JUTTERTJES
GRÉ OUAST
FINGERTIPS f 29'J
Cassière
J.SCHOUTEN
Gemoedelijkheid in vroeger tijd
Iets over het uitbreidingsplan van
de Wieringermeerpolder
©URYEA
MAISON
A. HILDERING
„Socialisatie en democratie"
zegt de P.v.d.A-
„Vrijheid en democratie"
zegt de V. D.
Wat kiest gij?
Socialisatie erf Vrijheid
Volkspartij voor Vrijheid en Democratie,
„*~«nw&TAAT
Advertentie»
Te koop aangeboden
Te koop gevraagd
Te huw
Te huur gevraagd
Personeel
Bannebestuurder: schouwden met
de t dicht
Texel
Burgerlijke Stand
L. SCHOONHOVEN
LAAT UW EIGEN
NAAIMACHINE
PERMANENT f 6.00
L. SCHOONHOVEN
INLEVERING VACANTIEBONNEN
OPENBARE AANBESTEDING.
naar Koningstraat 62,
is onze zaak vanaf Woensdag gesloten.
„ATELIER SIERKUNST
r»
Dit is de
moderne zilvervloot!
Telkenjare valt de moderne zilvervloot
Neerland's havens binnen. Dan wordt ons
goede land voorzien van het zilte zilver
van de zee, dat „haring" heet Geniet
mee! Elke dag een haring en de dokters
U weet wel. Haring is heerlijk en
gezond!
TELEFONISCH AANGESLOTEN
ONDER No. 296.
G. H. KUIT, SCHILDERSBEDRIJF
Damesconfectie
Keizerstraat 3
Speciale aanbieding
(GEVOERD), vanaf nSHSBSBBI
PLASTIC MANTELS f 11.75
gevraagd.
VAN WILLIGEN, Koningstraat.
,N
Gedachtenplannen en
ideeën
Urk
Voedselvliegtuigen voor
Berlijn
Marktberichten
V
VOOR DE RADIO SPREKEN
Mr. Stikker, Woensd. 30 Jood,
19.15 uur, Hilversum I.
Mr. Oud, Zaterdag 3 Jufi,
19.45 uur, Hilversum II.
WORDE IN INDIE GEWAARBORGD!
Stemt
Anti Revolutionair
No. 1 van lijst
Heden ging van ons
heen onze lieve Man
en zorgzame Vader,
de Heer
AALDERT CORNELIS
BAK,
op de leeftijd van 41
jaar.
Mevr. M. BAK—PIE
MARY, REINI,
ATIE en TINY.
Den Helder,
28 Juni 1948.
Jan Blankenstr. No. 3.
De begrafenis vindt
plaats Donderdag 1
Juli n.m. 14.15 uur op
de Algem. Begraaf
plaats Huisduinen
Gem. Den Helder.
Vertrek Jan Blanken
straat 3 n.m. 14 uur.
Mevr. HARPENAU, Bre-
derodestraat 26, Zand-
voort vraagt
FLINK MEISJE,
voor dag an nacht.
Géén pension.
Nieuwe zwarte damesmantel
mt 50 f 55,zonder punten.
Ooievaarstraat 50
Twee kleine huisjes, waar
van één leeg te aanvaarden
Te bevr: Lijsterstraat 10
Herenfiets f 40,— Ooie
vaarstraat 25
Een wagen goed hooi f 70,—
Molenvaart 321, Anna Pau-
lowna
Door omstandigheden een
prima Duitse eiken piano prijs
f 750,— en 1 prima Amerikaans
orgel, 3 spels, 14 registers met
subbas en koppeling prijs
f 275,—, of elk aannemelijk bod
Dekker, Spoorstraat 5, Alk
maar
Een pr pr. rolschaatsen (ko
gels) f 10,Wilhelminastr, 26
Een boet, groot 2x2, heel
geschikt voor diflvenhok f 120
en plm 500 kilo hooi f 20 bij
A Koens, Zandvaart 8, Bree-
zand
Beste Philips luidspreker
f *5,—kinderwagen met sier-
kussen f 37,50 en koffer-gra-
mofoon met platen f 25,—
Fabrieksgracht 2
Modern damesbadpak, nw,
zuiver wol, zonder punten, f 10
Dahliastraat 4
Een weckketel met glazen
of zo nodig te ruilen voor
toverlantaarn met gekleurde
platen Adres: Sluisdijkstr 4
Net kosthuis, vrije kamer en
stromend water Adres: Ooie-
vaarstraa: 73
Ruime zonnige zit—slaapka
mer met pension op goede
stand Br ond nr 602, Bureau
van dit blad
Ongemeubileerde zit- en
slaapkamer met gebruik van
keuken voor klein gezin (3
personen^ Br ond nr 0011,
Bureau van dit blad
Gevraagd: gevorderd leer
ling Joh Jagel, Herenkapper,
Koningstraat 97
D5ver«
Naaister vraagt naaihuizen;
tevens handnaaimachine te
koop f 60,— Adres: Stakman
Bossestraat 60
Wie kan jongeman, gehuwd,
in vaste dienst, helpen aan
f 2000,—? Tegen goede rente
ruime overwaarde aanwezig
Br ond nr P 1948, Bur van dit
blad
Net persoon, gepensionneerd
65 jaar, eigen woning, vraagt
samenwoning met alleenstaan
de dame tussen 55 en 6o jaar;
gepensionneerd of ander in
komen Br ond nr 601, Bureau
van dit blad
Verloren: donkergroen wind
jack Gaarne terug bezorgen:
Vlamingstraat 39
Wie als geboeid stond te dromen
bij de vurige vonkenstraal, die ue
smid in het halfduister van zijn smid
se uit het gloeiende ijzer toverde
door zjjn hamerslag, denkt soms met
weemoed terug aan die dagen van
vroeger. Herinnert zich de geestdrift,
waarmee hij voor de aftandse brand
spuit draafde en.... mist iets.
