Voorlopige Federale Regering De S.D. in Nederland had 18 maanden radiocontact met Londen Euwe's paardoffers brachten geen voordeel geïnstalleerd Onze geheime dienst werd J Het begon met bedrogen en merkte niets Stijkelgroep Achter de schermen van de Oorlog Woensdag 10 Maart 1948 v£ RENIGDENOORD-HC'JJiNDSE 70ste Jaargang No. 7736 Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna Honderden vielen ten offer aan verraad •JO OUD ALS DE OORLOG is ook VOOR DE EUROPESE EENHEID Reshevsky door Botwinnik en de tijd geklopt En de stand luidt: Goede vooruitgang te Brussel Ook Belgen hebben hun ploeg samengesteld De Finse delegatie Dr. van Mook LATEN WIJ DE HANDEN INEENSLAAN „Met vertrouwen naar de top" WÊÊ Ubbhs I P - B i 1 B 8 Nederlandse zeevis te Antwerpen vernietigd WEERBERICHT BUREAU: Koningstraat 7880 Den Helder Telefoon 2345 Postgironummer 449041 Directeur: J. Bijlsma Wrnd. Hoofdred. J. Broersen Rayonred. C. A. Dekkers DOUWT TARIEVEN: Advertenties: 16 ct per mm Familieberichten 20 eent per mm. - Kleine advertenties („Juttertjes") tot 15 woorden 1.elk woord meer 5 ct. Abonnementen: per kwartaal f 3.90 In ons nummer van morgen (Speciale berichtgeving) reeds de spionnage en zo oud als de «pionnage is ook reeds het verraad. Maar over deze kant van de oorlog de oorlog achter dé schermen tast het grote publiek in het algemeen in het duister. Men Verbindt aan het be grip „spionnage" meestal een mengsel van Mata Hari-romantiek en de in houd van spannende detective-verhalen en men beseft niet, dat de werkelijk heid oneindig veel romantischer., on eindig veel spannender is. Met name in deze tijd. Want de spionnage heeft in haar me thoden, in de wetenschappelijkheid van haar werkwijze, in het gebruiken van de modernste middelen gelijke tred ge houden met de enorme ontwikkeling van de technische oorlogvoering. Al gebruikt zij daarbij ook oeroude men selijke zwakheden, de gelddorst en de angst voor de dood, nog altijd als eni ge der voornaamste elementen, waar uit haar luguber spel wordt opge bouwd. En het is juist deze wonderlijke sa mensmelting van oude instincten en moderne middelen, die de spionnage in de tweede wereldoorlog zulk een dia- bolisch-spannend en zulk een duivels- geraffineerd karakter heeft gegeven. QEEN GESCHIEDENIS van de be zettingstijd en nog veel minder een geschiedenis van het Nederlandse verzet kan worden geschreven zonder dat daarin aan het werk van de Duitse geheime dienst en de S. D. een ruime plaats wordt ingeruimd. Uit de thans reeds voorhanden zijnde gegevens blijkt immers overduidelijk, dat de Duitse afw;eerdienst en de S. D. waarvan dé voornaamste leiders waren dr. Harster, Giskes en Schreieder op hoogst intelligente wijze met de Ne derlandse dienst in Londen een spel hebben gespeeld, dat in raffinement en doelmatigheid nog nauwelijks over troffen zal worden. De gevolgen voor de Nederlandse il legaliteit zijn vreselijk geweest; hon derden en honderden zijn aan de schier ongelooflijke scherpzinnigheid van de Duitse afweerdienst ten offer gevallen. Hoe uiterst geraffineerd de Duitsers te werk gingen moge blijken uit het feit, dat zij gedurende ruim anderhalf jaar over niet minder dan zestien golf lengten een vaste radioverbinding had den met de Nederlandse geheime dienst in Londen, dat zij alle geheime Nederlandse codes in handen hadden en daarvan dagelijks gebruik maakten; dat zij uit Londen door vliegtuigen vijfduizend parachute-zendingen ont vingen met allerlei spionnage- en sa- botagemateriaal en met de geheimste opdrachten; dat zij vrijwel alle in Ne derland afgesprongen agenten direct na hun komst in