Varend Nederland bejubelde zijn scheidende Vorstin De Nieuwe Kerk in feestkleed jBS Piet Hein voer drie kwartier tussen 2000 schepen Einde en begin Zaterdag 4 Sept. 1948 VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN 70ste Jaargang No. 1905 Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna Vlootschouw grootse uiting van vreugde f Maandagmiddag foto's van de Inhuldiging Koningin dankt Amsterdam Eerste Kamer aanvaardt Grondwetsherziening Met 37 tegen 11 stemmen Viermotorig vliegtuig in de Schelde gestort Twee inzittenden redden zich per parachute Schuman niet geslaagd WEERBERICHT i Laatste hand aan plaats der inhuldiging Nieuwe Kerk open voor publiek BUREAU: Koningstraat 7880 Den Helder Telefoon 2345 pugtgironummer 449041 Waarn. Hoofdredacteur: V7. middelbeek jjayonred. C. A Dekkers Directie: j BIJT-SMA en C. KRAK COURANT TARIEVEN: Advertenties: 16 ct per mm Familieberichten 20 ct per mm. - Kleine advertenties („Juttertjes") tot 15 woor den L—elk woord meer 5 cent Abonnementen: per kwartaal 3.75. (Van onze speciale verslaggever) Als een orkaan ging het gistermiddag over het IJ, het gejuich uit vele tienduizenden kelen, het loeien van sirenes, scheepshorens en stoomfluiten. Twee rijen van schepen vormden twee hagen, waartussen het prinselijk jacht „Piet Hein" voortstoomde, vier kilometer heen, vier kilometer terug, begroet door de onstuimige vreugde-uitingen van varend Nederland. Ko ningin Wilhelmina, Prinses Juliana, Prins Bernhard en de vier prinsesjes hebben de zon zien doorbreken door grauwe laag-jagende regenwolken, toen de ranke Piet Hein door de Oranjesluizen stoomde naar het Buiten-IJ en zij hebben de koesterende stralen zien spelen over vele duizender vlaggen, gehesen op meer dan achttienhonderd vaartuigen. Zij werden niet moede te wuiven als dank voor dit ontroerend eerbetoon. Drie kwartier lang voer de Piet Hein tussen de vaartuigen, drie kwartier lang zag Koningin Wilhelmina, in een licht beige mantel gekleed, haar vloot voorbijtrekken, drie kwartier lang keken de tienduizenden naar de Prinses in een rode jas, naar de prinsesjes die een extra-hoog plekje hadden uitgezocht, naar de Prins, gekleed in marine-uniform met witte pet en drie kwartier lang heeft de lucht van het woelige Buiten-IJ getrild van het gejuich. De vlootschouw is geworden tot een manifestatie van trouw en aanhankelijkheid van iedere Nederlander, die iets met het water uitstaande heeft. Met veertig vaartuigen regelde de politie-te-water het verkeer, gewapend met schematische kaarten, waarop elk schip zijn plaats had. Herhaaldelijk gilde op de oorlogsschepen het boots mansfluitje over het dek en maakte de bemanning front naar een of ande re kant. Nu weer was dat voor een vaartuig met de minister van oorlog, mr. Schokking aan boord, dan weer voor een motorboot, van waar af ad miraal Helfrich de schepen aanzag. En telkenmale juichte het publiek en ijsde het, als weer een laag vliegende Mitchell-bommenwerper over het wa ter joeg. Alles, wat in de Amsterdamse haven varen kan, was naar het Buiten-IJ ge togen, om daar het dreunen van de saluutschoten af te wachten. Sommige schepen leken bedolven onder de men senmassa's, waartussen de W. F. van der Wijck hoog optorende, met aan boord 'n duizendtal genodigden, waar onder gasten uit Indonesië, de leden der Tweede Kamer, ministers en het Amsterdamse gemeentebestuur. Sier lijke schepen als de Vandersteng van het Comité Onze Marine en de Prinses Juliana van het Onderwijsfonds wis selden af met verveloze pieremagog- geltjes, maar één was de stepiming, één het vreugdebetoon, één de hulde, die gistermiddag op het Buiten-IJ aan het Koninklijk Huis werd gebracht, door meer dan 65.000 Nederlanders. Op het