De geldzuivering in Duitsland
PORTUGAL bouwt stuwdammen
Wimbledon-Tournooi
begonnen
Partij van de Arbeid
vóór Israël
DE BRIDGEKAMPIOENSCHAPPEN
TE KOPENHAGEN
Dinsdag 22 Juni 1948 VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN 70ste Jaargang No. 7844
Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
Viermogendheden-
bespreking
Indeling der Westelijke
eerste klassers
Deze week voorstellen
inzake Palestina?
FINS-RUSSISCHE
OVEREENKOMST
Alom overstromingen
Veranderingen
in handelspolitiek
Staking in België
geëindigd
Veehouderij aangewezen ep
eigen voederproductie
WEERBERICHT
BUREAU:
Koningstraat 78—80
Den Helder
Telefoon 2345
Postgironummer 449041
Waarn. Hoofdredacteur:
W. MIDDELBEEK
Rayonred. C. A. Dekkers
Directie:
J. BIJLSMA en C. KRAK
COURANT
TARIEVEN:
Advertenties: 16 ct per mm
Familieberichten 20 ct per
mm. - Kleine advertenties
(„Juttertjes") tot 15 woor
den 1.elk woord meer
5 cent.
Abonnementen:
per kwartaal 3.75.
Het hoofd van de financiële afde
ling van het Sovjet militaire bestuur,
Maletin, verklaarde, dat de Sovjet
autoriteiten verwachten' dat de Wes
telijke geallieerden de „Deutsche
Mark" in de Westelijke sectoren van
Berlijn zullen invoeren, zodra de Sov
jets hun monetaire hervorming be
kend maken. Dit zou tot mislukking
gedoemd zijn, zo zeide hij. Er zouden
„vastbesloten tegenmaatregelen" wor
den genomen, „aangezien er voor
Berlijn geen ander betaalmiddel kan
zijn dan die welke in de Sovjet-»öne
circuleert".
Alle spaarbanken te Berlijn hebben
gister medegedeeld, dat zij geen
stortingen meer zouden toelaten. Ge
durende de afgelopen dagen hadden
zich voor de banken, waar duizenden
Berlijners nieuwe rekeningen open
den, queue's gevormd.
De eerste dag van de invoering
van de „Deutsche Mark" in West-
Duitsland bleek een kopersmarkt
met zich mee te hebben gebracht, al
thans voor het ogenblik. Te Frank
fort waren van de lederwinkels de
etalages gevuld met handkoffers,
manicure-étui's en reiskoffers. Som
mige winkeliers stelden termijnbeta
lingen in om aan het geldtekort tij
dens de overgangsperiode tegemoet
te komen. Te Düsseldorf kochten de
Duitsers voor het eerst sedert de oor
log bloemkool, aardappelen en spi
nazie vrij. De politie arresteerde te
Hamburg 480 personen, nadat deze
hun nieuwe Marken hadden gehaald.
Sommige van hen werden als „ge
zocht" herkend, andere konden niet
verklaren, hoe zij in hun levensonder
houd voorzagen.
Van Meegeren uitgeschakeld
Gisteren begonnen de Wimbledon-
kampioenschappen te Londen. In de
eerste ronde van het heren enkelspel
werd de Nederlander Van Meegeren
met 02, 60, 63 door Sturgess
(Zuid-Afrika) geslagen.
Rinkel en Van Swol hebben bei
den hun eerste enkelspelen gewonnen.
Rinkel sloeg Guise (Eng.) 60,
T—5, 6—2.
Van Swol had meer moeite met de
in Engeland woonachtige Pool Spy-
chala, die hij ten slotte in vijf sets
bedwong: 97, 63, 36, 26, 62.
De regen onderbrak de eerste wed
strijd op baan één, waar de Zuid-Ari-
kaan Sturgess, zoals gewoonlijk, non
chalant begonnen was tegen Van Mee
geren, die zelfs met 21 de leiding
Kon nemen, voordat de wedstrijd ge
staakt moest worden. Maar dit was de
enige maal, dat Van Meegeren het zo
ver wist te brengen, want hij werd na
de hervatting kansloos en vernietigend
geslagen (62, 60 en 63).
