Zweden heeft ondergrondse
vliegtuigfabrieken
BIJENKORF
ZIT
Boni- en gasvrije, ideale bedrijven
BOEKHANDEL EGNER
Bungalow
Tl VOL 3
ITTE
DE MELODIE VAN DE MOORD
Schema,
voorstelling
van de
Zweedse
ondergrondse
vliegt uig-
Productie in hoofdzaak
militair
T exel.
Visserij
Urk
mm
Overzicht
van de
montagehal
van de
vliegtuig
fabrieken
van de
S.A.A.B.
VAN BOEK TOT BQEK
Dijkdoorbraak te
Zaandam
Wieringen.
Plattelandsvrouwen
Jeugdherberg drukker
bezocht
BENZINE BESPAREN
IS DEVIEZEN VERGAREN
Verkoopster
Leerling
verkoopster
|l STUDIEBOEKEN
SI SCHOOIBEHOEFTEN
IS1I ft
9
I
presenteert van
af Vrijdag a.s.
wederom een
buitengewoon
filmwerk.
Toegang alle
leeftijden.
Telef. besproken
plaatsen worden
beslist half acht
verkocht.
Zondagmiddag
Matiné-prijzen.
Vrijdag,Zaterdag
Zondag en
Maandag
Paul Reichardt
in
JAMES STEWART
DONNA REED
Zondagmiddag: KINDERHART. Matinéprijzen.
HEDENAVOND in TIVOLI slechts één voorstelling van de
prachtige Schubert-film: MELODIE DER LIEFDE.
PROKUDENT
nu nog beter
dan
voor de oorlog
CVan onze ipeciale verslaggever)
"<2jtoT;.-. 3 fabrieken
«w* mm mRBmBamm
STOCKHOLM, Jüni. zweden heeft ondergrondse vliegtuigfabrieken!
Zii bevinden zich te Linköping en maken deel uit van de S.A.A.B., de
Zweedse Vliegtuigindustrie aldaar. Harde noodzaak heeft de Zweden er
toe gebracht tot het bouwen van dit ondergrondse bedrijf over te gaan.
omdat geen oorlogsindustrie in de tegenwoordige tijd nog 'veilig is voor
de lange-afstands-bommenwerpers. Maar bij een bezoek aan deze
fabriek is van oorlogsgrimmigheid niets te bespeuren. De bezrfeke? valt
er van de ene verrassing in de andere!
Met Arne Krabbe, de public relations
maneger van de S.A.A.B., wandel ik
van de hangars op 't fabrieksvliegveld
naar een lage heuvel in de onmiddellij
ke nabijheid..
Daar moet de „ondergrondse" zich
bevinden.
Wij passeren een lantaarnpaal.en
eensklaps sta ik doodstil! De lantaren
paal is geen lantarenpaal, maar een on
derdeel van een uiterst doeltreffende
beveiligingsgordel rondom het bedrijf.
Onzichtbare lampen zenden onzichtbare
stralen uit en wie deze stralen door
breekt brengt onmiddellijk een luid
sprekersysteem in verking. Een meta
len stem vraagt wie wij zijn en wat wij
komen doen en 't was die stem, die ons
plotseling stil \3eed staan,omdat hon
derden meters in de omtrek geen le
vend wezen te bekennen viel en de
stenj niettemin weerklonk
Met zijn gezicht naar de paal beant
woordde mr. Krabbe de vragen en
even later klonk toestemming om ver
der te gaan.
En weer een paar seconden later
waande ik mij in het modernste deel
van de Londense „Underground"!
AQUARIA, WANDSCHILDE
RINGEN, KUNSTMATIGE
ZON
In een brede tunnel met voorbeeldige
indirecte verlichting leiden roltrappen
omlaag en omhoog en men behoeft niet
deskundig te zijn om te zien, dat het
via dit roltrappensysteem mogelijk is
om in korte tijd duizenden werkkrach
ten naar boven of beneden te transpor
teren.
Wij glijden omlaag en ik verbaas me
opnieuw. Geen ogenblik kan ik me re
aliseren, dat ik me 30, 40, 50 meter be
neden het aardoppervlak bevind. Ik zie
eetzalen, waarvan de wanden gedeco
reerd zijn met wandschilderingen van
ge grootste Zweedse schilders, waarvan
de plafonds een stralend daglicht ver
spreiden, waarin de meubels, licht van
kleur, de bezoeker het idee geven, dat
hij zich in een zonnige loggia bevindt
inplaats van in een „vliegtuigmun
„Meteorologische klokken" geven aan,
hoe de weersomstandigheden „boven
MARKTBERICHT.
