Mr. VAN SCHAIK DRAAGT NIEUWE KABINET VOOR
HET NIEUWE
MINISTERIE
Nieuwe gezichten in de Regering
rV "1
flHVHI
is
Donderdag regeringsverklaring
Westelijke afgezanten
weer bij Molotof
De dodentrein van
Bondowoso
Zaterdag 7 Aug. 1948 VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN 70ste Jaargang No. 1882
Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
Weer
Goud en Brons
voor Nederland
De kabinetsformateur Mr. J. R. H. van Schaik h^pft aan
Ide Prinses-Regentes de volgende ministers voorgedragen:
W. Drees, s-Gravenhage, minister van algemene zaken,
minister-president.
Mr. J. R. H van Schaik, s-Gravenhage, minister zonder
portefeuille.
Mr. D. U. Stikker, Amsterdam, minister van buitenl. zaken.
Mr. Th. R. J. Wijers, Vught, minister van justitie.
Mr. J. H. van Maarseveen, Utrecht, minister van binnen
landse zaken.
Prof. Dr. F. J. Th. Rutten, Nijmegen, minister van onder
wijs, kunsten en wetenschappen.
Prof. Mr. P. Lieftinck, minister van financiën.
Mr. W. F. Schokking, Amsterdam, minister van oorlog en
marine ad interim.
Mr. Dr. J. in 't Veld, s-Gravenhage, minister van weder
opbouw en volkshuisvesting.
Mr. J. R. H. van Schaik, s-Gravenhage, minister van ver
keer en waterstaat ad interim.
Prof. Dr. J. R. M. van den Brink, Laren (N.H.), minister
van economische zaken.
S. L. Mansholt, Wassenaar, minister van landbouw, vis
serij en voedselvoorziening.
Mr. A. M. Joekes, s-Gravenhage, minister van sociale
zaken.
Mr. E. M. J. A. Sassen, Vught, minister van overzeese
gebiedsdelen.
L. Gotzen, 's-Gravenhage, minister zonder portefeuille.
BUREAU:
Koningstraat 7880
Den Helder
Telefoon 2345
peetgironummer 449041
Waarn. Hoofdredacteur:
W. MIDDELBEEK
payonred. C. A Dekkers
Directie:
j bIJLSMA en C. KRAK
COURANT
Mr. J. R. H van Schalk
1
m 1
"r*v - -4
Mr. D. U. Slikker
Mr. J. H ven Maarseveen
Prof Mr. P. Lieftinck
Prof. Dr. J R. M. van den Brink
Mr. Van Schalk zal optreden als
onder-voorzitter van de minister
raad. Het ligt In de bedoeling spoe
dig definitief te voorzien in de
vacature van het departement van
verkeer en waterstaat, die voor
lopig ad Interim vervuld wordt
door Mr. Van Schaik.
Hedenochtend om tien uur ge
schiedde de beëdiging van de nieu
we ministers ten paleize Soestdijk.
De nieuwe regering zal zich waar
schijnlijk op Donderdag 12 Augustus
aan de Staten-Generaal presentereu.
De bij die gelegenheid af te leggen
regeringsverklaring zal de positie van
d't programmakabinet duidelijk ma
ken. Het kabinet heeft een extra
parlementair karakter, doch verschilt
in zoverre van vroegere extra-parle
mentaire kabinetten, dat doorgaans
we) politieke figuren als minister op
treden, zonder dat bindende afspra
ken tussen de kamerfracties zijn ge
maakt. Er loopt dus geen recht
streekse draad tussen de fracties
onderling. Het program is vanzelf
sprekend bindend voor de kabinets
leden.
Ten opzichte van het door het mi-
nisterie-Beel gevoerde beleid betekent
het team, dat mr. Van Schaik aan de
De afgezanten der Westelijke mo
gendheden te Moskou, Frank Roberts,
Persoonlijke vertegenwoordiger van
Ernest Bevin, Walter Bedell Smith,
de Amerikaanse ambassadeur en Yves
Chataigneu, de Franse ambassadeur,
hebben zich gisteren om vijf uur
plaatselijke tijd naar het Kremlin be
geven om een bezoek aan minister
Molotof te brengen.
