DE EERSTE TROONREDE van
KONINGIN
JULIANA
Sr zal hard gewerkt
moeten worden
Kans op een burgeroorlog in de Republiek
Dinsdag 21 Sept. 1948 VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN 70ste Jaargang No. 1918
Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
gEVAAR voor inflatie bedwongen
Jonge Koningin opent de
Staten-Generaal
's Lands financiën.
Dank aan Amerika
PRACTISCH EEN SLUITENDE BEGROTING
Bijzondere volmachten voor Soekarno
Dr. v. Mook terug naar
Batavia
Ned Indië exit
Het oog gericht op Parijs
Good luck en behouden terugkomst
V/eerbericht
BUREAU:
Koningstraa4 7880
Den Helder
Telefoon 2345
postgironummer 449041
Hoofdredacteur:
K KAPTEIN
Bavonred. C A Dekkers
Directie:
j BIJLSMA en C. KRAK
HELDERSE COURANT
TARIEVEN:
Advertenties. 16 ct per mm
Familieberichten 20 ct per
mm. Kleine advertenties
(„Juttertjes") tot 15 woor
den 1.—elk woord meer
5 cent
Abonnementen:
per kwartaal 3.75.
o\f KONINGIN JULIANA heeft hedenmiddag de Staten-Generaal geopend met
?t uitspreken van de volgende Troonrede:
Leden der Staten-Generaal,
Slechts korte tijd is verlopen sedert ik, nadat mijn moeder afstand deed van de
n en de regering door mij werd aanvaard, in uw midden de eed aflegde en
ingehuldigd.
Met ontroering en dankbaarheid denk ik terug aan de wijze, waarop het 50-
regeringsjubileum van mijn moeder werd gevierd en bij de troonswisseling
dom uiting werd gegeven aan warme gevoelens van aanhankelijkheid ten opzichte
Jan haar en aan de wijze, waarop men mij heeft welkom geheten. De herinne
ring aan dit alles zal mij sterken bij het vervullen van de taak, die op mijn schou
ders is gelegd. Groot zal de inspanning zijn, die van ons allen wordt gevergd om
liet hoofd te bieden aan de moeilijkheden, waarvoor het nog zo zwaar onder oor
logsgevolgen lijdende koninkrijk gesteld is in een wereld, die nog geen wezen
lijke vrede kent.
vaardigde vrijheidsaspiraties der vol
keren overzee te voldoen op een wijze,
die tevens waarborg biedt voor recht
en veiligheid, ook internationaal in
toenemende mate begrip ontmoet.
Nog steeds moeten in Indonesië zware
offers worden gebracht. Hulde zij hun
gebracht, die en hierbij denk Ik in
het bijzonder aan de strijdkrachten
ter zee, te land en in de lucht
veelal onder zeer moeilijke omstan
digheden met geduld en volharding
hun plicht vervullen. Met eerbied ge
denk ik hen, die daarbij 't offer van
hun leven brachten, terwijl mijn war
me medegevoelen uitgaat naar hun
nabestaanden. Een krachtig optreden
tegen orde- en rustverstorende ele
menten blijft noodzakelijk.
Een regeling van de rechtspositie
van ambtelijke en particuliere werk
nemers onder het nieuwe bestel is in
voorbereiding.
De Nederlandse en Surinaamse re
geringen beraden zich op een nau
were handelspolitieke samenwerking,
waarmee gepaard gaat een regeling
van het onderlinge betalingsverkeer.
Het ligt in het voornemen om ook
met de Nederlandse Antillen soortge
lijke regelingen te treffen/
ng grote verwachtingen, die de sa-
L' menwerking der geallieerden in «te
jtrijd had opgewekt ook ten aandien
„an samenwerking in de vrede, zijn
mei in vervulling gegaan. Scherpe
tegenstellingen blijven zich openba
ren. De regering zal voortgaan om in
het kader der Verenigde Naties ta
streven naar versterking der interna
tionale gemeenschapsgedachte. Bij
zondere aandacht wijdt zij aan de
ontwikkeling van de kernen van in
ternationale aaneensluiting, die in de
unie tussen Nederland, België en
Luxemburg en de samenwerking der
vijf-mogendheden ingevolge het ver
drag van Brussel, reeds haar levens
vatbaarheid hebben bewezen.