handen kregen, om dat Londen hen per radio tevoren hier over had gerapporteerd. En dat Lon den naar wij moeten aannemen dit alles in Duitse handen speelde, in de vaste overtuiging, dat materiaal en agenten terecht kwamen bij de lei dende figuren van het Nederlandse verzet! Aan de hand van radioberichten en 2300 Amsterdammers, waren Maan dagavond 8 Maart bijeen in een ent housiaste vergadering der Beweging van Europese Federalisten in de grote zaal van het Concertgebouw te Am sterdam om „zich te bezinnen op het urgente vraagstuk der Europese Een heid". De zaal was met vele vlaggen van verscheidene Europese landen versierd. Sprekers waren dr. H. Brugmans, hir. R. van Rij, H. Oosterhuis, Henri de Greeve pr. Elk der sprekers besprak de nood zaak van internationale samenwerking in opbouwende, inspirerende en con crete politiek. Henri de Greeve riep de vergadering toe: „Er is haast bij". Europa aldus de eerw. spreker heeft nog een kans: de laatste genade. „Het gaat om deze laatste genade of, om de genadeslag". Met grote in stemming werd kennis genomen van de resolutie der beweging van Euro pese Federalisten betreffende de ont wikkeling in Oost-Europa. In deze resolutie roept de Federatie de vrije Europese volken op enerzijds alles in het werk te stellen om deze federatieve aaneensluiting op zo kort mogelijke termijn te verwezenlijken, anderzijds om zich door de politieke scheiding niet te laten beletten alle economische, culturele en persoonlijke banden met de Oost-Europese volken vast te houden en te versterken. ontvangen opdrachten wisten de Duit sers precies, waar de kernen van het verzet schuilden. Zij schoven intelli gente verraders als Anton van der Waals, Poos, Slagter, Lindemans („King Kong") en anderen in de verzetsgroe pen en kregen derhalve een duidelijk inzicht in de structuur, de bedoe lingen, de omvang en de leiding van de illegaliteit. Met tonnen en tonnen aan Neder lands geld werden de verraders be taald, die zich bedriegelijk uitgaven voor agenten van de Nederlandse ge heime dienst en zo de beste zonen van ons volk uitleverden aan de executie pelotons. Ruim zestig van de dapperste kerels, die eerst naar Engeland waren uitgeweken en vervolgens per para chute naar het vaderland kwamen om de zaak der geallieerden te dienen, zijn na eindeloze verhoren in het kamp Mauthaussen ter dood gebracht. Hun bloed kleeft aan de handen van Ne derlandse boeven als Van der Waals, Poos, Slagter en anderen, die wij la ter zullen noemen. De arrestatie van de verzetsgroep- Vorrink en van het Nationale Comité (waarin figuren als Joekes, Schouten, Rutgers, Van Dijk, Ringers, Toornstra en vele anderen werkten) was vrijwel uitsluitend een gevolg van het zeer subtiele, geraffineerde verraad van Anton van der Waals en van de han digheid van zijn Duitse chef Kriminaï- Director Schreieder, die zijn bureaux had op het Binnenhof te Den Haag. Op welk een brillante wijze Van der Waals zijn verraderstaak vervulde mo ge alleen reeds blijken uit het feit, dat Koos Vorrink hem uitgebreide radio berichten voor Londen ter hand stelde, in de stellige overtuiging, dat Anton van der Waals als betrouwbaar ver zetsstrijder in aanmerking kwam om deze zeer gewichtige mededelingen over te seinen. De verrader gaf ze ech ter aan Schreieder, die ze bestudeerde, vervolgens door de radiodienst van de S. D. naar Engeland liet seinen en dan het antwoord weer opving en ontcij ferde met de codebeschrijvingen die hij op gevangen agenten had buitge maakt. nOOR HET AFSCHUWELIJK werk van verraders werden in de jaren 19411944 onder meer gearres teerd (en in het algemeen ter