Te Moskou was men algemeen van ge
voelen, dat de onderhandelingen aldaar
R:et veel langer zouden duren of er al
j*» groot opgezette ontmoeting plaats
h»d of niet. Men geloofde, dat de Wes
telijke vertegenwoordigers gaarne zo
•Poedig mogelijk een definitieve stap
souden willen doen, aldus Reuter.
Na de bespreking op het Kremlin zijn
Westelijke diplomaten onmiddellijk
7*gonnen net het opstellen van rappor-
5yoor hun regeringen.
°e vergadering op het Kremlin duur-
e 'wee uur en veertig minuten. Behal-
Molotof was van Russische zijde aan-
otig A. Smyrnof, plaatsvervangend
«unster van buitenlandse zaken. Ver-
ere bijzonderheden zijn niet bekend
«emaakt.
P* latere vergadering van de drie
«gezanten, die op de Amerikaanse
«nbassade werd gehouden, werd ook
'igewoond door de Amerikaanse Am-
«jMaderaad Kohier en de Britse zaak-
fckstigde Harrison.
Prinsc sntes heeft voorgedragen,
ontegeii-^geljjk een ruk naar rechts.
Dat blijkt niet alleen uit het feit, dat het
evenwicht tussen KVP en P. v. d. A.
verbroken is en het optreden van mr.
Sassen, die ten aanzien van Indonesië
een conservatievere politiek voorstaat
dan de regering-Beel, in de plaats van
de socialistische minister Jonkman op
Overzeese Gebiedsdelen, maar ook uit
de opneming van de heren Stikker en
Schokking. Wanneer niettemin de
P. v. d. A. vijf man voor het nieuwe
kabinet levert, dan heeft zij wel ver
gaande concessies gedaan, temeer,
daar zij aanvankelijk afwijzend stond
tegenover het toekennen van een por
tefeuille aan de WD. Met name mr
P. J. Oud wenste zij niet. De heer
Stikker is stellig niet minder partij
man dan de heer Oud en bovendien is
hij belast met de zo gewichtige post
op Buitenlandse Zaken. De P. v. d. A
heeft dus water in haar wijn gedaan.
Daar staat echter tegenover, dat de
heer Drees als minister-president zal
gaan optreden en de socialisten dus
ook enkele sleutelposities (het minis-
ter-president-schap en Financiën) be
zet houden.
Mr. 6 M. 1. A. Sassen
Mr. W. F. SchoLking
Mr. Dr. J. in Veld
Prol. Dr. F. J. Th. Ruften
r"'*'•"•"""',^,21'*A <5
Mr. Th
Wliers
Mr.-A. M. Joekes
S. L Mansholt
I,. Göuenj
markos' regering zoek?
Volgens onbevestigde berichten zou
..vrije Griekse regering" van de
enllaleider Markos naar Albanees
le<lzijn uitgeweken en vandaar
mi» vllegtuig met onbekende bestem-
^8 zijn vertrokken.
Mr. J. R. H. van Schaik is 31 Janu
ari 1882 te Breda geboren. Hij bezocht
het stedelijk gymnasium te 's-Herto-
genbosch en studeerde vervolgens in
de rechtswetenschappen aan de rijks
universiteit te Utrecht. In 1905 promo
veerde hij hier op een proefsehrift ge
titeld „De overheid tegenover de art.
1401 e. v. burgerlijk wetboek". Na zijn
promotie vestigde hij zich als advocaat
en procureur te Arnhem, waar hij ook
kantonrechter-plaatsvervanger is ge
weest. In 1919 vestigde hij zich als ad
vocaat en procureur te 's-Gravenhage.
Op 20 Februari 1917 deed hij zijn in
trede in de Tweede Kamer, waar hij
aanvoerder was van de tien katholieke
leden, die destijds tegen de vlootwet
hebben gestemd. Op 20 September '29
werd de heer van Schaick benoemd tot
voorzitter der Tweede Kamer. Deze
functie bekleedde hij tot hij in Mei 1933
als minister van justitie in het crisis-
kabinet-Colijn optrad.
Mr. van Schaik heeft vier jaar deze
portefeuille beheerd. Toen de toenma
lige Kamer-president, prof. mr. Aalber-
se met ingang van 10 November 1937
benoemd was tot lid van de Raad van
State, volgde mr. van Schaik" hem als
president der Tweede Kamer op. Na
de bevrijding werd hij weder als zo
danig benoemd. Op 26 Juli 1948 werd
hij andermaal tot die functie geroepen.