Van Swol heeft vijf sets lang moeten
zwoegen om de middelmatige Pool-
zonder-land, Spychala uit te schake
len. Spychala was zelfs heel middel
matig in beide eerste sets, die van
Swol met 97 63 won, daarna werd
hij wat beter, hetgeen tot resultaat had,
dat van Swol twee sets lang (36 26)
in bedwang gehouden werd, terwijl de
Pool in de laatste set plotseling een
geweldige inzinking kreeg, waarbij hij
vrijwel alles miste. Van Swol maakte
hier een dankbaar gebruik van om
snel tot 51 uit te lopen en tenslotte
met de beste volleys van zijn spel van
gister met 62 de set en de match te
winnen. Van Swol leek zeer ongeoe
fend en physiek niet In goede condi
tie.
De eerste zonnestralen voor Neder
land kwamen van ver achter de Wim-
bledon-tennisvlakte, van baan 13. waar
Rinkel weliswaar geen gaaf Sbel ten
beste gaf tegen de lang niet sterke
Brit Guisse, maar zich toch verreweg
de beste van het Nederlandse drietal
toonde.
Auto-ongeluk te Diemen
Gisteravond is precies onder de
spoorbrug AmsterdamWeesp op de
Muiderstraatweg een ernstig auto
ongeluk gebeurd. De 50-jarige D. T. uit
Naarden reed met zijn Citroën van
Amsterdam naar huis en kwjm in het
viaduct in botsing met een autobus van
de Nederlandse buurtspoormaatschap-
pij, die uit tegenovergestelde richting
naar Amsterdam ging. De kleine wa
gen botse met grote kracht tegen de
rechtervoorkant van de bus en werd
van voren geheel ingedrukt. De be
stuurder liep een schedelbasisfractuur
op en verscheidene glaswonden. In zor
gelijke toestand werd hij naar het O.L.
Vrouwegasthuis te Amsterdam ver
voerd Omtrent de oorzaak van de bot
sing kon de politie nog geen uitsluit
sel geven.
Heden om 14 uur plaatselijke tijd
zullen in het gebouw van de bestuurs
raad de viermogendhedenbesprekingen
over geldhervorming te Brrlijn geopend
worden. Volgens Dena zal op deze bij
eenkomst op voorstel van de drie mili
taire gouverneurs der Westelijke zones
ook de kwestie van het, goederenver
keer besproken worden.
De bijeenkomst der vier plaatsver
vangende commandanten van Berlijn,
die Woensdag plaats zou hebben, is af
gelast. Gisteren meldden de Russen, dat
zij „wegens drukke werkzaamheden"
misschien niet in staat zouden zijn de
bijeenkomst bij te wonen, en vroegen
zij om uitstel.
De competitie-indeling van de
Westelijke eerste-klassers van de
K.N.V.B. luidt als volgt:
District li ADO, Ajax, Blauw
Wit, DOS, 't Gooi, Haarlem,
Sparta, Stormvogels, SVV, De
Volewjjckers, Xerxes.
District n: DFC, DHC, DWS,
EDO, Fejjenoord, HBS, Hermes
DVS, KFC, Neptunus, VSV, Zee
burg! a.
Graaf Folke Bernadotte, de bemidde
laar der V. N. voor Palestina, heeft
verklaard te hopen deze week voor
stellen voor een regeling»van het Pa
lestijnse vraagstuk „zwart op wit" te
krijgen.
Hij gaf te verstaan, dat de Arabische
en Joodse deskundigen zich op Rhodos
bevinden voor het verstrekken van in
lichtingen „teneinde ons in staat te stel
len voorstellen voor de toekomst te
doen".
Zij zullen niet verantwoordelijk ge
steld worden voor de voorstellen, aldus
Bernadotte, noch zullen zij te maken
hebben met de voorstellen, welke ik
uiteindelijk aan de twee partijen zal
doen.