afgesloten IJ lagen de oor logsbodems, de trotse Karei Doorman, de Vulkaan, de Soemba, de Flores, de Dolfijn en de Zwaardvis, strak gepa- voiseerd van geus tot vlaggestok, de bemanningen aan dek, met de blauwe braniekragen en de witte uniform petten als accenten op het grijs. Daar lag een groot gedeelte van Nederlands oorlogsvloot, met de mijnenvegers op het Buiten-IJ, de Borndiep, Walcheren, Oosterschelde, Westerschelde, Zuider- diep, Texelstroom, Volkerak, Deurloo en RoomDot. Maar daar waren ook de vissers van Urk, van Volendam, van Broek in Wa terland, de reddingboten, de „Rijkers" en de „Den Tex", de Twenthe, deHil- da, de K. F. Sluys, daar waren jach ten zonder tal, met hun vaak zo fraaie namen: Bonheur, Troubadour, Barra cuda, Anuschka, daar lagen platte schuiten, als reusachtige horizontale vlaggen, van de Vereniging van Schui tenverhuurders, daar waren vissers, cie hun netten in de oranje-verf had den gedrenkt, daar was zelfs een kano met twee inzittenden, de Jaap, met heel trots een lange oranjewimpel in het topje van de mast. In twee rijen lagen de schepen daar tussen de dijken, zover het oog reikte. En heel aan het eind, waar het IJsel- meer zich uitstrekt tot de einder, hurkte het fort Pampus als een ^us- achtige grijze schildpad op het water en tekenden Muiderslot en Diemerbrug *ich scherp tegen de nu blauwe lucht af Want wij hielden omstreeks het middaguur ons hart vast, toen venij- mge regenbuien over het water joe- 6en en een grauwe sluier zich over het IJ legde. Maar toen de Piet Hein afschutte, brak de zon door en maakte van deze vlootschouw een feest. jn verband met de inhuldiging van H.M. Koningin Juliana zal het eerstvolgend nummer van ons blad P|.nst'ag September verschijnen. Wij hopen echter Maandagnamid- nag aan ons kantoor de foto's te Publiceren, welke van de plechtig heid in de Nieuwe Kerk te Am sterdam worden gemaakt. Daar wij crbij afhankelijk zijn van het tijdstip, waarop onze fotograaf toestemming krijgt de Nieuwe Kerk te verlaten, kunnen wij het uur waarop de foto's in onze vi trine te bezichtigen zijn, niet pre cies mededelen. Men kon ons evenwel in Amsterdam de verze- ker'nS geven, dat de grootst mo gelijke spoed zal worden betracht. DE REDACTIE. gehouden en van generlei garnituur of borduursel voorzien. Over de japon draagt de Koningin van de rechter schouder naar de linkerheup over gaande het goud-oranje, blauw ge streepte lint van de Militaire Wil- lems-orde. Een breed collier van diamanten en robijnen, welke laatste om de hals worden gedragen, daarvan afhangend een schitterend pendant van dezelfde edelstenen. De linkerarm zal door een armband van wederom robijnen en diamanten worden gesierd, welke bijzonder imposant zal afsteken tegen de saffier-blauwe handschoenen, die over de mouwen van de japon heen- schuiven. Waar Koningin Wilhelmina in 1898 een hoog diadeem droeg, zal Koningin Juliana het haar gedekt hebben met een edelstenen kapje. Deze hoofdtooi is speciaal ontworpen. Vier kleine diamanten sterren omringen het kapje, dat bekroond is met een soort gelijke veel grotere ster. Er tussen zijn robijnen en paarlen gegroepeerd, en wel op de plaatsen, waar de sna ren. waaruit het kapje is vervaar digd, elkander kruisen. Deze tooi rust met een randje van paarlen op het hoofd. Het staatsiegewaad van Koningin Juliana is evenals twee andere japon nen ontworpen en persoonlijk uitge voerd door de heer Erwin Dolder, een jeugdige Zwitser, die reeds ge ruime tijd door zijn smaak en stijl is opgevallen. Prinses Beatrix en Prinses Irene zullen op 6 September blauwe tullen jurkjes dragen, Prinses Margriet en Prinses Marijke (de laatste twee zul len niet in de kerk aanwezig zijn) hebben hetzelfde model in