Mr. van Schaik is commandeur inde
Orde van de Nederlandse Leeuw en
Grootkruis in de Orde van Polonia
Restituta.
Mr. A. M. Joekes die tot de Partij
van de Arbeid behoort is lid van de
Tweede Kamer sinds 1925. Hij behoort
tot een van onze oude parlementaire
figuren en werd op 5 Mei 1885 te Boea
(Sumatra) geboren. Na zijn gymnasiale
studies bezocht hij de Leidse universi
teit. waar hij rechten en staatsweten
schappen studeerde en in 1908 op stel
lingen in de rechtswetenschap promo
veerde. Drie jaar later werd hij doc
tor tal de staatswetenschappen.
In 1920 werd hij benoemd tot refe
rendaris aan het toenmalig departement I
van arbeid en in 1923 tot administra-
teur. Van 19211924 was hij secreta
ris van de Nederlandse delegatie op
de internationale arbeidsconferentie te
Geneve en in latere jaren herhaalde
lijk regeringsgedeleerde op die confe
renties. In 1925 werd mr. Joekes ge
kozen tot lid van de Tweede Kamer
voor de vrijz. dem. partij, van welke
hij van 19331937 fractie-voorzitter
was. In 1938 trad hij weer als zodanig
op. Toen' mr. Marchant wegens zijn
overgang tot het katholicisme als par
tijleider aftrad, volgde mr. Joekes hem
als zodanig op.
In 1939 werd hij gekozen tot lid van
de Haagse gemeenteraad en later tot
voorzitter van het college van rijksbe
middelaars.
Hij maakte reizen in verschillende
landen van West-Europa en in 1928
ondernam hij een studiereis door In-
dië. In 1947 was hij voorzitter van de
30ste internationale arbeidsconferentie
te Geneve. Hij is Ridder in de Orde
van de Ned. Leeuw.
Mr. D. U. Stikker werd 5 Februari
1897 te Winschoten geboren. Hij be
zocht het gymnasium en daarna de
universiteit te Groningen. In 1922 be
haalde hij de graad van meester in de
rechten. Hij was werkzaam bij de Gro
ninger bank, daarna bij de Twenste
bank te Amsterdam, en werd vervol
gens directeur van de Lissesse bankver-
eniging te Lisse. Toen de Twentse bank
de Lissesse bankverenigng overnam
werd de heer Stikker bestuurslid van
het westelijk rayon dezer bank, eerst
ter standplaats Leiden, later te Haar
lem. Op 1 Juli 1935 werd hij benoemd
tot directeur van Heinekens bierbrou
werij maatschappij N. V. te Amster
dam. Voorts werd hij belast met de lei
ding van de Heinekens Ned. Ind. bier
brouwerij maatschappij N.V. te Soera-
baje en ven de kol. brouwerij Cobra
te Amsterdam. Als voorzitter van de
Partij van de Vrijheid voerde mr.
Stikker in 1947-1948 het als zodanig
bekend staande „politieke gesprek"
met mr. P. J. Oud, welke laatste uit
de Partij van de Arbeid trad. Dit „ge
sprek" heeft de oprichting van de
Volkspartij voor Vrijheid en Demora-
tie tengevolge gehad.
Mr. E. M. J. A. Sassen, lid der Twee
de Kamer, is in 1911 geboren en bezocht
het Gymnasium aan het St. Janslyceum
te 's Hertogenbosch. Aan de R.K. Uni
versiteit te Nijmegen deed hij in 1936
doctoraal examen in de rechten. Hij
heeft jaren lang het beroep van advo
caat en procureur uitgeoefend. Voorts
is hij lid van Gedeputeerde Staten van
Noord-Brabant. Hij vertegenwoordigde
in 1935 de Nederlandse regering ter
conferentie van de Raad van Bestuur
der internationale arbeidsorganisatie te
Quebec (Canada) en behoorde tot de
Nederlandse delegatie naar het uitvoe
rend comité uit de commissie van
voorbereiding der UNO te Londen in
1946. In 1947 werd mr. Sassen lid van
de Nederlandse delegatie bij de alge
mene vergadering der Verenigde Na
ties over de verdeling van Palestina.
Voorts was de heer Sassen lid van de
Staatscommissie-Rutten ter voorberei
ding van de publiekrechtelijke be
drijfsorganisatie voor de mijnindustrie.