Mist de vroegere gemoedelijkheid,
toen de veldwachter één der dorps
figuren was, wien het niet kwalijk
werd genomen als hjj ook eens boven
zijn theewater verkeerde.
De moderne politie-ambtenaren zjjn
ontegenzeggelijk tienmaal bekwamer
dan die vroegere veldwachter, de
dienst eist veel va^ hen. Zij bewaren
hun voorraad wintergroenten niet
meer in het gemeentelijk cachot en
krijgen geen afleggertjes meer van
de burgemeester. Cumulatie van
functies als veldwachter-doodgraver-
klokluider-herbergier-veearts- en bo-
terhandelaar zijn niet meer bestaan
baar. Dat is goed, dat is zelfs nood
zakelijk. Maar de „Breugeliaanse
sfeer" waarin vroeger het dorpsle
ven zich bewoog, is verleden tijd en
datwel, dat stemt weemoedig.
GEBIED ZONDER GRENZEN
Voor een buitenstaander zijn be
stuurslichamen als bannes, ambach
ten, polders, waterschappen, bedij
king en koggen nog een onoverzich
telijke wirwar. In de loop der eeuwen
doorkruisten de belangen van al deze
lichamen elkaar zo veelvuldig dat
zelfs ingewijden niet altijd kunnen
zeggen welke taak tot de compoten-
tie van één of ander lichaam moet
worden gerekend en welke niet.
De grenzen van deze bevoegdheden
zijn soms zo verbrokkeld en weinig
logisch, dat oude rotten op dit gebied
wel eens met schouderophalen moe
ten toegeven één of ander niet te we
ten. Weliswaar zijn meerdere pogin
gen gedaan om meer gelijkvormig
heid te scheppen op dit terrein, zo
bv. in 1916. Thans kent men het Reg
lement voor de N.H. Waterschappen,
waarin de grote lijnen zijn vastge
legd. Maar nog steeds heeft elke
banne haar eigen sfeer en de bepa
lingen daarin zijn vaak afwijkend
van elkaar.
Voor de schouw geldt hetzelfde. In
veel bannes is de schouwvaart jaren
lang een blote formaliteit geweest,
maar hierin komt steeds meer wijzi
ging. De tijd, waarin men met gesloten
ogen schouwde en de schouwvaarder
de heren waarschuwen moest de fles
niet al te duchtig aan te spreken
eer men aan de wal was, is voorbij.
Destijds was de dag van de schouw
een dag van uitbundig eten en drin
ken waarbij'ook andere colleges, als
gemeentebestuur, kerkeraden, wer
den uitgenodigd. De verteringen wa
ren soms zo groot, dat het bestuur
het maar beter achtte de kaseom.
missie niet de hele rekening te laten
zien. De controleurs werden trouwens
niet door de stemgerechtigde inge
landen gekozen, maar eenvoudig door
de penningmeester aangewezen.
POLDERMEESTERS EERSTE
TAAK
In één der grote polders ten zuiden
van Alkmaar ingewijden zullen
wel begrijpen wélke polder -WS*®
de gewoonte een nieuw-benoen*.
poldermeester zijn entrée joyeuse f° e
doen vieren met een wel zeer bege-hoe_
terende dronk. Het 'slachtoffer krtouw-
dan n.1. een beker voor zich wqéretjes
ruim een liter wijn ging. Hij mL, de
kiezen: rode of witte wijn. Maar a
hij gekozen had was hij ook ver
plicht die liter in een redelijke tijd te
drinken, zoals het een man, die een
goed poldermeester wil zijn, betaamt.