dood ge bracht) vrijwel alle leden van de ver zetsgroep Stijkel (Den Haag), Pahud de Mortagnes (Rotterdam), Dr. Kastein (Den Haag), broeder Joseph Klingen (Bloemendaal), Theo Dobben Amster dam), d'Aquin (Ede), Kees Dutilh (Rotterdam), de zendgroep „Wim" in Delfzijl, groepen in Brabant en Lim burg en vele, vele andere. Slechts enkelen van al deze mensen zijn nog in leven om te getuigen tegen de ver raders, die zich om vuil gewin in dienst stelden van de niets ontziende vijand. De gegevens over al deze zaken, waarin scherpzinnigheid en uiterst raf finement, brutaliteit en snelheid van handelen, idealisme en gouddorst, ka raktervastheid en zielelaagheid schier onontwarbaar dooreengestrengeld zijn, leveren de machtige stof voor een der spannendste romans, die thans ge schreven zouden kunnen worden. De achtergrond daarvan vormt de gewel dige worsteling om de vrijheid, de bot sing van twee wereldmachten, met in zet van de modernste middelen der teehniek. Radio, vliegtuigen en snelle boten, springstoffen, machinegeweren en automatische revolvers, spionnen en contra-spionnen, illegale strijders en verraders, S. D.-lieden en Nederlandse oficieren, marconisten en ingenieurs, zij spelen allen een rol 'in het bloedige drama van de Nederlandse verzetsbe weging, die door kapitale fouten, door laag verraad en door de ongelooflijke scherpzinnigheid van Himmlers agen ten in Dén Haag zulke vreselijke of fers moest brengen. De grootste oorzaak van dit alles was de zestienvoudige radioverbin ding. die de Haagse S. D. achttien maanden lang dag en nacht met Lon den onderhield. Zij stond bij de kleine groep medewerkers bekend als „Enge- land-Spiel" of „Nordpol-Spiel" en zij was in de Berlijnse kaartsystemen van Himmler en Kaltenbrunner bekend onder de kentekenen IV E 17471/42 G.R.S. r Het heeft dr. Euwe weer niet mee gezet^ In de vierde ronde. Lange tijd ging zijn partij tegen Smyslov langs de plat getreden paden der theorie en eerst laat in het midden spel, op de 29ste zet, kon Euwe wat leven in de brouwerij brengen en met weinig materiaal een konings- aanval creëren. Om de aanval gaande te houden offerde Euwe twee paarden, maar zijn aanval sloeg niet door. Smyslov verdedigde zich kra nig en heeft bij het afbreken de beste kansen. Euwe zal zeer hard moeten vechten om remise te hou den. Het publiek was weer zeer talrijk, maar de gast, die het meest op dit tournooi aanwezig is, is de tijdnood. Botwinnik, maar vooral Reshevsky had het hevig met Vader Chro- nos te kwaad en op de 32ste zet, liefst acht zetten vóór de tijdcon- trole, viel het vlaggetje van de Ame rikaan. Wedstrijdleider Vidmar liet daarop Reshevsky's koning omval len. Een geestig schaker heeft de tijd nood eens Grootmeester Tijdnood ge noemd. Allengs had Reshevsky de roep verworven voortdurend de overwinnaar van Grootmeester Tijd nood te zijn (omdat hij dan zijn mooiste overwinningen behaalt) maar Grootmeester Tijdnood heeft zich nu genadeloos gewroken. Een schrale troost zij het voor de Ame rikaanse kampioen, dat zijn stelling toch hopeloos was. De notaties van de partij waren als volgt: 1. BOTWINNIK 2 pupten 1 afgebroken partij (3); 2. KERES 2 punten (3); 3. RESHEVSKY I'/. punt (3) 4. SMYSLOV punt 2 af gebroken partijen (4); 5. EUWE 0 punten 1 afge broken partij (3). 11. d2d4 Dd8c7 12. Pbld2 Pa5c6 13. d4xc5 d6xc5 14. Pd2—fl Lc8e6 15. Pfl—e3 Ta8d8 16. Ddle2 g7—g6 17. Pf3g5 Le6c8 18. Leld2 Kg8g7 19. Tal—dl h7h6 20. Pg5—f3 Lc8e6 21. a2a4 Dc7—b8 22. Ld2—cl Td7xdl 23. Telxdl Tf8d8 24. Tdlxd8 Le7xd8 25. a4xb5 a6xb5 26. Pe3—d5 27. Lel—e3 c5c4 28. b2—b3 Pc6a5 29. Pf3xe5 c4xb3 30. Lc2bl Db8b7 31. Le3—d4 Kg8h7 32. Pd5—f4 Le6c4 33. Pe5xg6 33. Pe5xg6 f7xg6 34. Pf4xg6 Kh7xg6 35. e4e5 schaak Kg6—f7 36. De2h5 schaak Kf7—f8 37 f2—f4 Ld8b6 38. Dh5f5 schaak Kf8e7 39. Df5—h7 schaak Ke7—d8 40. Lc5xb6 schaak Db7xb6 schaak 41. Kgl—h2 Db6e3 42. Dh7—f5 afgebroken Wit: dr. Euwe 1. e2e4 2. Pgl—f3 3. Lflb5 4. Lb5a4 5. 