DEN BURG, 19 Juli 1948.
Aangevoerd werden 120 lammeren
f 26—f 35; 135 schapen f 55—f 30; 5
graskalveren f 190f 260; 1 koe f 475-
en 15 biggen f'35f 60.
Voor de levering 9 nuchtere kalveren.
URK. 20 Juli 1948. Heden werd aan
gevoerd: 21445 pond paling van 24—470
pond per vaartuig, prijs f 1-10f 2.42
Per \L kg en 7000 pond nest f 1.37V» per
50 kg:
VOOR 1 MILLIOEN VERHANDELD.
Het was dit jaar 17 Juli dat aan de
Gemeentelijke Visafslag te Urk voor 1
millioen gulden aan vis werd verhan
deld. Het vrX*ge jaar was dit op 22 Juli.
Dat er nu nog meer is verhandeld vindt
sijn oorzaak niet in de grotere aan
voer van paling. Het feit dat nu dit
jaar al bijna 3 ton was aangevoerd,
voordat men met de visserij op
paling begon, zegt ons dat deze vis
serij dit jaar al f 30.000 minder is dan
het vorige jaar ojnstreeks deze tijd.
Daarbij komt nog dat het aantal vaar
tuigen dat hier op paling vist en ™afKt
aanmerkelijk groter is dan verleden
jaar.
Deze twee factoren geven dus aan aat
er door de vissersvloot globaal genomen
veel minder aan de markt wordt aange
voerd dan verleden jaar het geval was.
zijn, of de zon schijnt, of dat het regent,
of het vriest of dooit, of het stormt of
kalm weer is. Maar nauwelijks kijkt
iemand ernaar. Enorme aquaria met
tropische vissen beletten al wer-, dat
men zich „begraven" voelt.
Zelfs als men de ontvangst- en re
creatiezalen verlaten heeft en de eigen
lijke ondergrondse fabrieken heeft be
treden, is het moeilijk te wennen aan
de gedachte, dat men zich onder -de
grond bevindt. Ook hier ruimte, „dag
licht", modern comfort, een frisse at
mosfeer, kortom een ideale bedrijfs
ruimte.
WAAROM ONDER DE
GROND?
Voordat de Tweede Wereldoorlog uit
brak, zo vertelt Hugo Bertler, de be
drijfsleider van de S.A.A.B., als ik met
hem het ontstaan van deze ondergrond
se fabriek bespreek, meende men zijn
oorlogsindustrie in alle opzichten veilig
te kunnen stellen als men de bedrijven
maar ver genoeg van de grenzen vgr-
wijd^rd hield. IJdele waan! De moder
ne bommenwerpers komen over&l. Geen
afstand kan hen weerhouden. Kijk
maar naar de ruïnes van de Duitse
oorlogsindustrie!
N Reeds tijdens de oorlog verplaatsten
daarom enkele strijdende mogendheden
hun oorlogsfabrieken naar mijnen. Het
voldeed'niet natuurlijk omdat een mijn
een mijn en geen fabriek is, maar het
denkbeeld was goed. Men moet alleen
de ondergrondse fabrieken bouwen in
vredestijd, want alleen dan kan men
volledige doelmatigheid betrachten en
de meest geschikte vestigingsplaatsen
kiezen.
SOLIDE CONSTRUCTIE.
De S.A.A.B. deed dat. En deze. on
dergrondse vliegtuigfabrieken zijn dan
ook onkwetsbaar voor bombardemen
ten, ondanks het feit, dat zij zich in
de onmiddellijke nabijheid bevinden
van de bovengrondse bedrijven. Ten
deie zijn zij zelfs onteer het fabrieks-
veld gelegen. Constructiezalen, teken-
zalen, enorme magazijnen, badlokalen,
keukens, vergaderzalen, zelfs hangars
en garages vindt men er.
Vrachtauto's kunnen door brede tun
nels de over twee verdiepingen ver
deelde fabrieksruimte bereiken, vlieg
tuigen kunnen gmakkelijk de onder
grondse fabriek in en uit komen. Alles
is even goed doordacht en solide ge
construeerd.