In de oude polder-rekeningen nemen
„de cannen wyns" dan ook niet zelden
een grote plaats in.
Zeker, er werd gedronken en flink
ook. Maar het alcoholgebruik was des
tijds veel groter. Menige boer ging met
een kruik klare naar het land.
Drank was goedkoop en de onnoeme
lijke ellende, die door de drank ge
sticht werd, lag voor een niet gering
deel juist in die lage prijs. Het gaat
hier niet om een propaganda-betoog
voor de één of andere opvatting van 't
afschaffings-dilemma", maar oude men
sen kunnen zulke schrijnende verhalen
doen over de toestanden van een zestig,
zeventig jaar geleden, dat ijien erken
nen moet: het verleden was niet ideaal, a-
ein
Geboren: Margaretha A., dochter van^^'
C. J. Commandeur en Margaretha
Hin. Jacobus J. M. G., zoon
Jan H. de Vrijer en Machelina F'
Limburgh. Ewoud D., zoon
nelis R. Keijser en Maria r~aIle'
Ondertrouwd: Jacob J-Ccro^ Juï
Marretje Lagerveld. I,
(via. Indrapoera,
en Cathanna M. A. Hoc„„ „o onf,
r* i n -Y-i n 27 Juni ca. 2üu mi]i
Getrouwd. Frans R.
Guurtruida P. Witte. -an van Oldenbar-
Leber en Catharina A. Mv;ko,f SSf rdeR
Overleden: Johan J. Bremer. al Jaa B°ta^
Deze week
extra goedkope
AANBIEDINGEN
waaronder enige
RESTANTEN.
Reuze koopjes!
Ziet de étalage.
SPOORSTRAAT 22
VACANTIE
BOUWVAKKEN.
Alle nog in bezit zijnde
vaabons worden ingeno
men (ongeorg.) op 30
Juni, Zaal SANDERSE,
Koningsplein, n.m. 7 tot
9Va uur.
Ook worden de verlet-
coupons gecontroleerd.
bij ons in een salon-
kast inbouwen.
Prachtige sortering.
Lage prijzen..
Vlugge aflevering.
Koningstraat 47.
TEL. 2719.
WATERGOLVEN 1.60
ONDULEREN 1.25.
Bespreekt U even?
SALON
SPOORSTRAAT 24.
BOUWVAK E. V. C.
op WOENSDAG *30 JUNI van 7 tot 10 uur Café
SANDERSE, Koningsplein.
Verplicht ledenboekje meenemen.
Ondergetekende zal namens zjjn opdrachtgevers
trachten aan te besteden, overeenkomstig het Aan
bestedingsreglement W.B.
I. HET BOUWEN VAN EEN WOON- EN WINKEL
HUIS met BEDRIJFSRUIMTE en DRIE BOVEN
WONINGEN, op een terrein gelegen aan de
Spoorstraat nos. 911, hoek Spuistraat te Den
Helder.
II. HET BOUWEN VAN VIER WINKELS met
BEDRIJFSRUIMTE en VIJF BOVENWONIN
GEN, op een terrein gelegen aan de Spoorstraat
nos. 40 en 42 en Breewaterstraat 135 te Den
Helder.
Bestek en voorwaarden met tekeningen zijn vanaf
2 Juli afzonderlijk verkrijgbaar bij het Bureau voor de
Wederopbouw, Dorus Rtjkersstraat, Tel. 3041, tegen
betaling van:
Onder I: 25.per stel.
Onder II: 30.per stel.
Restitutie op de dag der besteding respect, 20.
en 25.mits onbeschadigd.
De toezending kan ook geschieden, na ontvangst
van postwissel.
De AANBESTEDING vindt plaats op 16 JULI a.s.
Onder. I v.m. 11 uur.
Onder II n.m. 3 uur,
in hotel „DE TOELAST", Keizerstraat, Den Helder.
Aanwijzing 9 Juli ter plaatse.
De Architect,
J. J. VAN DER LEEK,
Javastraat 112. Tel. 2807, Den Helder.
In verband met verplaatsing van
SLUISDIJKSTRAAT 36
HET HUIS VOOR APARTE GESCHENKEN.
Ja Ba-
Ju-
KORTE VLIET 10—12, JULIANADORP.
RECEPT. lieer melk - 30 gr.