Een spoedige totstandkoming van
de economische unie met België en
Luxemburg acht de regering van
groot gewicht. Zij werkt met kracht
mede aan het wegnemen van de hin
derpalen, die aan de realisering dier
unie in de weg staan.
Ook op sociaal-cultureel gebied
wordt nauwer samenwerking binnen
de Benelux, zowel als in verband met
het vijf-mogendhedenverdrag voorbe
reid. In het bijzonder op het gebied
van de gezondheidszorg is de werk
zaamheid van Nederlandse zijde in de
internationale sfeer toegenomen,
mede door de totstandkoming van de
wereld-gezondheidsorganisatie.
£)E toestand van 's lands financiën
noopt er toe de militaire krachts
inspanning, voor wat betreft de land
macht, vrijwel uitsluitend te blijven
richten op het in Indonesië onderhou
den van een voor haar taak bereken
de krijgsmacht. Voor zover betreft de
koninklijke marine en de luchtstrijd
krachten wordt daarnaast een begin
gemaakt met de vorming van een bij
drage aan de gemeenschappelijke ver
dediging van de viif door het oact
van Brussel verbonden West-Euro-
Pese mogendheden.
In aansluiting aan de kortelings
'ot stand gekomen grondwetsherzie
ning zal krachtig worden voortge-
werkt aan het scheppen van een
nieuwe rechtsorde tussen Nederland,
Indonesië. Suriname en de Neder
landse Antillen, ter verwerkelijking
van het gerechtvaardigde streven der
volkeren overzee naar vrijheid, gelijk
waardigheid en zelfstandigheid.
Met verheuging mag worden ge
constateerd. dat de staatkundige op
touw van de federalistische gebieden
ln Indonesië gestadige voortgang
eeft gevonden. In al deze gebieden
an ook een bevredigend, zij het on
derling gevariëerd, herstel van het
^onomisch leven worden waargeno-
J* verIiouding tot de Republiek
bij voortduring zorg baren. De
sei ^Hdslkg van de Renvillebegin-
gevoerde onderhandelingen heb-
*n nog niet de zozeer gewenste op-
*ng kunnen brengen.
y.,.e herhaalde bemoeienis van de
gheidsraad met de Indonesische
van n °°k nadat een Commissie
werk Diensten in Indonesië haar
Wet ^famheden was begonnen, heeft
overJ bijgedragen tot een wei
ogen behandeling van de ir
zijn
nieuwe
LIET in de naaste toekomst wederom
sluitend maken van de betalings
balans met het buitenland blijft een
voorwerp van aanhoudende zorg. Hoe
wel de resultaten, die tot nu toe,
dank zij een gemeenschappelijke
krachtsinspanning, konden worden
bereikt, tot dankbaarheid stemmen,
moet nog een moeilijke weg worden
afgelegd. Nog steeds moet in belang
rijke mate een beroep worden gedaan
op vreemde hulpmiddelen. Indien de
Amerikaanse hulpverlening niet tij
dig ware geschied, zou een ernstige
terugslag in het herstel van de volks
welvaart onvermijdelijk zijn geweest
Ons land is dan ook grote dank ver
schuldigd aan het Amerikaanse volk,
dat op grootse wijze zijn daadwerke
lijke belangstelling voor Europa
tcont.
Zowel uit een oogpunt van export
bevordering als ter waarborging van
voldoende werkgelegenheid voor de
steeds groeiende bevolking is krach
tige industrialisatie dringend nood
zakelijk. Hoewel de regering de tech
nische vraagstukken, die hierdoor
worden opgeroepen, geenszins onder
schat, is zij van mening, dat het in-
dustrialisatievraagstuk in de eerste
plaats een economisch probleem is.
Zij acht het daarom een belangrijk
deel van haar taak, voorzover dat in
haar vermogen ligt, economische om
standigheden te scheppen, die het be
drijfsleven tot een gezonde uitbreiding
der industriële capaciteit prikkelen.
Op het gebied der productie en der
consumptie zal al het mogelijke wor
den gedaan om meer normale ver
houdingen te herstellen, een en ander
naarmate de deviezenpositie zulks
toelaat. Afneming van de schaarste
zal het mogelijk maken de overheids
bemoeiing met het bedrijfsleven te
verminderen. Beperking van de in
voer zal echter, als gevolg van het
tekort aan buitenlandse betaalmidde
len, nog onvermijdelijk blijven.