9—0 6. Tfl—el 7. La4b3 8. c2c3 9. h2h3 10. LbS—«2 Zwart: Smyslov e7e5 /v Pb8c6 a7a6 Pg8—f6 Lf8e7 b7b5 0—0 d7d6 Pc6a5 c7—c5 De afgebroken stelling is: Wit (Euwe)- Kh2, Df5, Lbl, Pi c3, e5, f4, g2 en h3; Zwart (Smyslov): Kd8, De3, Lc4, Pa5 en g8, Pi b5, b3 en h6. (Nadruk verboden). Copyright ADHeld. Crt. DRAMATISCH EINDE VAN „GRENSGESCHIL" Na de vorige oorlog werd bij de grens tussen Venlo en Kaldenkirchen een schuurtje neergezet, dat tot voor enkele dagen de oorzaak was van een „grens geschil". Een zekere Kaukorat dreef er een winkeltje in, waarop de Duitse grenscommiezen het niet erg hadden voorzien. Wanneer zij echter trachtten aan de hegotie een einde te maken, beriep K. er zich op, dat zijn „bedrijf" op Neder landse bodem was gevestigd en de Duitsers er niets mee te maken had den. Omgekeerd beweerde hij ook wel, dat zijn winkeltje op Duits grondgebied stond. De kwestie was n.1., dat niemand precies scheen te weten, waar de grens nu wel liep. Nog vóór een eventuele annexatie het geval zou hebben opge lost, heeft een tragische gebeurtenis het probleem uit de wereld geholpen. Toen K. namelijk dezer dagen een mijn .vond, wilde hij deze in 't schuur tje demonteren met het gevolg, dat zowel hij als zijn winkeltje in de lucht vloog. Na het trage verloop van gistermor gen is tijdens de middagzitting van de vijflandenconferentie te Brussel aan merkelijke voortgang gemaakt ten aan zien van verscheidene punten van het accoord. Voortgang werd gemaakt ten aanzien van de aangelegenheid der onderlinge hulpverlening en overeenstemming werd bereikt met betrektang tot het onderling overleg tussen «e partners der Westerse Unie na de totstandko ming van het verdrag. Naar een Nederlandse woordvoerder tegenover de correspondent van het ANP verklaarde, betreft het hier een bt.sis-accoord, waarvan de details na tekening van het verdrag nader zullen worden uitgewerkt. Naar deze autori teit opmerkte, is niet te verwachten dat de conferentie nog deze week zal ein digen. Voorde interlandwedstrijd België Nederland, die Zondag a.s. te Antwer pen zal worden gespeeld, werd het Bel gisch elftal als volgt samengesteld: Doel: Meert (S. C. Anderlecht); ach ter: Aernaudts (Berchem Sport) en Ar.oul (F.C. Luik); midden: de Buek (Aalst), Erroelen (SfcC. Anderlecht) en Henriet (Charleroi)voor: Lemberecht.s (F.C. Mechelen), van Steelant (St. Ni- colas), Mermans (S.C. Anderlecht), Chaves d'Aguilar (Gent) en Tririfays (S C. Charleroi). Reserves: Daentn (F.C. Tilleur), Andries (F.C. Mechelen), Coppens (F.C. Mechelen) en van den Audenaerde (Antwerpen). Zoals reeds eerder gemeld werd, zal de wedstrijd door de Zwitser Scherz geleid worden. Grensrechters zijn de Luxemburgers Eischen en Reis. Een groep Finse militaire deskundi gen onder leiding van de Finse opper bevelhebber, generaal Arne Sihvo, zal de Finse delegatie naar Moskou verge zellen. De delegatie zal spoedig vertrekken, daar, naar verluidt, het Sowjet-gezant- schap ongeduld zou hebben betoond. De deelnemende Finse ministers, zo meldt Reuter verder, zijn allen uiterst links. Pekkala, Svento en Leino beho ren tot de volksdemocraten, terwijl de minister van buitenlandse zaken, Enckell, partijloos is. De sociaal-den.ocrate'- worden ver tegenwoordigd door Peltonen. Zij zijn „gematigd links en hebben veelvuldig