Maïzena Dwryea, een stukje boter
zout. nootmuskaat.
Meng de maïzena aan met een
weinig van de '/2 liter koude melk
tot een dun, glad papje. Kook de
rest van de melk en voeg daarna
langzaam en steeds roerend het
papje toe. Laat de saus onder
voortdurend roeren even door
koken. Voeg bet zout toe en roer
er de boter door. Giet de saus,
even voor het opdienen, warm op
debloemkool en rasp er wat
n'ootmuskaat over.
Machinaal melken. In Zweden wordt reeds lang „machinaal gemolken".
Hier te lande gaat men er ook meer en meer toe over. Op de proefzuivel-
boerderij van het Rijksproefstation te Hoorn heeft men thans een dergelijke
Amerikaanse „vervoerbare melker" in gebruik genomen.
Zoals bekend, zijn in de gemeente
Wieringermeer uitbreidingsplannen
in voorbereiding en het is zeer be
langwekkend in dit verband om en
kele beschouwingen te lezen met
betrekking der te volgen en de tot
nu toe gevolgde kolonisatie-politiek
in „de Meer", beschouwingen, welke
wij hebben gevonden in een artikel
over de verspreiding van de bevol
king in de Wieringermeer van de
hand van dr. Sj Groenman. Het is
verschenen in het tweemaandelijks
tijdschrift „Mens en Maatschappij"
van 15 Mei 1948, no. 3.
De schrijver begint met te consta
teren, dat de kolonisatie van de Wie
ringermeer niet was voltooid, toen in
1939 de tweede wereldoorlog uitbrak.
Alle grond, die daarvoor in aanmer
king kwam, was in cultuur gebracht;
de geprojecteerde boerderijen^ waren
alle gebouwd en bewoond, terwijl er
eveneens een middenstand was, die
de bevolking, gerekend naar platte
landsverhoudingen, op redelijke wijze
van het nodige kon voorzien. Men
stond echter nog voor de vraag, waar
men de landarbeiders zou onderbren
gen: in de dorpen, in gehuchten of bij
de boerderijen, zodat nog niets vast
stond omtrent het eventueel alsnog
projecteren van nieuwe dorpen en/of
gehuchten. Aanvankelijk had men de
gedragslijn gevolgd, de landarbeiders
gedeeltelijk in de dorpen, gedeeltelijk
in kampen onder te brengen. Het lag
echter in de bedoeling een deel der
landarbeiders een woning te geven in
de nabijheid van de boerderijen, ter
wijl hun plaatsen in de dorpen behal
ve door niet-landarbeiders door losse
landarbeiders van het „oude land"
worden ingenomen. Met deze opschui
ving was echter in 1940 nog maar een
begin gemaakt, zodat de bovengestel
de vraag, of nieuwe kernen of kern
tjes moesten worden geschapen, nog
niet was beantwoord. Duidelijk was
echter wel, dat na de oorlog dringend
noodzakelijk in de polder arbeiders
woningen moesten worden gebouwd,
èn omdat het voor verafgelegen boer
derijen bezwaarlijk ls het zonder een
enkele, bij het bedrijf wonende arbei
der te moeten stellen, èn omdat ei
honderden landarbeiders waren, die
geregeld in de Wieringermeer werk
ten, doch die noodgedwongen woon
achtig waren op het „oude land".
GROOTTE DER DORPEN
Voor de beantwoording van de vraag
hoe groot dorpen dienen te zijn, is van
belang hetgeen uit onderzoekingen
ten behoeve van de kolonisatie van
de N.O.P. is gebleken. Een matig groot
dorp in Nederland telt 10001500 zie
len (Middelstum, Usquert, Anna Pau-
lowna, Dalfsen, enz.). Daarnaast heeft
men een categorie dorpen van 500
1000 zielen (Rodeschool, Bierum, Veen-
wouden, Kolhorn, Opperdoes, Hoede-
kenskerke, enz.) en tenslotte heeft men
de gehuchten (kernen met 250-500 zie
len, b.v. Zalk, Sauwert, Paesens, Kat-
tendijke enz.). Er zijn ook wel grotere
dorpen, met meer dan 1500 zielen, als
Beerta, Wervershoof, Broek op Lan-
gendljk, Dinteloord, Krabbendijke,
Nunspeet en Epe. Wat merkt men nu
op?