Voorts verklaarde hij, dat zijn functie
als bemiddelaar geheel onafhankelijk
van de wapenstilstand is en niet beïn
vloed zou wordén door het aflopen of
de ineenstorting van het bestand.
Maandag hebben de bemiddelaar en
zijn staf een onderhoud gehad met de
vier Arabische deskundigen, Abdel Mo-
neim Moestafa, directeur van de poli
tieke afdeling van de Arabische Liga,
Henry Cattan, een Palestijns advocaat,
Abdel Rahman Elfalasi een Irakees en
Ahmed Eltsjokairi.
Radio Moskou heeft gemeld, dat 19
Juni tussen de USSR en de Finse re
gering een overeenkomst is gesloten
betreffende regeling van conflicten en
grensincidenten. De besprekingen hier
toe, die op 8 Juni begonnen zijn, had
den plaats in een vriendschappelijke
sfeer en in een geest van wederzijds
begrip, zo voegt radio Moskou er aan
toe.
ZWARE ONTPLOFFING
TE KENVIL
In de fabriek van de „Hercules Pow-
der Company" te Kenvil (New Jersey)
heeft een zware ontploffing plaats ge
had waarbij drie personen om het le
ven zijn gekomen en twee gewond
werden. De ontploffing was op 80 km
afstand te voelen. Hoog boven de fa
briek hing na het gebeurde een geel
rode rookwolk en op 16 km afstand
dwarrelden roet en verbrande papier
snippers neer.
Bloedige straatgevechten in Frankrijk. In CiermontFerrand hebben hevige
straatgevechten tussen politie en stakers plaats gevonden. Boven: De politie
in de aanval. Ondert Stakers werpen stenen naar hun tegenstanders.
In zijn vergadering van Zaterdag 19
Juni j.1. heeft het partijbestuur van
de Partij van de Arbeid een verkla
ring opgesteld, waarin het partijbe
stuur van de P. v. d. A. met voldoe
ning kennis heeft genomen van het
bericht, dat zich in Palestina een Jood
se staat heeft geconstitueerd. Hierme
de is een lang en vurig gekoesterde
wens van de Joodse gemeenschap tot
een begin van vervulling gekomen en
de mogelijkheid geopend een Natio
naal Tehuis op te bouwen voor een
volk dat eeuwenlang in de verstrooi
ing heeft moeten leven en daarbij dik
wijls aan beschamende uitingen van
onverdraagzaamheid en vervolging
bloot stond.
Met leedwezen heeft het partijbe
stuur moeten vaststellen, dat de pro
clamatie van de Staat Israël In de
aangrenzende Arabische landen tot vij
andige reacties en tot pogingen om
een deel van Palestina te bezetten
heeft geleid. De vorming van een
moderne Joodse staat in een gedeelte
van Palestina behoeft in geen enkel
opzicht een bedreiging voor de om
ringende Mohammedaanse landen op
te leveren.
Het partijbestuur heeft met grote
voldoening kennis genomen van de
tot stand gekomen wapenstilstand en
het spreekt de vurige hoop uit, dat, met
volledige medewerking van de Britse
regering, verder bloedvergieten zal
worden voorkomen en door de bemid
deling van de Ver. Staten van Noord-
Amerika en de U. N. O. een regeling
tot stand wordt gebracht, di/ aan het
Joodse volk recht doet wedervaren.
Voor het overige heeft het partijbe
stuur besloten met de fracties van de
Partij van de Arbeid in Eerste en
Tweede Kamer overleg te plegen ten
aanzien van de vraag op welke wijze
een spoedige erkenning van de Staat
Israël door de Nederlandse regering
bevorderd zou kunnen worden.
Tengevolge van aanhoudende
regens is de Isere, een zijrivier van,
de Rhöne, buiten haar oevers getre
den. De meeste wegen en spoorlijnen
in de departementen Savoie en Isere
zyn buiten gebruik. Er worden geen
slachtoffers gemeld. De schade ia
aanzienlijk.
In de meeste laaggelegen streken
van Tirol heeft men als gevolg van
overvloedige regens en hagelbuien
met overstromingen te kampen. In
het Zillerthal zijn verscheidene brug
gen weggespoeld. Te Innsbrück be
gint de Inn buiten zijn oevers te tre
den.