het rose. In het haar dragen de prinsesjes bloemenkransjes. Deze jurkjes zijn door de firma de Bonneterie ver vaardigd. GROOTSE HULDE VOOR HET PALEIS. Een spontane en grootse ovatie viel de landsvrouwe ten deel, toen zij gister namiddag met haar kinderen en klein kinderen van de vlootschouw op het paleis terugkeerde. De duizenden Am sterdammers stroomden als een vloed golf naar de rand van de Dam. Zo sterk was zelfs de aanstormende mensen kluwen, dat de agenten ijlings tot voor de kleine steentjes retireerden en hier, op enkele meters van de paleisingang kwam het juichende en wuivende pu bliek tot staan. Spontaan werden va derlandse liederen ingezet, die telken male door stormachtige toejuichingen werden onderbroken. „Oranje boven" vermocht evenmin als Donderdagavond het „in naam van oranje doe open de poort" de balcondeuren te doen openen. Tot ruim zes uur bleef het publiek sa mengedrongen, al zingende en juichen de, voor het paleis verzameld. Al ver scheen de vorstin niet op balcon of H.M. Koningin Wilhelmina heeft de volgende brief aan burgemees ter d' Ailly van. Amsterdam ge zonden: Mijnheer de Burgemeester, Nu ik mijn gouden jubileum en de laatste dagen mijner regering in de hoofdstad des Rijks heb door gebracht, gevoel ik mij gedron gen de gehele bevolking van Am sterdam te danken voor de over stelpende hartelijkheid, die mij al lerwegen is betoond. Ik breng mijn bijzonderen dank aan het comité „Kroningsstad" met allen, die tot de herdenkingsfeesten hebben medegewerkt voor het grootsche, dat zij hebben tot stand gebracht en dat door mij zoozeer is gewaar deerd. w.g. WILHELMINA. voor de hoge ramen, toch heeft zij kunnen horen hoe Amsterdams bevol king versterkt door de vele belang stellenden van buiten de stad haar op de laatste dag van haar regering in een spontane uitbarsting nog eenmaal zijn liefde en aanhankelijkheid heeft be tuigd. KONINKLIJKE RONDVAART DOOR AMSTERDAMS GRACH TEN. H.M. de Koningin, H.K.H. prinses Ju liana en Z.K.H. prins Bernhard hebben gisteravond een rondvaart door de ge- illumineerde Amsterdamse grachten gemaakt. Onder groot enthousiasme van het publiek, dat vrijwel iedere avond van deze week in dichte drommen de Dam bevolkt, keerden de koninklijke gasten om half elf op het paleis terug. Nadat onze Vorstin het paleis was binnengegaan zong de verzamelde me nigte haar spontaan het „Wilhelmus toe, gevolgd door „Oranje boven" en tenslotte door spreekkoren, die riepen om „Wilhelmina". Aan dit nadrukkelijk verzoek van de vóór het paleis verza melde menigte werd door H.M. vol daan. Even nog verscheen zij voor één van de geopende vensters van de lin ker vleugel van het paleis om hartelijk te danken voor de toejuichingen. 136.000 REIZIGERS. Vrijdag rukten de wagens van de G.G.D. 30 keer voor een straatongeval uit. Door de eerste hulppost op de Dam werden vier personen behandeld. 136.000 reizigers kwamen gisteren op het Centraal Station binnen. MAANDAG LUIDEN OE KLOKKEN. Naar wij vernemen heeft het ministe rie van binnenlandse zaken aan de gemeentebesturen het verzoek gericht op Maandag 6 September in alle ge meenten tussen 12.30 en 13.uur de klokken te doen luiden om de bevol king kond te doen van de beëdiging en inhuldiging van H.M. Koningin Juliana. De Eerste Kamer der Staten-Gene- raal heeft gistermiddag met 37 tegen 11 stemmen de Grondwets herziening aangenomen. Tegen heb ben gestemd de leden der C.P.N., de leden der A.R.