critiek op de Sovjet-Unie". De agrariërs, vertegenwoordigd door Kekkonen, worden als liberaal geken schetst, terwijl de Zweedse Volkspartij, vertegenwoordigd door Soderhjelm, ge matigd co rvatief wordt genoemd. President Paasikivi had ook leden der conservatieve en liberale partijen willen laten deelnemen, hoewel deze partijen zich tegen het openen van on derhandelingen hedden verklaard. In de troonzaal m het Paleis Rijswjjk geschiedde gisteren om 17 uur locale tijd, de installatie der voorlopige fedorale regering voor Indonesië. Na voorlezing der besluiten, het geen in het Nederlands en in het In donesisch geschiedde, hield Dr. van van Mook een korte toespraak. Hij zeide, dat wij ons in de wereld van vandaag bij ons denken en handelen maar zelden kunnen losmaken van de gebeurtenissen en stromingen elders. „Wie zich in de wereld isoleert, zal plotseling bemerken, dat deze zich op onvoorziene en onaangename wijze met hem bezighoudt. Een land, dat zonder de toekomst nuchter on der ogen te zien, zich op de senti menten van de dag laat voortdrijven en in afzondering teert op hetgeen vroegere generaties verzamelden, zal n8 enige tijd ontwaren, dat het zijn krachten verspilde en als vreemde ling staat in een vijandige omgeving". „Daarom is het meer dan ooit no dig, dat allen, die aan de opbouw van Indonesië willen arbeiden, de handen ineenslaan en de feiten in het oog vatten". Dr. van Mook verklaarde voorts, dat in verband met de verhouding tot Indonesië in Nederland de eensge zinde overtuiging geldt, dat Indone sië recht heeft op een eigen nationaal bestaan. Hij zeide, dat Indonesië voor Nederland méér is dan een po- litiek-economisch nrnWoom en dat de Nederlander en zijn woord bij de In donesiër nog immer vertrouwen ge nieten, welk vertrouwen zij ontlenen aan iets anders dan enkel welbegre pen eigenbelang. ,,In de ontwikkeling buiten de re publiek zien wij drie beginselen zich steeds duidelijker aftekenen: de de mocratische rechtsstaat, de federatie ve opbouw van het Indonesische eilandenrijk, en de samenwerking met Nederland". „Maar ook in de republikeinse Sfeer kunnen wij vergissen wij ons niet een toene mende positieve instelling voor de mocratie, federalisme en samenwer king waarnemen. Wij zien dit met vreugde, want eerst wanneer geheel Indonesië weer herenigd zal zijn, zal deze natie tot een werkelijk krachtig bestaan geraken. Spr. hoopte tenslotte, dat in dit jubileumjaar van de koningin, met de hulp van de Almachtige, volharding, begrip en vertrou wen gegeven zullen worden om de top te bereiken, waar Indone sië en Nederland, als vrije naties verenigd, temidden van de demo cratische naties dezer wereld zullen staan. Onregelmatigheden in het Vaticaan De persdienst van het Vaticaan heeft bevel gegeven tot de arrestatie van mgr. Giulio Guidetti, voormalig chef van de financiële afdeling van het Va ticaan. Mgr. Guidetti wordt ervan be schuldigd een „vervalst document, op gesteld door mgr. Edoardo Clppico, als geldig te hebben geaccepteerd". „Teneinde een onderzoek te kunnen instellen naar zijn eventuele persoon lijke verantwoordelijkheid is mgr. Gui- dett' enige tijd geleden in zijn apparte ment ten Vaticane gedetineerd", aldus de verklaring. Nader wordt officieel gemejd, dat mgr. Cippico, die uit het Vaticaan had weten te ontvluchten, is aangehouden. jfer IJierna sprak de nieuwe speciale secretaris van staat voor zelfbe stuurszaken, Pangeran Kartanega- ra, namens de nieuwe geïnstalleer- den. „Wij realiseren ons terdege de be tekenis van het woord „voorlopig". Voorlopig n.1. in die zin, dat deze regering slechts een voorloper