Dat naar mate een dorp groter wordt,
de plaatselijke gemeenschap zich uit
de agrarische sfeer terug trekt. In het
bijzonder wanneer de bewonings-kern
min of meer centrum wordt, doet zich
dit verschijnsel voor. Met het sterker
worden van de nlet-agrarische invloe
den wordt een plaats van minder be
lang voor de vestiging van landarbei
ders. De landarbeiders welke men in
een woonkern vindt, die reeds een
niet-agrarisch element heeft (b.v. ves
tiging van de suikerfabriek te Dintel
oord, van het veilingwezen en de in-
maakfabrieken aan de Langedijk)zijn
van minder kwaliteit dan de landar
beiders, die leven in een zuiver lande
lijke sfeer. Zo zijn landarbeiders uit
Winschoten of Goes van minder kwa
liteit dan die uit de dorpen in de om
geving dezer streekcentra. In de Gro
ninger veenkoloniën, die zoals bekend,
flink geïndustrialiseerd zijn. is vol
gens dr. Hofstee de landarbeider geen
plattelander meer. Hij is a.h.w. een
halve industrie-arbeider.
Belangstelling voor grondgebruik, en
zelfs grondbezit, zo karakteristiek voor
de echte landarbeider, bezit hij nog
slechts in geringe mate.
Zevenbergen met zijn industrieën,
Badhoevedorp, zijn ongeschikt als
vestigingsplaats voor landarbeiders.
De conclusies waartoe het boven
staande de schrijver aanleiding geeft,
en welke voor de in voorbereiding
zijn uitbreidingsplannen van bijzonder
belang zijn, zijn in een volgend artikel
vervat.
JAARLIJKS UITSTAPJE.
Evenals vorige jaren hopen de ouden
van dagen ook dit jaar weer een uit
stapje te maken. De tocht zal plaats
hebben ojfl2 Juli a.s. Men hoopt Apel
doorn en omgeving te bezoeken. Voor
dit jaarlijks uitstapje bestaat ook nu
veel belangstelling.
Nog een veertigtal machines werdt
binnen 24 uur uit Amerika verwacht
om aan de transportvloot te worden
toegevoegd. Generaal Clay, de Ameri
kaanse militaire gouverneur in Duits
land, heeft Washington verzocht deze
machines snel te sturen als bewijs
van ondersteuning van de verklaring
van geallieerde zijde, dat men beslo
ten is in Berlijn te blijven.
Gistermorgen bij het aanbreken
van de dageraad werden op de vlieg
velden in de Westelijke zöne van
Duitsland de vliegtuigen in gereedheid
gebracht, die de Britse, Amerikaanse
en Franse sectoren van Berlijn van
voedsel zullen gaan voorzien, nu de
verbindingen over de weg, het water
en de spoorlijn reeds gedurende vier
dagen door de Sovjets zijn afgesne
den.
Op de vliegvelden Gatow, Tempel
hof en andere in de Westelijke secto
ren van Berlijn trof men de laatste
voorbereidingen voor het ontvangen
van de voedselarmada. Van Ameri
kaanse zijde is geschat, dat minstens
een honderdtal toestellen Maandag
morgen uit Frankfort zou vertrek
ken.
ALKMAAR, 28 Juni 1948. Voor de
centrale waren heden 48 vette koeien
en 56 nuchtere kalveren aangevoerd.
WARMENHUIZEN, 26 Juni 1948.
36000 kg aardappelen: Schotse muizen
f 3.60—f 10.90, grove f 8.10—f 9.10, drie
lingen f 8.20f 9.30; Rode Sch. muizen
f 13.10f 18.20 en drielingen f 5.60
f 5.80.
NOORDSCHARWOUDE, 28 Juni 1948.
71000 kg Vroege aardappelen, w.o.: eer
stelingen f 11.20—f 13.40, drielingen
f 7,90—f 10, kleine f 5.60—f 5.90, rode
eerstelingen f 12.70—f 15.60, geelblom
f 8.80, blauwe eigenheimer f 13.10; 50 st.
bloemkool Ié f 51 en. I f 35.
LANG. GROENTENCENTRALE, 28
Juni. Aangevoerd 71000 kg aardappelen:
blauwe eigenheimers f 16.60, rode eer
stelingen f 14.30f 16.20, eerstelingen
f 10.70—f 16.80, drielingen f 9—f 10.30
en kriel f 5f 6.90; 1000 stuks bloem
kool IA f 54, I f 42—f 46; 7300 kg rode
kool f 16.90—f 18.20.
OBDAM, 28 Juni 1948. Blanke Schot
ten 11.2012.60; rode Schotten 14.20
14.30; drielingen (aard.) 8.109.50, kriel
3.704 en sla 2.
AVENHORN, 26 Juni 1948. 77550 kg
aardappelen, Schotse: rode 13.7014.50,
mid. 10.20—11.70 en driel. 8.70—9.90.