-partij en het lid der Chr. Historische Unie, de heer Reijers. Het voorstel betreffende het salaris der Koningin na de troonsafstand werd z. h st. algemeen aangenomen. Het voorstel betreffende het Instituut van Staatssecretarissen werd aangeno men met 46 tegen 3 stemmen. Het voorstel betreffende de burger lijke staat van beleg werd aangenomen met 46 tegen 3 stemmen. Alle voorstel ler zijn dus met de vereiste twee-derde meerderheid aangenomen, waarna de vergadering werd gesloten. In de Schelde, tussen Vlissingen en Ritthem, is gistermiddag te 3.05 uur een viermotorige Amerikaanse bom menwerper neergestort. Elf leden sprongen per parachute uit het toestel. Twee inzittenden kwamen bij Borssele op de grond. De anderen zijn in de Schelde terechtgekomen. Boten van de Rijkswaterstaat, van het Loodswezen en de veerboot „Dor drecht" van de Prov. Stoombootdienst verlieten de haven om naar de over levenden te zoeken. Zij smaakten het genoegen allen, w.o. een ernstig gewond, te redden. Robert Schuman, de Katholieke oud-minister, die met instemming van de Franse Assemblee, de taak op zich had genomen een nieuwe regering te vormen, heeft President Vincent Auriol meegedeeld, dat hjj niet heeft kunnen slagen. Weersverwachting, geldig tot Za terdagavond: WISSELEND BEWOLKT. Wisselende bewolking met enkele buien. Matige, in de kuststreken krachtige wind. Aanvankelijk tus sen Zuid en West, later draaiende naar Noordwestelijke richtingen. Vrij koel weer. GESCHENK VAN HET BELGISCHE VOLK. Gistermiddag om twaalf uur pre' cies reed de wagen van Prins Karei, prins-regent van België, de Dam op, waar een erewacht van de Jagers was opgesteld. Prins Karei werd bui ten het paleis ontvangen doof Z.K.H. Prins Bernhard, die in de uniform van vice-admiraal gekleed was. Na dat de koninklijke militaire kapel de Brabangonne gespeeld had, begaven de beide prinsen zich in het paleis, waar Prins Karei met de Nederland- koninklijke familie het dejeuner gebruikte. Tijdens dit dejeuner over handigde Prins Karei het geschenk van het Belgische volk aan H.M. de Koningin. Oorspronkelijk lag het in de bedoe ling, dat Prins Karei de vlootschouw. die ter ere van het 50-jarig rege ringsjubileum op het IJ te Amster dam gehouden werd, zou bijwonen, maar dit kon niet doorgaan. Gister middag om twee uur is Prins Karei, ö'e de tocht van Brussel naar Am sterdam per auto gemaakt heeft, weer naar België teruggekeerd. HET GEWAAD VAN KONINGIN JULIANA. Hare Majesteit Koningin Juliana zal onder dezelfde kroningsmantel, waarin haar moeder in 1898 werd in gehuldigd, en die thans enigszins aan óe eisen van de moderne smaak is aangepast, een saffier-blauw gewaad dragen. Het gewaad is van handge- weven zijde en heeft een lange sleep. Het model ia klassiek en eenvoudig (Van onze speciale verslaggever) In een vage ochtendnevel, die als de voorbode van een naderende herfst over de stad hangt, davert het lied van de arbeid door Amsterdam. Trams gieren over de rails, remmen met knarsend geluid af en zetten zich met hun kinderachtig fluitje weer in beweging. Het verkeer slaat het lawaai oor verdovend tegen de huizen van Damrak en Dam omhoog. Links, midden in het plantsoen, staat daar de symbolische Kroon, bewaakt door vier militairen in rust, onbeweeglijk, het geweer bij de voet. Als standbeelden staan ze daar en slechts hun ogen schijnen te leven. Aan de overzijde van het wijde plein, waar het hart van Nederland klopt, lopen de paleiswachten hun gemeten passen, onder de bromelia's, die de balconrand sieren. Hoog boven hun hoofden trekt de Koninklijke standaard klappend in de Zuiden wind. En rechts, verdrongen tussen de gebouwen, staan de grijze muren van de Nieuwe Kerk, waar straks een vorstin haa koninklijke moeder zal opvolgen, waar in de plechtige stilte een zware taak door jongere schou ders zal worden overgenomen. Nog wordt er gewerkt in de hoge gewelven, nog klopt er de hamer, schrijnt er de zaag, doch de laatste toebereidselen worden getroffen en de arbeid kent geen rust vóór