VEILIG VOOR GIFGAS EN....
GEZOND!
Dat er voor uitstekende luchtverver
sing zorg wordt gedragen spreekt wel
vanzelf. Bij de aanleg van dit verver
singssysteem bedacht men .trouwens,
dat men in oorlogstijd ook tegen gifgas
beveiligd moet zijn en geen gifgas kan
de ondergrondse fabriek «binnen
dringen.
De lucht behoudt het juiste vocht
gehalte, de temperatuur wordt zo ge
houden. dat de mens zich volkomen
behaaglijk voelt en dit alles lgidde ten
slotte tot een merkwaardige ontdek
king.
In beide fabrieken, de bovengrondse
en de onderaardse, werken enige dui
zenden arbeiders en arbeidsters. Wel
nu: het aantal ziektegevallen en onge
lukken in de .ondergrondse is ge
ringer dan op de begane grond. Het
is beneden gezonder! Mist- men de
zon. de vitaminen producerende ultra-
violete stralen? Natuurlijk, maar men
trekt er in de bovengrondse fabrieken
ook geen profijt van. Onze voorouders
hadden eigenlijk gelijk, als zij beweer
den, dat je achter glas niet bruin-
branden kan in de zon
UITSLUITEND MILITAIRE
PRODUCTIE.
Duizenden werkkrachten onder de
grond, duizenden boven de grond.
- Maar in tegenstelling tot de boven
grondse, werkt de ondergrondse fa
briek in Linköping vrijwel uitsluitend
voor de productie van militaire toe
stellen.
Jammer, denk ik, dat zoveel men
selijk vernuft in hoofdzaak weer de
oorlog dient.
Maar als ik dat zeg, kijkt Hugo
Bertler naar het Oosten, waar Rusland
ligt. De toekomst is onzeker, zegt hij,
en hier produceren we ten minste in
volle veiligheid
En inderdaad; ook dat is belangrijk
VIJFTIG JAREN JOURNALIST
In de sobere titel van het boek „Vijf
tig jaren journalist", geschreven door
e man van de Haagse Post, de heer
S. F. van Oss. ligt een tijdperk van
hard werken opgesloten.
Wie kennis neemt van de prachtige
staat van dienst op het journalistieke
terrein van deze financier, bemidde
laar, journalist en pur-sang publicist
van Oss, zal erkennen dat hij top
prestaties heeft geleverd.
„Vijftig jaren journalist" waren ja
ren van reizen en trekken door vele
werelddelen, van onderhandelen voor
belanghebbenden bij spoorwegen in
Rusland en van schrijven.
Want welke kansen als deze man
ook werden geboden op velerlei gebied,
steeds trok zijn volledige persoon
naar zijn grote liefde: de journalistiek.
En gekomen in de kracht van zijn
jaren schiep hij het weekblad, dat
weldra over heel de wereld bekend
was.
In het boek „Vijftig jaren journa
list" verschenen bij H. P. Leopolds
Uitgeversmaatschappij te 's Graven-
hage, heeft van Oss op een wijze die
zich „makkelijk lezen laat" de
journalistieke stijl! geschreven over
zijn «schepping „De Haagse Post" en
duizend andere zaken, die de zege
ning ondervonden van zijn arbeid.
Dit werk. verrijkt met een „Aanhan-
sel" waarin de belangrijkste gebeurte
nissen in de laatste vijftig jaar uit
voerig worden besproken, is niet ge
schikt voor de consumenten van vijf-
tien-cents-lectuur, maar zij, die be
langstelling hebben voor het werk van
een ijverig en veelzijdig mej|f .als van
Oss er een is, zullen tijdens het lezen
gestimuleerd worden om de taak.
waarvoor zij in het leven werden ge
steld, met de grootste toewijding te-
vervullen. Zo werden de herinneringen
van de schrijver in dit boek opgete
kend, een les voor de lezer.
Een les die men om de eenvoudige
en beminnelijke wijze waarop zij hier
wordt gegeven, dankbaar zal aan
vaarden.
In het „Voorwoord" schrijft van
Oss o.m.: „Bekwamer handen dan de
mijne zullen nodig zijn om het ingewik
keld en wijd vertakt gebeuren van de
laatste wereldoorlog te boekstaven'Uit
deze woorden spreekt een oprechte
eenvoud en bescheidenheid die heel het
prachtige boek beheerst- siert" mogen
we zeggen.