Van de naar schatting duizend
slachtoffers van de overstroming in de
Chinese provincie Foekien zijn thans
200 lijken geborgen. Ten minste
200.000 mensen werden dakloos door
deze overstroming, die het gevolg is
van het buiten de oever., treden van
de rivier de Min na zware regens.
In Japan is de regentijd begonnen.
Rondom Tokio is een groot gebied
onder water komen te staan. Ruim
duizend mensen zijn dakloos gewor
den.
Volgens de Zwitserse radio hebben
hevige onweersbuien de laatste dagen
in Zwitserland zware overstromingen
veroorzaakt, vooral in het kanton Ti-
cino. Bruggen en telefoonkabels zün
meegesleurd. Bij het meer van Kon-
stanz zijn honderden bomen vernield.
Het wassen der rivieren heeft bij Ro-
senheim- in Beieren de bewoners uit
hun huizen verdreven. De Inn is by
Wasserburg buiten zijn oevers getre
den.
Het spel van Mr. Goudsmit Sch en K1 elk tenminste één
De 7e en 8e ronden van het tournooi
brachten Holland een fraaie overwin
ning op Denemarken (45 m.p.) en een
uiterst ongelukkige nederlaag tegen
IJsland (5 m.p.) 1 m.p. minder zou een
gelijk spel betekend hebben.
In de wedstrijd tegen de Denen
kwam een buitengewoon grappig inci
dent voor. Mr. F Goudsmit kreeg een
3 s.a. te spelen, waarin de winst zeer
eenvoudig was. Door een vergissing in
de eerste slag, werd het spel uiterst
moeilijk; nochtans wist Goudsmit het
spel op buitengewoon kundige wijze tot
winst te voeren.
Het spel lag als volgt:
S. 10-x
H. a-h-v-10-2
R. a-x-x-x
K. h-b
S. h-b-x N S. x-x-x-x
H. 9-x-x-x-x W O H. x-x
R. x ZR. v-b-10-0
K. a-v-8-x K. x-x-x
S. a-v-9-x
H. b
R. h-x-x-x
K. 10-9-x-x
West gever. N-Z kwetsbaar.
De Deense West-speler opende met 1
in klaver, waarna Noord (Goudsmit)
2 in H. bood; Oost paste, Zuid 2 in Sch.
West paste, Noord 2 in S.A. en Zuid
bood daarna 3 in S.A.
Oost speelde R-vrouw voor. Natuur
lijk is dit een zeer eenvoudig spel, daar
N. kan maken 5 slagen in H., 2 in R.,
(Van onze correspondent)
LISSABON, Juni. Deze week be
ginnen hier de onderhandelingen over
een verlenging van het Portugees-
Nederlandse handelsverdrag. Een eigen
lijke verlenging is het niet. Het ver
drag, dat in Februari 1946 gesloten
werd, blijft automatisch voortbestaan
tot een van beide partijen opzegt en
dat is niet gebeurd. Wat wel bespro
ken wordt is de contingentering,
m.a.w. men bepaalt wat voor waren en
hoeveel men in de volgende jaren zal
uitwisselen.
Uiteraard is over de nieuwe con
tingentering niets bekend. Volgens de
oude, die van 1946, leverde ons land
aan Portugal schepen, gietijzer, radio's
en andere artikelen van Philips, phar-
maceutische en chemische producten,
zaden, pootaardappelen en andere wa
ren. Ons land kreeg in het eerste jaai
zeer veel glas, rond een half millioen
m2, waaraan toen een groot gebrek
was door de schade van de oorlog,
verder leverden de Portugezen vijlcfo.
wijn, kurken, huiden, hars en terpen
tijn om maar enkele dingen te noe
men. De totale waarde van de leve
ring door ieder land was 22 millioen
gulden.