is van de nog te vormen federale regering, voorlopig ook wat betreft de samen stelling van die regering. Wij hopen,- dat spoedig een overeenkomst met de republiek tot stand wordt gebracht en dat de republiek onze gelederen zal gaan versterken. Deze voorlopige federale regering zal dienen te be wijzen hoe, wanneer, en in hoeverre samenwerking, zoals door Indone siërs en Nederlanders gewenst, in de praktijk kan worden verwezen lijkt, De praktijk zal moeten bewij zen, in hoeverre de leiding van In donesiërs op de departementen zal worden aanvaard". Het Vliegdekschip „Karei Doorman", dat we van Engeland In „bruikleen" hebben gehad, is onder commando van Kapt. Luitenant ter Zee Logger naar Engeland teruggebracht. 550 koppen z(jn er aan boord, die in Mei a.s. zullen terugkeren met een groter van Engeland gekocht vliegkampechip, de „Venerable". Naar uit Antwerpen wordt gemeld heeft de eerste zending Nederlandse zeevis, die dezer dagën van Urk uit naar België was verzonden, niet de juiste bestemming gekregen. De zen ding vis, Hie door de exporteurs op onvoldoende wijze verzorgd was en niet de gewenste sortering bevatte en bovendien aan de grens vertraging had ondervonden, werd in Antwerpen voor de consumptie afgekeurd en ver nietigd. De scheepvaart op het IJsselmeer De „Jan Nieveen" van de Gronin ger-Lemmer Stoombootmaatschappij, die gisterochtend om 6 uur uit Lem mer was vertrokken, is om elf uur, dus binnen de gestelde tijd, de Oran jesluizen te Amsterdam binnengeva ren. De kapitein meldde, dat alleen bij- de vuurtoren -van Durgerdam nog enig ijs is aangetroffen, overigens was de gehele route LemmerAmsterdam ijsvrij. De dienst ZwolleKampenAmster dam der Rederij Koppe wordt heden middag om twaalf uur uit beide rich tingen hervat met de „Rijnstroom" en de „IJselstroom", zij het nog voor eni ge dagen in dagdienst. Men hoopt binnen enkele dagen ook de nacht dienst te kunnen hervatten. «k World Friendship Association heeft" 70.000 Pond schuld De World Friendship Association Zal Woensdag geliquideerd worden. Het nadelig saldo bedraagt 70.000 pond ster ling. Kinderen die voor vacanties be taald en deze niet gekregen hebben, zullen 5 shilling per pond sterling te rugbetaald Ifrijgen. De WFA zal worden vervangen door een nieuwe organisatie, de World Friends Ltd." Naar verluidt, worden voorbereidin gen getroffen voor de ontvangst van 10.000 bezoekers in Engeland uit Dene marken, Nederland, Noorwegen, Zwe den, Frankrijk en misschien ook Tsje- cho-Slowakije. Kinderen gered uit brandende boerderij" Vermoedelijk door kortsluiting ont stond gisteravond brand in de nieuwe boerderij van de landbouwer H. J. Zandvoort, te Rosmalen. In allerijl heeft men met behulp van de buurtbewoners de kinderen uit het brandende perceel kunnen redden. Enige koeien kwamen in de vlammen om, slechts een gering aantal runderen kon worden gered. Wegens gebrek aan water is de brandweer niet uitgerukt, zodat de boerderij is uitgebrand. Nagenoeg de gehele huis- en landbouwinventaris ging verloren. PRINS ASCHWIN NAAR AMERIKA Naar wjj vernemen zal Prins Aschwin von Lippe-Biesterfeld, de broer van Prins Bernhard, vanavond om 19.15 uur per KLM van Schiphol naar New-York vertrekken. Prins Aschwin is voornemens in de Verenigde Staten verschillende univer siteiten te bezoeken. Weersverwachting geldig tot Woens dagavond: AANHOUDEND ZACHT. Wisselend bewolkt. Aanvankelijk hiér en daar nevel of mist, overwe gend droog weer met zwakke tot matige wind uit westelijke richtin gen. Weinig verandering in tempe ratuur.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1948 | | pagina 1