De indiening van verschillende
wetsontwerpen op het gebied van de
middenstandspolitiek is in de loop
van dit zittingsjaar te verwachten.
Gestreefd wordt naar verbetering
van de materiaalpositie in de bouw
nijverheid en mede daardoor naar op
voering van de arbeidsproductiviteit,
teneinde het bouwprogramma, spe
ciaal voor wat betreft woning- en
hedrijfsbouw, te kunnen vergroten.
Met het oog zowel op de voorberei
ding van de economische unie met de
Benelux-partners als op de noodzake-
lijkheid tot verlichting van .de lasten
voor de schatkist, zullen de subsidies
op levensmiddelen worden vermin
derd of beëindigd. De regering zal
daarbij nauwgezet rekening houden
met gevolgen daarvan voor de kosten
van levensonderhoud en bij te vol
gen loon- en prijspolitiek de instand
houding van sociaal gerechtvaardigde
en economisch verantwoorde loon- en
prijsnormen blijven bevorderen.
De zorg voor de behoeften van de
kinderrijke gezinnen heeft de bijzon
dere aandacht van de regering. Over
wogen wordt op welke voet aan daar-
tce door werkgevers in het leven ge
roepen fondsen gelegenheid is te ge
ven uitkeringen te doen in individuele
gevallen, waarin mede als gevolg van
de omvang van het gezin de inkom
sten beneden het sociaal gerechtvaar
digde peil blijven. Voorts is een wij
ziging van de wettelijke kinderbij
slagregelingen in overweging, tenein
de in die regelingen de nodige cor
recties aan te brengen.
In aansluiting aan een enkele
maanden geleden uitgebracht rapport
wordt een algemene herziening van
de sociale verzekeringen ter bevorde
ring van meer eenheid en tot uitbrei
ding dier verzekeringen tot daarvoor
tr. aanmerking komende groepen van
zelfstandigen verder voorbereid, mede
teneinde te voorzien in een duurzame
regeling ten behoeve van de ouden
van dagen bij beëindiging van de
thans geldende tijdelijke voorziening.
De voorbereiding van een wetsont-
werp op de ziekenfondsen, zomede
van een nieuwe wettelijke organisatie
van de gezondheidszorg, zal met be
kwame spoed worden voortgezet.
(Zie vervolg pag. 3)
De moord op Graaf Bernadotte en Kolonel Serot is aanleiding geweest tot bet
bijeenroepen van de Veiligheidsraad in het Paleis de Chaillot in Parijs. Aan
het einde der zitting werd een minuut stilte in acht genomen ter herdenking
van de beide slachtoffers van de moordaanslag.
Op een persconferentie te Washing
ton heeft de Nederlandse minister
van Buitenlandse Zaken, Mr. Stikker,
verklaard, dat de regering de begro
ting „practisch sluitend" had gekre
gen, hetgeen de laatste jaren, zo zei
h(j, niet was voorgekomen.
De Nederlandse regering was
voorts van plan „zekere economische
beperkingen op te heffen", waardoor
de Nederlandse economie zich beter
zou kunnen aanpassen bij het Belgi
sche systeem, zodat de verdere ver
wezenlijking van de Benelux-opzet
zou kunnen plaats hebben.
,Dank zij de hulp van Marshall, al
dus minister Stikker, „zullen we naar
ik meen in staat zijn ons land weer
op te bouwen, maar die wederopbouw
is slechts mogelijk, als we het Indo
nesische probleem kunnen oplossen.
Het is daarom begrijpelijk, dat wij
naar een oplossing zoeken, maar het
moet een gezonde en blijvende zijn".
Nederland acht Soekarno en Hatta
de eersten om de opstand te Madioen
te behandelen. Een verzoek om Neder
landse hulp is niet ontvangen. De
regering hoopt, dat de Republiek
sterk genoeg is om met de revolutie
af te rekenen. Met nadruk betoogde
Mr. Stikker de bereidheid om met de
Republikeinse regering een overeen
komst aan te gaan, al kan Nederland
geen concessies doen, die het commu
nisme zouden kunnen versterken.