..Vijftig jaren journalist" een sobere
fitel voor een uitmuntend boek, ge
schreven in de krachtige stijl der
tachtigers! £t.
Bagger Uit de oude zeehaven wordt
opgespoten op het bosplanterrein achter
de Heijermansstraat te Zaandam. De
oostelijke dijk van dit opspuitingsterrein
is Dinsdagavond over een breedte van *50
meter bezweken. De bagger vloeide in
het achter het terrein liggende vaar
water, de Gouw. en overstroomde zelfs
een deel van het weiland aan de over
zijde. De schade wordt op enige tiendui
zenden gulden geraamd.
KORTE BERICHTEN
In Hamburg zijn enkele honderden
Duitse krijgsgevangenen uit Engeland
aangekomen, Onder hen bevindt zich
de ex-veldmaarschal!k Von Brauchitsch
De sjah van Perzië is naar Enge
land vertrokken, waar hij de gast ,van
de koning en koningin zal zijn. s
Maandagavond kwamen de Platte
landsvrouwen bijeen in zaal Boersen.
De voorzitster mevrouw Groot kon een
groot aantal dames verwelkomen. In
't bijzonder heette ze de heer Verheul
welkom die zou spreken over prijsbe-
heersing. Door mevrouw KosterWai-
boer werd verslag uitgebracht van de
vergadering te Utrecht. De heer Ver
heul vertelde hóe de controle op de
prijzen was ontstaan naar aanleiding
van ervaringen in en na de oorlog van
19141918. Waar oorlog is, is schaarste
en waar schaarste is, is prijsstijging.
Momenteel bepaalt de overheid de
prijzen..dit is eigenlijk onnatuurlijk,
maar het is noodzakelijk. Uitvoerig
lichtte spr. alle kanten van deze zaak-
tee. Van de gelegenheid om vragen te
-stellen maakten enkele dames gebruik
en velen kochten een prijzenboekje.
Spr. zeide er bij dat men hier goed
op aan kan. hoewel een enkele afwij
king b.v. bij import mogelijk is.
Mevrouw Groot dankte de heer Ver
heul voor zijn prettige uiteenzetting
In de pauze werden enkele medede
lingen gedaan en de contributie geïnd.
Door het zangkoortje van de Platte
landsvrouwen onder leiding van mevr.
Donders met pianobegeleiding, van
mevrouw Hazeloop zong daarna en
kele zangnummers die op voortreffelijke
wijze ten gehore werden gebracht.
Ook de canons deden het goed. Ten
slotte werden door een achttal dames
volksdansen uitgevoerd. Dit is voor
Wieringerwaard nog tamelijk nieuw,
maar we geloven dat vele dames zin
hebben gekregen om mee te dansen.
Mevrouw Los bood mevrouw Don
ders en mevrouw Hazeloop bloemen
rail en een snoepje aan Jan Groot die
op. zijn accordeon zo goed begeleidde.
Door mevrouw KosterWaiboer
werd nog de tekst voorgelezen van 't
korte radiopraatje dat ze op 21 Juni
géhouden heeft. Mevrouw Groot dank
te allen die hadden meegewerkt aan t
welslagen van deze avond.
Ondanks de matige zomer van dit
jaar schijnen, volgens <fe cijfers welke
de Jeugdherberg ..Nieuwland" te Oos-
terland ons verstrekte, vele trekkers
hiervan niet terug te schrikken. Door
de jeugdherbergen genieten velen van
hun vacantie. Immers ook binnen de
muren der jeugdherbergen heerst ge
zelligheid.
Hoewel de eerste maand van het jaar
weinig hoopvQl met een 3-tal trekkers
werd begonnen, kon men na de Mei
maand m^t 81 trekkers een sterke stij
ging constateren.
Een 664-tal trekkers maakten t.m. de
eerste week in Juli gebruik van de
jeugdherberg, waaronder vooral vele
buitenlandse gasten.
Er is weer een goede vooruitgang
waar te nemen. De verwachtingen voor
dit jaar gaan tot pl.m. 3000 gasten.
De nieuwe jeugdherbergvader en
-moeder, de heer en mevrouw v. d. Q.,
hebben dan ook hun handen vol
werk, hetgeen zij echter met alle liefde
hiervoor over hebben.