De handelsrelaties met Nederland
en België zijn voor de Portugezen heel
belangrijk. De Benelux neemt by in-
en uitvoer de derde plaats in, achter
Groot-Brittannië en de Verenigde
Staten, maar de verhouding tussen de
beide partners is hierbij lang niet ge
lijk. De handel van Portugal met Bel
gië is ongeveer vijf keer zo groot als
die met ons land, hoewel men op ge
bied van reclame niet veel van de
Belgen merkt en van ons des te meer.
Bij de betrekkingen met de Verenig
de Staten speelt de dollarschaarste
een grote rol. Door hei uitvallen van
de bezette landen nam de Portugese
uitvoer toe en na de oorlog kon men
zich in Lissabon verheugen over een
ongekende rykdom aan deviezen. Het
geld werd echter even vlot uitgege
ven als verdiend totdat de regering
in het begin van dit jaar drastische
maatregelen nam. Het kwaad was toen
al voor een groot deel gebeurd en nu
spreekt men ook in dit land over het
gebrek aan dollars. Als gevolg van
een en ander loopt de handel met de
Verenigde Staten terug. Daarentegen
begint Engeland weer de plaats in te
nemen die het vóór de oorlog had en
die het aan de Amerikanen had moe
ten afstaan. De voornaamste reden
hiervoor is nu juist niet zo prettig
voor de Engelsen; het is de schuld van
ongeveer 80 millioen pond sterling die
Groot-Brittannië by de Portugezen
heeft. Door de leveringen kunnen de
Engelsen hun schuld aflossen, maar of
ze er gelukkig mee zijn is een andere
zaak.
Portugal heeft steeds meer kolen
moeten invoeren; er wordt nu hard
gewerkt aan de stuwdammen die de
industrie-in-opkomst van stroom moe
ten voorzien. De eerste stuwdam is al
kiaar, er} vóór 1952 moet het hele land
„witte stroom" hebben. Hierdoor valt
al een deel van de Engelse kolenin-
voer uit; nu zal op de levering var
stroom de electrificatie van de spoor
wegen en de opbouw van de industrie
volgen. Een tenslotte wil men de
mijnbouw beginnen: het land heeft wel
kolen, ze werd alleen niet ontgonnen,
en het kan dan kolen uitvoeren in
plaats van invoeren. Veel van wat no
dig is voor de bouw van de stuwen,
de electrificatie en wat daarbij konjt
kijken, wordt door de Engelsen gele
verd, die zo hun eigen graf graven
Vóór het zover is zal er overigens nog
wel heel wat water door de Taag zyn
gf gaan.
(Nadruk var boden)
Door een spreekvergissing speelde
Goudsmit in Zuid R. heer en in Noord
R.-aas aan; onmiddellijk bemerkte hij
z'n vergissing, maar 't was te laat om
die te herstellen. Toch gaf hy de moed
niet op en speelde nu na lang na
denken! Harten 2, nam in Zuid met
de b. en vervolgde met een kleine KI.
West nam het aas niet, en Noord kwam
met de heer aan slag, incasseerde z'n
4 hartens en wierp daarop in de dum
my (Zuid) 3 Ruitens en een Schoppen-
tje weg. De situatie was nu zó, dat hij
nog 2 slagen moest maken. West had
natuurlijk 5 x harten bij gespeeld.
Noord speelde nu KI. b na en West
kwam aan slag, terwijl in de dummy
(Zuid) nog lag; Sch. a-v-9 en KI. 10-9.
West, die nog had Sch. h-b-x en KI.
a-x, moest nu altijd twee slagen aan de
dummy afstaan, zodat N. 9 slagen en
daarna 3 in S.A. maakte.
Het dames-tournooi is reeds geëin
digd; de Deense dames zijn onbedreigd
als eersten arngekomen (9 punten);
2 en 3 Frankrijk en Engeland (elk 6 p.)
4. Zweden (4 p.)5. Noorwegen (3 p.)
6. Finland (2 p.).
In het bijzonder zyn de Franse da
mes tegengevallen; men had algemeen
verwacht, dat zij als eersten zouden
eindigen.