Het werkcomité van het KNIP
heeft met 25 stemmen tegen 1 een wet
aangenomen, waarbij Soekarno ter be
strijding van het communisme gedu
rende drie maanden met bijzondere vol
macht wordt bekleed.
De hoogste bestuurs-autoriteiten te
Batavia, o.a. de plaatsvervangende luit.-
Generaal, de heer Abdoel Kadir en Ge
neraal Spoor, zijn gistermorgen bijeen
gekomen voor een hesp, king van de
jongste ontwikkelingen in de Repu
bliek.
Dr. Van Mook is hedenochtend tc
6.39 uur van Schiphol naar Batavia ver
trokken.
Vóór zijn vertrek verklaarde dr. Van
Mook: „Ik ga terug omdat de gebeurte
nissen een dusdanige ontwikkeling ne
men, dat ik meen niet langer weg te
kunnen wegblijven. De besprekingen
met de Nederlandse regering zijn hier
mede afgebroken en zullen op een
daartoe geschikt tijdstip weer worden
opgenomen.
Beslissingen in verband met de com
munistische acties op republikeins ge
bied zijn nog niet door mij genomen.
Dit zal ik eerst in Batavia doen, wan
neer ik mij volkomen op de hoogte heb
gesteld van hetgeen zich heeft afge-
Foeeld. Wel kan ik U verklaren aldus
de landvoogd dat de Nederlandse
regering volkomen bereid is de rege-
rirg-Hatta te steunen".
Ankara meldt uit Djokja, dat alle
linkse bladen zijn verboden. Aan alle
door de staat gecontroleerde drukke
rijen is verboden publicaties van linkse
zijden te drukken.
Onbevestigde geruchten willen, dat
Moeso president zou worden van de
Republiek, die hij wil instellen en dat
Sjarifoedin haar minister-president zal
worden.
Mening van Sjahrir
De voormalige Republikeinse minis
ter-president, Soetan Sjahrir, zeide te
genover Aneta:: „Binnen enkele dagen
zal duidelijk worden, hoe de situatie
zich ontwikkelt. Indien in Oost-Java
het Republikeinse leger intact blijkt te
zijn en niet communistisch geïnfec
teerd dan kan de situatie misschien
nog wel spoedig worden beheerst. In
dien echter de legereenheden in Oost-
Java niet meer voor de Republikeinse
overheid kunnen optreden, dan bestaat
er kans op een complete burgeroorlog
Immers, in dat geval zou het gebied
Oost van Madioen worden afgesneden
van de zeggenschap der regering te
Djokja."
In een uiteenzetting tegenover de pers
zeide generaal Spoor met betrekking
De jongste wijziging van de
grondwet ter voorbereiding ener
nieuwe rechtsorde heeft tevens
voor de benaming „Ned. Indië" de
naam Indonesië in de plaats ge
steld. Bij formulieren en wettelij
ke bepalingen zal ingevolge deze
wijziging steeds over „Indonesië"
dienen te worden gesproken Door
een ordonnantie zal thans ook de
naam Indonesië gebruikt worden.
Aangenomen mag worden, dat
particuliere instellingen en licha
men. die in hun benaming de term
„Ned. Indië of ,Ned. Indisch (e)"
dragen, daarin op overeenkomstige
wijze verandering zullen aanbren
gen.
tot de communistische coup te Madioen:
„Wij slaan de situatie nauwkeurig ga
de." Hij achtte het niet onmogelijk, dat
de communistische vloed zou overslaan
naar onder Nederlandse controle staan
de gebieden. De legercommandant zeide
verder, dat er geen schattingen te ma
ken zijn over de sterkte der r»b 11e
de troepen, noch voor wat betreft de
Republikeinse troepen welke ten dien
ste van de regering staan.
Generaal Spoor deelde nog mede, dat
tengevolge van de hernieuwde infiltra
tie, uit Republikeins gebied, aan onze
zijde de laatste dagen de ver'iezen toe
nemen.
Bernadotte's laatste rapport
„Het huidige bestand in Palestina
moet worden vervangen door een for
mele vrede of ten minste door een
wapenstilstand, waarbij de huidige
gewapende strijdkrachten in het Hei
lige Land gedemobiliseerd worden",
zo luidt een van de voornaamste con
clusies, vervat in het laatste rapport,
dat door wijlen Graaf Bernadotte
werd opgesteld. Het rapport werd in
Parijs ontvangen gelijk met het
nieuws van de moord op Bernadotte.