Korte tijd was hij bestuurslid van de
Stichting Radio Nederland en van de
Wereldomroep. Thans is hij lid van de
commissie van 9 voor overleg met de
regering met betrekking tot de staats
rechtelijke reconstructie van het ko
ninkrijk.
Mr. W. F. Schokking is 14 Augustus
1900 te Amsterdam geboren en behaal
de de titel van meester in de rechten
aan de gemeentelijke universiteit al
daar. In 1924 vestigde hij zich als ad
vocaat en procureur in de hoofdstad
en in 1932 werd hij aldaar plaatsver
vangend kantonrechter. In 1939 werd
hij tot lid van de gemeenteraad der
hoofdstad gekozen voor de Chr. Hist.
Unie. Deze functie vervulde hij tot in
1942. Hü is toon door do Duitsers ge
vangen genomen en als gijzelaar naar
St. Michielsgestel gebracht. Gedurende
8 maanden is hij in gijzeling geweest.
Gedurende de mobilisatie was mr.
Schokking reservekapitein der artille
rie en auditeur-militair bij de krijgs
raad te velde.
Na de bevrijding werd de heer
Schokking, die stafofficier bij de Bin
nenlandse Strijdkrachten was, gekozen
tot wethouder voor de openbare ge
zondheid te Amsterdam. Hij bekleedt
voorts nog een aantal functies in het
maatschappelijke leven van de hoofd
stad.
Dr. F. J. T. Rutten werd 15 Septem
ber 1899 te Schinnen (L) geboren. Hij
bezocht het gymnasium te Roermond
en daarna de universiteit te Utrecht
waar hij Nederlandse letteren studeer
de. Vervolgens ging hij naar Leuven,
waar hij in 1928 cum laude in de Ne
derlandse letteren promoveerde. Het
volgende jaar behaalde hij de doctors
titel cum laude in de letteren en wijs
begeerte aan de Utrechtse universiteit.
In 1927 werd hij assistent aan het psy
chologische laboratorium van de R.K.
Universiteit te Nijmegen. Voorts was
hij docent aan de psychologische pae-
dagogische instituten der R.K. leer
gangen te Tilburg. In 1931 werd dr.
Rutten benoemd tot buitengewoon
hoogleraar in de experimentele psycho
logie aan de R.K. universiteit en in
1933 volgde zijn benoeming tot hoog
leraar.
Mr. T. R. J. Wijers werd te Roermond
geboren op 27 Juni 1891. Hij voltooide
zijn gymnasiale studie te Rolduc (L) en
promoveerde te Leiden tot meester in
de rechten in 1915. Vervolgens was hij
van 1915 tot 1930 advocaat en procureur
in 's-Hertogenbosch, waarna hij enige
jaren als rechter fungeerde bij de recht
bank te Rotterdam.
In 1939 werd hij benoemd tot raads
heer bij het gerechtshof in 's-Hertogen
bosch. In 1945 werd hij president van
het Bijzonder Gerechtshof te 's-Herto-
genbosch en in 1946 vice president van
het Bosee gerechtshof.
rvEZE week is dan eindelijk in de
kwestie van de dodentrein van
Bondowoso recht gesproken.
Hoewel snel recht gedaan zou
worden, heeft de afwikkeling van
deze affaire ruim negen maanden op
zich laten wachten. Negen maanden.
Dit feit alleen al brengt ons de ge
dachte: Heeft men zo de volle tijd wil
len nemen om de schuldvraag te onder
zoeken of heeft men aan het woord
Tijd slijt" gedacht? Wij z^jn geneigd dit
laatste te veronderstellen. Daarom is
het wellicht nuttig in korte trekken de
zaak in kwestie in herinnering te roe
pen.
Eind November 1947 verstrekte de
Ned.-Indische regering een mededeling,
die zeer sober was gehouden en in het
kort inhield, dat een trein bestaande
uit drie goederenwagens op 23 Novem
ber uit Bondowoso naar Soerabaja was
vertrokken met een transport arrestan
ten. Na dertien uur rijden, arriveerde
de trein op zijn bestemming. Daar bleek,
dat 46 personen bij gebrek aan de no
dige verzorging gedurende de reis
(door verstikking) waren overleden.