In het heren-tournooi staan Engeland
en Zweden bovenaan met 14 punten
(uit 16). Aangezien de Engelsen een
beter matchpuntensaldo hebben, staan
hun kansen voortreffelijk. Ze zullen
zich waarschijnlijk in de laatste match
tegen de Belgen niet meer van de eer
ste plaats laten dringen.
H. W. FILARSKI.
De Prinsesjes op schoolreisje
Gistermiddag om 4 uur zijn de beide
oudste prinsesjes, Beatrix en Irene,
met hun medeleerlingen van Kees
Boeke's school „De Werkplaats" te
Westterschelling op Terschelling aange
komen. Met twee autobussen zijn de
kinderen onder leiding van de heer
Boeke, eerst over de Afsluitdyk naar
Harlingen gereden. Onderweg was er
een picnick te Kornwerderzand, het
punt op de Afsluitdijk; waar in de
Meidagen van 1940 zo hevig gevoch
ten is. In Harlingen stapte het jeug
dige gezelschap over op de boot naar
Wëstterschelling. Van hier ging het
per bus verder naar Oosterend, waar
de jongens en meisjes enige dagen in
de „Wierschuur" zullen kamperen.
Donderdag zullen de Prinses-Regen
tes en Prins Bernhard met de „Piet
Hein" naar Terschelling komen om de
prinsesjes te bezoeken. De prinselijke
familie zal dan een autotocht maken
door het eiland en de kleine prinses
jes zullen hun ongedwongen kam-
peertijd die dag even onderbreken om
officieel kennis te maken met de be
volking van Terschelling.
De vertegenwoordigers van werkge
vers en werknemers in de Belgische
metaalnijverheid zijn gistermiddag te
10 uur tot een accoord gekomen. De
staking, die 0 dagen heeft geduurd, is
hiermede geëindigd.
De katholieke en socialistische vak
bonden hebben de arbeiders verzocht
het werk hedenochtend te hervatten.
(Van onze Haagse redacteur)
DEN HAAG, Juni. Het laat zich
aanzien, dat er ook in de komende win
ter nog lang niet volop krachtvoeder
voor de veehouderij zal zijn. Dit bete
kent, dat de veestapel gebaseerd zal
moeten zijn op de voederproductie in
het eigen bedrijf. Hoe meer voer er
wordt geproduceerd, des te meer vee
zal er gehouden kunnen worden.
Communisten uit Engels
Leger
Het Engelse blad „Daily Express"
verklaart op de voorpagina in een ar
tikel met grote kop, dat de Engelse
regering thans ook de gewapende
strijdkrachten van communisten zal
„zuiveren". Volgens dit artikel worden
reeds stappen ondernomen om de oom-
munisten uit de commando's in het
Midden en Verre Oosten te ontslaan.
Men verwacht deze week een officië
le bekendmaking over het verwijderen
van communisten uit artilleriefabrie-
ken en scheepswerven van het leger.
BOTSING TUSSEN LEGER VAN
ISRAËL EN IRGOEN ZWAI LEOEMIE
Manschappen van het leger van Is
raël en dissidenten van de Irgoen Zwai
Leoemi zijn slaags geraakt, toen de
laatsten trachtten een schip met wa
pens naar de kust te brengen en te
lossen, aldus een communiqué van de
regering van Israël.
In het communiqué werd een op
roep aan de burgers van Israël gedaan
samen op te komen voor de eenheid
van de Staat.
Weersverwachting, geldig tot he
denavond:
VRIJ KOEL.
Half tot zwaar bewolkt met enkele
verspreide buitjes. Matige tot vrij
krachtige Westelijke wind. Vrij
koel.
In bet jaar 948 stichtte Ulsinus, abt van St. Alban (Eng.) drie kerken, ee:
school en een markt, die de oorsprong vormden van de stad St. Alban, er.
nog steeds bestaan Ter viering van het 1000-jarig bestaan van de stad word.
een grote historische optocht gehouden, waarin Koningin EllF~":?ih, Hendrik
VI, Cromwell en Karei I zullen optreden. Een aantal meisjs in V! ^rlaanse
klederdracht voerden halteroefeningen uit.