Volgens officiële kringen te Da-
mascus verwerpen de Arabische rege
ringen krachtig de voorstellen van
dit rapport.
Zowel Marshall als Bevin zijn te
Parijs aangekomen. Minister Bevin en
de Britse minister van staat, Hector
McNeil, begaven zich onmiddellijk na
aankomst naar de Franse minister van
Buitenlandse Zaken, Robert Schuman.
Het beloven de belangrijkste bespre
kingen te worden, die sinds het begin
van de Sovjet-blokkade van Berlijn
zijn gehouden. Men verwacht echter
niet. dat de besprekingen verder zul
len gaan dan een beschouwing van de
oorzaken, die ertoe hebben geleid, dat
de onderhandelingen met de Sovjet
regering over Duitsland tot dusver
geen resultaten van belang hebben op
geleverd.
Gisteravond waren de drie ministers
gedurende een uur bijeen. Marshall en
Bevin keken grimmig, toen zij voor de
fotografen poseerden.
niof was oegui
steeds bijgedragen tot
Wikir ?5en ^handeling van de inge-
onto+ vraagstukkenr welke *Hn
verhe door de groei van i
tiouwfngen 'n Zuid-Óost-Azië. Ver-
mag intussen worden,
onze
dat
ernstige wil om aan de gerecht-
opwachting tot dinsdagavond:
'sselende bewolking met enkele
^erspreide regenbuien. Langs de
0dden-eilanden tijdelijk harde,
®Verigens matige tot krachtige
N.W.
wind. Iets kouder.
PROF. PICCARr
goede reis
DROFESSOR PICCARD is, zoals wij
dezer dagen meldden, op weg naar
de Golf van Guinea waar hij op 4000
meter diepte een onderzoek naar de
daar voorkomende dieren zal instel
len. Hij blijkt zijn reis niet onder
gunstige omstandigheden begonnen te
zjjn, want hij is aan boord van de
Saldis, zijn expeditieschip, gevallen,
waarbij hij zijn pols ernstig verstuikt
heeft. Men hoopt natuurlijk, dat dit
incident green slecht voorteken voor
het verloop van de expeditie zal zijn.
De professor, die met zijn assistent
de hoogste stratosfeervlucht ge
maakt heeft, zal thans zo diep dalen
als nog niemand voor hem gedaan
heeft. De stalen kogel, voorzien van
mica vensters, draagt sterke zoek
lichten, omdat het zonlicht niet ver
der doordringt dan ongeveer 500 me
ter onder de waterspiegel. Wij wensen
de dappere geleerden good luck en
een behouden terugkomst.
PRINS OSKAR VAN HOHENZOL-
LERN, een zoon van de Duitse ex-
keizer, heeft de Pruisische Konings
kroon teruggekregen, welke tijdens de
oorlog in een kerk in Minden bewaard
werd. maar de ex-keizerlijke familie
zal bij het aanschouwen daarvan nog
wel eens met weemoed aan de glorieu
ze dagen van 't verleden terugdenken.
Zij is in elk geval een minder gevaar
lijk souvenir dan het projectiel, dat de
vader van een groot gezin in De-
demsvaart dezer dagen op de slaap
kamer van zijn kinderen ontdekte.
Het deed daar dienst als wandversie
ring nadat de jeugd er eerst mee ge
speeld had en de inmiddels gewaar
schuwde Hulpverleningsdienst uit Den
Haag ontdekte, dat het een „pantser
vuist" was.
KINDEREN zien nu eenmaal geen
gevaar, maar in spannende tijden als
deze houden alle staatslieden de oren
en ogen goed open om op alle ge
beurtenissen voorbereid te zijn. Daar
om had Denemarken dezer dagen een
fregat naar Bornholm gezonden, om
dat bij dit Deens eiland bijzonder veel
Russische vliegtuigen en schepen ge
signaleerd werden, maar de Sovjets
komen nu met de mededeling, dat
men zich in Kopenhagen lelijk vergist
heeft omdat er geen Russisch schip
in de buurt is geweest. Wat kan men
zich toch vergissen. Evenwel, het
blijft rumoerig, overal waar over de
Sovjets wordt gesproken, zelfs in een
Brusselse bioscoop waar de film
Achter het ijzeren gordijn" gedraaid
werd. Demonstranten maakten recla
me voor het Sovjet-regiem en wier
pen stinkbommen door de zaal, zodat
de voorstelling driemaal onderbroken
moest worden om de rustverstoorders
buiten de deur te kunnen zetten.