Daaraan werd toegevoegd, dat de rege
ring met leedwezen, afschuw en ver
ontwaardiging van deze feiten had ken
nis genomen. Een gestreng onderzoek
zou terstond worden ingesteld naar de
oorzaken van dit gebeuren. En let wel:
„alle aansprakelijke personen zullen op
voorbeeldige wijze gestraft worden".
Bij dit bericht bleef het. Maar het
was duidelijk, dat de openbare mening
in de archipel met deze karige mede
deling geen genoegen nam.
„Het Dagblad" eiste meer bijzonder
heden, openlijke behandeling van de
zaak met naam en toenaam en zonder
aanzien des persoons, alsmede vermij
ding van een slepende procedure. De
„Nieuwsgier" merkte op, dat het tegen
woordig niet eenvoudig schijnt te zijn
om snel en volledig op de hoogte te
worden gesteld van al wat zich buiten
Batavia afspeelt".
De Regerings Voorlichtingsdienst, die
het volk.zovele dure belastingpennin
gen kost, verstond zijn taak „voortreffe
lijk" en deelde louter mede, dat een
commissie van onderzoek was ingesteld
en dat enkele overlevenden van de reis
in een hospitaal werden opgenomen en
herstellende waren".
In ons nummer van 9 Dec. schreven
wij naar aanleiding hiervan: „De woor
den, waarmede men hier nader op deze
zaak terug komt, doen ons echter twij
felen of wel die maatregelen zullen
worden getroffen, die de dood van zes-
en-veertig mensen eist. De nabestaan
den dienen te weten, dat hier het recht
zijn loop hebbe. Alle anderen, dat hier
die maatregelen getroffen worden, die
uit menselijk oogpunt gezien iets gru
welijks van deze aard kunnen voorko
men. Wat geeft anders het praten over
de rechten van de mens als ook onder
Nederlands gezag mensen als stukgoed
worden verladen?"
WIJ kregen met deze veronderstelling
helaas gelijk. Week na week,
maand na maand verliep. Edoch niet
een enkele regel werd verder door de
daar voor geëigende instanties bekend
gemaakt. Tenslotte volgde enkele we
ken terug het bericht, dat de krijgs
raad te Soerabaja de kwestie zou be
handelen. Daarna weer tijding van uit
stel en nu eindelijk de mededeling, dat
die Krijgsraad Dinsdag jX uitspraak
deed in de „geruchtmakende trein-
affaire". Het bericht, dat niet meer dan
tien regels omvat, zegt dat „de ver
dachten werden vrijgesproken, terwijl
de sergeant-majoor Jippes een maand
hechtenis kreeg met aftrek van preven
tief, waarvoor hij hoger beroep kan
aantekenen".
En daarmede moet men het maar
doen. Wat kwam er terecht van een
snelle afdoening van deze zaak? Noemt
men dit op „voorbeeldige wijze" straf
fen? Betreurenswaardig en ellendig was
de houding van de begeleiders van
het transport. Maar nog minder goed te
keuren valt de manier, waarop het
volk werd ingelicht over de stand van
het onderzoek, resultaten en personen,
die ter verantwoording zouden worden
geroepen. Over de behandeling voor de
Krijgsraad evenmin bijzonderheden.
Dit alles lijkt eenvoudig nergens op.
Tenslotte als klap op de vuurpijl vrij
spraak voor alle verdachten uitgezon
derd de sergeant, die een maand krijgt.
Had een mindere de hoofdverantwoor
delijkheid voor dit transport?
Duizend en een vragen komen bij ons
op. Wij kunnen ze hier niet beantwoor
den, doch wel constateren, dat de Re
geringsvoorlichtingsdienst hier zeker
ernstig in gebreke is gebleven. Stilzwij
gen (of beter practisch doodzwijgen)
moest waarschijnlijk het gordijn wor
den, waarachter de finesses van deze
gruwel verborgen blijven. Wij weten
het ook. Bij een eenmaal geveld von
nis behoort de critiek zich neer te leg
gen. Maar moet dat altijd zo zijn?
Wij hopen van harte, dat men de ge
maakte fouten zal inzien en meerdere
mededelingen alsnog zal verstrekken.
Zo niet. dan zal een ieder weten welke
conclusies getrokken moeten worden.
Dan zal er meer onrust komen voor het
Nederlandse geweten en zal de sfeer
rondom het geschil tussen Nederland en
Indonesische Volken weer meer bezoe
deld zijn.
AD INTERIM.