alles tot in de puntjes verzorgd zal zijn. Hol klinken stemmen door het schip van de kerk, stemmen, die aanwijzin gen geven, bevelen zeggen. Een duif, opgeschrikt door dit ongewoon lawijt, fladdert omlaag en zet zich op de rand van het koorhek, dat goud glim- mert in het diffuse licht uit de glas- in-lood ramen, maar waar nog steeds de poetslap over heen strijkt. Stof feerders naaien de rode tapijten, die de looppaden zullen dekken, electri- ciens leggen de laatste draden voor de luidsprekers, die overal verbor gen staan, haast onzichtbaar voor het oog. Voor het koorhek liggen reeds de treden van de verhoging, waar Maan dag Koningin Juliana en Prins Bern hard zullen plaatsnemen en waar de erewacht van hoge hofdignitarissen zal zijn opgesteld. In de diepte vóór het podium verrijst de tafel, waarop de Kroon-attributen zullen komen, geflan keerd door de zetels der ministers, het Presidium der Staten-generaal en die van Prof. Kranenburg, die de plech tigheid zal leiden. Ter linkerzijde, waar nu nog de was op de houten vloer niet droog is, waar het tapijt nog ligt terug geslagen, komt de zetel van H. K. H. Wilhelmina, prinses der Nederlanden, met de plaatsen voor prinses Armgard en de prinsesjes Beatrix en Irene. En achter het koorhek, vóór het praalgraf van De Ruyter, zal het Toonkunstkoor onder leiding van Eduard van Beinum zich opstellen. Het schip is geheel van uiterlijk veran derd. Lange rijen stoelen zijn geplaatst met groen velours bekleed en op vaste afstanden in het gelid geschaard. En ook de zijbeuken hebben banken gekre gen van donker gebeitst hout, om de talloze aanwezigen tot zitplaats te kun nen dienen. De buitenlandse vorstelijke gasten, de Bijzondere Raad van Cas satie, Indische delegaties, vlag- en op- perofficieren, oud-ministers, leden der Staten-generaal, vertegenwoordigers der kerken, oorlogsverminkten en verzets lieden, commissarissn der Koningin, burgemeesters van grote steden, het corps diplomatique, zij allen zullen aan wezig zijn bij de plechtige inhuldiging van Koningin Juliana. Maandagmorgen zullen zij de Am sterdamse Nieuwe Kerk gereed vinden, hen te ontvangen. Reeds geuren achter het koor de duizenden bloemen, die daar in hun potten staan, gereed, om een plaatsje te vinden en het monu mentale gebouw op te sieren. Eenvou dig zal deze versiering zijn. Slechts verse bloemen, enkele palmen ter weerszijden van het koorhek en, stro mend vanaf de Gothische bogen, de lan ge banen van het rood-wit-blauw, in strakke rij neerhangend rond het ge hele schip. TN HET HART van het Koninkrijk, het imponerende Paleis op de Dam, iel Hare Majesteit Koningin Wilhelmina dan hedenmorgen om half twaalf af stand doen van de regering. De acte van abdicatie wordt mede ondertekend door vele hoge vertegenwoordigers van het Rijk. Op hetzelfde moment gaat de kroon over naar H. K. H. Prinses Ju liana, die dan als Koningin Juliana aan het hoofd van de staat zal staan. Een korte plechtigheid, maar een van grote en diepe betekenis. Een einde en een begin. Het ogenblik zal hetzelfde stempel hebben gedragen als dat, het welk al deze feestdagen van het Neder landse volk kenmerkt: De Koning gaat heen, leve de Koning. Weemoed om het afscheid, vreugde om het nieuwe. Doch daarnaast is daar toch in de allereerste plaats dankbaarheid en erkentelijkheid jegens Hare Majesteit Koningin Wil helmina, die zich onder de zo beschei den titel Prinses der Nederlanden uit het openbare leven zal gaan terug trekken. Wat zij gedurende de vijf decennia van haar bewind voor ons volk heeft betekend, laat zich moeilijk in luttele woorden samen vatten. Talrijke her- denkingsgeschriften hebben dat trach ten te doen en willen een beeld geven van het uitgestrekte en