ER HING na al die stinkbommen
een raar luchtje in de zaal en dat zat
er ook aan de propaganda, welke Z.K.H.
het hoofd van het Ethiopische impe
riale gezantschap van Judan in Zuid-
Afrika voor zijn land maakte. Hij
trachtte tegen een geringe vergoe
ding de inlanders tot Ethiopische
staatsburgers te naturaliseren, waar
door zij vrijgesteld zouden worden
van de Zuid-Afrikaanse belastingen.
Het bleek, dat hij reeds duizend ziel
tjes gewonnen had, toen de politie in
greep en Z.K.H., in weerwil van zjjn
verblindende titels, voor een recht
bank in Johannesburg gedaagd heeft.
Aan het voordelige handeltje in onu
danen is daardoor een einde gekomen.
Nog voordeliger lijkt de handelsover
eenkomst, welke Nederland dezer da
gen met Tsjechoslowakije heeft ge
sloten Nederland levert textielafval
ter waarde van 8 millioen kronen en
krijgt er voor hetzelfde bedrag aan
afgewerkte textielproducten voor te
rug. Een goedkope manier om ande
ren te laten werken.
DEENSE ONDERZOEKERS hebben
op Groenland sporen van uranium
ontdekt. Dat zal de wapenfabrieken
interesseren en het maakt Groenland
tot een kostbaar, maar ook gevaarlijk
bezit in een tijd, dat nemen zonder
vragen nog altijd een verontrustende
mogelijkheid blijkt. De wereld staat
open voor tal van verrassingen, wat
men ook in Schotland heeft onder
vonden, waar door overstromingen 't
verkeer ontwricht is en het telefoon
verkeer buiten werking werd gesteld.
Een stortregen duurde er niet minder
dan elf uur en het water heeft grote
schade aangericht, evenals dat het
geval was in de Oude Kerk in Delft,
maar dan met weinig water en over
het tijdvak van enige eeuwen. Het
insijpelende vocht heeft de grafsteen
van onze beroemde admiraal Tromp
in twee delen gespleten en de kerk
zelf verkeert in een zodanige toe
stand van verval, dat men al vast
een half miljoen aangevraagd heeft
om met de restauratie te kunnen be
ginnen.
PIEK IN CASSATIE
Gistermorgen werd voor de raad
van cassatie te 's Gravenhage het cas
satieberoep behandeld van C. Piek,
de leider van Winterhulp Nederland
en voormalig secretaris-generaal van
het Nederlandse Rode Kruis tijdens de
Duitse bezetting Het hernieuwde on
derzoek had geen nieuwe feiten aan
het licht gebracht. De procureur-fis
caal concludeerde tot verwerping van
het beroep. Piek was veroordeeld tot
acht jaar gevangenisstraf.
EUWEv. SCHELTINGA.
De vierde partij om het schaakkam
pioenschap van Nederland tussen dr.
Euwe en v. Scheltinga is na 33 zetten
remise gegeven. De stand is thans:
Euwe 21/2 p., v. Scheltinga l}j p.
Prijsverhoging van alle
Nederlandse dagbladen
De enorme stijging der prijzen van
de grondstoffen voor de papier-in
dustrie, welke moeten worden geïm
porteerd, heeft noodzakelijkerwijze
een grote stijging van de prijzen van
het courantenpapier tengevolge ge
had.
In verband hiermede en mede in
verband met andere kostprijsver-
hogende factoren zullen de prijzen der
dagbladen in Nederland, met ingang
van 1 October a.s„ met goedkeuring
van het Directoraat-Generaal van de
prijzen, worden verhoogd.
Met ingang van gemelde datum
zal de prijs van dit blad zijn:
pei maand f 1.40, plus incassokosten;
per kwartaal 4,-» plus Incassokosten