De heer vd Quant is een der jongste
jeugdherberg vaders en mevrouw vd
Quant de jongste jeugdherbergmoeder
van Nederland.
Bij gunstig weer worden er excursies
gemaakt naar de sluiswerken te Dén
Oever, de Wieringermeer bezichtigd of
een bezoek gebracht aan het heuvel
achtige Wieringen zelf.
Bij slecht weer wordt binnenshuis
gedanst of aan andere ontspanningen
gedaan. Voqgal ook tijdens de bezoeken
van buitenlanders üs er steeds een goe
de en kameraadschappelijke geest Im
mers in een nieuwe wereld dient hié7--
voor de grondslag te worden gelegd.
DE IJSSALON „DE ESKIMO"
GEOPEND.
Zaterdag is de ijssalon ..De Eskimo"
te de Haukes geopend. Een smaakvol
door architect B. G. Zandstra ontwor
pen en door de aannemer J. C. Klein
te H.-hoef uitgevoerde salon zal haar
deuren voor het publiek openen.
Dit is dan Wieringens eerste speciaal
zaak in ijsproducten en ijslollies.
Het geheel geeft een frisse indruk
door het keurig uitgevoerde schilder
werk der gebr. Lont te H.-Hoef en ook
de door de fa. Nipshagen aangebrach
te verlichting verhoogt het effect.
Een nieuws ijsmachine werd aange
bracht. passend bij de omgeving.
Bij de opening wacht de jeugd een
mooie verrassing.
We hopen dat vele ijsliefhebbers dit
ijs dat in diverse smaken* wordt bereid,
zullen proberen.
Zie de advertentie in ons nummer
van morgen.
GEVRAAGD
een prima
hoog salaris
en een
Aanmelden in de
SPOORSTRAAT
hoek Koningstraat
KEIZERSTRAAT 37 TEL.2521
Neerlands nieuwste hou
ten woonhuis sinds de
'evrijding waarvan er
eeds 1000 worden be
woond, overal te plaatsen,
bev. gr. woonk.. 2/3slaapk-
keuken, w-c., hall, pan
nendak enz. Op verzoek
tekening en omschrijving
a 2.50 D.V-NV. St Olofs-
poort 7 bij het Centr.
Stat. Amsterdam.
Te koop aangeboden de
volgende
AUTOBINNENBANDEN.
1050 x 20: 975 x 20; 1000 x
20; 36 x 8; 900 x 20; 825
x 20.
BRUNIE, Achterom 115,
Hoorn-
Waarom
'n Octerno zó heerlijk
o
U zit er
II
w
en niet er NAAST
HET MAATCORSET
voor ieder figuur.
Levertijd 4 weken.
Corsetière Mevr. T. Waileboom,
Molengracht 48. DEN HELDEB.
Maandag, Dinsdag en Woensdag
van 2-5 uur thuis.
Mens durf te leven
Di* upi eind® i
t-T, «WW*;e
inj, bi***
leven"
HjÉHB
n
(IT'S A WONDERFUL LIFE)
met
LI0NEL BARRYM0RE
HENRY TRAVERS.
Een uitermate boeiende film naar het bekende hoorspel van
Flepring Lynge. Toegang 18 jaar.
DINSDAG t/m. DONDERDAG brengen wij U KINDERHART
Een sterke film onder goede regie en met bij zonder menselijk spel.
Toegang alle leeftijden.
Verheugend nieuw* voor hen die hun kunstgebit op de meest doeltreffende
manier willen reinigen. Er is weer Prokudent! Én wel in verbeterde
samenstelling. Onderzoekingen, gedaan tijdens de oorlogsjaren, hebben geleid
tot een nieuwe Prokudent, die het kunatgebit fris en afdoende reinigt.
Met Prokudent bebondt bet zijn natuurlijke kleur. Dit bruisende poeder
^reinigt en steriliseert Uw kunstgebit op zeer eenvoudige wijzein 'n
glas warm (nie< beet) water..... zonder borstelen t
1 Voeg hoeveel-
neid v»n maat-
dop aan cvarm
(niet heet) water]
toe.
2 Uw gebit gereinigd ter
wijl U alaapL
3 Na afspoeien^als
nieuw. O
N.VTprodenta
sAMEftfigQP&I