rijkgeschakeer de terrein, dat Koningin Wilhelmina gedurende de vijftig jaren van haar re gering heeft betreden. Zij deed dat op een manier, die werkelijk koninklijk was. Zij leefde met het wel en het wee van haar volk mee, met dat diepe ge voel, dat juist het grote kenmerk van de vrouw is. Zij was de Moeder van het grote gezin. Zij leidde het door smarten en vreugden. Zij is ook de moeder van onze jonge Koningin, wie een voorbeeld ter na volging werd gesteld zó schoon, ver heven en rijk van inhoud als maar mo gelijk was. Zij zelf stelde de stammoe der van het Huis van Oranje, Juliana van Stolberg, hare dochter ten voor beeld in de ontroerende rede tijdens het stadionspel op 31 Augustus te Am sterdam. Ook in deze tot haar dochter gerichte woorden toonde Hare Majesteit op nieuw ook aan de toekomst van haar volk te denken, dat bevestigt dat zij het leven van dit volk, zij 't van een andere standplaats met dezelfde innige belangstelling en hartelijkheid zal blij ven medeleven, zo lang als God haar temidden van haar volk zal laten. DUIZENDVOUDIG zijn de jubelzan gen, waarmede de Nederlanders haar dank betuigen. Zij klinken haar toe uit de mond van zingende kinde ren, uit het volle geluid der mannen koren, uit het juichgeroep der brede mensenmassa. Zij klinken haar toe uit de forse toon der vrijheid, die zo kort geleden heroverd werd. Een ogenblik herinnerde Hare Majesteit zelf aan die donkere jaren en die grote strijd, die zovelen 't leven kostte. De grote strijd, die mede door hare fierheid werd ge ïnspireerd tot overwinnen. Zo neemt Nederland afscheid van zijn geliefde Vorstinne. De hulde, die werd gebracht, was spontaan, kwam recht uit het hart, was echt. Juliana staat aan het begin. Zij aan vaardt haar taak in een moeilijke en ingewikkelde tijd, een tijd die vraagt om sterke mensen." Koningin Wilhel mina toonde zich een sterke persoon lijkheid. Een schitterende parel aan het diadeem n het Huis Oranje Nas sau. Moge haar dochter diezelfde sterk te vinden. Moge H. M. Koningin Ju liana haar taak als. eerste Dienaar van het volk verrichten in wijsheid en kracht, in geloof en liefde. Moge haar daartoe de onmisbare zegen van de Koning der Koningen geworden tot heil van zichzelf en het volk, dat haar is toevertrouwd. AD INTERIM. H. M. Koningin oilhelmina bracht Donderdagmiddag een bezoek aan de onderzeeboot „Zwaardvis", die ter gelegenheid van de jubileum- en inhuldi gingsfeesten in de haven van Amsterdam ligt. H. M. betreedt het dek van de oorlogsbodem. In de kerk klinkt het lied van de arbeid slechts gedempt, slechts zo zwak, dat steeds opnieuw de duif ver schrikt van het geluid van een vallende hamer en een veilig heenkomen zoekt naar het schuinvallende licht. Het licht dat van buiten doorstraalt, waar hon derden zich voor de toegangshekken verdringen, om een glimp van het in terieur op te vangen en waar vier sol daten de kroon der Nederlanden be waken met boven hun hoofden de witte vlag met het Amsterdamse stadswapen en het trotse devies der stad, haar ge schonken door Koningin Wilhelmina: „Heldhaftig, vastberaden, barmhartig". De Nieuwe Kerk in de volle pracht der versiering van de inhuldiging zal Maandag 6 September des na middags om vier uur voor het pu bliek ter bezichtiging open gesteld worden. Ook de regalia^ de rijks kroon, de rijksappel, het rijkszwaard en de scepter zullen te zien zijn. De kerk is open Maandag van 16 20 uur, Dinsdag van 10 tot 20 uur en Woensdag van 10—20 uur. De entrée- prijs is 15 cent voor kinderen en 30 cent voor volwassenen. De helft van de opbrengst zal worden geschonken aan de stichting herstellingsoorden voor oud-illegale werkers.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1948 | | pagina 1