiek niet; wél op
de strekking van het stuk.
Vraag: Over „Gods Geuzen" zijn sterke ver
halen in omloop. Er wordt onder meer
beweerd, dat de auteur in zijn pro
bleem zou zijn vastgelopen en dat het
vervolg niet verschijnt.
Antw.: Natuurlijk wordt het vervolgd. Het
tweede deel verschijnt nog dit jaar,
in Maart reeds; het derde en laatste
't volgend jaar.
Vraag: Bestaat bij U 't plan in de toekomst
nog zeeboeken te schrijven of blijft
„Hollands Glorie" Uw enig zilte boek?
Antw.: Wie weet! Momenteel heb ik m'n
handen vol met schrijven.
Vraag: Men zegt, dat De Hartog een rol ls
gaan vervullen in de Engelse film
industrie. Is dat juist?
Antw.: Ja, er staan enkele films op stapel,
maar ze zijn nog niet in productie.
Een ervan schreef ik samen met J. B.
Priestley, een andere in combinatie met
Michael Powell, terwijl we dan ook
nog de verfilming hebben door Syd-
ney Box van „The Fourposter".
Vraag: Kunt ge in Engeland met pleizier wer
ken? Ligt de Engelsman U?
Antw.: Hij ligt me bijzonder.
Vraag: Wat is er waar van de fluisteringen
over een op handenzijnde naturalisatie
Antw.: Nonsens!
Vraag: Hoe staat het met de vertaling van
Uw boeken voor Engeland. Amerika
en andere landen?
Antw.: Die zijn komende.
Na het beantwoorden van deze vragen vloog
Jan de Hartog naar Amerika.
ANTHONY VAN KAMPEN.
wantrouwen beheerst de woorden en
de daden. En hoe men de zaak ook
draait, er zijn twee grote machten, die
hun invloedsferen willen uitbreiden en
bevestigen: Amerika en Rusland. Het
is naar onze mening niet voor tegen
spraak vatbaar, dat Nederland en de
andere Westeuropese landen, in de in
vloedssfeer van Amerika liggen. Ook dit
moéten wij aanvaarden. Maar het be
tekent nog niet, dat wij ons land door
Amerika moeten laten koloniseren.
Er is nog een derde mogelijkheid.
De Engelse minister Bevin heeft een
weg gewezen, die begaanbaar is. Hij
heeft een voorstel gedaan, dat reëel is
en dat onmiddellijk te verwezenlijken
is. Binnen de organisatie van de Ver
enigde Naties wil hij een aaneensluiting
van Europese staten, die samen een
.derde macht" kunnen gaan vormen.
Deze statengemeenschap, die niet van
bovenaf georganiseerd wordt, maar van
onderop groeit heeft hij zich gedacht
naar het voorbeeld van de Beneluxlan-
den. België, Nederlani en LuxemDurg
zagen al eerder het grote belang van
ee. nauwe economische samenwerking
in, een samenwerking die alleen te ver
wezenlijken is, als de politieke ver
standhouding goed is. De Beneluxlan-
den hebben elkaar niet te vrezen. En
hierbij sluit Bevin aan. Frankrijk, En
geland en de laee landen is al een aan
zienlijke combinatie met meer dan hon
derd miilioen inwoners en rijke hulp
bronnen.
Italië aarzelt tussen Oost en West; 't
westelijke deel van Duitsland heeft
geen eigen wil. De vraag rijst nu, wat
de Scandinavische landen, Denemarken,
Zweden en Noorwegen zullen doen.
Ook daar is aarzeling. Zij 'vrezen de
beide grote machten en durven geen
partij kiezen, zelfs niet hun eigen partij.
Zij pogen neutraal te zijn. Ook Neder
land was eens neutraal. Er is een tijd
geweest, dat dit mogelijk was. Maar het
bleef neutraal toen de neutraliteit al
lang een hersenschim was geworden.
Wij kennen nu het einde van deze ver
late neutraliteitspolitiek.
Als West-Europa tussen Rusland en
Amerika nog eens kans wil hebben op
een eigen bestaan, als het zijn eigen
ontwikkelingsgang wil gaan tussen het
economische en politieke systeem van
het land van de dollar en het land van
de roebel, zal er niets anders over
blijven dan dat het zich aaneensl en
dat alle, de Scandinavische, landen
samen gaan, omdat, zoals het Neder
landse wapen leert, een pijlenbundel
sterk is, maar een enkele pijl gemak
kelijk gebroken kan worden.
H. VAN HULST.
«cïit
tjo-
Tijdens zijn bezoek aan N.V. Werk
spoor vertelde Prins Bernhard aan
een A.N.P.-redacteur, dat de belde
oudste prinsesjes, Beatrix en Irene,
de mazelen hebben. Zij zijn thans aan
de beterende hand en de Prins sprak
de hoop uit, dat zfl weer spoedig het
bed zullen verlaten.